پاورپوینت کامل واژه گزینی و رویکرد بومی تولید علم ۷۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل واژه گزینی و رویکرد بومی تولید علم ۷۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل واژه گزینی و رویکرد بومی تولید علم ۷۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل واژه گزینی و رویکرد بومی تولید علم ۷۳ اسلاید در PowerPoint :

– طرح سخن

امروزه که در جامعه ما بنا به ضرورت و به درستی، بحث تولید علم مطرح شده است، باید به این نکته توجه داشت که نخستین راه برای تولید علم »مفهوم سازی« است. مفهوم سازی، یعنی تولید تبیین های ذهنی و صورت های انتزاعی، برای توضیح ماده ای که در عالم عین و خارج از ذهن وجود دارد. تولید علم نیز به معنی تولید صورت های ذهنی است که پیش تر وجود نداشته و ذهن اندیشمند آنها را ابداع کرده است. به این نکته باید توجه داشت که در تولید علم که تولید مفاهیم است، برای اینکه بتوانیم این مفاهیم را به دیگران انتقال داده، برای نقد، یا استفاده در اختیار جامعه قرار دهیم، چاره ای نداریم جز اینکه این مفاهیم را که مجردند، به قالب الفاظ درآوریم و جسمانیتی از جنس واژه، بر جان آنان بتنیم.

بدین ترتیب واژه های علمی و فکری ساخته می شوند. بنابراین این نکته را باید در نظر داشت که تولید علم، مساوی تولید مفهوم و تولید مفهوم نیز مساوی تولید واژه های جدید است. در نتیجه تولید علم با تولید واژه و اصطلاح برابر است. باز توجه به این نکته نیز ضروری است که تا اندیشمندی واژگان و کلمات جدید یا اصطلاحات جدید ایجاد نکند یا واژگان معمول را در زبان از آن معنای معمول فرا نبرد و آن ها را گسترش معنایی نبخشد، نمی تواند مدعی باشد که تولید علم و اندیشه کرده است.

به هر تقدیر، منظور ما از بیان این مقدمه کوتاه این بود که ما برای تولید علم یا حتی ترجمه علم، جز واژه آفرینی نداریم، بنابراین معرفی و تبیین سازوکارها و امکانات زبان فارسی برای واژه آفرینی و خلق کلمات بکر و اصطلاحات تازه، کاری ضروری است؛ البته ضروری تر از آن توجه جدی تر اصحاب فکر و فهم، به خلق واژه های تازه است. اگر چه ذکر این مطلب شایسته است که خوشبختانه از سویی مترجمان ما در دهه های اخیر، به ویژه پس از انقلاب، توجه، دقت و نیز کوشش خوبی در خلق معادل های تازه، برابر اصطلاحات غربی انجام دادند؛ ولی متاسفانه از سویی دیگر مولفان ما که باید تولیدگر علم و اندیشه و خالق مفاهیم و واژگان باشند، در این راه موفق نبودند و تنها برخی اصطلاحات را ساختند؛ برای مثال مرحوم شریعتی، اصطلاح استحمار را که البته از لحاظ قواعد زبان عربی غلط، ولی با مسماست، ساخت و آن را در کنار استبداد و استعمار به کار برد، یا خود وی عبارت جالب »زر و زور، تزویر« را برای نشان دادن این که در دورانی این سه اقنوم تسلط داشتند، ابداع کرد که مقبول هم افتاد. از ابداعات دیگر اینکه یکی از نویسندگان نیز واژه »کاربانو« را برای نشان دادن ویژگی زنان مدرن، در برابر »کدبانو« که ویژگی زنان سنتی بود، به کار برد یا عبارت »زر، زن و ابزار« را برای توصیف تسلط این سه گانه، بر دوران مدرن و نیز واژه »زن زدگی« را ابداع کرد. همچنین واژه »غربزدگی« را احمد فردید و بعدها جلال آل احمد به کار بردند که مقبول نیز افتاد.

در تاریخ فرهنگ اسلامی نیز می توان از حافظ یاد کرد و معنای خاصی که او از کلمه »رند« در نظر داشته و بدان بخشیده که خود موجب برانگیختن بحث ها و سخنان زیادی شده است. همچنین می توان از ابن خلدون یاد کرد که واژه »عصبیت« را که در زبان عربی معمول بود، گسترش معنی بخشید و آن را در موردی که منظور نظرش بود، بکار برد. به گونه ای که تاکنون ده ها مقاله و کتاب درباره اینکه منظور او از این واژه چه بوده، نگاشته شده است.

