پاورپوینت کامل مجموعه­ی بازگشت به قرآن ۹۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مجموعه­ی بازگشت به قرآن ۹۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مجموعه­ی بازگشت به قرآن ۹۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مجموعه­ی بازگشت به قرآن ۹۹ اسلاید در PowerPoint :

۳۵

ساختار علم تفسیر (محور اول: علوم و اطلاعات مورد نیاز مفسر)

به کوشش: جمعی از خواهران دارالقرآن امام حسین۷

آنچه گذشت:

رنسانس اسلامی که توسط سیّد جمال­الدین اسد آبادی ابداع شد با طرح مسأله بازگشت به
قرآن و سیره­ی سلف صالح, آغاز گشت. اگر جنبش نرم افزاری را که از سوی مقام معظم
رهبری, مطرح شده به نوعی دنباله­ی همان نهضت بدانیم, باید دوباره «بازگشت به قرآن»
شروع کنیم. اساساً برای تولید علم, تا ساختار هندسی علوم به طور علمی و دقیق ترسیم
نگردد نمی­توان به جنبش علمی عمیق و پایدار امیدوار بود. طرّاحی صحیح ساختار هندسی
و هر علمی محتاج توجه به دو محور اساسی است:

۱. یافتن تمام علوم مورد نیاز مربوط به آن. ۲. تعیین جایگاه هر علم و ربط منطقی
علوم با یکدیگر _ با توجه به این­که در نظام آموزش ما قرآن و سنت, جایگاه شایسته و
حقیقی خود را ندارد ما شاهد عواقب وخیمی چون: الف: افول جامعیت علم. ب: کم­رنگ شدن
معنویت و نورانیت, هستیم.

چکیده:

برای رفع معضلات جدّی و عمیق مهجوریت قرآن کریم, یکی از راه­های ممکن, نگاه مجدّد
به ساختار علم شریف تفسیر است, یعنی توجه جدی به دو محور: ۱. یافتن تمام علوم مورد
نیاز مفسّر. ۲. تعیین موقعیت و ضرورت و کاربرد هر علم, در تفسیر. برای بررسی _ هر
چند محدود _ محور اول لازم است ابتدا به تعریف و سپس تاریخچه و در نهایت ضرورت و
اهمیت این موضوع, پرداخته شود _ علوم و اطلاعات مورد نیاز مفسّر به مجموعه­ای از
دانش­ها و اطلاعات گفته می­شود که در فهم صحیح کلام حق و ارزیابی دریافت­ها, نقش
اساسی دارند مثل: علوم ادبی, علوم قرآن, اصول فقه و … البته اگر به معنای
وسیع­تری به این موضوع نگاه کنیم, می­توان علومی را هم که برای پربار وسیع­تر شدن
تفسیر, مورد استفاده قرار می­گیرند, داخل در تعریف کرد. مثل: علوم تجربی و علوم
انسانی و… امّا عمدتاً منظور همان تعریفِ محدودِ اول است. توجه به علوم مورد نیاز
از زمان بعثت پیامبر۹ متداول بوده و رسول اکرم۹ به عنوان نخستین تدوین کننده­ی این
علوم (تفسیر نعمانی) در تاریخ معرفی شده­اند. در قرن اول هجری به علت منع نقل حدیث
از سوی خلیفه اول در سیر رشد علوم مرتبط با قرآن, رکودی حاصل شد اما در اواخر قرن
اول و اوائل قرن دوم, علوم ره به رشد و گسترش گذاشتند و در زمینه­های مختلف کتب
مستقلی تدوین شد. «البرهان فی علوم القرآن» که توسط (حوفی) در قرن ۵ نوشته شد از آن
جمله است. از قرن ۸ به بعد اکثر علوم مورد نیاز مفسر, به صورت علمی مستقل درآمدند و
کتاب­های بسیاری در هر زمینه تدوین شدند. برای ضرورت و اهمیت علوم مورد نیاز مفسر و
نقش آن­ها در تفسیر, عوامل متعددی ذکر شده از جمله: گریز از تفسیر به رأی _ پرورش
مفسّر و استاد تفسیر _ تفسیر جامعه و کارآمد _ پاسخگویی به شبهات _ اجتهاد و
عقل­گرایی در تفسیر مواجهه با علوم جدید _ نظریه پردازی و …([۱])

برای تدوین هندسی هر علمی به دو عنصر اساسی باید توجه داشت.

