پاورپوینت کامل جرعه ای از زلال وحی (خرد و خردورزی در قرآن) ۸۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جرعه ای از زلال وحی (خرد و خردورزی در قرآن) ۸۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جرعه ای از زلال وحی (خرد و خردورزی در قرآن) ۸۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل جرعه ای از زلال وحی (خرد و خردورزی در قرآن) ۸۰ اسلاید در PowerPoint :

۷

جایگاه خرد و خردورزی

از دقت در مجموعه آموزه های قرآن کریم و رهنمودهای پیشوایان دینی درباره خرد و
خردمندی، چنین معلوم می شود که خردورزی، جان مایه دین و دینداری، و پایه اصلی
جامعه آرمانی اسلام است؛ چرا که بر اساس آموزه های دینی، عقلْ پیامبر باطنی است و
مهم ترین هدف برانگیخته شدن پیامبران الهی، شکوفایی آن می باشد.. به لحاظ فردی،
اندیشیدن، اصلی ترین تکیه گاه اسلام در عقاید، اخلاق و اعمال است؛ یعنی از نظر آیین
آسمانی، انسان حق ندارد آن چه را عقل نادرست می داند باور کند، به صفاتی که عقلْ ناپسند
می داند متصف شود و کارهایی که عقل ناشایست می داند انجام دهد. از نظر اجتماعی و نظام
تشکیلاتی هم، جامعه ای را می توان جامعه آرمانی اسلامی نامید که از خرد سیاسی، اقتصادی،
فرهنگی و خرد در عبادت و معاشرت برخوردار باشد. بر این اساس است که وقتی به
توصیف جامعه موعود جهانی پرداخته می شود، بر موضوع خرد و خردورزی تأکید شده و
تصریح می گردد که جامعه موعود، جامعه ای است که از بالندگی و رشد عقلانی کامل
برخوردار باشد.

واژه عقل و معنا و کاربردهای آن

در زبان عرب، واژه عقل به معنای نگه داشتن، باز داشتن و حبس کردن است؛ مانند بستن شتر
با عقال. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «عقل و خرد، باز دارنده از نادانی است». در فرهنگ قرآن
و احادیث اهل بیت علیهم السلام واژه هایی که مردم را به تعقل و اندیشه دعوت می کند، بسیار است ؛ از
جمله آن هاست: تفکّر، تذکّر، تدبّر، تعقّل، تفقّه، ذکر، لُبّ و نُهی. در قرآن کریم، واژه عقل ۴۹
بار، فقه (فهم) ۲۰ بار، فکر ۱۸ بار، ذکر ۲۷۴ بار، تدبر ۴ بار و لُبّ ۱۶ بار آمده است. عالم بزرگ
شیخ حرّ عاملی درباره معانی و کاربردهای عقل می نویسد: «در سخن اندیشمندان، عقلْ
معانی بسیاری دارد و با جستجوی در احادیث، سه معنا بیشتر به چشم می خورد: ۱. نیرویی
که بدان خوبی ها و بدی ها و تفاوت ها و زمینه های آن شناخته می شود و این معیار تکلیف
شرعی است؛ ۲. ملکه ای که انسان را به انتخاب خوبی ها و پرهیز از بدی ها فرا می خواند؛
۳. تعقّل و دانستن. پس از این روست که عقل، در برابر جهل و نادانی قرار می گیرد نه در برابر
دیوانگی ؛ البته بیشترین کاربرد آن در احادیث، معنای دوم و سوم است».

