پاورپوینت کامل جفرافیای مقاصد شریعت ۹۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جفرافیای مقاصد شریعت ۹۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جفرافیای مقاصد شریعت ۹۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جفرافیای مقاصد شریعت ۹۷ اسلاید در PowerPoint :

۴

منظور از مقاصد شریعت چیست؟

شریعت بنا به تعریف متداول، مجموعه احکام شرعی علمی ای است
که در کتاب و سنت آمده است. درک و دریافت علما از این مجموعه
احکام را نیز «فقه» می نامند. اسلام دارای دو بخش عمده است: یکی
عقیده و دیگری شریعت. عقیده، مجموعه ای از باورها درباره مبدأ، معاد،
نبوت و… است در حقیقت در کنار عقیده که بعد فکری، معرفتی یا کلامی
اسلام است، می توان شرعیت را بعد حقوقی اسلام دانست؛ هر چند
تفاوت هایی هم میان شرعیت و حقوق وضعی وجود دارد. از جمله اینکه
حقوق (قانون)، روابط میان افراد و گروه ها را با یکدیگر سامان می بخشد؛
در حالی که شریعت افزون بر این، رابطه انسان را با خدا و حتی با خودش
هم تنظیم می کند.

رابطه انسان؛ خدا در درجه نخست در عبادات و احکام آن، مانند نماز،
روزه، زکات و حج تجسم می یابد که بخش اصلی و بزرگی از شریعت را
تشکیل می دهد و اساساً ماهیت آن، رابطه میان انسان و خدا ست.

در معاملات، مانند خرید و فروش، ازدواج و طلاق، جنگ و صلح و… نیز
اگر چه گونه های مختلف رابطه میان انسان ها با یکدیگر است؛ اما به
گونه ای رابطه انسان ها با خدا را نشان می دهد، زیرا مجموعه ای از اوامر و
نواهی الهی بر این بخش از شریعت حاکم است.

واژه مقاصد، جمع مقصد، به معنای چیزی است که مورد قصد قرار
می گیرد و رسیدن به آن اراده می شود.

مراد از مقاصد شریعت، اهداف، نتایج و فوائدی است که از وضع
شریعت به طور کلی و وضع احکام آن به طور جزئی، مورد انتظار بوده
است؛ به تعبیر دیگر، غایاتی است که شریعت به هدف تحقق آنها وضع
شده است.

معنای این سخن آن است که مقاصد شریعت، تجسم مراد و هدف خدا
از تکالیفی است که متوجه بندگان خود کرده است؛ از این رو این مقاصد
به مثابه میوه درخت شریعت اند.

قواعد مقاصدی

قاعده مقصدی، معنایی کلی برگرفته از ادله مختلف شریعت است که
اراده شارع به اقامه آن، از رهگذر احکامی که تشریع فرموده، تعلق گرفته
است. برای روشن شدن حقیقت قواعد مقاصدی، بهتر است نخست به
برخی از این قواعد که شاطبی بیان کرده، اشاره کنیم:

۱. اینکه شارع تکلیف به امر دشوار (شاق) و به زحمت افکندن مکلفان
در انجام آن را اراده نکرده است.

۲. بی شک، شارع تکلیفی را که در آن کمی تکلف و مشقت است، قصد
کرده؛ نه نفس مشقت را، بلکه مصالح عاید به مکلف را از آن اراده کرده
است.

۳. اگر مشقت، خارج از حد عادت باشد؛ به گونه ای که برای مکلف، فساد
دینی یا دنیوی حاصل آید، مقصود شارع رفع کلی آن تکلیف است.
قواعد یاد شده، در موضوع رفع حرج در شریعت اسلام و برای مثال، نه
حصر است.

قواعد مقاصدی درباره مصلحت و مفسده هم وجود دارد؛ مانند قواعد
زیر:

ـ وضع شریعت برای تأمین مصالح دنیوی و اخروی بندگان با هم
است.

ـ اگر مفسده یک تکلیف در قیاس با مصلحت، عادتاً غالب باشد، رفع
آن تکلیف مقصود شرع است و نهی به آن تعلق گرفته است.

