پاورپوینت کامل خودگروی در اخلاق اسلامی ۸۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل خودگروی در اخلاق اسلامی ۸۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل خودگروی در اخلاق اسلامی ۸۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل خودگروی در اخلاق اسلامی ۸۰ اسلاید در PowerPoint :

۲۶

«یک نظریه در باب نظام اخلاقی اسلام »

«قسمت اول »

چکیده

امروزه در بحث های نظری اخلاق، موسوم به فلسفه اخلاق، ساختارهای نوینی برای دسته بندی و طبقه بندی مکاتب و نظام های
اخلاقی ارائه شده تا به صورت سازمان یافته تری آراء و اندیشه ها و نظام های اخلاقی شناخته، بررسی و نقادی شوند و نقاط قوت و
ضعف هر کدام در مقایسه با دیگر نظام ها روشن گردد .

یکی از بهترین تقسیم ها در این باره از سوی ویلیام کی فرانکنا، در کتاب پرآوازه اش به نام . [Ethics] مطرح و مورد پذیرش
فیلسوفان اخلاق قرار گرفته است . نگارنده در کتابی به نام «اخلاق هنجاری » که توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه انتشار یافت،
براساس همان ساختار، مکاتب اخلاقی را معرفی و سپس نقد و بررسی کرده است .

در اینجا در پی آن هستیم که جایگاه نظام اخلاقی اسلام را در آن ساختار مشخص کنیم; به طور خلاصه نگارنده بر آن است که
نظام اخلاقی اسلام یک نظام غایت گرا و خودگراست و غایت موردنظر در آن همان لذت است .

یکم . اگر دین (در این بحث اسلام) را مجموعه عقاید و دستورات عملی بدانیم که بنا بر ادعای آورنده و پیروان آن، عقاید و
دستورات (پیامبر اسلام و مسلمانان)، از سوی آفریدگار جهان می باشد، و اخلاق را مجموعه آموزه هایی که راه و رسم زندگی کردن
به نحو شایسته و بایسته را ترسیم کرده، بایدها و نبایدهای ارزشی حاکم بر رفتار آدمی را می نمایاند، به خوبی به رابطه تنگاتنگ
دین و اخلاق پی خواهیم برد و اخلاق را پاره ای ناگسستنی از دین به شمار خواهیم آورد . از این رو، سخن گفتن از اخلاق منسوب
به اسلام، سخنی به جا، و بحث درباره نظام اخلاقی اسلام امری موجه و گفت و گو درباره ساختار کلی حاکم بر این نظام، امری در
خور تامل و اندیشه خواهد بود .

چنین بحثی امروزه، تحت عنوان اخلاق هنجاری مطرح می شود . اخلاق هنجاری که بخش مهمی از فلسفه اخلاق را شکل
می دهد، در پی تبیین نظامی از قواعد و اصول حاکم بر افعال اخلاقی است . اخلاق هنجاری دارای دوبخش است; دربخش نخست،
معیارهای کلی اخلاق (۲) مطرح می شود و خوب و بدهای کلی، ملاک کار درست و نادرست، رابطه خوبی و درستی و معیار خوبی و
بدی کارها مطرح می شود و دربخش دوم از خوبی و بدی، و درستی و نادرستی، اخلاقی یا غیر اخلاقی بودن افعال خاص (۳) ، سخن
به میان می آید . (۴)

دوم . گزارشی اجمالی همراه با نقد و بررسی از رایج ترین مکاتب اخلاق هنجاری ارائه شد . چنانکه غالب آرای موجود در زمینه
اخلاق هنجاری، استقلال اخلاق از دین را مفروض می گیرد و تلاش می کند، مستقل از خدا و دین، نظامی اخلاقی را بنیاد نهد; این
مکاتب در واقع نوعی اخلاق سکولار را عرضه می کنند .

اینک بر اساس ساختار اصطلاحاتی که برای معرفی مکاتب اخلاقی رایج در مغرب زمین معهود است، می کوشیم جایگاه اخلاق
اسلامی را در آن ساختار بیابیم .