حقیقت خرد

در تبیین حقیقت خرد، سخنان بسیاری از اولیای الهی نقل شده که از راه ژرف اندیشی در
آن ها، می توان به تفاوت کاربردش با استعمال عرفی و رشته های مختلف علوم پی برد. رسول
اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «خرد، نوری است که خداوند متعال آن را برای انسان افرید و آن را وسیله
روشنی بخش دلش قرار داد تا تفاوت دیدنی ها را از نادیدنی ها بازشناسد». نیز آن حضرت
در تعبیر دیگری می فرماید: «خرد، نوری است در دل که به وسیله آن حق و باطل از همدیگر
تشخیص داده می شود». امام صادق علیه السلام هم در اشاره به حقیقت خرد فرموده است: «خداوند
خرد را از چهار چیز آفرید: دانش، قدرت، نور، اراده به کار، و سپس آن را به دانش و جاودانه
در ملکوت متکی ساخت». از مجموعه روایات مربوط به حقیقت عقل، چنین استفاده
می شود که عقل، شعور مرموزی است که حقیقت آن را خدا می داند و در عین حال مهم ترین
ویژگی های آن عبارت است از: نخستین آفریده بودن، از نور آفریده شدن و برخورداری از
حق گرایی محض.

اوصاف و ویژگی های خرد

در قرآن کریم از نعمت خرد با تعبیرهای گوناگونی چون عقل، لُب، قلب و حکمت یاد، و در
مواردی برای آن ویژگی هایی ذکر شده است. از جمله اوصاف عقل در قرآن، «خیر کثیر»
است. در آیه ای می خوانیم: «خداوند به هر کس بخواهد حکمت می بخشد و به هر کس
حکمت داده شود، خیر فراوانی داده شده است و جز خردمندان کسی پند نمی گیرد». امام
کاظم علیه السلام ، در مواردی حکمت را به عقل و خرد تفسیر کرده اند؛ از جمله در تفسیر آیه «و لقد
آتینا لقمانَ الحکمه» حکمت را به معنای فهم و عقل دانسته اند.

خرد در روایات

در روایات اهل بیت علیهم السلام در تبیین ویژگی های عقل، به تعابیری بر می خوریم که هر یک از
آن ها، به گونه ای ارزش و اهمیت آن را باز می نمایاند. برای مثال، رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
«مَثَل خرد در دل، همانند چراغ در میان خانه است». امیرمؤمنان علی علیه السلام هم فرموده است:
«بهترین بهره مرد خرد اوست؛ اگر به ذلّت افتد او را به عزّت رساند، اگر زمین خورد بلندش
کند، اگر گمراه شود راهنمایی اش کند و اگر سخن بگوید سخنش را استوار گرداند». برخی
دیگر از اوصاف عقل در کلام علی علیه السلام بدین شرح است: مرکب دانایی، سامان دهنده کارها،
فرستاده حق، مایه هوشیاری، اصلاحگر نگرش، بهترین توانگری و زیور مرد.

خرد بهترین هدیه الهی

خرد، بهترین هدیه الهی به بنی آدم است. رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «خداوند چیزی با
ارزش تر از خرد در میان بندگان تقسیم نکرد. از این رو خواب خردمند از بیداری نادانْ برتر
است و بر جا بودن خردمند، برتر است از به حرکت درآمدن نادان. خداوند، هیچ پیامبر و
فرستاده ای را برنینگیخت، مگر آن زمان که خردش کامل گشت و خردش از خردهای همه
امتش بیشتر بود. آن چه را پیامبر در خود نهان می دارد، از کوشش کوشندگان برتر است. هیچ
بنده ای واجبات الهی را به جای نیاورد، مگر آن که آن را درک کند. همه پرستشگران با زیادتی
عبادت و پرستش، به پایه خردمندان نرسند و خردمندان، همان اولوالالباب هستند که
خداوند درباره آنان فرمود: جز صاحبان خرد پند نگیرند». امام علی بن ابی طالب علیه السلام هم
می فرماید: «بهترین بخشش ها، خرد و نشانه نعمت کامل زیادتی خرد است». امام حسن علیه السلام
هم در حدیثی توضیح داده اند که: «خرد، بهترین بخشش خداوند به بنده است ؛ زیرا بدان از
آفت های دنیا برهد و از عذاب دوزخ در امان ماند».

