پاورپوینت کامل رابطه علم و دین از دیدگاه علامه طباطبایی قدس سره ۵۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل رابطه علم و دین از دیدگاه علامه طباطبایی قدس سره ۵۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل رابطه علم و دین از دیدگاه علامه طباطبایی قدس سره ۵۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل رابطه علم و دین از دیدگاه علامه طباطبایی قدس سره ۵۹ اسلاید در PowerPoint :

۳۶

قسمت چهارم

در قسمت سوم این مقاله ضمن اشاره به این که دفاع عقلانی به سود دین است و اساسا قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی
ندارند بر استفاده از علوم عقلی ومسایل علمی برای فهم دین تاکید نمودیم و مواردی از پیوند عقل و نقل از دیدگاه علامه
طباطبایی را بررسی کرده و به آیاتی از قرآن در این آیه پرداختیم.

در این بخش برآنیم تا ضمن بررسی نحوه ارتباط عقل و وحی به نقش عقل در دریافت احکام شرع بپردازیم و مباحث ذیل
را تبیین نماییم. ترجیح وحی و عقل قطعی برعقل و وحی ظنی; اثبات وحی به وسیله عقل و پرورش عقل در پرتو وحی;
جمع بندی نظرات پیرامون نسبت وحی و عقل در این جا تاکید این نکته را لازم می دانم که اگراین مبانی دقیق و عمیق از
حکیمانی چون ملا صدرا و… علامه طباطبایی وامام خمینی درست فهمیده شود، بسیاری از شبهات و تردیدهایی که
امروزه در مطبوعات مطرح می گردد، برطرف می شود.

به همین منظور نگارنده کتابی تحت عنوان کلام جدید و فلسفه دین تالیف نموده که در آستانه چاپ است. در این کتاب
ضمن مباحث بنیادی علم و دین مباحثی چون: مروری بر شبهات ناشی از تفکر غرب، تعریف و جایگاه کلام جدید و فلسفه
دین، سیر تاریخی کلام جدید و فلسفه دین در جهان غرب، تفاوت های کلام قدیم و کلام جدید، رابطه علم ودین در تفکر
جهان غرب و مقایسه آن با مکتب اسلام (تعارض، تلائم، تعاون) و رویکردکلامی و رویکرد جامعه شناختی این بحث تبیین
شده و در بخشی از این کتاب به نقداندیشه تعارض علم و دین در غرب و… پرداخته است.

نحوه ارتباط عقل و وحی:

عقل و وحی به عنوان دو راه اساسی برای شناخت عالم هستی و موجودات خارج جهت رساندن انسان به هدف اصلی
ارتباط دارند و این دو راه در ارائه و نشان دادن مقصد و هدف معصوم می باشند به شرط این که سالک این مسلک ضوابط و
قوانین و شرائطراه (عقل وحی) را به خوبی رعایت کند و معلوم است که از میان انسان ها فقط انبیاء و معصومین دارای
چنین شرطی هستند اختلاف کثیری که حکیمان و محدثین وعرفا، در معارف اسلام حتی دین دارند بدین جهت است
که سالک و رونده از راه عقل،با شرائطش استفاده نمی کند و چه بسا دچار افراط و تفریط می گردد، مثلا علامه مجلسی(ره)
در تعارض علم و دین همواره دین را پیروز و منصور می داند به خلاف حکیمان که هرگز میان علم و دین و عقل و شرع
تعارضی قائل نیستند و اگر تعارضی هم باشد بدوی است و با تاویل قابل حل است.

علامه در این باره می گوید:

تو باید تسلیم اخبار باشی اگر عقل و فهمت توانست آن ها را درک کند، به آن هاایمان تفصیلی می آوری و الا به آن ها اجمالا
ایمان می آوری و عملشان را به خودشان برمی گردانی (حتما مطالب حقی است که تو درک نکرده ای) مبادا که چیزی از
اخبار رارد کنی، چرا که عقل تو ضعیف است چه بسا که از ناحیه معصومین صادر شده باشد وتو بد درک کرده باشی در
این صورت خداوند را بر فراز عرشش تکذیب کرده ای آن چنان که امام صادق(ع) فرمود:

بدان که علوم ایشان عجیب و غریب است عقل ما به علوم ایشان قد نمی دهد، پس برما جایز نیست رد کردن آن چه از
ایشان به ما رسیده است.