در تمدن غربی نیز چنین کارهایی به فراوانی یافت می شود؛ به ویژه متفکران آلمانی، پیشتاز ساخت کلمات و اصطلاحات تازه هستند و با این کار خود، زبان آلمانی را به یکی از قوی ترین و غنی ترین زبان های زنده و جهان بدل کرده اند. این تلاش که با کانت آغاز شد، با ظهور هگل به اوج خود رسید. هگل مدعی بود که می خواهد به فلسفه، زبان آلمانی بیاموزد. پس از هگل نیز فیلسوفان و متفکران آلمانی، پیشتاز خلق کلمات بودند که پرداختن به آن، خود محتاج مجالی مستقل است؛ البته می توان این ابتکارات زبانی را شگرد خاصشان برای جلوه گر شدن به مثابه متفکری بزرگ، بزرگ تر از آنچه واقعا هستند، تلقی کرد. آخرین ابتکارات زبانی را در زبان آلمانی، نزد هایدگر باید جست. وی با کلمه »دازاین dasein« اندیشه های بسیاری را مشغول کرد؛ به گونه ای که مقالات متعددی به زبان های مختلف درباره همین یک واژه نگاشته شده است.

به هر تقدیر، منظور ما این است که مولفان و نویسندگان ما، به ویژه در حوزه فلسفه و جامعه شناسی که حقیقتا دو پایه اصلی علوم انسانی محسوب می شوند، باید به خلق واژگان جدید و اصطلاحات بدیع جدی تر توجه کنید، زیرا ابتکار زبانی، خود بخشی از تفکر و فرایند اندیشه است و نباید پنداشت که زبان تنها ابزار و مسیری برای بیان آن چیزی است که ما در نظر داریم، بلکه زبان خود مقصد و مقصود است و باید به عنوان پایه مهم غنا بخشی و عمق دهی به اندیشه، در جامعه فکری ما پذیرفته شود و برخورداری از زبان پیچیده، مبهم، متناقض و پارادوکسیکال که بتواند حمال ذو وجوه باشد، در دستور کار متفکران ما قرار بگیرد، زیرا عالم وجود عین ذو وجوه بودن، پیچیدگی، تناقض و ابهام است. در ادامه درباره امکانات و سازوکارهای موجود در زبان فارسی برای واژه آفرینی، مباحثی ارائه می کنیم.

– نگاهی به سازوکارهای زبان فارسی برای واژه آفرینی:

ظاهراً زبان پنج سازوکار برای واژه آفرینی و واژه سازی در اختیار زبان دارد:

وام گیری، بسط معنایی، ترکیب نحوی، صرف اشتقاقی و جعل واژه جدید.

اکنون با نگاهی گذرا به هر یک از این سازوکارها، مطلوب خود را می یابیم.

الف. وام گیری:

اگر در پی هجوم مفاهیم تازه، آن مفاهیم را در قالب الفاظی صورت بندی کنیم که از درون نظام زبان وام پذیر در وضعیت موجود به دست نیامده باشد، از سازو کار وام گیری استفاده کرده ایم. وام گیری در این مفهوم، انواعی دارد و می توان آن را، به وام گیری بیرونی (بیرون از قلمرو زبان وام پذیر) و وام گیری درونی(از درون قلمرو زبان وام پذیر) تقسیم کرد؛ همچنین وام گیری درونی را می توان به وام گیری تاریخی و وام گیری جغرافیایی تقسیم کرد.

در زبان فارسی از همه این راه ها برای رفع کمبودهای واژگانی بهره گیری شده است.

۱. وام گیری بیرونی: وام گرفتن از زبان هایی غیر از زبان فارسی، مانند »سرویس« از زبان انگلیسی، »استکان« از زبان روسی، »ناموس« از زبان یونانی، »چخماخ« از ترکی و بسیاری لغات دیگر از عربی و…

البته باید به این نکته مهم هم توجه داشت که می توان و حتی بهتر است که واژه های وام گرفته شده از زبان های بیگانه را در معنایی غیر زبان اصلی به کار برد که ما نیز در زبان فارسی چنین کرده ایم؛ برای مثال کلمه انقلاب که واژه ای عربی است، در زبان فارسی در جایی به کار می رود که عرب ها در زبان خود از کلمه »الثوره« استفاده می کنند یا »تمدن« که کلمه ای عربی است، در فارسی در جایی به کار می رود که عرب بدان »الحضاره« می گوید. و بسیاری از کلمات عربی امروز، این وضع را دارند و در واقع لباس عربیت را از تن درآوردند و جامه فارسی به تن کرده اند. این کار، یعنی فارسی سازی لغات بیگانه، کاری به شدت ضروری است که توسط مردم صورت می گیرد؛ اما متاسفانه برخی فضل فروشان، به ویژه در خصوص زبان انگلیسی، آن را حمل بر نادانی و اشتباه می کنند؛ حال آنکه این گونه نیست و آنان از اهمیت این کار و ضرورت وجود آن در هر زبانی غافل اند.

