پاورپوینت کامل وهابیون و هویت شیعی در عربستان ۹۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل وهابیون و هویت شیعی در عربستان ۹۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل وهابیون و هویت شیعی در عربستان ۹۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل وهابیون و هویت شیعی در عربستان ۹۸ اسلاید در PowerPoint :

۸

هویت شیعی در جامعه عربستان دارای دو جنبه و ویژگی است. از
یک منظر شیعیان خود را بخشی جدا از جامعه عربستان تلقی می کنند و از منظری دیگر
یعنی از منظر ملی آنان به عنوان شهروندان کشور تلقی شده و با دیدی جامع گراتر
نگریسته می شوند. شکل گیری این هویت دو گانه شیعیان عربستان تا حد بسیار زیادی
به عوامل فرهنگی، مذهبی و سیاسی وابسته است.

در عربستان سعودی معیار تعیین هویت متفاوت است، زیرا
معیارهایی مانند منطقه سکونت (به عنوان مثال حجاز، عصیر، شرقیه)، دین یا فرقه
(فرقه های اصلی: شیعیان، اهل تسنن و شاخه های فرعی: حنبلی وهابی، جعفری،
اسماعیلی، مالکی و شافعی) و یا قبیله (عنیزه، شمّار، قحطان، غَمید و غیره)
می توانند معیار تعیین هویت قرار گیرند، با وجود این ممکن است هویت برخی گروهها
با لحاظ همه این ویژگی ها تعیین شود، نظیر شیعیان اسماعیلیه.

به طور کلی مردم مایلند بیش از یک معیار برای تعیین هویت
آنها به کار رود، از این رو ممکن است برای معرفی خود چند ویژگی اعم از قبیله،
خاندان، کشور، منطقه، شهر، دین، مذهب، حزب و غیره را به کار ببرند.

همواره انتخاب معیار تعیین هویت شخص متأثر از شرایط است.
گاهی شخص فقط یک ویژگی را ملاک تعیین هویت خود قرار می دهد، زیرا این ویژگی
مختصات منحصر به فرد و خاص وی را کاملاً بر می تاباند. وقتی دو گروه با یکدیگر
روبرو می شوند، هویت اهمیت بسیاری پیدا می کند. به عنوان مثال پافشاری وهابیون
در تحمیل عقاید خود به دیگران موجب شده گروه های دیگر هویت آنان را بپذیرند و
از آنان پیروی کنند. در این مورد هویت شیعیان در مقابل و علیه هویت وهابیون
است.

پس از انقلاب ایران فرقه گرایی در میان شیعیان عربستان
تشدید شد، زیرا در این برهه شکل گیری هویت شیعی بسیار ضروری به نظر می رسید.

پس از دوره ای نسبتاً کوتاه عناصر و شاکله های هویت شیعیان
استان شرقی عربستان افزایش یافت و علاوه بر ویژگی های دینی، عوامل درونی و
بیرونی نیز شکل گیری هویت شیعی را متأثر نمودند. این عوامل عبارتند از لهجه،
مثل ها، افسانه ها و داستان های عامیانه، فعالیت اقتصادی، آداب و سنن شامل نوع
لباس و پوشش و نحوه برگزاری جشن های عروسی و ارزش های اجتماعی و خانوادگی. بدین
ترتیب همه این عوامل و عناصر، در شکل گیری هویت شیعی منشأ اثرند.

امّا شیعیان چگونه شعور جمعی خود را تقویت کردند؟ پاسخ به
این سوءال مستلزم بررسی وجوه تمایز شیعیان استان شرقی از دیگر گروهها است، لذا
در ادامه این ویژگی ها بررسی می گردد.