ضرورت به کارگیری عقل

در مجموعه ای از آیات قرآن کریم، انسان ها بر ضرورت خردورزی و به کارگیری عقل
توصیه شده و از بیکار گذاشتن عقل و گوش ندادن به ندای آن و پیروی نکردن از ارشادهای
خرد به شدّت نهی گردیده اند. نیز تصریح شده که افراد موظف اند از راه دقت در نظام آفرینش
آسمان ها و زمین و دیگر پدیده های عالم هستی، اندیشه خود را به کار اندازند و از این
رهگذر، به قدرت خدا و هدف آفرینش و فلسفه حیات انسان پی ببرند و زمینه سعادت خود
را فراهم سازند. خداوند می فرماید: «در آفرینش آسمان ها و زمین، و در پیاپی آمدن شب و
روز، و در کشتی که به سودِ مردمان در دریا روان است، و در آبی که خدا از آسمان فرو فرستاد
و با آن زمین را پس از مردگی زنده کرد و هرگونه جنبنده را در آن پراکنده ساخت، و در وزیدن
بادها از هر سوی دور ابرهای گمارده شده در بین آسمان و زمین… نشانه هایی از دانایی و
توانایی خدا برای کسانی است که خرد خویش را به کار اندازند». در مورد دیگر پس از بیان
بعضی از امور می فرماید: «خداوند آیات خویش را این چنین بیان می کند تا شما با به کارگیری
عقل و خرد خود آن ها را دریابید».

پرهیز از نابخردی

در مجموعه آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام ، از کسانی که خود را از نعمت اندیشیدن
محروم کرده اند، به شدت انتقاد شده است. رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «از خرد راهنمایی
بگیرید تا به رشد برسید و نافرمانی خرد مکنید که پشیمان می شوید». حضرت علی علیه السلام هم
فرموده است: «هر کس اندیشه نکند سبک شود، و هر کس سبک گشت مورد احترام قرار
نگیرد». از امام صادق علیه السلام هم نقل شده که فرمود: «هر گاه خداوند اراده کند نعمتی را از بنده
باز ستاند، نخست خردش را دگرگون می سازد». در قرآن کریم هم در موارد بسیاری، به این
امر تصریح شده است. در آیه ای می خوانیم: «و در حقیقت بسیاری از جنیان و آدمیان را برای
دوزخ آفریده ایم؛ [چرا که] دل هایی دارند که با آن [حقایق را] دریافت نمی کنند، و چشمانی
دارند که با آن ها نمی بینند، و گوش هایی دارند که با آن ها نمی شنوند. آنان همانند چهارپایان،
بلکه گمراه ترند. [آری] آن ها همان غافل ماندگان اند». در آیه ای دیگر نیز فرموده است:
«خداوند بر کسانی که نمی اندیشند، پلیدی را قرار می دهد».

خرد، چراغ هدایت درونی

راه به دست آوردن نیکی ها، استفاده از نعمت خرد است. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «همه خیر و
خوبی با خرد دست یافتنی است». امام کاظم علیه السلام هم فرموده است: «هر کس خواهان توانگریِ
بدون داشتن مال و ثروت، و آسودگی دل از حسدورزی و داشتن دین سالم است، باید با
تضرع از خدای عزّو جل بخواهد که خردش را کامل گرداند». امیرمؤمنان علی علیه السلام نیز
می فرماید: «خرد، سردار سپاه رحمان است و هوس، فرمانده سپاه شیطان، و هر یک نفس را
به سوی خود می کشاند. پس هر کدام پیروز شود، نفس در طرف او قرار می گیرد و آن گونه
عمل می کند که او می خواهد و نگون بخت ترین انسان ها، کسانی هستند که از منافع خرد
محروم باشند». امام علی علیه السلام باز فرمودند: «هر گاه از خرد استفاده شود، تمایل به سمت
شهوات و هوا و هوس ها کم می شود و کردار آدمی نیکوتر می گردد». قرآن کریم هم
می فرماید: «آلودگی و پلیدی ها، دامن کسانی را خواهد گرفت که خردورزی نمی کنند».

