پاورپوینت کامل مسجد، قلب پرتپش شهر من ۷۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مسجد، قلب پرتپش شهر من ۷۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مسجد، قلب پرتپش شهر من ۷۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مسجد، قلب پرتپش شهر من ۷۸ اسلاید در PowerPoint :

۳۰

زیربنای جامعه را فرهنگ تشکیل می دهد و موجودیت اقشار گوناگون و اقوام متعدد،
وامدار این رکن اساسی و عنصر حرکت ساز و نقش آفرین می باشد.

مهم ترین عوامل فرهنگ ساز، ارزش های معنوی، کرامت های اخلاقی، معارف، ابتکارات و
خلاقیت هایی هستند که خود ریشه در حقیقت جویی دارند. برای نسلی نوخاسته، پویا و
بالنده، خودآگاهی فرهنگی و توجه به هویت اصیل و بومی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

انسان های خوش ذوق در گذشته های دور و اعصار گوناگون، کوشیده اند در وهله اول،
تحولاتی در نگرش ها و باورهای خود پدید آورند و آن گاه با تأکید بر فضیلت های
انسانی و شکوفایی توانایی ها و ظرفیت های خویش، به ساخت بناها، احداث روش های
ابتکاری و ابداع شیوه های مفید و اثربخش، روی آورند. محصول این حرکت سترگ، فضاهایی
فرهنگی و متنوع در سبک های هنری می باشند که از ارزش های والایی برخوردارند. در
سلسله مقالاتی که از این شماره در این صفحه از نظر شما خواهد گذشت، تلاش می شود تا
این سنت های اصیل و خلاقیت های شگفت انگیز و نمونه های ناب هنری که شالوده شهرهای
کهن ایران را شکل داده اند، معرفی گردند.

کانون عبادت و ارتباط با خداوند

براساس آیات قرآن کریم، مسجدها به خداوند متعال اختصاص دارند و کسانی این مکان ها
را آباد می کنند که به پروردگار جهانیان و روز قیامت، ایمان دارند؛ نماز را بر پای
می دارند و زکات می پردازند و از کسی جز خدا نمی ترسند.۱ براساس حدیثی قدسی، انسانی
که با مسجد ارتباط دارد، حق تعالی را در خانه او زیارت می کند و با عبادت خالصانه و
حضوری راستین، در اوج تقرب به خداوند متعال قرار می گیرد و این ویژگی ، به صورت
نوری برای وی در سرای جاوید، جلوه گر می شود.۲ از این رو رسول
اکرمصلی الله علیه وآله فرمود : «تا زمانی که در مسجد نشسته ای، حق تعالی به تعداد
هر نفسی که می کشی، یک درجه در بهشت به تو می دهد و فرشتگان بر تو درود
می فرستند».۳

آن خاتم پیامبران، چنین تأکید فرمود : «مساجد، انوار الهی هستند»۴ و نیز فرمود:
«محبوب ترین جای شهر ها نزد خداوند، مساجد آن شهرهاست».۵ بنابراین، در قرآن و حدیث،
اساسی ترین مکان، مسجد است.

تجسم خارجی پرستش

به همان نحوی که تجسم خارجی یا مهم ترین پدیده جغرافیایی ادیان، پرستشگاه ها یا
مراکز عبادی آنها می باشد، بارزترین نمود خارجی بینش و نگرش اسلامی نیز در مسجد
تجلی می کند. مسجد به عنوان نخستین هدیه جغرافیایی دین مبین اسلام، با هجرت رسول
اکرمصلی الله علیه وآله به مدینه، به تمام معنا و با کارکردهای گوناگون، آشکار شده،
آن حضرت و یاران بزرگوارش به عنوان یک حرکت بنیادین اجتماعی، در ساختن این مکان ،
مشارکت داشتند.

