پاورپوینت کامل «فلسفه برای کودکان ونوجوانان» در گفت وگو با سعید ناجی ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل «فلسفه برای کودکان ونوجوانان» در گفت وگو با سعید ناجی ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل «فلسفه برای کودکان ونوجوانان» در گفت وگو با سعید ناجی ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل «فلسفه برای کودکان ونوجوانان» در گفت وگو با سعید ناجی ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint :

۲۵

طرحی اجتناب ناپذیر و ضروری برای ارتقای سطح تفکر در جامعه
و نظام آموزشی کشور

ــ آقای ناجی! باتوجه به اینکه بخشی از فعالیت های پژوهشی
شما در زمینه فلسفه برای کودکان و نوجوانان است و اخیرا مقاله های متعددی از
شما در این زمینه به چاپ رسیده است، لطفا این برنامه را به طور مختصر معرفی
کنید و شمایی کلی از این برنامه ارائه دهید!

فلسفه برای کودکان و نوجوانان، ترجمه PhilosoPhy for
Children است. از آنجا که طبق تعریف یونسکو، «children» به افراد زیر ۱۸ سال
اطلاق می شود، ازاین رو آن را در ترجمه هایم «فلسفه برای کودکان و نوجوانان»
ترجمه کرده ام. این برنامه را پروفسور متیولیپمن در دانشگاه دولتی مونتکلیر در
نیوجرسی طرح کرد. البته این برنامه را با توجه به این طیف سنی می توان حتی برای
جوانان نیز مناسب دانست. شاخه های فرعی دیگری از این برنامه در کشورهای دیگر
اروپایی و استرالیا با عنوان PhilosoPhy With Children (فلسفیدن به همراه
کودکان و نوجوانان) به وجود آمده که فعالیت ها و تمریناتی که در آنجا برای
دانش آموزان درنظر گرفته می شود اندکی متفاوت از برنامه پروفسور لیپمن است.
نسخه های مستقلی از این برنامه در استرالیا، دانمارک، فرانسه، نروژ، و چند کشور
دیگر ارائه شده است.

این برنامه هم اکنون در ۱۰۰ کشور اجرا می شود؛ حدود ۳۰ کشور
از کشورهای پیشرفته به طور جدی آن را وارد نظام آموزش و پرورش کرده اند و در
حدود ۷۰ کشور نیز به طور آزمایشی اجرا می شود. دکترای این رشته در انگلستان،
امریکا و چند کشور دیگر ارائه می شود. در کشور همسایه، اوکراین، هم رشته P4Cدر
مقطع کارشناسی ارشد ارائه می شود.

کمترین کاری که غالب کشورها در این زمینه انجام داده اند،
شروع پژوهش در این زمینه است. برای مثال، در کشورهای عربی، کتاب های این برنامه
(به زبان عربی) ترجمه شده است. کنفرانس های بین المللی متعددی در این زمینه در
کشورهای مختلف برگزار شده و در حال برگزاری است که به هماهنگی و انسجام آرای
اندیشمندان در این مورد منجر شده است.

ــ طرح های این برنامه به طور کلی چیست؟

در این برنامه، طرحی برای آموزش تفکر در مدارس ارائه
می شود؛ طرحی که شامل کتاب ها، و برنامه های خاص برای هدایت کلاس است. همراه هر
کتاب درسی، یک کتاب راهنما برای معلم وجود دارد. معلمان بعد از تعلیم در مراکز
ویژه تربیت معلم، آمادگی لازم را برای اجرای این طرح در کلاس ها به دست
می آورند. در اینجا نقش معلم به کلی با سیستم آموزشی رایج متفاوت است و معلم
دیگر نقش حاکم مطلق کلاس را ندارد.

شکل کلاس ها نیز با توجه به هدف این برنامه به کلی تغییر
می کند و به صورت حلقه کندوکاو یا انجمن تحقیق درمی آید که در آن کودکان برای
کشف حقایق مناسب با خودشان، همیشه درحال کندوکاو مشترک هستند. P4C به عنوان
آخرین دستاورد پارادایم تأملی که در آثار جان دیویی، لیو ویگوتسکی و برخی از
فلاسفه دیگر ریشه دارد، شامل چند عنصر جدید یا تغییریافته است که عبارت اند از
«حلقه کندوکاو»، «کتاب های درسی داستان» و «معلمانِ تغییرنقش داده».

