پاورپوینت کامل نگرش دینی بر مؤلفه های مقوّم حزب ۹۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نگرش دینی بر مؤلفه های مقوّم حزب ۹۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نگرش دینی بر مؤلفه های مقوّم حزب ۹۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نگرش دینی بر مؤلفه های مقوّم حزب ۹۶ اسلاید در PowerPoint :

عناصر و مؤلفه های مقوم حزب کدام است و اسلام چه رویکردی را نسبت به این عناصر مطرح می کند؟ عمدتا در بررسی نسبت دین (اسلام) و تحزّب دو نوع دیدگاه و یا تلقی مطرح است؛ برخی با تأکید بر مفهوم حزب و کاربرد این واژه در متون دینی، تلاش می کنند تا رویکرد اسلام را در این زمینه به بحث بگذارند. این نوع تلقی نسبت به موضوع، با مشکلات خاصی همراه است که از آن جمله می توان به عدم انطباق محتوایی این مفهوم با موضوع اشاره کرد؛ به عبارت دیگر حزب سیاسی به مفهوم نوین آن مولود تجربیات قرون اخیر است که به تعبیر برخی از پژوهشگران، زاده ی نظام پارلمانی بوده۱ و یا با گسترش نظام حق رأی و افزایش مشارکت سیاسی پیوند می خورد.۲ بنابراین علی رغم تفاوت های نظری جدی ای که در مورد خاستگاه و ریشه های شکل گیری احزاب سیاسی و تعریف «حزب» وجود دارد، آنچه به عنوان مخرج مشترک دیدگاه ها، مورد اجماع نظر نسبی است، جدید بودن پدیده ی حزب است. بر این اساس حزب به مفهوم نوین، با واژه ی حزبی که در متون دینی بکار رفته نوعی اشتراک لفظی را بازگو می کنند. رویکرد حاضر در این نوشتار ـ به گونه ی متفاوت ـ تلاش می کند تا از طریق عملیاتی نمودن تعریف حزب و شاخص سازی برای این مفهوم، عناصر و مؤلفه های مقوم آن را از منظر دینی به بحث بگذارد، که آیا می توان از نظام حزبی در جوامع و فرهنگ غیردمکراتیک صحبت کرد؟ جواب این است که اگر احزاب سیاسی به عنوان چرخ دنده ی دموکراسی معرفی می شود. این امر بیانگر ضرورت سیستم حزبی در نظام دمکراتیک می باشد، به گونه ای که دموکراسی، بدون احزاب سیاسی ناتمام جلوه می کند. اما از طرف دیگر آیا وجود نظام دمکراتیک پیش شرط تحقق و شکل گیری احزاب سیاسی است؛ به گونه ای که نتوان تحقق و ظهور احزاب سیاسی و کارآمدی آن را در درون نظام و فرهنگ غیردمکراتیک امیدوار بود، یا چنین ملازمه ای وجود ندارد؟

در حالی که عده ای از پژوهشگران غربی نوعی ملازمه ی دوسویه میان نظام حزبی و دموکراسی ایجاد می کنند، امّا عده ای دیگر میان آن دو جدایی انداخته و با نگرش نخبه گرایانه ـ وجود عده ای از نخبگان را که برای دستیابی به قدرت با هم به رقابت می پردازند ـ به عنوان پیش زمینه ی تحقق نظام حزبی مطرح می نمایند.

در مجموع می توان نسبت به خاستگاه و پیش بایسته های حزب، از سه رویکرد عام و نسبتا مشهور یاد کرد:

۱. رویکرد نهادی که حزب را با شکل گیری نهادهای جدید سیاسی نظیر پارلمان پیوند می دهد ۲. رویکرد بحران که از توالی پنج نوع بحران (هویت، مشارکت، مشروعیت، توزیع منابع و دخالت دولت) و نحوه ی مواجهه ی با آن به عنوان خاستگاه احزاب تحلیل می شود.۳. رویکرد نوسازی که شکل گیری احزاب سیاسی را با توسعه و نوسازی مرتبط دانسته و معتقدند که احزاب سیاسی تنها زمانی زمینه ی تحقق پیدا می کنند که اقداماتی در جهت نوسازی به عمل آورند.۳