ـ از وضع شرع چنین فهمیده می شود که طاعت یا معصیت، متناسب با
حجم مصلحت و مفسده ناشی از آن است .

ـ لحاظ نکردن مصالح در اوامر شارع، مخالفت با قصد او در تشریع آن
است.

ـ درجات امر بنا به تفاوت درجات مأمور به ـ ضروری باشد یا احتیاجی
یا تحسینی ـ متفاوت است .

ـ مبالغه در عمل به ظواهر، مقصود شارع نیست، چنان که وانهادن
ظواهر به طور کلی، زیاده روی است.

ـ مصالح و مفاسد به خطاب شارع باز می گردد.

آنچه گذشت، برخی قواعد مقاصدی است که شاطبی بیان کرده و
تفصیل داده و برای آنها مبنا و اصل، پرداخته است؛ اما ویژگی های کلی
این قواعد چیست؟

نخست اینکه این قواعد، کلی هستند؛ یعنی مختص باب خاص یا
حال خاص یا زمان خاص یا شخص خاصی نیستند.

دوم اینکه این مقاصد کلی، گویای معنای عامی است. شارع آن را قصد
کرده و به آن توجه داشته است و ما قصد شارع را با مرور و مطالعه
بسیاری از جزئیات و ادله که آن معنای عام را بیان می کنند، در می یابیم .

سوم اینکه اهداف جزئی موضوع قاعده مقاصدی نیستند؛ برای مثال
اهدافی که از نکاح در نظر شرع بوده است؛ مانند زاد و ولد، حفظ نسل،
کسب آرامش، لذت جویی حلال و… همگی مقاصدی جزئی اند که قاعده
مقاصدی به آنها نمی پردازد، زیرا موضوع آن معانی و اهداف کلی است.

مقاصد کلی و مقاصد جزئی

شریعت اسلام در کلیت خود مقاصدی دارد؛ به گونه ای که می توان گفت
شریعت در تمامیت، اصل و اساس خود، برای تحقق فلان هدف یا
اهداف نازل شده است و خداوند از وضع شرایع و فرو فرستادن کتاب ها و
ارسال پیامبران، فلان هدف را قصد کرده است. این جا سخن از مقاصد
کلی و اساسی و عام شریعت اسلام است که وارث همه شریعت های الهی
است.

در درون این مقاصد عام و در متن احکام تفصیلی شریعت، می توانیم
از مقاصد هر یک از احکام تفصیلی و جزئی سخن بگوییم. وجود مقاصد
کلی و عام، مانع وجود مقاصد جزئی نیست. گذشته از مقاصد کلی و
جزئی، مقاصد متوسطی هم وجود دارد که نه عام و فراگیر است؛ نه جزئی
و منحصر به موردی مشخص، بلکه احکام فراوانی را شامل می شود؛
برای مثال، وقتی هدف شریعت اسلام را نشان دادن راه پرستش خدا به
بشر می دانیم، از مقصدی عام، کلی و فراگیر سخن گفته ایم، زیرا رعایت
آن به بعد یا ابعاد خاصی از شریعت منحصر نیست.

آنجا که پیامبر اسلام (ص) درباره نگاه خواستگار به کسی که قصد
ازدواج با او را دارد، سخن می گوید و به حکمت و هدف آن تصریح می کند
که ازدواج باید بر میل و رغبت استوار باشد، با مقصدی جزئی مواجه
هستیم که به حکم نگاه کردن به نامزد و استحکام رابطه میان زن و
شوهر مربوط است.

در میان دو دسته مقاصد یاد شده، می توان از مقاصد خاص، حوزه ها و
ابواب فقهی سخن گفت؛ برای مثال از مقاصد شریعت در باب عبادات،
معاملات، روابط اجتماعی، روابط بین الملل و… سخن گفت که هر یک از
این ابواب می تواند، مقاصد خاصی داشته باشد که این مقاصد درباره
حکم موضوع یا موضوعات مشخصی نیست، بلکه حوزه ای را تحت
شمول می گیرد.