نقش فرقه (مذهب)

تشیع دوازده امامی، ایدئولوژی شیعیان استان شرقی عربستان را
تشکیل می دهد و این سنخ از تشیع در تجمع های مذهبی، نمازهای جماعت، آئین ها،
مناسک و تظاهرات فرهنگی و اجتماعی دیده می شود. تشیع، دعوتی مستقیم و بی واسطه
است، زیرا پیروان این مذهب می توانند پاسخ های مباحث بنیادین و اساسی مربوط به
فلسفه و منشأ حیات و مفهوم و معنای زندگی و سرنوشت را در آن بیابند و در واقع
تشیع راه رستگاری و نجات است. «برایان. آر. ویلسون» دو ویژگی تشیع را حائز
اهمیت دانسته است.

نخست اینکه رستگاری و نجات بواسطه رعایت محرمات و انجام
موءکدات در طی زندگی روزمره حاصل می شود. ثانیاً زندگی فی النفسه با رعایت این
محدوده ها و مرزها، فی النفسه رستگاری نسبی محسوب می گردد. از اینرو این مذهب
هم نوید بخش رستگاری و هم نوعی تجربه رستگاری است.

جنبه مهم دیگر تشیع، احکام عملی اجتماعی و تکلیف شیعیان در
قبال اجتماع است که شرکت در مراسم مذهبی، جشنها، تشیع جنازه و مشارکت در ایجاد
صندوقهای قرض الحسنه و پرداخت زکات، خمس و نذورات از آن جمله اند. از آنجا که
تشیع سر منشأ بسیاری از هنجارها و ارزش های اجتماعی است، افراد باید در قبال
این هنجارها مسئولیت پذیر باشند، زیرا هنجارها و ارزشهای مذکور نمایانگر فضایی
مقدس اند که حفظ حرمت آنها برای شیعیان لازم است. در مذهب تشیع همه موءلفه ها و
ارکان در فضایی مقدس قرار می گیرند و همه نهادها، اعمال، عقاید، اصول دینی و
حتی اسطوره ها مقدس اند.

شیعیان عربستان سعودی از نظر عقیدتی با محیط سازش نیافته و
مرزها و محدوده های عقیدتی خود را نقض نکرده اند و این امر در موسم حج کاملا
نمود می یابد.

در اینجا لازم است خاطر نشان گردد اگر چه وهابیون خود را
سنی معرفی می کنند، شیعیان استان شرقی عربستان در مقابل وهابیون و نه اهل تسنن
موضع گیری کرده اند. این امر در روابط دوستانه نخبگان و شخصیت های برجسته شیعه
و سنی که در کنار یکدیگر در استان شرقی و حجاز همزیستی مسالمت آمیز دارند، به
خوبی نمود یافته است. در حقیقت شیعیان بیشتر بر هویت اسلامی خود تاکید می کنند
تا هویت شیعی. از منظر جامعه شناختی اقلیت ها مایلند خود را عضوی از هویت غالب
جلوه دهند، زیرا بدین ترتیب احساس ضعف و آسیب پذیری نخواهند کرد. با وجود این
در صورتی که فرقه های دیگر تهدیدشان کنند از مذهب خود جانبداری می نمایند. از
نظر شیعیان تابعیت سعودی و وهابیت، ماهیت و موجودیت واحدی را تشکیل داده اند که
تلفیقی از عناصر دینی و منطقه ایست. در اینجا این سوءال پیش می آید که آیا
شیعیان با هویت دینی غالب وفق خواهند یافت؟

زیرا چنانچه تغییر هویت قومی منفعت و سودی در پی داشته باشد
بسیاری از مردم عربستان به این امر مبادرت می کنند. این در حالیست که به نقل از
« والکر کُنُّر» در عصر ملی گرایی و تبلیغ اصل خود مختاری، هیچ نشانه ای از
تغییر هویت مردم عربستان مشاهده نشده است، بلکه برعکس مردم هویت جدید را
نمی پذیرند، زیرا معتقدند ممکن است از این طریق هویت خاص و اصلی آنها محو شود و
غالباً در هویت جدید در رابطه با حقوق و وظایف گروهها عدالت رعایت نمی شود.