البته یکی از کارهای خوبی که در قبال واژه های وام گرفته می توان انجام داد، رفتار با آنها به مثابه یک واژه فارسی است؛ برای مثال از کلمه عیب، کلمات عیب پوش و عیب جو می سازیم. با این روش، بعضی تفننات زبانی نیز می توان شکل می گیرد؛ برای مثال مرحوم قزوینی، اصطلاح »لایتچسبک« را ابداع کرد یا یکی از نویسندگان معاصر، اصطلاح ساکس و مسکوس را از کلمه سکس ساخته و مدعی است که در دوران مدرن، عشق به سکس فروکاسته شده و ما دیگر عاشق و معشوق نداریم، بلکه ساکس و مسکوس داریم. به هر حال اینها از تفننات است و می تواند، ضمن طنز منظور را بهتر برساند.

۲) وام گیری درونی: وام گیری از زبان های مرده و تاریخی، مثل ارتش و سرهنگ از گذشته های زبان فارسی یا وام گیری کلمه چرخبال از فارسی تاجیکی. در اینجا به این مطلب باید توجه داشت که متاسفانه از وام گیری درونی، به ویژه وام گیری از زبان های محلی و لهجه های رایج در کشور پهناورمان، چندان که باید استفاده نکردیم در حالی که در آنها ظرفیت زیادی برای کمک به فرایند تولید واژه های تازه وجود دارد.

ب. بسط معنایی: یعنی برای یک واژه واحد که معنای واحد یا بیشتری دارد، معنایی جدید وضع کنیم که فارسی زبانان نیز آن را بپذیرند. در زبان فارسی از این سازوکار برای رفع کمبودهای واژگانی کمک گرفته شده است. از جمله نمونه های رایج آن کلمه »فرمان« است که در فارسی به معنای دستور دادن است؛ ولی برای غربیلک داخل خودرو هم به کار رفته است. در خصوص بسط معنایی باید توجه داشت که اگر چه شماری از زبان شناسان کشورمان، به آن چندان روی خوش نشان نمی دهند و معتقدند که از رهگذر بسط، معنایی هیچ واژه تازه ای بر واژگان زبان افزوده شود، بلکه تنها معنای تازه ای بر معنا (ها) ی موجود این یا آن واژه اضافه می گردد که چه بسا موجب فقر دستگاه واژگان و بروز آشوب و خلل در آن دستگاه نیز بشود. با وجود این و اگر چه ممکن است این سخن در خصوص لغات معمول و مرسوم میان توده های مردم تا اندازه ای درست باشد و نباید در خصوص این لغات چندان به این کار دست یازید، اما توجه به این مسئله هم ضروری است که بسط معنی یک لغت، به ویژه وضع معانی متناقض و پارادوکسیکال برای یک واژه فکری و فلسفی که معنای آن را حاق تر و پیچیده تر می کند، امری است که نشان گر غنای آن زبان برای نشان دادن و بیان واقعیت های عالم عین است که معمولا این واقعیت های عینی نیز در ذات خود تناقض و درگیری وجودی و گاه خود ویرانگر دارند و یکی از کارهای فلاسفه به ویژه فلاسفه پست مدرن، کشف همین تناقضات در عالم عین، به ویژه عالم انسانی است. به همین دلیل ابداع واژه و ساختن لغت، یا بسط معنایی آن، یا ریشه شناسی آنها، یکی از اساسی ترین کارهای فیلسوفان است. هگل معتقد بود که غنای واقعی یک زبان، برای بیان مفاهیم پیچیده فلسفی، با وجود کلماتی که معانی پارادوکسیکال دارند، ارتباط مستقیم دارد. از جمله این واژگان در زبان فارسی که متاسفانه چندان زیاد نیستند، واژه »افکندن« است که هم به معنای ساختن و پی افکندن است و هم به معنای ویران کردن و فرو انداختن که آقای محمد ضیمران از آن برای معادل یابی کلمه »deconstruction« که در فلسفه ژاک دریدا نقش اساسی دارد، استفاده کرده و واژه »شالوده فکنی« را برساخته و معادل آن قرار داده است.

البته در خصوص بسط معنایی پیش تر از لغت عصبیت نزد ابن خلدون و رند نزد حافظ یاد کردیم. مطلب دیگری که جا دارد آن را در ذیل بسط معنایی قرار دهیم، مسئله تمایز میان کلماتی است که ظاهرا معنای واحدی دارند؛ ولی نزد یک متفکر نباید چنین باشد، بلکه باید میان آنها تمایز بنهد؛ برای مثال شکست خوردن و پیروز نشدن، ظاهرا نزد مردم معنای یکسانی دارد؛ ولی یک متفکر میان این دو تفاوت قایل می شود و معتقد است که پیروز نشدن یعنی به دست نیاوردن