ــ اهداف این برنامه چیست؟

هدف، اصلاح وضعیت آموزش تفکر در تعلیم و تربیت است. از دیگر
اهداف اصلی این برنامه عبارت است از: تقویت تفکر انتقادی، تفکر خلّاق، تفکر
مراقبتی/مسئولانه و تفکر جمعی از ابتدای دوران کودکی. متناظرا داوری خوب،
ابداعات خلاقانه، توجه مسئولانه به محیط و اطرافیان و نیز توانایی انجام فعالیت
و تفکر جمعی، ویژگی هایی هستند که این برنامه درپی تقویت این ویژگی ها در افراد
است و چون بر آن است که دوران بالاتر از کودکی برای آموزش این مهارت ها دیر
است، این آموزش از کودکی شروع می شود. آموزش مهارت های فکری اعم از استدلال و
در نهایت داوری، تربیت شهروندانی معقول، خودآگاه، دقیق، مسئولیت پذیر اخلاقی ـ
اجتماعی، منتقد، خودـ انتقاد، و محقق در این برنامه پی گیری می شود.

ــ این برنامه چگونه آغاز شد؟

در اواخر سال ۱۹۶۰، زمانی که پروفسور متیو لیپمن در دانشگاه
کلمبیا (واقع در نیویورک) در رشته فلسفه تدریس می کرد، متوجه شد که دانشجویانش
فاقد قدرت استدلال و قدرت تمیز و قدرت داوری هستند. او برای بالابردن
توانای های دانشجویان خود در این زمینه تلاش زیادی کرد و پس از مدتی به این
نتیجه رسید که برای تقویت مؤثر قدرت تفکر این دانشجویان، دیگر خیلی دیر شده
است. شاید اکثر استادان فلسفه و منطق ما با این وضعیت مواجه شده باشند. او به
این فکر افتاد که تقویت این توانایی ها باید در دوران کودکیِ این دانشجویان
انجام می گرفت. به عبارت دیگر، وقتی افراد در کودکی و نوجوانی ــ یعنی در سن
یازده یا دوازده سالگی ــ بودند، باید مجموعه ای از دوره های درسی ویژه در
زمینه تفکر را می گذراندند؛ تفکر انتقادی یا حل مسئله و یا هر مهارت دیگری که
به منطق صوری و غیرصوری مربوط است.

این دوران نه تنها مناسب این آموزش ها، بلکه تنها فرصت این
آموزش ها است. حتی محقق بارآمدن افراد هم ریشه در این دوران دارد. اگر در این
دوران به سؤال های آنان پاسخ داده نشود، قدرت پرسشگری آنها با تشویق، تقویت
نشود، و نحوه پردازش داده ها برای حل مسائل و مواجهه با مشکلات به آنها آموخته
نشود، دیگر در آینده نمی توان این کار را انجام داد. اگر هم امکانش باشد، مصداق
سخن سعدی (چون گردگان بر گنبد) خواهد بود.

ــ واقعا هدف این برنامه، یاددادن فلسفه به کودکان است؟

نه! اگر دقت کنید، در اینجا دیگر بحث از فلسفه رسمی، مانند
فلسفه کانت و ارسطو نیست. در اینجا فلسفه به معنایی خاص مطرح می شود. فلسفه را
شاید بتوان به معنای دیالکتیک سقراطی یا به معنی کندوکاو فکری یا اصلاً
به عنوان همه مهارت هایی که برای اخذ یک تصمیم درست یا معقول لازم است، درنظر
گرفت. البته آشنایی با مفاهیم و موضوعات مناسب و مورد علاقه کودکان را نیز دربر
دارد.

درباره اسم این برنامه در اروپا و امریکا بحث های مفصلی
صورت گرفته است و در نهایت، معادلی بهتر از فلسفه برای آن پیدا نکرده اند.
البته فلسفه هم در معنای اولیه و کاربردی اش چیزی غیر از این نبوده است. سقراط،
نمونه اعلای این فلسفه است که همه بالاتفاق او را قبول دارند.