احداث مسجد در خارج از سرزمین حجاز، توسط مسلمانان کوشا و مؤمن، خیلی زود آغاز شد؛
چنان که مسجد بصره در سال ۱۴ هجری بنا نهاده شد و اولین بنای کوفه در سال ۱۷ هجری،
مسجد بود. طبری می نویسد: «هنگامی که اراده ساختن شهر کوفه را کردند، اولین چیزی که
نقشه آن ترسیم و بنا گردید، مسجد بود».۶ همین باور به بنای ویژه ای برای عبادت،
اثری عمیق در طرح و نقشه کوفه گذاشت و محله ها، بخش ها و اجزای شهر، در بافتی یگانه
با مسجد جامع، پیوستگی و پیوندی تنگاتنگ برقرار کردند.۷

در کشور مصر، مساجد فراوانی ساخته شدند و شهرهای قاهره و اسکندریه، در سده های
آغازین اسلامی، به دارا بودن مسجدهای متعدد و باشکوه، شهره آفاق بودند. در دیگر
شهر های اسلامی و سرزمین های مسلمان نشین نیز ساخت مسجد به عنوان جلوه ای جغرافیایی
و برآمده از اصول اعتقادی، به سرعت رونق گرفت و بالندگی شهر در گرو رونق مساجد
بود.۸

مهم ترین مکان

در ایران و در قرون گذشته، اهمیت مساجد در شهرها به حدی بود که اگر دیاری مسجد جامع
یا آدینه نداشت، از اهمیت شهری محروم بود. این مکان ها نه تنها به خاطر کارکرد و
رابطه مستقیمی که با همه اقشار اجتماعی داشتند، بلکه بیشتر به دلیل شکل فضایی و
درهم آمیختگی یا پیوندهای کالبدی با بافت مسکونی، خدماتی و تجاری اطراف، یک عنصر
اساسی در شهرسازی به حساب می آمدند. در زمان های قدیم، مسجد جامع، مرکز استقرار
دینی شهر بود و به دلیل مراجعه مستمر همه قشرهای مردم و به دلیل جنبه های عبادی،
تقدس، خلوص و راست گویی نمازگزاران، نقطه انتشار هرگونه آگاهی نسبت به شرایط عمومی
شهروندان و نحوه زندگی و نظام اداری آنان محسوب می شد و در همین مکان، اطلاعات پخش
شده، مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار می گرفت و انعکاس آنها در افکار عمومی، پس
از تصفیه و پالایش از شایعات و مطالب دروغ، صورت می پذیرفت.

اگر چه مسجد جامع غالباً مرکز مذهبی به حساب می آمد، اما شکل گیری افکار عمومی و
جهت گیری هدف های مربوط به آینده شهر، در این مکان صورت می گرفت. مسجد جامع به دلیل
این که رکن اصلی اقتدار معنوی، اصالت دینی و هویت استوار شهر به شمار می رفت،
نمی توانست از فعالیت های مردم و مراکز بازرگانی و تولیدی جدا باشد. در شهرهایی چون
اصفهان، تهران، شیراز، تبریز، سمنان، کاشان و زواره، مسجد جامع با بدنه بازار مرکزی
درآمیخته بود و با کالبدهای واحدهای معماری شهری سازنده آن، مشاهده می شد. بافت
مسکونی و محلات مجاور یا پشت بازار، از راه رو های متعددی با بازار و مسجد، ارتباط
داشتند. در مسجد جامع نایین، ورودی های اصلی مسجد به سوی معابری قرار دارند که حمل
و نقل و ارتباطات اصلی شهر را تسهیل می کنند.

مسجد جامع در شهرهایی که تنوع آب و هوایی دارند، متناسب با شرایط جغرافیایی محل
بوده، معادله ای مقبول بین سه نوع فضای سرپوشیده، نیمه باز و باز، عرضه می کنند و
اصولاً ایوان ها، ورودی ها و آجرکاری ها به گونه ای ساخته شده اند که در تعدیل آب
و هوا مؤثر باشند؛ تا نمازگزاران در هنگام انجام فعالیت های عبادی و فرهنگی در
مسجد، بر اثر گرما و سرما، دچار زحمت و مشقت نگردند؛ مثال جالب در این باره، مسجد
جامع اردستان و زواره است که در اوج خشونت آب و هوایی منطقه – تیر و مرداد –
فضاهایی را بدون استفاده از وسایل خنک کننده، ارائه می نمایند که نسبتاً خنک و قابل
تحمل هستند.۹

