پاورپوینت کامل نقدی بر ایمان گرایی خردستیز ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقدی بر ایمان گرایی خردستیز ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقدی بر ایمان گرایی خردستیز ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقدی بر ایمان گرایی خردستیز ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

در دیدگاه ایمان گرایانه، حقایق دینی مبتنی بر ایمان است و از راه خردورزی و استدلال نمی توان به حقایق دینی دست یافت. سابقه تاریخی این مدعا، طولانی است و به زمان «پولس قدیس» می رسد. این واژه از آن زمان تاکنون با نمودهای گوناگون ظهور یافته است. ابتدایی ترین زمینه های ظهور آن، در عبارات پولس و ترتولیانوس و آگوستین دیده می شود.

پولس عقیده داشت که آموزه اصلی مسیحیت با قواعد فلسفی یونان تباه گشت. ترتولیانوس نیز معتقد بود که من ایمان می آورم به چیزی که محال است. شعار آگوستین نیز همواره این بود که من ایمان می آورم تا بفهمم. اما بروز جدی و پر نفوذ این جریان از قرن نوزدهم تا زمان حاضر است. امروزه با واژه ایمان گرایی در حوزه کلام، نام کرکگور (۱۸۵۵-۱۸۱۳ ,Kierkegaard)، و در حوزه فلسفه دین نام ویتگنشتاین (,۱۹۵۱-۱۸۸۹ Withgonestein) تداعی می گردد.

ایمان گرایی را می توان در دو شکل عمده افراطی (Exterme fideism) و اعتدالی (Moderate fideism) بررسی نمود. گونه نخست آن خرد ستیز (یا ضد عقل) و گونه دوم، خرد گریز (یا غیر عقلی) است. در گونه نخست عقل و ایمان یکدیگر را بر نتابیده و با یکدیگر ضدیت دارند ولی در گونه دوم، عقل و ایمان صرفاً قلمرویی جدا دارند.

کرکگور، داستایوفسکی، شستوف و مونتنی از جمله ایمان گرایان افراطی هستند. پاسکال، ویلیام جیمز، تیلیش، ویتگنشتاین و جان هیک را در زمره اعتدالی ها می توان جای داد. ایمان گرایی خرد ستیز به ویژه از نوع کرکگوری آن در میان متکلمان پروتستان بسیار رایج است. گر چه دیدگاه کاتولیک رسمی از زمان شورای «ترنت» (Trent) تاکنون با نظریه ایمان گرایی محض مخالف بوده است، اما از دیدگاه بسیاری از فیلسوفان و متکلمان در بن بست معرفتی جهان امروز و نیز در میان معضلات روحی و روانی آن، ایمان گرایی می تواند برای یک نوع از ایمان معنادار، راهی عمده بگشاید. ایمان گرایان اعتقاد یقینی و برهانی را لازمه ایمان نمی دانند و اساساً ایمان را با شک قابل جمع می شمارند. (بیات و دیگران، ۱۳۸۰، ص ۶۴)

ایمان گرایی افراطی (دیدگاه کرکگور)

کرکگور، مشهورترین فیلسوف دانمارکی، یکی از مهمترین منتقدان اصالت عقل هگلی بود و بسیاری او را پدر اگزیستانسیالیسم می دانند. او با آموزشهای سخت و اکیدلوتری رشد کرد و همواره عمیقاً دلبسته و دلمشغول مسائل و موضوعات دینی بود. هم کلام آموخت هم فلسفه، و اثر عمده اش یا این یا آن متضمن تأکید بر انتخاب و اختیار در زندگی انسان است. در دو اثر دیگرش، ترس و لرز و تکرار به مسأله ایمان و تناقضاتی می پردازد که ایمان در جهانی که دین مورد قبول همه نباشد، برای وجود انسان به بار می آورد.