لذا اگرچه عنوان رایج این برنامه، فلسفه برای کودکان و
نوجوانان است، هدف این برنامه آموزش فلسفه به معنای رایج کلمه به کودکان و
نوجوانان نیست. در این برنامه نمی خواهند به کودکان فلسفه هگل یا کانت یاد
دهند. آنچه در این برنامه آموخته می شود، این است که به سخنان و نظرهای دیگران
خوب گوش دهند، در شنیده هایشان دقت کنند، و آنها را ارزیابی و سبک سنگین کنند،
و بهترینِ اندیشه ها را انتخاب کنند، نه اینکه کورکورانه تابع بی چون و چرای
هیجانات، مدها، رسوم و عقاید جامعه یا مثلاً خانواده خود باشند. این، همان چیزی
است که در فرهنگ و دین ما هم بسیار به آن ارج نهاده شده است و حتی در کتاب مقدس
ما، قرآن کریم، به مردمی که چنین عمل می کنند، بشارت داده شده است.

ــ از مؤلفه های اصلی این برنامه چیست؟

یکی از مؤلفه های اصلی این برنامه، کتاب های آن است. برای
اجرای این برنامه، کتاب های داستانی ویژه ای تألیف شد. این کتاب ها در سراسر
جهان به فرهنگ ها و زبان های مختلف ترجمه می شوند. در برخی از کشورها نیز همچون
دانمارک، با استفاده از این کتاب ها، داستان هایی از فرهنگ بومی آنها استخراج و
جانشین آنها شده است.

این داستان ها به گونه ای نوشته می شوند که در آن برخی
ایده های فلسفی کاملاً متفاوت، بدون ترتیب خاص در صفحات پخش می شود. کودکان با
کنجکاوی ذاتی خود نمی توانند با دیدن آنها برانگیخته نشوند و حتی دلشان
می خواهد سایر اعضای کلاس هم آنها را بیازمایند و درباره آن بحث کنند.

هیچ یک از این داستان ها مجموعه ای معین از عناصر
تشکیل دهنده ندارند؛ اما برای مجموعه ای از داستان هایی مانند این وجود دارد
(همچون داستان های فلسفه برای کودکان، که تقریبا شامل ۱۲ داستان است).

مؤلفه دوم، شکل کلاس و نحوه پیشرفت آن یعنی کلاسداری است.
این شیوه به حلقه کندوکاو مشهور است. برای اینکه محور آموزش و پرورش تحقیق و
کندوکاو باشد، لازم است کلاس های درس به حلقه یا انجمن تبدیل شوند که در آن
رابطه دوستی و همکاری جهت مشارکت مثبت در فضای آموزشی استقبال می شود. این فضای
مشارکت مثبت جانشین فضای رقابتی و نیمه خصمانه (نیمه مبارزه جویانه)ای می شود
که در بسیاری از کلاس های دوران کودکی گذشته رواج داشت. ویژگی خاص حلقه های
کندوکاو عبارت اند از: تأمل و تعمق غیرخصمانه، شناخت های مشترک، ایجاد و
بالابردن سواد، فرهنگ و تخیل فلسفی، تقویت توانایی مطالعه و درک عمیق متون بر
اساس دیالوگ (گفت وگو) و لذت بردن از آنها؛ و حلقه کندوکاو برای تأمین همین
اهداف طراحی شده است.

آنچه در P4C برای آموزش و پرورش توصیه می شود، حلقه کندوکاو
است که در آن به جهت حاکم بودن فضای تحقیق یا کندوکاو، همیشه سؤالی وجود دارد
که به طور اعم کار این حلقه را به جست وجوی حقیقت و به صورت کلی تر به جست وجوی
معنا تبدیل می کند.

برای اینکه آموزش در مدارس به کندوکاو تبدیل شود باید ابتدا
تردید و شکی در این فرض به وجود بیاید که همه چیز [درکتاب های درسی به دقت] ثبت
شده اند و جای هیچ گونه تحقیقی وجود ندارد. تردید در اینکه همه چیز مرتب است و
سرجای خود قرار دارد، یعنی گامی به سمت پذیرش این مطلب که قبول امری با مشکل
همراه است و در پذیرش آن مسئله ای وجود دارد.