اما علامه طباطبایی(ره) و دیگر حکیمان الهی معتقد است که ملاک اعتبار اخبار این است که عرض بر قرآن کنیم و
صحت و سقمش را از راه تطبیق با قرآن درک کنیم، درمعارف اعتقادی به عقل صریح محتاجیم و حجت معتبر در مسائل
اعتقادی و اصولی سه چیز است:

۱ کتاب.

۲ سنت قطعیه.

۳ عقل صریح.

در این میدان خبر واحد حجت نیست، حجیت و اعتبار خبر واحد در فقه و فروعات فقهی است، قرآن ما را در اصول
اعتقادات، به علم و یقین و قطع موظف ساخته و خبرواحد مفید ظن است لذا نمی تواند مستند مسائل اعتقادی باشد و
این هرگز بی اعتنایی به معصوم(ع) نیست چون احراز صدور روایت از معصوم مهم است و با خبر واحد اثبات نمی شود [در
اصول دین]

نقش عقل در دریافت احکام شرع:

جایگاه و نقش عقل دردریافت احکام و دستورات شرعی به دوگونه است:

۱ تلاش و کوشش برای فهم و کشف حکم از کتاب و سنت، این تلاش عقلی همان استدلال هاو براهین عقلی است که برای
فهم احکام شرعی و استنباط و استخراج احکام الهی توسط فقها و مجتهدین از کتب و سنت صورت می گیرد.

تلاش و کار عقل در این مورد نظیر کار اجماع است زیرا حجیت و اعتبار اجماع ازجهت کاشفیت آن از قول معصوم علیه
السلام است هرچند درباره کیفیت اعتبار وحجیت اجماع در میان محققین مباحث و آراء مبسوطی وجود دارد.

۲ ارائه منابع و ابزارهای عقلی برای دریافت احکام شرعی.

علامه آقای جوادی آملی در توضیح این مطلب می فرمایند:

«توضیح مطلب این است که عقل گاه در استدلال هایی که جهت کشف مطالب ترتیب می دهداز مبادی تعبدی که از کتب
و سنت اخذ نموده است استفاده می کند و گاه برخی ازمبادی و یا تمام آن ها را خود تامین می نماید.»

وی آن گاه مستقلات عقلیه مانندآن چه در حسن و قبح عقلی مطرح است و غیر مستقلات عقلیه مانند استناد به
قواعدعقلی در جواز یا عدم جواز اجتماع امر و نهی را به عنوان نمونه ذکر می کنند ونتیجه می گیرند که مستقلات عقلیه و
غیر آن و اصول و مبادی که به صورت مختصات لبی عقل متصل یا منفصل در هنگام استفاده از ظواهر نقلی وجود دارند و
نظائر آن همگی از جمله موارد حضور مبادی عقلی در استنباط مطالب دینی می باشند اگر این مبادی ومقدمات از زمره
مبادی باشند که عهده دار اثبات اصل شرعیت است در این صورت استفاده از آن ها نیازمند به تایید مجدد شریعت نخواهد
بود، زیرا پیشگیری شریعت از آن مبادی مستلزم نابودی اصل شریعت خواهد بود و اثر از مبادی است که عهده داراثبات
اصل شریعت نیست، در این جا به تایید و تقریر شریعت نیازمند خواهد بودمانند اصول و یا ظنون عقلیه ای که در صورت
عدم منع شرعی جریان دارد و بدان استناد می شود.

علامه طباطبائی در آثار مختلف به مباحث «عقل و دین » پرداخته و ضمن طرح قاعده ملازمه میان حکم «عقل و شرع »
رابطه عقل و شرع را بیان کرده و بسیاری از شبهات را در این زمینه مورد بررسی قرار داده است که خواننده عزیز را به
منابع زیرارجاع می دهیم.