در شهرهای ایران، برای نمایش جلال معنوی، شکوه و بالندگی ظاهری مسجدها، به ویژه
مسجد جامع، تلاش زیادی انجام می شد و اگر چه حاکمان و فرمانروایان، امر به احداث
این بناها می کردند، اما اغلب مردم در آرایش مسجد، سهم داشتند و تلاش می کردند و به
دلیل اعتقادات مذهبی شان، در عمل، از ایثار آن چه در توان داشتند، دریغ
نمی ورزیدند. هر کسی بر حسب ذوق هنری، تولیدات دستی، طراحی و توانایی مالی، در این
امر مهم و مقدس، شرکت می کرد. همه مردم تلاش می کردند تا مسجد، مرتفع ترین،
مجلل ترین و زیباترین فضای داخل شهر باشد و به همین دلیل، در چشم انداز کلی شهر،
برجسته ترین ساختمان، مسجد بود. هنوز هم با وجود احداث خیابان های جدید و
ساختمان های چند طبقه در شهرهای کهن ایران، چیزهایی که در اولین نگاه، سیمای عمومی
شهر را ترسیم می کنند، مجموعه های مذهبی، چون گنبد و مناره های مساجد، امامزاده ها
و حسینیه ها می باشند. مردم چنان برای این مکان ها اهمیت قائل بودند که از نان و آب
خود مایه می گذاشتند تا مسجد و مکان های مقدس، در راه آبادانی، مرمت و بازسازی، با
مشکلی روبه رو نشوند.

قلب پُر تپش شهر

علاه بر این که مسجد از طریق شبکه های ارتباطی اصلی با محلات شهر ارتباط گسترده ای
برقرار می کرد، وجود این مکان بر حرفه های مردم، اثر می گذاشت و برخی شغل ها چون
فروش مهر و تسبیح، کتاب های دعا و ذکر، در مجاورت مسجد، پررونق تر بودند. این
ویژگی ، اکنون هم در کنار مکان های زیارتی و مذهبی قابل مشاهده است. از سوی دیگر،
صاحبان مراکز خدمات عمومی چون گرمابه ها، آب انبارها و سقاخانه ها، برای فعالیت
خود، اطراف مساجد را برمی گزیدند. مراکز آموزشی حوزوی و افرادی که در فعالیت های
تبلیغی، خیریه و تأسیس مؤسسات خدمت رسانی، دخالت داشتند، در محلات حوالی مسجد جامع
سکونت اختیار می کردند و اصولاً ابهت و فضای معنوی مسجد، چنان تأثیرگذار بود که در
محله هایی که اطراف مسجد شکل گرفته بودند، افراد در انجام اعمال و رفتار خود،
مراقبت افزون تری داشتند و به نوعی یک امر به معروف و نهی از منکر ناپیدا صورت
می گرفت.

مسجد، همان طور که به دلیل کارکردهای مذهبی و اجتماعی، در گسترش شهر دخالت داشت و
موقوفه های وابسته به آن، به شهر رونق می بخشید، از طرح های جدید نوسازی، جلوگیری
می کرد. اکنون هم با وجود توسعه روزافزون شبکه های ارتباطی، در شهرهای پر رفت وآمدی
چون تهران، اصفهان، تبریز و شیراز، وقتی طرح های جدید به حوالی مساجد می رسند، قادر
به پیشروی نمی باشند و سعی می کنند از تخریب مکان های مقدس پرهیز کنند.