اعتراف دوزخیان به کوتاهی در خردورزی

در بسیاری از آیات قرآن کریم، به این امر اشاره شده که بعضی انسان ها به رهنمودهای الهی
توجهی نکردند و راه کفر و شرک در پیش گرفتند و به هیچ یک از هشدارهای اولیای الهی
اهمیت ندادند و با اختیار خود عذاب جهنم را خریدند. حال وقتی می خواهند آن ها را در
جهنم بیفکنند، تمام وجودشان را وحشت فرا می گیرد و فریاد وحشتناکی سر می دهند. با این
وضع، نگهبانان دوزخ از روی تعجب و با هدف توبیخ و سرزنش از آن ها می پرسند: مگر شما
رهبر و راهنما نداشتید؟ مگر هشدارها و روشنگری های الهی به شما نرسیده بود؟ آنان خود
در پاسخ می گویند: حقیقت این است که انذارکنندگان الهی به سراغ ما آمدند، ولی ما آن ها را
تکذیب کردیم. نه تنها به پیام آن ها گوش ندادیم، بلکه به مخالفت برخاستیم و ایشان را از
خود راندیم. بعد دلیل اصلی این گمراهی خود را چنین بیان می کنند که اگر ما گوش شنوا
داشتیم و عقل خود را به کار می گرفتیم، هرگز ار دوزخیان نبودیم.

معرفی موضوع برای خردورزی

قرآن کریم افزون بر تبیین اهمیت به کارگیری عقل، موضوعاتی نیز برای اندیشیدن انسان ذکر
می کند که از جمله آن هاست: الف) عربی بودن قرآن: «… ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم،
باشد که بیندیشید». ب) سرگذشت پیشینیان: «آیا در زمین نگردیده اند تا فرجام کسانی را که
پیش از آنان بوده اند بنگرند؟ و قطعا سرای آخرت برای کسانی که پرهیزکاری کرده اند بهتر
است؛ آیا نمی اندیشید». ج) پدیده های عالم طبیعت: «و در زمین قطعاتی است کنار هم، و باغ
هایی از انگور و کشتزارها و درختان خرما، چه از یک ریشه و چه ازغیر یک ریشه که با یک
آب سیراب می گردند و [با این همه] برخی از آن ها را در میوه [از حیث مزه و نوع و کیفیّت] بر
برخی دیگر برتری می دهیم. بی گمان در این [امر نیز [برای مردمی که تعقل می کنند دلایل
[روشنی] است». د) رعد و برق و باران: «و از نشانه های او این که برق را برای شما بیم آور و
امیدبخش می نمایاند و از آسمان به تدریج آبی فرو می فرستد که به وسیله آن زمین را پس از
مرگش زنده می گرداند، به یقین در این [امر هم [برای مردمی که تعقّل می کنند نشانه هایی است».

رابطه دانش و خردورزی

توصیه های روشنگرانه فراوانی در چگونگی استفاده بهینه از خرد و دانش در آیات و روایات
به چشم می خورد. امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرماید: «تو به واسطه خِردت سنجیده می شوی،
پس آن را با دانش رشد و تعالی بخش». نیز فرموده است: «بهترین چیزی که بر رشد خرد
کمک می کند، آموختن است». امام صادق علیه السلام هم می فرماید: «بسیار به دانش روی آوردن،
عقل را گشایش می دهد». حضرت امام کاظم علیه السلام نیز در ضمن روایتی طولانی، از نقش مهم
عقل و دانش در دست یابی به سعادت و منزلت واقعی سخن به میان آورده و فرموده است:
«ای هشام! خداوند پیامبران و رسولانش را مبعوث نکرد، مگر بدان جهت که از خداوند
درکی پیدا کنند. بهترین کسانی که دعوتِ پیامبران را پاسخ گفتند، کسانی هستند که معرفت و
شناخت نیکویی دارند و کسانی به دستورها و شئون الهی داناترند که از خردی نیکوتر
بهره مندند و آنانی که از خردی کامل تر برخوردار باشند، به جایگاهی برجسته تر در دنیا و
آخرت دست خواهند یافت». آن حضرت در روایتی دیگر، با استناد به آیه بیستم سوره
عنکبوت می فرماید: «ای هشام! به درستی که خرد، همراه دانش است؛ [چنان که] خداوند
فرمود: این مَثَل ها را برای مردم می زنیم