سوم . مکاتب اخلاق هنجاری را فیلسوفان اخلاق، (۵) در دو دسته کلی جای داده اند:

الف . نظریه های غایت انگارانه (۶) .

ب . نظریه های وظیفه گرایانه (۷) .

گروه نخست بازشناسی باید و نبایدها، درست و نادرست ها، و خوب و بدها را با توجه به نتیجه کار تعیین می کنند و اینکه میزان
خیر و شر، مترتب بر آن چه اندازه است، اما گروه دوم بر آنند که ویژگی های خود عمل، قطع نظر از میزان خیری که در پی
می آورد، می تواند آن عمل را صواب و لازم گرداند . برای مثال وفای به عهد، کاری عادلانه است، خداوند به آن فرمان داده است و
نیز حکومت به آن امر کرده است . در نظر وظیفه گرا، هر یک از این ویژگی ها می تواند وفای به عهد را خوب درست و لازم گرداند،
هر چند خیری بر آن مترتب نشود . بر خلاف او غایت انگار، تنها ویژگی مؤثر در صواب و ناصواب بودن عمل را میزان خیری که
بدان می انجامد می داند .

حال می پرسیم که مکتب اخلاقی اسلام به کدام یک از این دو دسته تعلق دارد؟

پاسخ ما آن است که مکتب اخلاقی اسلام غایت انگار است، نه وظیفه گرا . این گفته ممکن است در بادی نظر، شگفت انگیز باشد،
اما دلیل ما بر این مدعا آن است که در متون دینی ما، اعم از آیات و روایات، در مقام تشویق و دعوت به انجام کارهای خیر، بر این
نکته تاکید شده است که این کارها موجب سعادت، آسایش، اطمینان، فلاح، فوز و مانند آن است; یعنی نکته اینکه این کارها
بایستنی است و انسان باید به انجام آنها اهتمام ورزد، آن است که موجب سعادت او می شود، و این عین غایت انگاری است . انسان
به عنوان موجودی مختار و آگاه، در افعال خود غایت داشته، هر کاری را به هدفی و برای برآوردن غرضی انجام می دهد . (۸) با توجه
به آیات قرآن کریم دانسته می شود که غایت نهایی و مطلوب بالذات انسان در کارهای اخلاقی سعادت، فوز و فلاح نهایی است که به
برخورداری او از بالاترین سرورها و ابتهاج ها، به لحاظ کمی و کیفی اشاره دارد . (۹)

اگر قرآن کریم به تقوا فرا می خواند، برای آن است که موجب فلاح و رستگاری انسان می شود: «اتقوا الله لعلکم تفلحون » (۱۰) ، و نیز
اگر از مؤمنان می خواهد که فراوان خدا را یاد کنند، بدان سبب است که موجب فلاح ایشان می گردد: «واذکروا الله کثیرا لعلکم
تفلحون » (۱۱) . ذکر دوزخ و فردوس، و تاکید بر نعمت های بهشتی و عذاب های دوزخی که در انتظار خوبان و بدان است، همه و همه
حکایت از آن دارد که دیدگاه اخلاق اسلامی، دیدگاهی غایت انگارانه است، تا آنجا که گاه از تعبیر تجارت و خرید و فروش نیز در
متون دینی استفاده شده است:

«یا ایها الذین آمنوا هل ادلکم علی تجاره تنجیکم من عذاب الیم » (۱۲) .

«ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه » (۱۳) .

به بیانی دیگر، در نظام های اخلاقی غایتگرا، یک یا چند غایت و هدف، جهت و سمت و سوی افعال اخلاقی را مشخص می کند و
خیر و شرهای اخلاقی خاص و موردی را معین می سازد . براساس غایت انگاری کاری دارای ارزش اخلاقی است که انسان را به آن
غایت نهایی و مطلوب بالذات رهنمون شود . این مطلوب بالذات، هرچند خود واجد ارزش اخلاقی نیست و خیر اخلاقی ندارد
(چرا که در این صورت محذور دور لازم می آید)، اما خیر بودن هر فعلی وابسته به آن است، مانند “واحد” که در نگاه فلسفی عدد
نیست، ولی مقوم همه اعداد است . یک عدد نیست، ولی عدد ساز است . مطلوب بالذات و غایه الغایات نیز خود ارزش اخلاقی ندارد،
ولی ارزش ساز است .