در تفسیر نصوص شرعی، به ویژه نصوص قرآن کریم، روش های
متفاوتی پیموده شده است که به تناسب بحث ما که درباره مقاصد
شریعت و استنباط از نصوص است، به سه رویکرد می توان اشاره کرد:

۱. رویکرد مقاصدی (مقاصد شریعت).

۲. رویکرد لفظی .

۳. رویکرد تأویلی.

رویکرد مقاصدی معتقد است که صاحب نص یا شارع، دارای مقاصد
معین و اهداف مشخصی است که شارع یا صاحب نص خواسته است که
این اهداف را به مخاطب بفهماند و به آنها به دیده اعتبار بنگرد؛ بنابراین
باید مقاصد خطاب همان گونه که صاحب خطاب خواسته است، درک و
جست و جو شده و بی کم و زیاد اعمال گردد.

رویکرد لفظی، نیز با الفاظ نص و مبانی لغوی آن، براساس وضع
لغوی اش، بی توجه به چیزی به نام مقاصد متکلم، تعامل برقرار می کند.
این رویکرد در پی آن است که از ظاهر الفاظ، قصد، مراد و هدف متکلم از
ورای تعبیر و بیان بر می آید. این رویکرد به وضوح در مکتب ظاهر
گرایان مشاهده می شود.

رویکرد تأویلی هم براساس ذهنیت و انتظارات خود، مضامین و معانی
و مقاصدی را به صاحب نص نسبت می دهد و تنها به حدس و تخمین
خود اتکا دارد. این رویکرد از حد تأویل هم می گذرد و به تقویل می رسد و
چیزهایی را بی دلیل و اساس و بی استناد به نص، به صاحب نص
می بندد و از قواعد استدلال علمی پیروی نمی کند؛ البته در روش و
رویکرد مقاصدی نیز تأویل وجود دارد؛ اما تأویل مقاصدی به قواعد
خاص استنباط علمی مقاصد مستند است.

رویکرد مقاصدی در حد میانه رویکرد لفظی و رویکرد تأویلی قرار دارد.
رویکرد مقاصدی از ظاهر گرایی لفظ گرایان فراتر می رود؛ ولی از مرز
مقاصد خطاب و کلام که قائم بر دلیل و دلیل قائم بر آن است، تجاوز
نمی کند. نقطه عزیمت این رویکرد آن است که الفاظ و مبانی الفاظ،
نقطه نهایی در فهم کلام متکلم و ادراک مقاصد او نیست. درست است
که چاره جز لحاظ الفاظ و مبانی آن نیست؛ ولی باید به الفاظ، به عنوان
ابزار و واسطه ادای مقصود متکلم نگریست؛ نه اینکه این الفاظ، مانع و
پرده ای در برابر فهم مقصود متکلم باشد و ما را از درک مقاصد و اهداف
متکلم باز دارد و تنها به الفاظ و شیوه های بیان مشغول دارد. رویکرد
مقاصدی بر آن است که نص دینی را باید در پرتو مقاصد شناخته شده و
اثبات شده فهمید.

چکیده نظریه مقاصد شریعت این است که تکالیف شرعی به هدف
حفظ مقاصد آنها است و این مقاصد و اهداف از سه دسته بیرون نیست:

۱. مقاصد ضروری که در تأمین مصالح دین و دنیا از آنها گریزی نیست
و فقدان آنها موجب اختلال و تباهی بزرگ در دنیا و آخرت می شود و به
اندازه نقص و کاستی در آنها، نظام زندگی با کاستی مواجه می گردد.

۲. مقاصد احتیاجی (حاجی) که می توان آنها را مقاصد درجه دوم نام
نهاد؛ یعنی مقاصدی که به درجه ضرورت نمی رسد؛ اما مردم عادتاً از آن
بی نیاز نیستند و زندگی شان بی آن سامان نمی یابد و اگر اساس و معیار
ضروریات، اضطرار و ناگزیری نظام زندگی از تأمین آن است، اساس و
معیار این قسم دوم، احتیاج سامان یابی زندگی به آن است. کارکرد این
مقاصد، ایجاد گشایش و آسانی در زندگی و رفع عسر، تنگی و دشواری از
آن است. بنابراین هر مصلحتی که انسان برای توسعه زندگی و خروجی
از سختی، رنج و مشقت، بدان نیاز داشته باشد، مقصد احتیاجی و به
تعبیر علمای مقاصد «مقصد حاجی» است.