۱. یافتن تمام علوم مورد نیاز مربوط به آن.

۲. تعیین جایگاه هر علم و ربط منطقی علوم با یکدیگر.

به منظور قرار دادن قرآن در رأس امور و گذاشتن کلام الهی در جایگاه مناسب با آن,
باید ابتدا به ساختار خود علم شریف تفسیر توجه کرد یعنی اگر بخواهیم علوم حوزوی و
غیر حوزوری, به طور مستقیم یا غیر مستقیم از قرآن تغذیه کنند و کلام حق­تعالی, منبع
بی­نهایتی باشد که هم به علوم سمت و سو بدهد و هم در آن­ها ایجاد پویایی و تحرک
کند, یکی از مهم­ترین راه­های آن, نگاه مجدد و بازبینی دوباره به ساختار اجزاء علم
تفسیر است. متاسفانه به دلائل گوناگون بسیاری از علومی که پایه و ریشه­های علم
تفسیر هستند, چندان که شایسته است در سال­های آغازین تحصیل مورد توجه واقع نمی­شوند
و یا ارتباط منطقی هر علم و مقدار کاربرد آن در تفسیر مورد عقلت واقع می­شود, لذا
ضروری است که برای احیاء و رواج بیشتر تفسیر, با ساختار آن, توجهی جدی نمود, یعنی
دو محور را باید به دقّت بررسی کرد.

محور اول: یافتن تمام علوم مورد نیاز مفسر.

محور دوم: تعیین جایگاه, میزان اهمیت و کاربرد هر علم در تفسیر.

البته مشخص کردن ربط منطقی علوم مورد نیاز, با یکدیگر, نیز امر مفیدیاست اما آن­چه
در درجه­ی اول اهمیت قرار دارد, محور اول و دوم است لذا ما در حد توان, به تبیین
همین دو نور خواهیم پرداخت.

محور اول: علوم و اطلاعات مورد نیاز مفسر

تعریف­ها:

علوم در لغت: جمع علم. نقیض جهل([۲]) و به معنای یقین و معرفت([۳]) است. پس علمِ
به چیزی, شناخت آن است. ([۴]) اطلاعات جمع اطلاع, مصدر باب افتعال به معنی اشراف
داشتن بر چیزی است. ([۵]) و در زبان فارسی به معنی معلومات, دانستنی­ها و اخبار
می­باشد. ([۶])

مورد: به معنی راه, طریقه و محل ورود است. ([۷])

نیاز: به معنی احتیاج و حاجت. ([۸])

و مفسّر از «فَسَرَ» به معنای «بیان کننده و توضیح دهنده» است. ([۹])

و در اصطلاح: علم, به مجموعه­ی مسایل و اصول کلی که در یک جهت و موضوع واحد جمع
شده­اند, اطلاق می­شود, ([۱۰]) و مفسر قرآن به آن­که قرآن را شرح و تفسیر می­کند.
([۱۱])

اطلاعات, به معنی دانستنی­هایی است که به صورت یک علم مدون و با نام خاص در نیامده
است.

در مجموع:

علوم و اطلاعات مورد نیاز مفسر به منظومه­های معرفتی اطلاق می­شود که در بر
دارنده­ی معیارهای فهم و ارزیابی داده­ها و دریافت­ها است و مفسر با قوانین و
معیارهای آن دانش­ها و اطلاعات, می­تواند صحت و سقم برداشت­ها و داده­های تفسیری را
تشخیص دهد. مانند, علوم ادبی (صرف و نحو, معانی بیان و فقه اللغه) علوم قرآن و اصول
فقه و … در پاره­ای از موارد داده­ها, قوانین و نظریات به دست آمده در یک علم با
آن­که «اطلاع» حساب می­شوند, اما در کنار علوم قرار می­گیرند مثل روش­های تفسیر,
قواعد تفسیر, اصطلاحات تفسیر و … ([۱۲])