در قطعه های فلسفی، مسیحیت را به عنوان شکلی از وجود که بر اختیار مبتنی است معرفی می کند و فلسفه هگلی رایج مبتنی بر جبر را مورد حمله و انتقاد قرار می دهد. در مفهوم ترس که بسیاری آن را نخستین کتاب در «روان شناسی ناخودآگاه» می دانند، مفهوم آزادی را به روان شناسی تعمیم داده، و در مراحل زندگی که از پخته ترین آثار اوست، ترسها و دغدغه های زیبایی شناختی یا استحسانی، اخلاقی و دینی زندگی را از یکدیگر متمایز کرده است. و بالاخره در ملحقات نهایی غیر علمی به قطعه های فلسفی که مهمترین اثر فلسفی اوست، مجدداً به تلاش هگلی ها برای ایجاد یک ترکیب یا سنتز گسترده از وجود در درون یک نظام، تاخته است.

کرکگور معرفت شناسی هگل را مورد انتقاد قرار داده و از ذهن گرایی (Subjectivism) در مقابل عین گرایی (Objectivism) که نشانه آرا و اندیشه های اگزیستانسیالیستی قرن بیستم است، ستایش کرده است. وی در حالی که عمیقاً دلبسته مسائل و موضوعات دینی بود، بخش زیادی از عمر خود را مصروف حمله به تشکیلات کلیسایی موجود کرد که به زعم او از مسیح گسسته بود. آرا و اندیشه های کرکگور ابتدا چندان جدی گرفته نشد اما به تدریج بهتر فهمیده شد و به خصوص بعد از جنگ دوم جهانی وی به فیلسوفی تبدیل شد که تأثیر و نفوذ اندیشه هایش در هر دو سوی اقیانوس اطلس احساس می شد. (نصر، ۱۳۸۲، ص ۲۴۴)

انتقاد از طریق آفاقی

کرکگور به مخالفت با فلسفه و فلسفه ورزی نظری شهرت دارد و برخی مفسرین معتقدند که آنچه او پیش می نهد، نه یک فلسفه تازه، بلکه طرد فلسفه است. او به طور کلی با نظام سازی مابعدالطبیعی، آنگونه که نزد هگل دیده می شود، مخالف است و قصدش اولاً و بالذات، عمل است نه نظر. کرکگور می خواهد انسانها را یاری رساند تا وجود داشته باشند، نه آنکه درباره وجود به تفکر نظری بپردازند، هر چند خود او در این باره بسیار اندیشیده است.

به رغم لوئیس، پی. پویمن، مترجم آثار کرکگور، اگر برای مصطلحات «فیلسوف» و «فلسفه» طیفی وسیع تر از «فلسفه نظری هگلی» لحاظ کنیم و اگر این دو اصطلاح در بردارنده آن نوع از تحقیق باشند که کسانی همچون سقراط، کانت، لسینگ و ترندلبرگ، درباره معنای مفاهیم و اعتبار احتجاجات انجام دادند، آن گاه کرکگور را نیز باید یک فیلسوف به شمار آورد. باری، کرکگور صرف یک شاعر طنزپرداز نیست و طبع شعری خویش را در خدمت هدفی عالی تر که به قول خود او «معرفت شناسی مسیحی» است، به کار می گیرد.

کاوش او در مفاهیمی همچون دلهره، یاس، دلمشغولی و آزادی، بیشتر به شیوه پدیدارشناسان شباهت دارد تا تحلیل گران انگلیسی و آمریکایی. قصد او از چنین کاوشی آن است که دریابد این مفاهیم چگونه در آگاهی فرد انسان حاضر می شوند. او به سبک و سیاقی افلاطونی، مفاهیم را واجد حیثیتی مستقل از آگاهی انسان و دارای وجوهی واقعی می داند که فرد به هنگام درون نگری به کشف آنها نایل می آید، و فرآیند چنین کشفی، بسیار یادآور تذکر سقراطی است. (میثمی، ۱۳۸۱، ۲۴۴ – ۲۴۵)

بر خلاف هگل که اجتماع نقیضین را ممکن می انگاشت و اساساً منطق خود را بر اساس اجتماع نقیضین استوار ساخته بود، کرکگور جمع نقیضین را در وضعی مجامع، محال می داند و از این حیث به منطق ارسطو روی می آورد. در ابطال قول هگل مبنی بر جواز اجتماع نقیضین، او به سادگی چنین استدلال می کند که انگار اصل عدم تناقض، بر خود همین اصل مبتنی است و بنابراین محال است. شایان ذکر است که این مباحث نزد کرکگور با انگیزه های منطقی و انتزاعی صورت نمی پذیرد و دغدغه او همانا ایضاح و افشای خصوصیات وجود واقعی خرد انسان است که همواره باید میان این یا آن فقط یکی را برگزیند و با این انتخاب در واقع خود را بیافریند.

