پاورپوینت کامل دیپلماسی انرژی و تاثیرگذاری در معادلات بین المللی ۸۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دیپلماسی انرژی و تاثیرگذاری در معادلات بین المللی ۸۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دیپلماسی انرژی و تاثیرگذاری در معادلات بین المللی ۸۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل دیپلماسی انرژی و تاثیرگذاری در معادلات بین المللی ۸۷ اسلاید در PowerPoint :

مقدمه

در روابط بین الملل معاصر تعریف های مختلفی از عناصر تشکیل دهنده «قدرت» وجود دارد، که از آن جمله می توان به تعریف انرژی به عنوان یکی از مؤلفه های تشکیل دهنده قدرت، که مورد اجماع غالب اندیشمندان روابط بین المللی است، اشاره کرد. در همین راستا جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان کشوری که دارای اهمیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک در منطقه و در جهان است، در بخش انرژی، به خصوص بخشِ نفت و گاز و ترانزیت کالاهای اساسی، نیز نقش بسیار مهمّی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد، که در این مقاله به صورت مختصر به این مسئله می پردازیم.

اهمیت انرژی در روابط بین الملل

انرژی، در حیاتِ اقتصاد صنعتی جوامع کشورها نقش زیربنایی را ایفا می کند، به این معنا که، هر گاه انرژی به مقدار کافی و به موقع در دسترس باشد، توسعه اقتصادی کشورها نیز میسّر خواهد بود و لذا با نگاهی به معضلات گذشته خواهیم فهمید که همواره رقابت های بزرگی در سطح جهانی بر سر تصاحب انرژی وجود داشته است؛ چرا که امنیت ملی و پایداری نظام های حکومتی تا حدّ زیادی در گرو دسترسی به این منابع است. خوشبختانه ایران اسلامی از نظرِ دارا بودن منابع و ذخایر متنوّع انرژی از ثروت مندترین کشورهای جهان به حساب می آید.(۱)

تعریف انرژی

به طور کلّی برای تأمین انرژی مورد نیاز، سه گروه انرژی را در اختیار داریم که عبارتند از:

گروه اول: مواد سوختی سنگواره ای؛ از قبیل زغال سنگ و نفت و گازِ طبیعی است، که اینها بازمانده گیاهان و جانورانی هستند که میلیون ها سال قبل از این می زیسته اند. جالب این که، این منابعِ بسیار مهم انرژی، که می توان از آنها دارو و بسیاری از موادِّ مصنوعی ارزشمندِ دیگر را تهیه کرد، در حجم بسیار وسیعی سوزانده می شوند.

گروه دوم: منابع انرژی تجدیدشدنی؛ مانند خورشید، باد، جزر و مد، نیروی آب و گرمای محیط است، که بدون دخالت انسان و خود به خود تجدید می شوند و به محیط زیست نیز صدمه نمی زنند. متأسفانه استفاده چندانی از این گونه انرژی ها به عمل نمی آید.

گروه سوم: مواد سوختنی هسته ای؛ مانند “اورانیوم” و “پلوتونیوم” هستند، که انرژی عظیم و شگفت آوری را برای ما به ارمغان می آورند. این انرژی از هسته اتم به عمل می آید.

از سوختنِ یک کیلوگرم زغال سنگ، تقریباً هشت کیلو وات ساعت حرارت بدست می آید، در صورتی که از یک کیلوگرم اورانیوم ۰۰۰/۰۰۰/۲۳ کیلو وات ساعت حرارت حاصل می شود.

البته انرژی را به صورت دیگری؛ یعنی به دو دسته انرژی اولیه و ثانویه نیز تقسیم بندی می کنند و لذا “انرژی اولیه” انرژی بدست آمده از موادی است که به طور طبیعی وجود دارند؛ مانند نفت خام، گاز و زغال سنگ و “انرژی ثانویه” آن دسته از انرژی هایی هستند، که از ناقلانِ انرژی اولیه؛ مانند جریان الکتریکی، بنزین و مواد سوختنی گرمازا بدست می آیند.