برخی دیگر از ویژگی های حلقه کندوکاو عبارت اند از:

۱. مشارکت: حلقه های کندوکاو دلگرم کننده اند؛ اما نیازی
نیست که همه شرکت کنندگان به یک میزان در مباحثات شفاهی شرکت کنند. به معنایی،
یک حلقه کندوکاو ــ همانند یک کتاب ــ یک شاکله یا طرح کلیِ معرفت آموز ۱۹
محسوب می شود. این شاکله ها، ساختارهای شبه گشتالتی از نسبت هایی هستند که
اعضای حلقه را به مشارکت و صحبت ترغیب می کنند، همان گونه که یک کتاب جالب به
خواننده اش اجازه نمی دهد، تا زمان تمام کردن آن، آن را به زمین گذارد. اگر
کتابی که کودکان می خوانند، یک کتاب داستان جذاب باشد، دانش آموزان به خواندن
صفحات بعدی و بعدی تحریک می شوند تا به آنچه در ادامه داستان اتفاق می افتد، پی
ببرند.

۲. معرفت مشترک: در یک نشست طولانیِ تأمل در تنهایی و خلوت،
فرد به رشته ای از فعالیت های ذهنی، جهت تحلیل موضوع تشویق خواهد شد. بنابراین،
فرد در این مدت درگیر حیرت، پرسش، استنباط، تعریف، فرض کردن، حدس زدن، تخیل،
تمییز و غیره خواهد بود. کسب معرفت مشترک هم (که اغلب «تفکر توزیعی» ۲۰ نامیده
می شود) فرد را درگیر همان فعالیت ها می کند، با این فرق که این بار، این کار
را اعضای دیگر حلقه انجام می دهند: یکی می پرسد، دیگری به یک فرض نهفته ایراد
می گیرد، یکی دیگر مثال نقیض ارائه می دهد. فاصله فکری و ذهنی طی شده در هر دو
نوع تأمل یکی است؛ اما از شکل دوم، به وضوح چنین برمی آید که چگونه یک اشتراک
فکری می تواند وجود داشته باشد.

۳. رابطه چشم در چشم: قیافه ها، گنجینه هایی از اطلاعات و
متون پیچیده ای از معانی اند که ما پیوسته می کوشیم آنها را بررسی و تفسیر
کنیم. این معانی به واسطه قیافه های بسیار پرشورِ صورت هایی فراهم می شود که در
مجاورت بسیار هم قرار دارند.

۴. جست وجوی معنا: کودکان مشتاق دانستن هستند؛ درنتیجه تلاش
می کنند معانیِ هر جمله، هر موضوع و هر تجربه ای را بیرون بکشند. بنابراین،
حلقه های کندوکاو به همان شکل که واحدهای مراقبت ویژه بیمارستان ها جان
انسان ها را نجات می دهند، در جست وجوی معانی اند.

۵. قرائت: هدف هر کلاس که در آن حلقه کندوکاو درجریان است،
ترغیب اعضای حلقه به تأمل است؛ یعنی ترغیب به قرائت توأم با تأمل، پرسش همراه
با تأمل و نیز مباحثه همراه با تأمل. البته هر اندازه که هر یک از این مهارت ها
موفقیت آمیز باشد، به احتمال زیاد به همان اندازه، تأمل در دو مورد دیگر بالا
خواهد رفت.

۶. تأمل و تعمق: این ویژگی، شامل بررسی نظرهای بدیل
به واسطه ارزیابی دلایل و پشتوانه های فکری این نظرهای بدیل اند. از آنجا که
تأمل و تعمق معمولاً برای مهیاشدن و به دست آوردن آمادگی برای داوری و قضاوت
صورت می گیرد، درباره این فرآیند به عنوان ارزیابی دلایل و آرای بدیل سخن
می گوییم. تأمل و تعمق را معمولاً با بحث و مباحثه می توان قابل مقایسه دانست؛
زیرا تأمل کننده لازم نیست بکوشد دیگران را به پذیرش موضع خود وادارد، در مقابل
مباحثه کننده هم لازم نیست به موضعی که می خواهد به دیگران بقبولاند، اعتقاد
داشته باشد.

۷. بی طرف یا بی غرض بودن: کندوکاو بی طرفانه، تحقیقی است
در موضوع مورد اهمیت، با روشی آزاد، «خودـ اصلاح» و تابع مقتضای متن. این تحقیق
باید به نتیجه و توافقی بینجامد که در آن علاوه بر همه ملاحظات، ارزش ها و
دیدگاه ها، و امور مورد علاقه افراد نیز شرح داده شود.