کرکگور، عقل را صرفاً دارای نقش سلبی می داند، بدین وجه که عقل فقط با نفی یک مفهوم می تواند مفهوم دیگر را اثبات کند. او از اسپینوزا نقل می کند که «هر اثباتی یک نفی است» و بدین سان، مفاهیم سلبی را در قلب خردورزی قرار می دهد. عالی ترین اصل تفکر را امری سلبی می داند و برای مفاهیمی متقی همچون طنز، باطلنما، امر ناشناخته، محدودیت، ترس و تقصیر نقش مهمی قایل می شود.

کرکگور نحوه ای استدلال از راه نفی را پیش می نهد که در آن از نه p به q می رسیم و آن را تحت عنوان قیاس ایمان در قلمرو فلسفه مسیحی به کار می بندد. برای مثال، دو طریق ذوقی و اخلاقی را پیش روی می نهد و سپس با اثبات ناممکن بودن یا متناقض بودن یکی، آن دیگری را تنها طریق باقی مانده نشان می دهد. از همین مختصر که راجع به تلقی کرکگور از نقش عقل بیان کردیم، چنین مستفاد می شود که می توان در میان فلاسفه، جایگاهی برای او لحاظ کرد. هر چند که در طریق وصول به حقیقت اعلای مسیحیت استفاده درجه اول از عقل را مردود می داند. (همان، ص ۲۴۵ – ۲۴۶)

بنابراین، کرکگور نه اشتیاقی به طرح فلسفی اثبات وجود خدا داشته، و نه دین را یک امر عینی محض، به معنای چیزی منقطع از عاطفه و هویت شخصی خود فرد می دانسته است. مع الوصف، کرکگور ایمان دینی را چیزی می داند که نه فقط با شک و تردید اساسی سازگار است، بلکه حتی مستلزم شک و تردید است:

«بدون خطر کردن، ایمانی وجود ندارد. ایمان دقیقاً یعنی همان تناقض میان شور می توان روح فرد و شک و تردید عینی. اگر من بتوانم درکی عینی از خدا داشته باشم، دیگر اعتقاد ندارم، بلکه دقیقاً به دلیل اینکه نمی توانم درکی عینی از خدا داشته باشم، باید ایمان بیاورم. اگر بخواهم خود را در آغوش ایمان حفظ کنم، باید پیوسته به آن شک و تردید عینی پای بند باشم تا در عمق آب، حتی در عمق هفتاد هزار فاتوم، هم چنان بر ایمانم باقی بمانم.» (تالیافرو، ۱۳۸۲، ص ۹۹)

وجوه تشابهی را بین طرز تلقی های کرکگور و مولوی می توان یافت. هر دوی آنان عالمان را به باد تمسخر می گرفتند و رهبر و خشک و بی روح کتابی آنان را در ارتباط با دین با رهبر و یک عاشق در برابر هم می نهادند. به نظر مولوی حتی تفکر واقعاً نادرست دینی یک شبان که می گوید: «چارقت دوزم کنم شانه سرت، دارای ارزش معنوی عمیقی است. در داستان مثنوی خدا به موسی می گوید:

ما درون را بنگریم و حال را

نی برون را بنگریم و قال را

بنابراین آنچه حائز اهمیت است، خشوع درونی نیایشگر است. کرکگور هم می گوید:

»در سیر آفاقی تأمل کامل در این است که آیا شی ء عینی خدای حقیقی است. در سیر انفسی تأمل در این است که آیا انسان با یک حقیقت به نحوی مرتبط شده است که ارتباط وی حقیقتاً یک ارتباط خدایی باشد. حقیقت در کدام یک از این دو نهفته است؟ کسی که با علم تباه نشده باشد، هیچ تردیدی در این موضوع نمی تواند داشت.