مدعای ما آن است که در نظام اخلاقی اسلام، چنین غایتی وجود دارد; یعنی غایتی هست که خوبی هر کاری، مطلوبیت اخلاقی
هر عملی و ارزش هر فعلی به خاطر آن و به سبب آن است، و آن چیز همان سعادت فاعل فعل است . دستیابی به زندگی
سعادتمندانه مرهون تلاش و کوشش آدمی است و دستورالعمل های اخلاقی سمت و سوی کارهایی را که ما را به آن سعادت
می رساند، مشخص می سازد .

در زبان قرآن دو واژه فوز و فلاح، به همین غایت نهایی اشاره دارد . فلاح به معنای رستگاری است و کسی که با کوشش خود موانع
رسیدن به سعادت را برداشته و به غایت نهایی خود باریافته، رستگار است . فوز نیز به معنای کامیابی و رسیدن به مطلوب است .
قرآن کریم غایت کارهای نیک را فلاح و فوز که همان سعادت است می داند و برای این امور غایت دیگری را ذکر نمی کند، و این
نشان می دهد که مطلوبیت این امور، بالذات است . برای روشن تر شدن مطلب، نمونه ای از این آیات را مرور می کنیم:

× «یا ایها الذین آمنوا لاتاکلوا الربا اضعافا مضاعفه و اتقواالله لعلکم تفلحون (۱۴) ; ای کسانی که ایمان آورده اید، ربا را [با سود] چندین
برابر مخورید، و از خدا پروا کنید، باشد که رستگار شوید» .

در این آیه، تقوا و پرهیزگاری که از برترین ارزش های اخلاقی اسلامی است، به فلاح تعلیل شده، و رستگاری، غایت آن معرفی شده
است; یعنی از ربا بپرهیزید تا به تقوا دست یابید، و اگر بپرسید چرا باید به تقوا دست یابیم، می گوییم برای اینکه رستگار و
سعادتمند شوید و در اینجا سخن پایان می یابد .

× «یا ایها الذین آمنوا ارکعوا واسجدوا واعبدوا ربکم وافعلوا الخیر لعلکم تفلحون (۱۵) ; ای کسانی که ایمان آورده اید، رکوع و سجود
کنید و پروردگارتان را بپرستید و کار خوب انجام دهید، باشد که رستگار شوید» .

در این آیه مردم به عبادت خداوند و انجام هر کار خوب فراخوانده شده اند و اگر بپرسید که چرا ما باید خدا را بپرستیم و کار
خوب بکنیم، پاسخ داده شده: برای آنکه در این صورت رستگار و سعادتمند خواهید شد . گویی رستگاری مطلوب بالذات آدمی
است، و خود فی نفسه خواستنی است، نه آنکه خود مقدمه ای برای رسیدن به یک هدف بالاتر باشد; چنان که اشاره شد، در هیچ
آیه ای برای فلاح و فوز و سعادت انسان غایتی ذکر نشده است که بکوشید رستگار و کامیاب و سعادتمند شوید تا چنین و چنان
شود .

چهارم . نظام های اخلاقی غایت انگارانه، خود بر چند قسم هستند:

الف . نظام های خود گرا (۱۶) : یک غایت انگار خودگرا همواره در پی به دست آوردن بیشترین خیر، سود و مصلحت است و در اعمال
خود، پیوسته به نتایج نظر دارد (غایت انگار) . افزون بر آن، آنچه برای او مهم است، خیر و صلاح خودش است، نه دیگران . چنین
نظامی را خودگروی اخلاقی می نامند .