در حال حاضر نیاز جهانی به انرژی اولیه حدود ۱۲ میلیارد تن SKE (واحد زغال سنگ) در سال است، که به طور قطع این مقدار انرژی مورد نیاز، پیوسته بیشتر و بیشتر هم خواهد شد و این در حالی است که اگر انسان ها با صرفه جویی زیاد هم انرژی را مصرف کنند، تا یکصد سال دیگر، موادی، مثل نفت خام و گاز به پایان می رسند و زغال سنگ نیز حداکثر تا دو قرن دیگر پاسخ گوی بخشی از نیاز شدید انسان به انرژی خواهد بود. ذخایر اورانیومِ قابل استخراج زمین نیز توانایی تولید ۱۵۳ میلیارد تن SKE انرژی را دارند.(۲)

نفت و گاز منابع مهم انرژی

کشور ایران – به عنوان عضوی از سازمان کشورهای صادرکننده نفت – یکی از سه کشور دارنده بیشترین ذخایر نفت و گاز در جهان است. این کشور که دومین تولیدکننده و صادرکننده بزرگ اوپک پس از عربستان سعودی نیز محسوب می شود، در نظر دارد تا در بخش گاز نیز همانند نفت، به موفقیت هایی دست یابد. از همین رو، در تلاش است تا
اکتشاف گازی خود را که نیمی از کلّ مصرف انرژی کشور است، افزایش دهد.(۳)

در حال حاضر از کلّ ذخایر نفت خام موجود در کشور، تنها ۱/۹۵ میلیارد بشکه به صورت بازدهی اولیه و ثانویه قابل استخراج است و ۳/۵۳ میلیارد بشکه با تکنولوژی های معمول قابل بهره برداری است، که در صورت تولید نفت خام در سطح کنونی و اتکا به تکنولوژی های موجود، انتظار می رود که دوام ذخایر نفت خامِ کشور حتی در صورت استفاده از روش بازیافت ثانویه، از حدود ۷۰ سال نیز تجاوز نکند.

تاکنون ۶۲ میدان نفتی در خشکی شناسایی شده که ۵۹ میدان در حوزه عملیاتی مناطق نفت خیز جنوب (استان های خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد) و ۳ میدان دیگر در نفت شهر (کرمانشاه) سروستان و سعادت آباد (فارس) قرار دارند.

بزرگ ترین میدان های نفتی موجود را میادینِ آغاجاری؛ مارون، گچساران و اهواز تشکیل می دهند و قسمت اعظم تولید نفت خام کشور نیز به آنها تعلق دارد. در فلات قاره نیز تاکنون ۲۰ میدان نفتی کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته، که میزان کلِّ نفت خام موجود در مخازن فلات قاره ایران حدود ۳۹ میلیارد بشکه است، که حدود ۷/۳۱ میلیارد بشکه آن به ۱۴ میدان نفتی فعال در خلیج فارس تعلق دارد و ۳/۷ میلیارد بشکه آن مربوط به بازدهی اولیه و ۲/۱ میلیارد بشکه آن مربوط به بازیافت ثانویه است.

کشور ایران از نظر برخورداری از ذخایر گاز نیز بسیار غنی است و با داشتن حدود ۴۸۱ تریلیون فوت مکعب ذخیره قابل استحصال اولیه – که معادل ۷/۱۳ درصد کلّ ذخایر تثبیت شده جهانی است – مقام دوم را در بین کشورهای جهان داراست. حداقل و حداکثر عمر این ذخایر در صورت حفظ سطح برداشت و تولید فعلی، به ترتیب ۱۹۰ و ۳۰۰ سال می باشد.

از نظر منبع، دو نوع گاز طبیعی وجود دارد: اول، گاز همراه با نفت که به صورت محلول در نفت یا گاز کلاهک از میادین نفتی استخراج می شود (گاز مناطق مارون و اهواز) و دوم، گاز غیر همراه که از میدان های مستقل استخراج می شود و پس از جدا کردن مایعات گازی و پالایش به مصرف می رسد.

مهم ترین میادین مستقل گازی عبارتند از:

میدان های خانگیران و گنبدلی در خراسان، سراجه در استان قم، کنگان و نار در استان بوشهر، میدان های آغار و دالان در استان فارس، میدان های پارس شمالی و جنوبی در خلیج فارس، میدان های قشم، سرخون و عسلویه در استان هرمزگان (۴).

فصل اول: جایگاه استراتژیک “انرژی” در نظام بین الملل

۱. دیپلماسی انرژی در روابط بین الملل

ابزارها و شیوه های تأمین امنیت ملّی در طی قرن بیستم و سال های آغازین قرن بیست و یکم دچار تحول شده است؛ چرا که استفاده از ابزار سختِ نظامی، اولویت کاربردی خود را تا حدود زیادی از دست داده و جای خود را به ابزار نرم و مسایل سیاسی واگذار کرده است. از این رو، “دیپلماسی” نقش به سزایی در روابط بین الملل پیدا کرده است. بنا به تعریفی، دیپلماسی به دانش ارتباط میان سیاست مداران و سران کشورهای جهان گفته می شود؛ زیرا دیپلماسی وسیله ای است که سیاست خارجی با استفاده از آن به جای جنگ از راه توافق به هدف های خود می رسد و بنابراین تعریف، آغاز جنگ، شکست دیپلماسی است. از سوی دیگر، محور دیپلماسی «توافق» بر سر موضوعی مشخص است که این موضوع می تواند یک نیاز و یا هدف مشترک میان سیاست مداران باشد.