وحی و عقل قطعی بر عقل و وحی ظنی ترجیح دارد

اگر در دلیل نقلی آن سه اصل معتبر وجود نداشت ظنی خواهد بود و در تعارض با دلیل قطعی دیگر یا عقل قطعی
که حکمش به طور یقینی باشد و هیچ احتمال خلافی در آن راه نیابد مغلوب می گردد و وحی یا عقل قطعی مقدم است در
هر موردی که دلیل قطعی با ظنی تعارض کند، دلیل قطعی مقدم است زیرا اعتبار و حجیت دلیل ظنی به دلیل قطعی
مستند است اما حجیت واعتبار دلیل قطعی، ذاتی است و دست جعل و اثبات جاعل بدان نمی رسد.

بنابراین دلیل ظنی در طول دلیل قطعی است نه در عرض آن و چون در طول آن است دیگر معارضه ای با دلیل قطعی
نخواهد داشت چون در تعارض، دو دلیل لازم است که درعرض هم باشند.

تذکر این نکته نیز ضروری است که دلیل قطعی فقط در بعضی از علوم مانند فلسفه اولی و جهان بینی و حساب و هندسه
از علم ریاضیات، یافت می شود و یافتن یقین درعلوم تجربی مانند علم پزشکی و طبیعی و فیزیک و شیمی و حتی علوم
انسانی مانندحقوق و جامعه شناسی و روان شناسی و فقه و مانند آن بسیار نادر است و حصول وتحقق اش فوق العاده
مشکل می باشد.

شیخ الرئیس بوعلی سینا در «برهان شفا» یقین و شرایط حصول آن و مقدمات لازم برای تحصیل آن را به طوری تبیین
می کند که پیدایش آن در بسیاری از رشته های علوم تجربی و علوم انسانی مشکل یا محال است بنابراین با یک سلسله
قواعد تجربی وقضایای آزمایشی نمی توان به مبارزه با ره آورد وحی رفت.

بدیهی است فرض تعارض علم و دین نیز معلول غفلت از این نکته دقیق است.

عقل، وحی را اثبات می کند و وحی، عقل را پرورش می دهد

عقل قطعی به استنادقضایای بدیهی و روشن، ضرورت وحی و اصل تحقق وحی و نبوت را ثابت می کند و برای شناخت
وحی، اعجاز را لازم می داند و مابین معجزه با علوم غریبه ای چون سحر وشعبده و کهانت و قیافت و طلسم و جفر و
اسطرلاب و… فرق جوهری قائل است درمعجزه فعلی و قولی صاحب وحی شکست نمی باشد و به همین جهت همه
صاحبان عقل را به تحدی و مبارزه فرهنگی فرا می خواند و وحی قطعی نیز حجیت ذاتی عقل قطعی را امضاءمی کند و
تعلیمات خود را با ادله عقلی بیان می کند و در اموری که عقل، به طورمستقل آن را درک می کند با کوشش عقل قطعی
مسائل بنیادی و اساسی مانند توحید ونبوت و معاد و سایر معارف کلی اثبات می گردد و در اموری که عقل قادر به درک
آن نیست او را راهنمایی می کند و پرورش می دهد.

و با تثبیت وحی و نبوت نمی توان به صرف ظهور یک دلیل لفظی که همان وحی ظنی است دست از برهان عقلی قطعی
برداشت زیرا لازمه اش آن است که عقل قطعی در برابر دلیل ظنی نقلی حجت نباشد و در نتیجه همه مسائل بنیادی و
اعتقادی که در پرتو عقلی قطعی اثبات شده است، قابل اثبات نباشد و این به تناقض برمی گردد یعنی یک چیز باحفظ همه
خصوصیت ها و وحدت های لازم مانند وحدت موضوع و محمول و زمان و مکان و قوه و فعل و کلیت و جزئیت و نحوه
حمل و نسبت نمی تواند هم موجود باشد و هم نباشداگر یک دلیل قطعی شد یعنی به اصل استحاله اجتماع نقیضین
مستند است و به هیچ وجه، ممکن نیست دلیل قطعی دیگری در جهت