ب . نظام های سودگرا (۱۷) : در نظر اینان، ملاک خوب و بد، خیر و شر همگانی است، نه خیر و شر شخصی . البته ممکن است در
این میان نیز مکاتبی باشد که خیر گروه، ملت یا حتی خانواده را مورد نظر قرار دهند که اهمیت آن کمتر از دو شاخه قبلی است .
پرسش آن است که نظام اخلاقی اسلام، به کدام یک از این دسته ها تعلق دارد: خودگراست یا همه گرا، یا گروه گرا .

پاسخ آن است که با توجه به متون دینی ما، نظام اخلاقی اسلام یک نظام غایت انگار خود گرا است; معنای این سخن آن است که
اولا، فعل اخلاقی در اسلام هدف و غرض (غایت) دارد و ثانیا، آن هدف و غرض مربوط به شخص عامل است .

دلیل این مدعا، با تامل در آیات پیش گفته، معلوم می شود; آنچه در آیات قرآن به عنوان غایت نهایی و مطلوب بالذات بیان شده،
فوز و فلاح خود فاعل است و نه دیگران .

قرآن کریم از ما می خواهد که کار خوب انجام دهیم تا خودمان رستگار شویم . هرگز از کسی خواسته نشده است که کاری را انجام
دهد تا مایه رستگاری دیگران شود .

اگر از ما خواسته شده است که در جهت هدایت دیگران گام برداریم، برای آن است که این کار، خود ما را به سعادت و رستگاری
نزدیک می کند .

در منطق قرآن کریم، هر کس در گرو کرده خویش است: «کل امرء بما کسب رهین » (۱۸) . اگر کسی کار شایسته ای انجام دهد،
هرچند نیکی و احسان به دیگران و رساندن خیری به ایشان باشد، سرانجام به سود خود اوست، چنان که اگر کسی کار بدی کند،
به زیان خود کرده است; «من عمل صالحا فلفسه و من اساء فعلیها» (۱۹) .

همان گونه که کسی بار دیگری را بر دوش نمی کشد، از ثمره تلاش دیگران نیز بهره مند نمی شود، و جز از کوشش خود طرفی
نمی بندد و ثمره کار خود را خواهد دید: «ان لاتزر وازره وزر اخری و ان لیس للانسان الا ماسعی و ان سعیه سوف یری » (۲۰) . حاصل
آنکه، هرکس به وزن ذره ای نیکی کند، خود آن را خواهد دید، هرچند این نیکی، احسان به دیگران و ایثار و خدمت به مردم باشد،
چنان که اگر به وزن ذره ای بدی کند، خود آن را خواهد دید، هرچند این بدی به دیگران باشد: «فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و
من یعمل مثقال ذره شرا یره » (۲۱) .

پنجم . در نظام های غایت انگار، امور گوناگونی به عنوان غایت فعل اخلاقی مطرح شده است، مانند: لذت، قدرت، معرفت، تحقق
کمالات نفس و … هر یک از این امور نیز به گونه های متفاوتی تفسیر شده و مصادیق مختلفی از آن مد نظر بوده است .

پرسش آن است که در مکتب اخلاقی اسلام، غایت چیست؟ باز هم با مراجعه به متون دینی دانسته می شود که غایت در این نظام،
لذت است، اما نه لذت های حسی دنیوی که ناپایدار، سطحی و توام با رنجها و آلام فراوان است، بلکه لذت های پایدار، عمیق و خالی
از هر گونه رنج و سختی . با مروری بر آیات کریمه قرآن روشن می شود که خداوند از انسان خواسته خود را در لذت های دنیوی که
گذرا و همراه با رنج های فراوان و بسیار پایین مرتبت هستند، محدود نساخته به آخرت و نعمت های جاودانه و ژرف تر آن نظر
بدوزد .

قرآن کریم، انسان را نکوهش می کند که چرا زندگی دنیا را برمی گزیند، در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است: «بل تؤثرون
الحیاه الدنیا و الآخره خیر و ابقی » (۲۲) ، و یادآور می شود که در بهشت، هرچه دل بخواهد