شیعیان مایل نیستند در هویت حکومت هضم شوند، زیرا بدین
ترتیب مجبور خواهند شد دست از عقاید خود بردارند، در حالی که پذیرش هویت جدید
تغییر وضعیت و جایگاه سیاسی آنان را از امتیازات اجتماعی محروم شده اند، در پی
نخواهد داشت.

اگر چه شیعه بودن در عربستان سعودی بیشتر مضر است تا منفعت
بخش، ولی این امر موجب نشده شیعیان هویت خود را از دست بدهند. در واقع کسانی که
هویت را صرفاً ابزاری برای منفعت طلبی می انگارند، جنبه های اخلاقی و
روانشناختی آنرا مد نظر قرار نمی دهند، این در حالیست که بسیاری از اعضای
گروهها در راه ابراز وفاداری به گروه و حفظ هویت جان خویش را فدا می کنند.

انسجام یک گروه در ابراز دیدگاههای مشترک نمود می یابد و
این مفاهیم مشترک عامل تقویت انسجام گروه بشمار می روند. به عنوان مثال حسینیه
فقط محل انجام فعالیت های دینی نیست، بلکه در واقع این مکان رابطه بنیادین و
عمیق بین نظام معنایی شیعیان و اعضای گروه را بر می تاباند.

بنابراین آئین ها و نمادهای دینی معرف شیعیانند و تعبیر
«معرف جمعی» دورکیم در مورد آنها مصداق پیدا می کند. به نقل از دورکیم، این
مناسک و آئین ها پیوند موءمن با خدا و فرد با جامعه را مستحکم می نماید. در سال
۱۹۲۷ علمای وهابی فتوایی صادر کردند که به موجب آن شیعیان ملزم می شدند
اعتقاداتشان را ترک نموده و به وهابیت بگروند، پس از صدور این فتوا اقدامات
خشونت آمیزی علیه شیعیان صورت گرفت و وهابیون تلاش کردند حسینیه ها و مساجد را
برچینند، ولی به علت پایداری و مقاومت شیعیان تلاش وهابیون ناکام ماند. شیعیان
امامیه برخلاف شیعیان اسماعیلی جنوب عربستان، در مقابل سیاست همسان سازی وهابیت
مقاومت می کنند، ولی آنچه شیعیان اسماعیلی را از شیعیان امامیه متمایز می کند
این است که اسماعیلیان بر اساس معیارهای قبیله ای نظام یافته اند. به عبارت
دیگر اسماعیلیان از عوامل قومی قبیله ای اثر پذیرفته اند و قبیله «یام» نمونه و
مصداق بارز این ویژگی است. اسماعیلیان بدون اینکه هویت قومی مذهبی خود را مخدوش
نمایند به خوبی با نظام موجود تطبیق یافته اند، در نتیجه فشار حکومت و تبلیغات
مداوم وهابیون تأثیر چندانی بر آنان نداشته و عده قلیلی از آنان به وهابیون
پیوسته اند. در طی سالهای اخیر اسماعیلیان منطقه نجران با تاکید بر موءلفه های
مذهبی، تاریخی و اجتماعی، هویت خود را تقویت کرده اند. وقایع منطقه نجران در
سال ۲۰۰۰ نشانگر تقویت جنبش اسماعیلیه است. اسماعیلیان مصمم شدند مانند شیعیان
امامیه استان شرقی عربستان مراسم سوگواری شهادت امام حسین (ع) را به طور علنی
برگزار کنند که این تصمیم واکنش حکومت و وهابیون را در پی داشت. این حرکت
اسماعیلیان با تشدید فعالیت های تبلیغی وهابیون در منطقه مقارن بود. وهابیون
همه توان خود را بکار گرفتند تا اسماعیلیان را به کیش خود در آورند.