اگر انسانی که در فرهنگ مسیحی زندگی می کند با تصور درستی از خدا و با معرفت خدا به خانه خدا، خانه خدای واقعی، برود و به نیایش بپردازد، اما با حال و هوای نادرست، و در مقابل فردی که در سرزمین بت پرستی زندگی می کند با عشق کامل به امر نامتناهی به نیایش بپردازد، هر چند به صورت یک بت چشم دوزد، بیشترین حقیقت در کجاست؟ انسانی که از سر صدق و صفا خدا را می خواند، هر چند یک بت را می پرستد، یا آن دیگری که خدای واقعی را به دروغ می خواند و بدین جهت در واقع بت را می پرستد… (نقل از: لگنهاوزن، ۱۳۷۴، ص ۱۰۷ – ۱۰۸)

خطر کردن ایمان

در واقع کرکگور برای اعتقاد به این امر که شور و نشاط دینی مقتضی ناموجه بودن و یا حتی نامعقول بودن آفاقی آن است، دلایلی ارائه می کند که در این جا به یکی از آن ها (یعنی، خطر کردن) می پردازیم:

کرکگور اظهار می دارد که بدون خطر کردن، ایمانی نمی توان داشت. اهمیت این امر را می توان با یک مثال روشن ساخت؛ فرض کنید یکی از دوستان نزدیک شما در آستانه مرگ است. اگر شما یکی از کلیه هایتان را اهدا کنید، وی پنجاه درصد احتمال زنده ماندن خواهد داشت. انجام این کار با وجود این که خطر بسیار بزرگی است، نشانگر میزان عشق شما خواهد بود. حال فرض کنید در صورت اهدای کلیه، تنها پنج درصد امید زنده ماندن برایش وجود داشته باشد، اگر باز هم تصمیم بگیرید کلیه تان را اهدا کنید، این بیانگر عشق و محبت فوق العاده شماست. نتیجه هرچه مخاطره آمیزتر باشد، شور و عشق بیش تر برای خطر کردن مورد نیاز خواهد بود. اما این امر فقط نشان می دهد که اگر آدمی به میزان بالایی عشق بورزد آماده خواهد بود که خطرهای عظیم را به جان بخرد. (لگنهاوزن، ۱۳۷۴، ص ۱۰۹ – ۱۱۰)

معضل تخمین و تقریب

می توان گفت که کرکگور در کتاب «تعلیقه غیر علمی نهایی» خود برای ادعایش، سه دلیل «تخمین» (Approtimation)، «تعویق» (Postponement) و «شورمندی» (Passion) ارائه می کند که در این جا برای جلوگیری از طولانی شدن بحث، تنها به یک دلیل، یعنی دلیل تخمین و تقریب، اشاره می شود:

از دیدگاه کرکگور ایمان یک کل است که اعتقاد به خداوند، نبوت و معاد را در بر می گیرد. توجه به لزوم اعتقاد به نبوت در ساختار ایمان از نکات مهم و قابل تأمّل در اندیشه کرکگور است. حال که بدون اعتقاد به ظهور تاریخی عیسی علیه السلام به عنوان نجات بخش انسان، ایمان آدمی سامان نمی گیرد، اگر پای استدلال را به عرصه اعتقاد تاریخی به مسیح باز کنیم، چیزی جز تردید در وجود عیسی ثمر نخواهد داد.

اگر تحقیق تاریخی را به عنوان نمودی از استدلال آفاقی مبنای ایمان به مسیح بدانیم، باید از یقین دست برداریم و به ظن و گمان بسنده کنیم؛ زیرا در حوزه پژوهش تاریخی همواره با احتمال سر و کار داریم. به عقیده کرکگور با ردّ یقینی بودن برخی مسائل تاریخی هرگز نمی توان قطع و یقین به وجود عیسی داشت. بنابراین، اگر ایمان را به آن مشروط سازیم، جوهر یقینی ایمان را از آن گرفته ایم.