ذهبی علوم مذکور را چنین تعریف کرده: «علومی که به وسیله­ی آن­ها مفسیر می­تواند
قرآن را به صورت عقلی و مقبول تفسیر کند…» ([۱۳]) و راغب اصفهانی از آن­ها تعبیر
به «ابزار مفسر» کرده که بدون آن­ها کار مفسیر انجام نمی­پذیرد. ([۱۴])

یکی دیگر از صاحب نظران, علوم را چنین تعریف کرده­اند: مراد از علم, مطلق علم است.
یعنی, علم به معنای عام که هم شامل علومی می­شود که در قالب یک رشته نزد همگان
پذیرفته شده است و هم اطلاعاتی که مفسر باید قبل از ورود به تفسیر از آن­ها آگاهی
داشته باشد.

و مراد از «مورد نیاز» یعنی آن­چه که برای تفسیر ضرورت دارد و بدون آن, تفسیر صحیح
و معتبر به وجود نمی­آید مثل: علوم ادبی, اصول فقه و علوم قرآن و …

البته علوم دیگری هم هستند که در پربار شدن تفسیر نقش دارند. مثل: علوم تجربی, علوم
انسانی و … که بدون آگاهی از آن­ها تفسیر پرباری نخواهیم داشت, اما به اهمیت دسته
اول نیستند. ([۱۵])

پس مفسر در مجموع به سه دسته علوم و اطلاعات نیاز دارد:

الف: علومی که بدون آن­ها فهم و درک صحیح کلام حق­تعالی ممکن نیست مثل: علوم ادبی,
اصول فقه, علوم قرآن و …

ب: دانش­هایی که برای مال و پرباری تفسیر مورد احتیاجند: مثل, علوم تجربی و علوم
انسانی و…

ج: اطلاعاتی که برای دریافت درست قرآن لازم هستند مثل: قواعد تفسیر, اصطلاحات
تفسیر, روش­های تفسیری و …

در قدیم, بعضی, علوم مورد نیاز مفسیر را تعبیر می­کردند به «علوم قرآن» به معنی
عام, یعنی تمام علومی که در خدمت فهم قرآن هستند. بنابر این «علوم قرآن» دارای دو
اصطلاح است با دو معنی, معنای اول عام است و هر علمی, به هر صورتی که مربوط به قرآن
باشد را در بر می­گیرد ولو علم تاریخ یا علوم انسانی و … که هم معنای با علوم
مورد نیاز مفسر می­شود اما معنای دوم, خاص است که بعداً به وجود آمده و به همان
رشته­ی علمی مخصوص است که شامل بحث ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه و … می­باشد.
([۱۶])

در پایان, این نکته شایان توجه است که:

مقصود از نیازمندیِ تفسیر به علوم, بهره­گیری از قواعد و ضوابط, برای کسب توانایی
در بهره­گیری از منابع و به کارگیری قواعد در فهم و تبیین آیات قرآنی است؛
بنابراین, نیاز تفسیر به علوم, نه به دلیل نقص در شیوه­ی بیان قرآن؛ بلکه به منظور
فراهم آمدن زمینه فکری و ذهنی مناسب برای هر مفسری است که می­خواهد از مفاهیم حقیقی
قرآن پرده­برداری نماید و آن را به خداوند متعال نسبت دهد. بدون تردید, درک مفاهیم
متعالی قرآن و ویژگی­های لفظی و معنوی آیات آن, ظرفیت فکری و عقلی و روحی مناسبی را
می­طلبد که فقط در سایه کسب توانایی­های علمی و اخلاقی میسّر خواهد بود. ([۱۷])

تاریخچه:

تاریخ تفسیر گواه بهره­گیری مستمر مفسران از آگاهی­های مقدماتی در تفسیر آیات قرآنی
است, این نکته که ریشه در پیوستگی تفسیر با علوم پیش نیاز دارد, حقیقی است که در
تمام ادوار تفسیر و از جمله عصر نزول وجود داشته و شایان بررسی است. البته همان
گونه که هر پدیده­ای در ابتدای پیدایش خود, صورتی بسیط و ساده دارد و به تدریج رو
به فزونی می­گذارد, علوم پیش نیاز تفسیر هم, بدین منوال, در ابتدا منحصر به
آگاهی­هایی بود که به طور طبیعی و فطری در اذهان مردم عصر نزول موجود بوده و به
هنگام تفسیر مورد استفاده قرار می­گرفت, بدون آن­که عنوان «علوم مورد نیاز تفسیر»
را به خود گرفته و یا نیازی به تدوین آن احساس شود. گذشت زمان و پیدایش عواملی چند,
زمینه­ی گرایش و بهره­گیری بیشتر از علوم و معارف گوناگون در تفسیر را فراهم آورد و
آن را به امری ضروری تبدیل نمود و موجب آن گردید که برخی از این علوم مستقلاً تدوین
و در تفسیر مورد بهره­برداری واقع شود. ([۱۸])