۸. ارائه الگو: در ادبیات فلسفی، کودکان تخیلی [یا کودکانی
که در داستان هستند] می توانند به عنوان الگویی برای کندوکاو فلسفی به کودکان
زنده حاضر در کلاس عرضه شوند. این را با روش تعلیم و تربیت مدارس ابتدایی سنتی
مقایسه کنید که در آنها اعتماد بر این است که معلم الگویی برای شاگردان است.
شما می توانید این مدعا را با بررسی یکی از تاکتیک های مهم فلسفی مربوط به پرسش
و پاسخ ارزیابی کنید. شاگردان در شرایط عادی، ممکن است تمایل داشته باشند این
اصل را بپذیرند که معلمی که سؤال می کند، منتظر جواب است نه سؤالی دیگر. لذا
احتمالاً بسیاری از کودکان، یک کودک تخیلی و داستانی را به عنوان الگو به آدم
بزرگ زنده ترجیح می دهند.

۹. چالش یا مبارزه طلبی به عنوان یک شیوه: وقتی کودکان
درمیان خودشان به بحث مشغول اند، برای آنها غیرعادی نیست که همدیگر را گهگاه
بدون غرض به مبارزه بطلبند. درواقع آنها می خواهند دلیل حکم ها و داوری های
دوستان خود یا معنای جملات به کاررفته را بدانند. اگر آنان باحرارت یکدیگر را
زیر سؤال می برند، برای این است که راه دیگری برای چالش نمی شناسند. تجربه ای
که کودکان از حلقه کندوکاو به دست می آورند، به آنها یاد می دهد زیرسؤال بردن
یا چالش، خوب است ولی باید عصبانی نشوند. کودکان معمولاً وقتی بدانند که
«آدم بزرگ ها تنها افرادی نیستند که به معقول بودن یا دلیل خواستن اشتیاق
دارند، آرام تر می شوند.

۱۰. معقولیت: معقول بودن، نشان دهنده این است که فرد
توانایی کاربرد شیوه ای خردمندانه [عاقلانه] را دارد، به معنایی که مثلاً یک
پزشک بیمارستانی با یک بیماری بسیار مسری سروکار دارد و باید تشخیص و قضاوت
مستدلی در مورد استفاده از شیوه ها و روش های پزشکی استاندارد ارائه دهد. اما
معقول بودن ممکن است نه فقط نحوه عملِ فرد را شامل شود بلکه طریقه ای را هم که
فرد براساس آن عمل می کند، دربرگیرد: این نوع معقولیت، بر توانایی فرد در گوش
کردن به دلایل یا پذیراشدن آنها دلالت دارد. هر دو معنای معقول بودن در حلقه
کندوکاو، بسیار اساسی است.

مؤلفه دیگر، نقشی جدید و کاملاً تغییریافته برای معلم است.
برای مباحثه و کندوکاوی که در کلاس به صورت گروهی انجام می گیرد، به راهنما،
مشاور یا همراهی بسیار آشنا با شیوه و لوازم بحث های انجام شده نیاز است؛ که
این مسئولیت سنگین در این برنامه به عهده معلم گذاشته می شود. معلّم باید
مباحثه بین دانش آموزان را تشویق و از آن حمایت کند و از این طریق به کودکان
روحیه دهد تا به استعدادهای فلسفی خود ایمان داشته باشند. بنابراین، نقش معلم
در اینجا به کلّی تغییر می یابد. معلم دیگر انتقال دهنده اطلاعات و حاکم مطلق
کلاس نیست. حالا فقط دانش آموزان نیستند که از آنها سؤال می شود، بلکه
دانش آموزان هم می توانند از معلم سؤال و او را نقد کنند. به عبارت دیگر، معلم
هم می تواند از شاگردان مطلب یاد بگیرد. تنها کار معلم، هدایت شاگردان به سمت
درست اندیشیدن و نزدیک شدن به حقایق است.

لذا معلم برای ارائه این نقش جدید باید به خوبی آموزش دیده
باشد؛ و البته درکنار کتاب های درسی، کتاب های راهنمایی نیز برای معلم در نظر
گرفته شده است که در آنها به او یادآوری می شود که بعد از خواندن هر پاراگراف،
چه پرسش ها و ترفندهای منطقی را مطرح کند و به طور کلی کلاس چگونه پیش برود.

ــ در این برنامه بیشتر چه مهارت هایی مدنظر است؟

برخی از مهارت ها و استعدادهایی که در حلقه کندوکاو فلسفه
برای کودکان و نوجوانان رشد پیدا می کند، عبارت اند از: ۱. صورت بندی سؤال ها،
۲. اجتناب از تعمیم های عاری از