در حقیقت مراسم مذهبی به ابزاری برای نمایش هویت شیعیان
امامیه و اسماعیلی تبدیل شد. تنوع تعاملات فرهنگی و اجتماعی موجود در بطن جامعه
شیعی آنان را در مقابله با گروه غالب یاری می کند. شیعیان نیز مانند گروه های
دیگر هویت متمایز خود را حفظ می نمایند. واژه عربی «الجماعه» به معنی گروهی
متمایز با اعضای خاص است، شیعیان عربستان عبارت «من الجماعه» به معنای (متعلق
به گروه خودی) را برای تعیین هویت و شناسایی یکدیگر بکار می برند. در عین حال
تقریباً همه گروهها بدون در نظر گرفتن شاخصه های قومی و مذهبی عباراتی مشابه
عبارت مذکور را برای معرفی خود بکار می برند.

گاهی مرزها و محدوده های تفکیک کننده شیعیان از اهل تسنن
غیر وهابی عربستان واضح و شفاف و گاهی مبهم و نامشخص اند. به عنوان مثال
برگزاری جشن سالروز ولادت پیامبر (ص) و اعتقاد به شفاعت اهل بیت (ع) و توسل به
ایشان وجه مشترک شیعیان و سنی های شافعی و مالکی حجاز است.

ولی در حوزه های دیگر شکاف بین فرقه های مذکور بسیار عمیق
است که مباحث مربوط به امامت و عصمت امامان و اعمال اجتماعی مذهبی از آن
جمله اند. پایبندی به قومیت عامل مشارکت شیعیان در فعالیت های گروهی است،
بعلاوه فرقه گرایی شیعیان را به سوی ایجاد مراکز و نهادهای دینی خاص خود سوق
داده است (نظیر حسینیه،مسجد، انتشارات، مجلات، کلوبهای اجتماعی و مراکز فرهنگی
و حتی احزاب سیاسی). آنان با سازوکار و امکانات موجود در داخل و خارج از کشور
این رویه را دنبال می کنند تا هویت گروهی خود را بروز دهند.

در واقع به علت نامناسب بودن شرایط جامعه عربستان برای
فعالیت گروهی و اجتماعی، شیعیان نتوانستند به طور رسمی خود را سازماندهی کنند،
بنابراین علت اتخاذ این رویه نبود آزادی بیان در کشور عربستان است.

نقش علما

علما به عنوان مهمترین عامل بسیج عمومی، انسجام، همبستگی و
وابستگی شیعیان به گروه محسوب می شوند. آنان نماینده مذهبی اجتماعی شیعیان
عربستان به شمار می روند و ممکن است مطالبات زیادی متوجه آنان شود، هر چند که
این طیف بجز در موارد پراکنده و محدود از دخالت مستقیم در امور سیاسی خود داری
کرده است. علمای شیعه عربستان قبل از انقلاب ایران از نظر سیاسی منفعل بودند
ولی نقش و عملکرد سیاسی آنان در امور دینی قابل تأمل است. تأکید آنان بر حفظ و
تداوم مناسک و آئین های اجتماعی شیعیان علیرغم محدودیت های اعمال شده از سوی
حکومت سعودی و علمای وهابی، از آن جمله است. علمای شیعه عربستان که در حقوق
اسلامی و اصول عقاید صاحب نظرند، از یک سو در جهت ترویج سنتها و تعالیم شیعی
همت گماردند و از سوی دیگر در جهت رفع اتهام هایی نظیر مرتد و مشرک که از سوی
وهابیون به شیعیان وارد می شد تلاش نمودند. آنان همزمان همه توان خود را بکار
گرفتند تا حکام سعودی را قانع کنند حقوق دینی شیعیان را به رسمیت بشناسند.
همچنین علمای شیعه با جلوگیری از بروز تنشهای دینی از مضمحل شدن شیعیان جلوگیری
نمودند و در واقع عملگرایی شیعی معاصر محصول تلاشهای علمای گذشته است.