بنابراین هرچند برخی از رویکردها در تحلیل خاستگاه و پیش زمینه های حزب، نوعی رابطه ی دوسویه میان حزب سیاسی و دموکراسی ایجاد می کند، اما در مقابل، نخبه گرایان به نفی چنین رابطه ای می رسند. در تلقی نخبه گرایانه ی میخلز، موسکا و پاره تو احزاب سیاسی عرصه ی رقابت سیاسی عده ای معدود از فن سالاران و رهبران حزبی است و نه عموم شهروندان. رابرت میخلز در این راستا روند فعالیت حزبی را با عنوان «قانون آهنین الیگارشی» معرفی نموده و می گوید: وجود سازمان در جامعه یک ضرورت است، اما اعضا پس از تشکیل سازمان متوجه می شوند که چاره ای جز اینکه عده ای (نخبگان) به رتق و فتق امور بپردازند، وجود ندارد. با فروریختن تلقی ملازمه ی «حزب و دموکراسی» طرح مقوله ی حزب از منظر اسلام ـ که به نظر برخی از پژوهشگران به دلیل مغایرت با دموکراسی و غیردمکراتیک بودن نظام اسلامی۴ با امتناع روبرو است ـ نیز جایگاه خود را بازمی یابد.

مؤلفه های مقوّم حزب

تعاریف مختلفی برای «حزب» ارایه شده که از مجموع این تعاریف ـ که برخی صرفا تفاوت لفظی با همدیگر دارند ـ می توان عناصر و مؤلفه های مقوّم حزب را که به نحوی در تعاریف مختلف مورد توجه قرار گرفته اند، استخراج کرد. این امر به پژوهشگر امکان می دهد تا در دام مباحث لفظی گرفتار نشده و از نظر ماهوی و محتوایی این پدیده را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. از مجموع تعاریف و مباحث نظری حزب می توان چهار عنصر اصلی ذیل را به عنوان مؤلفه های مقوّم احزاب سیاسی مطرح کرد:

۱. تکثرگرایی و پلورالیسمِ سیاسی، یا پذیرش فعالیت های حزبی؛

۲. رقابت سیاسی، یا تلاش برای دستیابی به مناصب دولتی و کرسی ها؛۵

۳. مشارکت سیاسی، یا تلاش برای نفوذگذاری در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های دولتی؛۶

۴. انتخابات و حق رأی، یا تلاش برای دستیابی به رأی بیشتر.۷

اطلاق مؤلفه ی مقوّم بر عناصر مذکور، بیانگر آن است که تحقق و شکل گیری احزاب و فعالیت حزبی زمانی در درون جامعه و فرهنگِ سیاسی امکان پذیر است که مؤلفه های فوق را مورد اذعان قرار دهد. بنابراین در درون فرهنگ سیاسی انحصارگرا، رقابت گریز، مشارکت زدا و غیرمنتخب، زمینه ای برای شکل گیری احزاب و فعالیت حزبی وجود نداشته و گفت وگو از حزبِ سیاسی، فاقد پیش زمینه های لازم نظری خواهد بود. بررسی حزبِ از منظر دینی (اسلام) قبل از هر چیز با این سؤال اساسی روبرو است که در درون فرهنگ اسلامی و اندیشه ی سیاسی ـ دینی اسلام، چه رویکردی نسبت به عناصر و مؤلفه های چهارگانه ی مذکور وجود دارد؟ این سؤال اساسی با عنایت به هریک از مؤلفه های مزبور به سؤالات فرعی تری منشعب می گردد که عبارتند از: رویکرد اسلام نسبت به پدیده ی رقابت سیاسی، اسلام و تکثرگرایی سیاسی، اسلام و مشارکت سیاسی و بالاخره نگرش اسلام نسبت به انتخابات و حق رأی. بحث احزاب سیاسی از منظر دینی (اسلام) ناگزیر است تا نسبت و جهت گیری اسلام در قبال هریک از مؤلفه های مزبور را روشن سازد که در پی می آید:

۱. اسلام و کثرت گرایی سیاسی

در فرهنگ و جوامعی که نوعی انحصارگرایی فکری در حوزه ی سیاست و مدیریت اجتماعی سایه افکنده و مجالی برای بروز و ظهور متنوعات سیاسی و دیدگاه های مختلف وجود ندارد، نمی توان از احزاب سیاسی، صحبت کرد؛ زیرا در چنین جامعه ای نوعی سنترالیسم۸ و مرکزمحوری حکومت می کند که هر نوع حق انتخاب، رفتار و رقابت سیاسی را با انسداد روبرو می سازد. در مقابل سیستم سیاسی کثرت گرا از نظر فنی سیستمی است که از چندین مرکز قدرت و اقتدار برخوردار است و دولت به عنوان تنها نظام کنترل کننده ی مردم نمی باشد.

اهمیت کثرت گرایی سیاسی ـ به مثابه ی یکی از مؤلفه های مقوّم احزاب سیاسی ـ از آن جهت است که مفهوم این واژه (term) نوعی توزیع قدرت و پذیرش افکار و آرای مختلف به عنوان یک اصل مفروض انگاشته می شود. در این راستا تعریف «آلن بیرو» جالب توجه است. او می گوید: «کثرت گرایی، یا چندگرایی عبارت است از سازماندهی پیکره ی سیاسی هر کشور به گونه ای که هر مجموعه ای فکری ـ عقیدتی هم امکان حراست از ارزش های خاص خود را بیابد و هم این که به احقاق حقوق خود نایل شده و زمینه های لازم جهت مشارکت فعالانه ی اعضای آن در صحنه های سیاسی فراهم گردد.۹

به هرحال فرآیند «انتخاب و رقابت» به عنوان یکی از مؤلفه های احزاب و نیز کار ویژه های آن با پذیرش تکثرگرایی سیاسی، رابطه ای وثیق دارد و تنها از طریق اجازه دادن به ظهور و رشد تلقیات و افکار متفاوت سیاسی است که می توان شکوفایی انتخابات، رقابت و مشارکت سیاسی را در قالب فعالیت های حزبی ناظر بود. حال سؤال این است که اسلام و اندیشه ی دینی، نسبت به این پدیده چگونه می اندیشد؟ آیا مجالی برای بروز تنوع آرا و افکار سیاسی فراهم می آورد؟ تا کجا و در چه چارچوبی تعدد گرایش ها و تنوعات مشرب ها را برمی تابد؟ قبل از وارد شدن به این بحث اشاره به یک نکته ـ به عنوان مقدمه ـ می تواند حایز اهمیت باشد. پژوهشگرانی که احزاب سیاسی را از نظر لیبرالیسم مورد ارزیابی قرار می دهند، در بحث پلورالیسم سیاسی، به نوعی تکثرگرایی مطلق می رسند که خود با چالش های جدی روبرو است. و در مقابلِ دیدگاه الیتیسم، یا نخبه گرایی، پذیرشِ تنوع و تکثر را در لایه های خاص جامعه (نخبگان) مطرح می نمایند. بنابراین همانگونه که بعدا اشاره خواهد شد، تکثرگرایی مطلق، عملاً به نفی هرگونه مدیریت سیاسی می انجامد و نمی تواند موجه باشد.