“دیپلماسی انرژی” برنامه ای است راهبردی، جامع و کارآمد که تعاملات بین المللی در حوزه انرژی را برای یک کشور مدون نموده و چارچوب کلّی توافقات را روشن می سازد. به طور کلی، “دیپلماسی انرژی” هر کشور، به ایجاد فرصت های تعامل بین المللی در جهت حداکثر سازی منافع ژئوپلتیک و ژئواکونومیک کمک کرده و تلاش می کند تا با تکیه بر ابزار انرژی، در جهت کاهش تهدیدات بین المللی گام بردارد. از آن جایی که نیاز به انرژی بسترهای لازم برای انعقاد معاهدات، پیمان ها و روابط بین المللی را فراهم می کند، دیپلماسی انرژی، برنامه ای رقابتی است که می تواند شرایط لازم برای کسب حدّاکثر منافع ملّی در روابط بین المللی مبتنی بر انرژی را برای هر کشور فراهم کند.

آنچه را که می توان از دیپلماسی انرژی انتظار داشت عبارت است از:

– تعیین بازارهای هدف انرژی؛

– تعیین نوع حضور در بازارهای مشخص شده؛

– مطالعه تحلیل جذابیت و عدم جذابیت حضور در معاهدات و یا شرکت در سازمان های
جهانی انرژی (نظیر اوپک و یا مجمع کشورهای صادرکننده گاز) و تصمیم سازی برای شرکت جستن در آن ها؛

– تعیین قیمت برای حضور در بازارهای مشخص شده؛

– ارائه راهکار برای استفاده حداکثری از موقعیت جغرافیایی در جهت تأثیرگذاری بر بازارهای جهانی انرژی؛

– موضع گیری در قبال تعهدات جهانی بازار انرژی؛

– تعیین سبد حامل های انرژی صادراتی.(۵)

۲. نوسانات قیمت نفت در پرتو مسائل بین المللی

در طی ۴۰ سال گذشته، یکی از اقلام اصلی درآمدهای بودجه دولت ایران، درآمد حاصل از صادرات نفت خام بوده است. در طی این سال ها، سهم نفت در تأمین هزینه های دولت، تابعی از قیمت و حجم صادرات نفت خام بوده است. بنابراین، اگر صادرات نفت خام ایران را روزانه ۵/۲ میلیون بشکه در روز در نظر بگیریم، افزایش تنها یک دلار در هر بشکه قیمت جهانی نفت خام، روزانه ۵/۲ میلیون دلار برابر با حدود ۲/۵ میلیارد تومان و سالانه ۹۱۲ میلیون دلار و یا حدود ۹۰۰ میلیارد تومان ذخیره خزانه و در نهایت درآمدهای بودجه دولت را افزایش می دهد و یا شرایط را برای متمم بودجه یک هزار میلیارد تومانی دولت مهیا می سازد. و لذا افزایشِ تنها یک دلار در قیمت هر بشکه نفت خام، آثار قابل ملاحظه ای بر اقتصاد، بودجه دولت و زندگی روزمره اکثر مردم ایران دارد. تجربه ۴ دهه گذشته نشان می دهد، که نوسان های شدید قیمت جهانی نفت خام همواره نتایج مخربی برای اقتصاد ملی در پی داشته است، که شناخته شده ترینِ این آثار در زمان افزایش قیمت، بیماری های هلندی و در دوران کاهش قیمت، وضعیت رکود و تورم برای اقتصاد ملّی بوده است.