تاریخچه علوم مورد نیاز مفسر, از آن جهت که شامل علوم مختلفه­ای است, نیازمند بیان
سیر تاریخی هر علم به طور جداگانه است, ولی در این مقاله مجال بررسی سیر تاریخی
تمام علوم به طور مستقل نمی­باشد, و لذا به طور خلاصه و اجمالی, تاریخچه علوم مورد
نیاز را به طور کلی بیان می­نماییم:

مراحل سیر تاریخی علوم مورد نیاز مفسر:

۱. مبدء پیدایش:

علوم اسلامی­ای که امروز در میان مسلمانان دایر و مورد تعلیم و تعلّم می­باشد. از
زمان بعثت پیامبر اکرم۹ و نزول قرآن که معارف الهیه و قوانین شرعی را همراه خود
آورد, متداول بوده است. ([۱۹]) و رسول گرامی اسلام۹ به عنوان اولین مفسر قرآن,
آگاهی تام و کاملی از این علوم داشتند. زیرا قرآن پس از نزول, معارف و مفاهیم عمیقی
را با خود به همراه آورد و علاوه بر آن, به پرورش برخی معارف و علوم, که از قبل
وجود داشت, پرداخت. لذا رسول گرامی اسلام۹ به جهت مسؤولیت خطیری که در تبیین حقایق
و معارف الهی داشتند, لزوماً از این معارف و مفاهیم و علوم آگاهی داشتند.

۲. نخستین تدوین کننده, حضرت علی۷:

به گواهی تاریخ و عده­ی زیادی از علماء, شیعه و اهل تسنن حضرت علی۷ اولین مفسر قرآن
کریم بعد از پیامبر۹ هستند. و نخستین شخصیتی بودند که این علوم را هرچند به صورت
کلی تدوین نموده­اند و ما فقط به ذکر دو نمونه از کلام علمای اهل سنت که به تقدم و
برتری حضرت در امر تفسیر گواهی داده­اند اکتفا می­کنیم:

۱. زرکشی در کتاب خود _ البرهان فی علوم القرآن _ از قول ابن عطیّه می­گوید: بالاتر
از همه مفسران, علی­ابن ابی­طالب۷ است و بعد, ابن عباس قرار دارد. ([۲۰])

۲. ذهبی می­نویسد: حضرت علی۷ مهارت در قضاوت و فتوی را با علم به کتاب خدا و فهم
اسرار و معانی مخفی آن جمع کرد, او داناترین صحابه به مواقع تنزیل و معرفت تأویل
بود. ابن عباس گفته: آن­چه من از تفسیر گرفته­ام از علی­ابن ابی­طالب بوده است.
([۲۱])

از آن­جا که قرآن ما در یک سری از علوم و از طرفی پرورش دهنده­ی برخی علوم بوده است
و همان­طور که ذکر شد علی۷ بزرگترین مفسر قرآن بودند, در نتیجه لزوماً باید ایشان
به این علوم آشنایی داشته باشند تا بتوانند پاسخگوی سؤالات مردم در این زمینه
باشند.

دلیل صدق مدعای ما مصحف ایشان است که هرچند به دست ما نرسیده, اما وجود آن به تواتر
به اثبات رسیده که ایشان ضمن کتابت آیات در مصحف شریف خود به نکات تفسیری نیز اشاره
می­فرمودند.