از دیدگاه نخبه گرایان، رقابت سیاسی و مشارکت در قدرت تنها در حوزه ی نخبگان و گروه برگزیدگان تحقق می یابد. پاره تو، موسکا و میخلز ـ از نخبه گرایان سنتی ـ درباره ی اقلیت های حاکم اشتراک نظر دارند، ولی هرکدام بر جنبه ای از آن تأکید می ورزند.۱۰ «پاره تو» بر این باور بود که در جوامع بطور کلی سه گروه قابل شناسایی است: ۱. گروه کوچک نخبگان حاکم؛ ۲. غیرحاکم؛ ۳. توده ی مردم. او می گوید: در طول زمان، ترکیبِ نخبگان دستخوش تغییر می شود و با جایگزینی برخی از نخبگانِ غیرحاکم، نوعی گردش نخبگان مشاهده می شود.۱۱ بعدها رابرت میخلز نظریه ی گردش و جابجایی نخبگان ـ پاره تو ـ را چنین تفسیر نمود: در این جابجایی و جایگزینی نه بصورت ورود گروه جدید در عرصه ی قدرت و جایگزین شدن نخبگان قبلی است، بلکه این چرخش به مفهوم جذب چهره های جدید در گروه حاکم می باشد. در مقابل این دیدگاه، نخبه گرایان جدیدی؛ هم چون رابرت دال (Rabert Dall)، سارتوری (Surtory) و لاسول (Lasvil) با تأکید بر «پلورالیسم الیت ها» افزایش پیچیدگی ساختار اجتماعی و پیدایش الیت های مختلف را مورد توجه قرار داده و بر تمایل قدرت سیاسی بر تفرّق، پراکندگی و عدم تمرکز اذعان می کنند.۱۲

در تلقی نخبه گرایان متجدد؛ نظیر «رابرت دال» ـ در نظام دموکراسی ـ رقابت میان گروه های نخبه جریان دارد و این امر خصلت دمکراتیک بودن این جوامع را بازگو می کند. وی برای توصیف این وضعیت از مفهوم (Polyarchy) در مقابل (Monarchy) استفاده می کند.۱۳ مفهوم نخست، واقعیت جوامع دمکراتیک را بازگو می نماید که در آن رقابت آزاد میان نخبگان و الیت های قدرت وجود دارد و انتخابات، جریان چرخش بین نخبگان مختلف را تضمین می کند.

«سارتوری» نیز در ایجاد وضعیتِ «دمکراتیک» نحوه ی توزیع قدرت را کمتر مورد توجه قرار داده و به زمینه های وجود رقابت اهمیت خاص می دهد. به نظر «سارتوری» دموکراسی در ساخت و تشکیلات حکومتی مستقر نیست، بلکه دموکراسی در روابط اعمال متقابل مستقر است؛ یعنی مهم این نیست که در احزاب عده ی معدودی زمام امور را در دست داشته باشند، بلکه مهم آن است که رقابت میان احزاب و گروه ها در محیط آزاد صورت پذیرد.۱۴ بر اساس این مبنا برخلاف دموکراسی لیبرال که ادعای حکومت مردم بر مردم را مطرح می کند، فرآیند دمکراتیک بیشتر در حکومت مخالفان متعدد و اقلیت متجلی می شود، تا استقرار حاکمیت اکثریت. بنابراین «احزاب سیاسی» منحصرا مشروط به پلورالیسمِ سیاسی به مفهوم تکثر و تنوع و پراکندگی قدرت در سطح توده ی مردم نمی باشد. علاوه بر این، تکثرگرایی خود یک مفهوم نسبی است که در هر جامعه ای به تناسب فرهنگ و باورهای عمومی با درجات و سطوح مختلف قابل تحقق است. بر این اساس جامعه ای دینی که فرهنگ و نظام ارزشی دین قالب رفتارها و جهت گیری های سیاسی و اجتماعی افراد را رقم می زند، می تواند با سطوحی از تعدد و تکثر و توزیع قدرت همراه باشد و در زمینه ی تعدد آرا نیز می تواند با اندیشه ها و آرای متنوع همراه باشد، اما این همه مسأله در چارچوب و محدوده ی خاصی که به عنوان مرزهای مسلّم باورهای دینی تلقی می گردد، مورد پذیرش قرار می گیرد.