اثر دیگر آن بر روی درآمدهای ارزی کشور است، به طوری که وضعیت تجاری ایران وابستگی بسیار بالایی به درآمدهای ارزی نفت خام دارد و بدون لحاظ کردن درآمدهای ارزی صادرات نفت خام، تقریبا تراز تجاری ایران در ۵۰ سال گذشته همواره منفی بوده است. نوسانات قیمت نفت بر روی تولید ناخالص ملّی کشور هم اثرگذار است، زیرا نفت و گاز یکی از چهار بخش اصلی تولید ناخالص اقتصاد ایران (کشاورزی، صنعت و معدن، نفت و گاز و خدمات) است که سهم آن در بعضی از سال ها به حدود ۳۰ درصد نیز رسیده است. البته این سهم همواره نوسان داشته، که علت اصلی آن، نوسان قیمت نفت خام بوده است. اگر فرض کنیم ایران بتواند سطح تولید فعلی نفت خام خود را در بین اعضای اپک؛ یعنی ۱/۴ میلیون بشکه در روز حفظ کند، به حجم تولید ۵/۱ میلیارد بشکه نفت خام در سال، دست خواهد یافت، که با این مقدار تولید در ازای افزایش تنها یک دلار قیمت نفت خام، تولید ناخالص ملّی ایران، حدود ۱/۵ میلیارد دلار در سال افزایش می یابد(۶).

۳. وابستگی کشورهای توسعه یافته به انرژی

برخورداری و عدم برخورداری از ذخایر انرژی، کشورهای جهان را به دو گروه تقسیم می کند: گروه اول که بیشترین انرژی را در جهان مصرف می کنند، سهم ناچیزی از ذخایر نفت و گاز دنیا دارند. به عنوان مثال، گروه کشورهای صنعتی OECD، که تقریبا ۶۲ درصد نفت جهان را می سوزانند، تنها ۷ درصد از ذخایر نفتی را در اختیار دارند و این کشورها ۳۴ درصد نیاز خود را از کشورهای نفت خیز تأمین می کنند و برای تأمین انرژی خود، به شدت محتاج دسته دوم و یا کشورهای ذخایر نفت و گاز هستند. در این دسته، کشورهای خاورمیانه با بیش از ۶۵ درصد منابع نفتی دنیا فقط ۴/۸ درصد از این انرژی را مصرف می کنند.

از جمله سیاست های اساسی کشورهای مصرف کننده، تأمینِ مطمئن انرژی و ایجاد امنیت عرضه است. امنیت عرضه، بازار باثبات و مطمئنی را می طلبد، که انرژی را با قیمت مناسب برای مصرف کنندگان تأمین کند. و لذا چشم انداز آینده ذخایر نفت و گاز در جهان نشان می دهد، که این ذخایر در کشورهای بزرگ صنعتی آینده تاریکی دارند و میزان ذخایر انرژی این کشورها به شدت در حال کاهش است.

“نسبت تولید به ذخیره” در شرایطی محاسبه می شود که تولیدات گذشته کشورها از میزان ذخیره نفتی آنها کسر نشده است. با توجه به این مسئله، آینده تاریک ذخایر انرژی بخصوص در کشورهایی که ذخیره چندانی ندارند، بیشتر روشن می شود. ذخایر گازی هم در کشورهای مصرف کننده اصلی با چنین وضعیتی روبرو است. به عنوان مثال، ذخایر گازی آمریکا تنها ۱۰ سال دوام خواهد آورد و عمر ذخایر کانادا و انگلیس نیز کمتر از ۱۰ سال است.

در مقابلِ این کشورها، ذخایر انرژی کشورهای خاورمیانه، آینده روشن تری دارد؛ چرا که ذخیره نفتی ایران ۶۷ سال و عربستان ۸۵ سال دوام خواهد داشت. البته ذخایر گازی ایران و قطر هم آینده بسیار روشنی دارد؛ زیرا ایران ۲۱۷ سال و قطر ۴۹۵ سال دیگر گاز خواهند داشت. بنابراین، ذخایر نفت و گاز ایران در جغرافیای سیاسی و اقتصادی نقش استراتژیکی به کشور ما می بخشد.

وابستگی شدید کشورهای توسعه یافته به انرژی نهفته در کشورهای صاحب این ذخایر، فرصت ها و تهدیدات استراتژیکی را برای این کشورها و از جمله کشور ما ایجاد می کند. تجربه نشان می دهد، که کشورهای فاقد منابع انرژی، برای تأمین مطمئن انرژی مورد نیاز خود از هر وسیله ای؛ از جمله استعمار، کودتا و تشکیل حکومت های دست نشانده در کشورهای نفت خیز استفاده می کنند. هر چند برخی از این روش ها، امروزه قدیمی به نظر می رسند، اما هنوز هم استفاده از حربه زور و خشونت برای تأمین این ماده حیاتی ادامه دارد. بسیاری از صاحب نظران سیاسی، حضور نظامی آمریکا در