۳. مقاصد تحسینی که از آن می توان به مقاصد یا مصالح تجملی نام
برد. این مقاصد اهمیتی در سطح دو گونه مقاصد پیشین ندارد و شأنیت
تکمیلی و تجملی دارد نظم و سیر زندگی انسان بر این گونه مقاصد
متوقف نیست و فقدان آن موجب اختلال، ضرر و حرج نمی شود تنها
نقصانی در سطوح کمالی و جسمانی زندگی است.

مقاصد ضروری، بنا به استقرار علمای مقاصد، پنج چیز است: حفظ
دین، حفظ نفس، حفظ نسل، حفظ مال و حفظ عقل.

پیشینه بحث مقاصد

علم مقاصد شریعت، خواه آن را به عنوان بخشی از علم اصول فقه
بدانیم و خواه علمی مستقل، از دیر باز در میان عالمان مسلمان مورد
توجه بوده است؛ اگر چه بحث تابعیت احکام از مصالح و مفاسد، و جست
و جوی علل و حکمت های احکام و قوانین شریعت اسلام به طور عام، در
میان نوشته ها و گفته های امامان مذاهب اسلامی وجود داشته است؛ ولی
اشاره صریح به این رویکرد و وضع ضوابط و قواعد و شرایط برای آن،
نخست از سوی امام الحرمین جوینی در کتاب، البرهان، تحقق یافت و
سپس شاگردش امام محمد غزالی در دو کتابش «المستصفی» و «شفاء
الغلیل» و امام عزبن عبدالسلام در کتاب «احکام الاحکام» و امام قرافی
در کتاب «الاحکام» و ابن قیم در کتاب «اعلام الموقعین» به این موضوع
پرداخته اند.

سپس متأخر متقدمان، یعنی امام شاطبی که او را شیخ علم مقاصد
خوانده اند، به صورتی عمیق به این علم پرداخت و با شیوه ای اصولی و
بی سابقه، ارکان این علم را پایه ریزی کرد. در حقیقت می توان گفت که
آنچه تا پیش از شاطبی درباره علم مقاصد گفته شده، به مثابه مقدمه ای
بر بحث وی در این موضوع است.

نخستین اثری که با عنوان «مقاصد شریعت» تدوین و تألیف شد کتاب
الموافقات امام شاطبی است. این کتاب زمانی دراز به بوته فراموشی
سپرده شد تا اینکه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، از سوی
پیشگامان جنبش اصلاح دینی در تونس، مانند سالم بوحاجب (۱۹۲۴ ـ
۱۸۲۷ هـ) و محمد الخضر حسین (۱۹۵۸ ـ ۱۸۷۴) و محمد طاهر بن
عاشور (۱۹۷۳ ـ ۱۸۷۹م) احیا شد؛ اما حادثه ای که موجب رواج و شهرت
فزاینده این کتاب و روش مقاصدی نهفته در آن گردیده، دیدار شیخ
محمد عبده از تونس در سال ۱۸۸۴ م و آشنایی وی با این کتاب است.
کتاب الموافقات شاطبی در همین سال، برای نخستین بار در تونس به
چاپ رسیده بود و عبده پس از بازگشت از تونس به مصر، در ترویج و
تبلیغ رویکرد مقاصدی و کتاب شاطبی کوشش های فراوان روا داشت؛ گو
اینکه وی به این نتیجه رسیده بود که مبناپردازی برای اندیشه های
جدید دینی؛ همیشه در سایه وفاداری محض لفظی به نص ممکن و
میسر نیست و برای برون شد از بحران نظریه پردازی، به دایره ای
وسیع تر به نام مقاصد کلی شریعت نیاز است که می توان نارسایی های
موجود در اصول فقه را به مدد آن بر طرف ساخت.