همچنین تفسیر نعمانی, دلیل دیگر ماست, که در حقیقت این کتاب روایتی از امیرالمؤمنین
علی۷ است که آیات قرآن را به ۶۰ نوع تقسیم و برای هر نوع مثالی ذکر کرده­اند.
مانند: ناسخ و منسوخ, محکم و متشابه و … ([۲۲])

و نیز در بحارالانوار ج ۹۳ ص ۴ مرحوم مجلسی ذکر شده که علی۷ در ضمن پاسخ به سؤالی
به بیان علوم قرآن پرداختند. آقا بزرگ تهرانی صاحب الذریعه از قول استاد خود آیه
الله حسن صدر نقل می­کنند که علماء شیعه علوم قرآن را از امامشان حضرت علی۷ گرفتند
که ایشان باب علم نبی۹ بوده پس شیعیان مؤسسان علم تفسیرند. ([۲۳])

آیه الله حسن صدر, مؤسّس را حضرت امیر۷ و نخستین تدوین کننده­ی علم تفسیر را سعیدبن
جبیر از شیعیان حضرت معرفی می­کند که به دست حجاج به شهادت رسیده. ([۲۴])

۳. عصر رکود علوم مرتبط با قرآن:

در قرن اول هجری, به واسطه منعی که خلیفه اول از کتابت و تألیف حدیث کرده بود, علوم
مرتبط با قرآن به طور نامنظم درمیان صحابه وتابعین دایر بود, و اکثریت مردم به طریق
حفظ به تحصیل علم پرداخته و آن­را سینه به سینه منتقل می­نمودند.([۲۵])

۴. دوران تدوین و تألیف علوم به صورت مستقل:

از اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم به سبب پایان یافتن دوران خفقان و برداشته شدنِ
منعِ نوشتنِ حدیث مردم ابتدا به نوشتن حدیث و پس از آن با نوشتن بحث­های مربوط به
علوم دیگر و با تألیف و تصنیف, آن­ها را مرتب و منظم نمودند و بدین ترتیب علوم
بسیاری چون فن حدیث, علم رجال, درایه, اصول فقه, علم فقه و علم کلام در طی مباحثاتی
مطرح شدند.

حتی فلسفه که در آغاز به عنوان ترجمه, از یونانی به عربی وارد محیط اسلام شد, پس از
چندی محکومِ طرزِ تفکرِ محیط گردیده, هم از جهت ماده و هم از جهت صورت تغییراتی
پیدا کرده و تحول یافت, به گواهی این­که در فلسفه­ای که امروز میان مسلمانان دایر
است, در قسمت الهیات, مسأله­ای به چشم نمی­خورد, مگر این­که متن آن و براهین و
ادلّه­ای که برای اثبات آن به کار برده شده را می­توان در قرآن و حدیث پیدا کرد.

این سخن را در علوم ادبی عربی نیز می­توان مطرح ساخت, زیرا امثال علم صرف و نحو و
معانی و بیان بدیع و لغت و فن فقه لغت و اشتقاق, اگر چه مورد بحث آن­ها مطلق کلام
عربی است. ولی بی­تردید آن­چه مردم را وادار به تتبّع و ضبط و تنقیح اصول و قوانین
این علوم نمود, همان شاهکار کلام خدایی بود که مردم را مجذوب بیان شیرین و شیوا و
اسلوب زیبای خود ساخته بود و مردم برای آگاه شدن از بنای کلمات و ترکیب جمل و معانی
الفاظ و فصاحت و بلاغت بیانات و صنعت­­هایی لفظی ظریف آن, نیازمند شدند که قوانین
کلی آن­ها را با اشباه و نظایری که در لغت عرب داشتند, به دست آورند و به کمک آن­ها
کنجکاوی خود را ارضاء کنند و بدین ترتیب علم­های صرف و نحو و لغت و فنون سه گانه­ی
بلاغت (معانی _ بیان _ بدیع) تنقیح شد. فن تاریخ نیز در اسلام از علم حدیث مشتق شده
و در آغاز از قصص انبیاء و امم از سیره­ی پیامبر اکرم۹ شروع شده و پس از آن تاریخ
صدر اسلام به آن اضافه شده است. ([۲۶])

لذا علوم مرتبط با قرآن به تدریج پا به عرصه­ی تدوین گذاردند, تا آن­جا که هر علمی
به طور مستقل تدوین گشت. و کتاب­های زیادی در هر زمینه تألیف شد