از این رو، کرکگور نتیجه مطالعه انتقادی کتاب مقدس و تاریخ مسیحیت را ایجاد شک و تردید درباره موضوعات اصلی دین مانند نبوت و تعالیم وحی می داند و بدین ترتیب، با توجه به این که سعادت ابدی با ظنّ و گمان حاصل نمی آید، به نفی نقش استدلال آفاقی در ایمان دینی می پردازد. (جوادی، ۱۳۸۰، ص ۱۴۰) «به وضوح هرچه تمام تر معلوم است که در امور تاریخی استوارترین یقین ها چیزی بیش از تقریب و تخمین نیست، و تقریب و تخمین سست تر از آن است که کسی بتواند سعادت ابدی خود را بر آن مبتنی سازد؛ چرا که عدم تناسب آن با سعادت ابدی از حصول این سعادت مانع می شود.» (کرکگور، ۱۳۷۴، ص ۶۵)

ارزیابی ایمان گرایی کرکگوری

ایمان گرایی کرکگور با مشکلات جدی مواجه است و امروزه منتقدانی قوی پیدا کرده است. مخالفان، از جمله کی نیلس، ایمان گرایی را با مشکلاتی مواجه دیده اند. آنان با اعتقاد به این که دین صرفاً نوعی بازی زبانی نیست، بر این نکته، تأکید می کنند که اگر فرض کنیم ایمان نوعی جهش است، پس چگونه انسان تصمیم بگیرد که به درون کدام ایمان فرو غلتد؟ کسی که در جست وجوی ایمان است و در این مسیر با چندین دیدگاه و طرز تلقّی مواجه است، شایسته است که راه های پیش روی خود را به دقت وارسی کرده و در نهایت، یک راه را برگزیند.

پس لازم است قدری نیز خردورزی کند و از روش های عقلانی سود جوید و ملاک هایی معقول برای ردّ یا قبول نظریات مختلف، نزد خود گرد آورد. از این رو، ایمان بدون تعقل و معرفت میسور نیست. (فعالی، ص ۱۱۷) «اگر فرض کنیم که ایمان نوعی جهش است، شخص چگونه تصمیم می گیرد که به درون کدام ایمان جست بزند؟

این امر برای کسی که در جست وجوی ایمان است و با چندین شق بدیل، که بر حسب ظاهر از مقبولیت کمابیش برخوردارند، روبرو است، چگونه است؟ به نظر می رسد که مواجهه معقول این باشد که شقوق بدیل را به دقت بررسی کنیم و ببینیم که احتمال صدق کدام یک بیش تر است. بی شک، ضروری است که پاره ای از روش های معقول و خردپسند را در اختیار داشته باشیم تا بر مبنای آن ها بتوانیم نظام های اعتقادی رقیب را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهیم. اما ما حتی برای مردود دانستن آیین های صددرصد موهوم، که مصداق بارز آن آیین پیروان معبد جیم جونز است، چه مبنایی در اختیار داریم؟» (پترسون و دیگران، ۱۳۷۷، ص ۸۲)

رابرت مری هیو آدامز، استاد فلسفه دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس، در کتاب «فضیلت ایمان» به نقد و بررسی دیدگاه کرکگور پرداخته و اشکالات عدیده ای را بر آن مطرح می کند. آدامز، سه دلیل تخمین، تعویق و شورمندی را که در نوشته کرکگور تشیخص می دهد، نقد می کند.

بر اساس دلیل تخمین، بیش ترین یقین قابل حصول در باب مسائل تاریخی، صرف تقریب و تخمین است و تقریب و تخمین نمی تواند پایه سعادت ابدی قرار گیرد. بر اساس این دلیل، اشکال استدلال آفاقی تاریخی این است که نمی تواند یقین کامل به ما بدهد. اما این تنها ایراد کرکگور به این نوع استدلال، به عنوان مبنای ایمان دینی نیست.