اگرچه شکل گیری الگوهای سکونتی در شهرهای نواحی مرکزی و بیابانی ایران، بیش از هر
چیز به میزان بهره مندی از آب بستگی دارد و بسیاری از مراکز شهری در پناه آب مورد
نیاز، قد برافراشته، شکل استقرار خود را از مسیرهای آب، طلب کرده اند و جوامع شهری،
در نقاط خشک و کم آب، بر آبیاری قنات بنیان نهاده شده اند، اما باز هم بافت فرهنگی،
عوامل طبیعی را تحت تأثیر قرار می دهد؛ بدین سان که آب فراوان و پاکیزه، در حیاط
مسجد یا در فضای مجاور آن، آفتابی می گردد و خانه های فشرده و کوچه های پر پیچ و
خم، در اطراف جایی شکل می گیرند که مظهر قنات آشکار شده است. آب انبارهایی که این
هدیه الهی را در اختیار بندگان خدا می گذارند، معماری پرشکوه خود را تحت تأثیر
مسجد، جلوه گر می سازند و ورودی های آن ها شبیه محراب مسجد هستند و بادگیرها از
گلدسته ها تقلید کرده اند. در شهرهای گرمازده و کویری، رونق میدان هر محله، با
تأثیرپذیری از فضای مسجد و نیز وجود منابع آب، ارتباط دارد.

در شهرهایی چون کاشان، یزد و هرند، آب انبارها همراه مسجد، امامزاده و حسینیه،
مجموعه مرکز شهر را حیات می بخشند. با وجود آن که شهرهای کویری، نیاز مبرمی به آب
دارند و هسته اولیه زندگی آنان با این منبع حیاتی گره خورده است، اما سالم ترین،
پاک ترین و فراوان ترین آب مورد نیاز، در کانونی که فضاهای مقدس و مذهبی شکل
گرفته اند، در اختیار مردم قرار می گیرد. می توان گفت که عنصر مشخص و بااهمیت
مسجد، تنها از نظر جغرافیایی در قلب شهر واقع نشده، بلکه نقش های گوناگونی را ایفا
می کند. در قرن دوم هجری یکی از کارگزاران عرب، از هارون الرشید خواست که چون
عرب ها در قم سکونت گزیده اند، قم را شهری قرار دهد که در آن، نماز جمعه و عید به
صورت مستقل برگزار شود و احتیاج نباشد که ساکنان آن، برای برقررای مراسم عبادی، به
نقاط دیگر بروند. از این موضوع چنین برمی آید که شخصیت و هویت شهر، حتی در آن عصر
نیز در گرو مسجد جامع بوده است.۱۰

چگونگی انتخاب مکان مسجد

اگر چه در گزینش محل ساخت مسجد، تصمیم های سیاسی و اجتماعی و گاهی عوامل طبیعی و
جغرافیایی مؤثر بود، اما این مکان مقدس به عنوان برترین فضای اسلامی، همگام با رشد
اسلام و افزایش جمعیت مسلمانان، بر حسب ایمان و اعتقاد اقشار گوناگون، بهترین جای
شهر را به خود اختصاص می داد. در شهرهایی که زمین های باز و آزاد وجود داشت، این
زمین ها به ساخت مسجد، اختصاص می یافت؛ ولی گاهی بر حسب ضرورت و تنگناهای مکانی و
گاهی به عنوان اعتراض، مسجد در مکان آتشکده ها، کلیساها و معابد غیراسلامی بنا
می شد و بدین شکل، هم آثار آیین های قبلی محو می شد و هم از فضاهای نقاط مرکزی شهر
استفاده می شد. به محض آن که این فضاها به مسجد اختصاص می یافت، عمران و گسترش
شهری، تحت تأثیر این تحول قرار می گرفت و آبادانی در اطراف مسجد، گسترش می یافت.
مسجد جامع کاشان که اکنون در میدان کهنه (خیابان فاضل نراقی) قرار دارد، اگر چه در
آغاز در مکان آتشکده ای احداث شد و مصالح اولیه آن از خشت و گل بود، اما در قرن
پنجم هجری به یک ساختمان پرشکوه، تبدیل شد و به عنوان هسته اولیه شهر قلمداد گردید
و اکنون هم در مرکز کاشان قرار دارد. اگر چه این گونه مساجد از گزند حوادث طبیعی و
هجوم قبایل در امان نبوده اند، اما