اما در تونس محمد طاهر بن عاشور، از علمای برجسته جامع زیتونه که
از احیا گران کتاب شاطبی است، دستاورد روش شناختی مستقلی را رقم
زد و از مرزهای شاطبی هم فراتر رفت و مقاصد را از حالت مبحثی در
علم اصول، به علمی مستقل تبدیل کرد. ابن عاشور کتاب خود را با
عنوان «مقاصد الشریعه الاسلامیه» در سال ۱۹۴۶ م منتشر کرد.

وی هدف از تألیف این کتاب را چنین ابراز کرده است: «نگارش
مباحثی ارزشمند از مقاصد شریعت اسلامی و تمثیل برای آن و استدلال
برای اثبات آن است تا مرجع (حل) اختلاف نگره ها و وسیله کاستن از
اختلاف میان فقهای ملت ها… و یاری رساندن به مسلمانان در تشریع
مصالح مستحدثه اشان باشد.

در دوران معاصر، کتاب های فراوانی در این موضوع تألیف شده است که
از مهم ترین آنها چنین یاد کرد:

المقاصد العامه للشریعه الاسلامیه؛ دکتر یوسف حامد العالم.

مقاصد الشریعه الاسلامیه و مکارمها؛ علال الفاسی.

نظریه المقاصد عند الامام الشاطبی؛ دکتر احمد ریسونی.

نظریه المقاصد عند الامام الطاهر بن عاشور؛ اسماعیل الحسنی.

منابع نظریه مقاصد

مقصود از منابع، مستنداتی است که برای اثبات حقانیت، مشروعیت و
ضرورت مقاصد شریعت ارائه می شود. اصحاب نظریه مقاصد شریعت
معتقدند که از زمان نزول قرآن کریم بر پیامبر(ص) و شکل گیری
شریعت اسلام، ارتباط احکام کلی و جزئی شریعت اسلام با حکمت ها،
مصالح و معانی ای که متکفل سعادت انسان در دنیا و آخرت اند، مورد
تأکید بوده است. با تتبع در نصوص شریعت که مبین ارتباط محکم میان
احکام و حکمت ها هستند و توضیح می دهند که این احکام چیزی جز
ابزارهایی برای تحقق مقاصد عالیه حیات نیستند، به روشنی می توان
صدق ادعای فوق را دریافت؛ برای مثال می توان به آیه ۱۸۳ سوره بقره،
درباره روزه اشاره کرد که هدف از آن را تقوا بر شمرده است: «کتب علیکم
الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون». یا آیه ۴۵ سوره
عنکبوت که نماز را عامل باز دارندگی از فحشا و منکر و موجب یاد خدا
می داند: «ان الصلوه تنهی عن الفحشا و المنکر و لذکر الله اکبر» و ده ها
آیه دیگر که از یک سو ارتباط احکام شرعی را با قانون هدف مندی بیان
می کنند و از سوی دیگر، بیهودگی در امر تشریع را نفی می کنند. چنین
سنت های کلی و فراگیری که رویه شارع در امر تشریع بوده و به گونه
حقیقتی ثابت، تثبیت شده اند، قابل نقض نیستند و عقلایی بودن
شریعت اسلام را منعکس می کنند.

ادله مقاصد

نظریه پردازان مقاصد شریعت سه دلیل برای استنباط مقاصد ضروری
شریعت بر شمرده اند:

۱. دلیل نص. ۲. دلیل عقل. ۳. دلیل واقع.

۱. دلیل نص

کتاب، سنت و اجماع که هر سه نص شرعی را تشکیل می دهند، دلیل
شرعی نخست برای استنباط مقاصد شمرده شده اند؛ امام غزالی
می گوید: مقاصد شرع با کتاب، سنت و اجماع شناخته می شوند. بنابراین
هر مصلحتی که بازگشتش به حفظ مقصودی که از کتاب، سنت و اجماع
فهمیده می شود، نباشد، باطل است و و