استدلال آفاقی اشکال دیگری نیز دارد و آن این که تحقیقات آفاقی تاریخی هرگز به طور کامل به پایان نمی رسد، به طوری که کسی که درصدد است ایمان خود را بر این تحقیقات مبتنی سازد، التزام دینی خود را تا ابد به تعویق می اندازد؛ چرا که در فرایند پژوهش های تاریخی، هر زمان مشکلات جدیدی پدید می آید و با رفع آن ها، مشکلات دیگری رخ می نماید. آدامز این اشکال را دلیل تعویق نامیده است.

در بیانی که کرکگور از دلیل تخمین و دلیل تعویق دارد، فرض بر این است که نظام عقاید دینی می تواند از لحاظ آفاقی محتمل باشد. فقط از سر مماشات است که کرکگور این فرض را می پذیرد، وگرنه خود معتقد است که ایمان دینی بالطبع، محتاج نامحتمل بودن آفاقی است. بر اساس دلیل شورمندی کرکگور، اساسی ترین و ارزشمندترین خصیصه تدین، شورمندی بی حد و حصر است و شورمندی بی حد و حصر مقتضی نامحتمل بودن آفاقی است. (آدامز، ۱۳۸۰، ص ۶۱)

حاصل نقد آدامز، به دلیل تخمین چنین است: اگر منظور کرکگور از دلیل تخمین این است که اعتقادی که به حد یقین نرسد پایه سعادت ابدی قرار گیرد، و هر اعتقادی که بر اساس استدلال آفاقی تاریخی شکل گیرد هیچ گاه به حد یقین نمی رسد، در این صورت می گوییم این اعتقاد به عنوان محتمل ترین راه می تواند پایه سعادت ابدی قرار گیرد.

اما اگر منظور کرکگور این است که در شکل گیری ایمان دینی، هیچ قید احتمالی نمی تواند وجود داشته باشد، بلکه آنچه امروز مورد نیاز است یک عقیده تمام عیار است و حال آن که چنین عقیده ای هیچ گاه از طریق استدلال آفاقی تاریخی قابل توجیه نیست، آن گاه می گوییم: گرچه استدلال آفاقی تاریخی بیانگر یک اسناد احتمالی باشد، اما به جهت اهمیت ایمان دینی، کاملاً موجّه است که از این اسناد احتمالی، به سوی اعتقادی بی قید و شرط جست بزنیم؛ بخصوص اگر آن گونه که کرکگور می گوید، این جست یک تصمیم باشد.

اما چه بسا مقصود کرکگور این است که صرف تصمیم برای شکل گیری ایمان دینی کفایت نمی کند، بلکه در کنار مسأله تصمیم، یک اطمینان عاطفی مورد نیاز است که این اطمینان هیچ گاه از راه استدلال آفاقی تاریخی حاصل نمی شود. ما این را از کرکگور می پذیریم، ولی او در صورتی کاملاً موفق است که ثابت کند تحقیق ایمانی ناسازگار است.

علاوه بر نقدهایی که بر دیدگاه کرکگور وارد است، بنا به گفته آقای دکتر لگنهاوزن طرز تلقّی وی از کتاب مقدس برای گفت وگوهای اسلام و مسیحیت از اهمیت خاصی برخوردار است. از قدیم الایام مسلمانان مشکوک بودن اسناد و مدارک تاریخی مربوط به وثاقت کتاب مقدس را به مسیحیان گوشزد کرده و فقدان اطلاعات مربوط به اصل و منشأ کتاب مقدس را با وفور و کثرت نسبی حقایق مربوط به وحی قرآن در تقابل نهاده اند. غالباً پاسخ مسیحیان به طور شگفت انگیز خونسردانه بوده است. البته، تعداد معتنابهی از متکلّمان مسیحی سرگرم تحقیقات تاریخی گسترده ای در باب منابع کتاب مقدس هستند. اما اغلب مشاهده می شود که افراد علاقه ای به این مسأله از خود نشان نمی دهند و یا حتی در بعضی از موارد مخالفت می ورزند.

چنین و