۲. تکثرگرایی و اندیشه ی دینی

بحث از مشارکت سیاسی شهروندان نمی تواند توجه به پدیده ی تکثرگرایی، یا پلورالیسم سیاسی نداشته باشد؛ زیرا مباحث رایج در زمینه ی مشارکت سیاسی عمدتا از مبدأ پلورالیسم سیاسی آغاز می گردد. در بستر پذیرش اندیشه ی تکثرگرایی سیاسی است که «فعالان سیاسی» از رهگذر احزاب، گروه ها و جناح های سیاسی به ساماندهی دیدگاه ها و مواضع سیاسی شان مبادرت می نمایند.۱۵ بنابراین در بحث از مبانی فقهی تحزّب، اشاره به جایگاه تکثرگرایی سیاسی در متون و منابع دینی، ما را در فهم بهتر مسأله یاری خواهد کرد. زمانی که مقوله ی مشارکت سیاسی از منظر تعالیم دینی اسلام مورد گفت وگو قرار می گیرد، پژوهشگر دینی بر سر دوراهی انتخاب قرار می گیرد؛ یا از ابتدا نقطه ی عزیمت بحث را از سبک و سیاق رایج و آکادمیک آن (حداقل در فرهنگ غربی) تغییر مسیر داده و بر اساس شیوه ی گذشتگان مشی کند که در این حالت با مبانی نظری مشارکت سیاسی و لوازم منطقی آن کاری ندارد و طبعا از تکثرگرایی سیاسی نیز صحبت نخواهد شد.

اما بحث بر اساس شیوه ی جدید نیازمند آن است که مبانی نظری، لوازم و پیامدهای آن نیز مورد غور و بررسی قرار گیرد، در این حالت مقوله ی مشارکت سیاسی با تکثرگرایی سیاسی پیوند نزدیک یافته و پژوهشگر را به بازکاوی نظرگاهِ دین در این زمینه ملزم می سازد. تکثرگرایی سیاسی رابطه ی مهمی با تکثرگرایی اعتقادی ـ فرهنگی دارد، از اینرو لازم است تا اشاره ای هرچند گذرا به بحث تکثرگرایی اعتقادی از نظر تعالیم اسلامی نیز داشته باشیم.

الف. تکثرگرایی اعتقادی

تکثرگرایی اعتقادی که مذهب و دین از عناصر عمده ی آن محسوب می گردد، بر مبنای تنوع فهم ها و برداشت های افراد و گروه ها از متون دینی استوار می باشد. پژوهشگران دینی از دو نوع تکثرگرایی دینی و تکثرگرایی مذهبی یاد کرده اند. «تکثرگرایی دینی» ناظر به پذیرش دیدگاه های متفاوت و متنوع در قلمرو بین ادیان می باشد، در حالی که «تکثرگرایی مذهبی» بر پذیرش تنوع آرا در درون ادیان و «بین المذاهب» تأکید دارد.۱۶ بنابراین سؤال این است که منابع دینی و مبانی اسلامی نسبت به این دو نوع تکثرگرایی چه رویکردی دارد؟ اصولاً سه نوع تفسیر برای تکثرگرایی دینی مطرح شده است: ۱. تکثرگرایی؛ ۲. انحصارگرایی؛ ۳. شمول گرایی۱۷ اما از منظر پژوهشگران مسلمان هیچ یک از تفاسیر مزبور، مورد پذیرش واقع نگردیده است.

در زمینه ی رویکرد دین به تکثرگرایی اعتقادی عمدتا از سه دیدگاه متفاوت می توان یاد کرد که در ذیل می آید:

۱. دیدگاه افراطی متقدمان: بر اساس این دیدگاه «حقیقت» امر بسیط و واحدی است که تنها افراد و نحله های خاصی بدان دست می یازند و دیگر نحله های فکری بهره ای از آن ندارند. بر این اساس، معتقدان مذاهب و نحله های فکری خاص با اعتقاد جازم و باور قطعی بر حقانیت خود، دیگر نحله های دینی را از بهره ی حقایق محروم دانسته و بر خطا می دانند.

۲. دیدگاه افراطی متجددانِ معاصر: در این دیدگاه تفسیر سنتی حقیقت که با جزمیت و مطلق انگاری همراه بود، در ورای نسبی گرایی قرار می گیرد. حقیقت، امری است تودرتو و پراکنده که همگان می توانند بهره ای از آن داشته باشند. در این تلقی حقیقت تام دست نیافتنی است و هیچ کس نمی تواند