در اوایل دوره حکومت سعودی علمای شیعه به طور مداوم در
مقابل فشار حکومت سعودی و وهابیون مقاومت کردند و در جهت بقا و رشد نظام نمادین
شیعی کوشیدند و شیعیان استان شرقی از این نظام نمادین برای ابراز هویت اجتماعی
و متمایز خود بهره می برند. آنان علیرغم وجود محدودیت های شدید بر احیای مراسم
جمعی دینی نظیر برگزاری مراسم ولادت یا وفات ائمه (ع) پافشاری کردند و به عنوان
پایگاه دینی مردم به اموری نظیر، ازدواج، طلاق، رفع اختلافات خانوادگی، وقف و
موارد مشابه دیگر که ضامن وحدت شیعیان است رسیدگی می نمودند.

با تقویت جایگاه مرجعیت در جهان تشیع نقش علمای شیعه استان
شرقی اهمیت بسیاری پیدا کرد. در بدو امر نقش مرجعیت فقط به انتقال تعالیم
پیامبر(ص) و ائمه (ع) محدود می شد ولی بتدریج این نقش تغییر یافت و از نظر
سیاسی نیز اهمیت پیدا کرد. از آنجا که شیعیان استان شرقی عربستان از مرجعیت
دینی بی بهره بودند از احکام مراجع عراق و ایران پیروی می کردند. مراجع دینی
علاوه بر رهبری دینی در عرصه های سیاسی و قضایی نیز هدایت گر مقلدین خود
می باشند، در نتیجه شیعیان در همه ابعاد زندگی به احکام فقهی مراجع رجوع
می کنند. در سال ۱۹۴۱ «شیخ منصور المرهون» از علمای شیعه برجسته قطیف مسئله ای
را از «سید ابوالحسن الاصفهانی» مرجع تقلید وقت نجد، استفتاء نمود. موضوع
استفتاء از این قرار بود که آیا ترک بیعت با حکومت ابن سعود جایز است یا خیر.

مرجع مذکور در پاسخ مکتوب خود به این استفتاء این امر را
جایز ندانست. نامه مذکور هنگام عبور از مرز عراق و عربستان توسط مرزبانان حکومت
سعودی توقیف شد. وقتی ابن سعود نامه مذکور را خواند دستور بازداشت «شیخ منصور»
و فرزندش «شیخ علی» را صادر کرد و آنها را به ریاض احضار نمود. فتوای الاصفهانی
موجبات رضایت و خشنودی ابن سعود را فراهم نمود، با وجود این وی «شیخ منصور» و
فرزندش را تهدید کرد در صورت تکرار این سوءالات به مرگ محکوم خواهند شد. خود
محوری و انحصار طلبی مطلق ابن سعود به وی اجازه نمی داد در مقابل یک گروه مذهبی
مستقل مسامحه نماید، زیرا در این صورت آنان به رقیب وی تبدیل شده و از حمایت
مردم برخوردار می شدند.

عوامل منطقه ای

شیعیان استان شرقی با برخی از قبایل وابستگی خویشاوندی
دارند، ولی شرایط جغرافیایی نیز در شکل گیری هویت آنان تاثیر بسزایی داشته است.
آنان در مناطق متمایزی تمرکز یافته اند و با اینکه بخشی از جمعیت استان شرقی
سنی مذهبند، روستایی وجود ندارد که در آن شیعه و سنی در کنار یکدیگر بسر ببرند.
شیعیان در روستاهایی متراکم و بهم پیوسته زندگی می کنند و با اهل تسنن ازدواج
نمی کنند.

اکثریت جمعیت منطقه قطیف را شیعیان تشکیل می دهند و جمعیت
اهل تسنن که در مناطق مشخص و مجزا نظیر مناطق «ام الصحک»، «رحیمه»، «دعرین»،
«ایناک» و «الزور» تمرکز یافته اند به مراتب کمتر از شیعیان است. با وجود اینکه
همواره عوامل اجتماعی اقتصادی روابط اهل تسنن و شیعیان را متشنج نموده، بعلت
بهبود شرایط زندگی و استحکام حکومت سعودی آرامش در این منطقه برقرار شد، البته
این به معنای پایان یافتن اختلافات نیست. علیرغم پراکندگی و تغییرات جمعیتی
ناشی از گسترش شهرنشینی در منطقه احساء، تشخیص مناطق ش