پاورپوینت کامل از پیکره زبانی تا زبان شناسی پیکره ای ۶۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل از پیکره زبانی تا زبان شناسی پیکره ای ۶۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل از پیکره زبانی تا زبان شناسی پیکره ای ۶۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل از پیکره زبانی تا زبان شناسی پیکره ای ۶۶ اسلاید در PowerPoint :

۱

چکیده

بنابر تعریف، پیکره زبانی(۲) عبارت است از مجموعه ای از
متن های نوشتاری یا گفتاری آوانویسی شده که می توان در توصیف و تحلیل زبان از
آن بهره گرفت. (Kennedy, 1998:1)

گرچه در گذشته، بسیاری از زبان شناسان بر اهمیت پیکره زبانی
در بیشتر بررسی هایشان تأکید کرده اند، اما در دوران جدید است که تکیه بر
داده های واقعی زبانی به صورت گسترده ای رواج یافته و شرط اساسی بسیاری از
پژوهش های نظری و کاربردی مانند گویش شناسی، دستور نویسی، سازماندهی، تنظیم و
تفکیک، جستجو و دستیابی سریع داده های زبانی شده است و افق های تازه ای در
برابر پژوهندگان گشوده و باعث پیدایش شاخه ای تخصصی در حوزه زبان شناسی
رایانه ای شده است. این شاخه، بانام زبان شناسی پیکره ای(۳) تنها در آخرین
دهه های قرن بیستم ایجاد شد و در همین زمان کوتاه تبدیل به یکی از فعال ترین و
پرکاربردترین زمینه ها شده است. تألیف کتاب های متعدد و ایجاد مجامع علمی،
مراکز پژوهشی، نشریه های تخصصی و بین المللی و سایت های اینترنت برای این شاخه،
گویای این واقعیت است. در این گفتار، پس از اشاره ای به تاریخچه شکل گیری این
رشته، به رویکردهای نظری و کاربردی زبان شناسی پیکره ای، انواع پیکره های
زبانی، نشانه گذاری پیکره ها، سازماندهی آنها، پایگاه داده های زبانی و نقش
رایانه در آنها می پردازیم. سپس برخی از پیکره های مهم زبان انگلیسی و فارسی و
نیز چند پروژه مهم فرهنگ نگاری را که با بهره گیری از پیکره های زبانی انجام
یافته اند، معرفی می کنیم.

کلیدواژه ها:

پیکره ـ پیکره زبانی ـ زبان شناسی ـ زبان شناسی پیکره ای ـ
رایانه ـ زبان فارسی ـ برچسب دهی

۱. پیشگفتار:

در سال ۱۹۹۲ هلیدی ـ زبان شناس نامی ـ در همایش ویژه ای
درباره زبان شناسی پیکره ای می گوید: “از نخستین روزهایی که تصمیم گرفتم دستور
نویس شوم، همواره می اندیشیدم که دستور، موضوعی است با مقدار زیادی نظریه و
مقدار ناچیزی داده. و از این روی برای دو نکته اهمیت قائل بوده ام: اول آنکه
برای بررسی دستور، نیاز به حجم بزرگی از داده های زبانی داریم، چرا که باور
دارم دستور را باید به شکلی کمّی مطالعه کرد و دیگر آنکه، باید چگونگی کاربرد
روش های کمّی را برای تعیین درجات ارتباط میان دستگاه های گوناگون دستوری نشان
داد (کاری که در پایان نامه دکترای خود کرده ام)” (Halliday, 1992: 61)

بخش بزرگی از بررسی های زبان شناسان، دیدگاهی همانند هلیدی
دارند. همیشه یکی از آرزوهای زبان شناسان کاربردی و حتی بسیاری از نظریه
پردازان این بوده است که به مقادیر بزرگی از داده های زبانی دسترسی داشته
باشند، گرچه در گذشته فراهم ساختن چنین منابعی بسیار دشوار، پر زحمت و هزینه
بوده است. بسیاری از زبان شناسان سرشناس گذشته، انبوه بزرگی یادداشت مربوط به
کاربرد واقعی زبان را با رنج و حوصله فراوان گرد می آوردند تا براساس آنها
قواعد و قوانین زبان را استخراج کنند و چه بسیار از این یادداشت ها که به دلیل
حجم زیاد، پراکندگی و پایان عمر دانشمندان بی استفاده رها شده اند. (Svartvik,
۱۹۹۲: ۷).

۲. نگاهی به پیشینه پیکره های زبانی:

نلسون فرانسیس در گفتاری با عنوان “Language CorPus B.C.”
مروری بر مجموعه های داده های زبانی دارد که در گذشته به طور دستی فراهم
آمده اند. یادآور می شود که وی با طنز، دوران پیش از پیدایش رایانه را B.C.(4)
می نامد. از نخستین مواردی که می توان واژه corPus را یافت، قرن ششم میلادی است
که امپراتور ژوستی نین CorPus Juris Civilis، آن را به عنوان مجموعه ای از
قوانین رومی به کار می برد. در قرن هشتم، فهرستی از واژه های مشکل لاتینی با
عنوان CorPus Glossary فراهم شد که ترتیبی الفبایی داشت و شاید نخستین فرهنگ دو
زبانه لاتین ـ انگلیسی به شمار آید. پس از آن در اروپا پیکره هایی به منظورهای
گوناگون شکل گرفت که می توان آنها را در سه دسته جای داد:

۱- پیکره ها و داده های فرهنگ نگاری که مهم ترین آنها
برای زبان انگلیسی به وسیله جانسون در قرن هجده، مورای در قرن نوزده و میریام
وبستر در قرن بیستم فراهم شده است.

۲- پیکره های گویشی که اغلب در اواخر قرن نوزده و نیمه
اول قرن بیستم فراهم آمده است.

۳- پیکره ها و مطالب دستوری که مربوط به قرن بیستم
می شود. (Francis, 1992: 17)

اصطلاح پیکره را به ویژه زبان شناسان ساختگرا به کار
می بردند و همواره تأکید می کردند که توصیف یک زبان یا گویش باید مبتنی بر
داده های گردآوری شده و تحلیل این داده ها باشد و با آنکه فراگیری و بزرگی
پیکره عامل تعیین کننده ای در افزایش دقت و اعتبار نتایج به شمار می آمد،
محدودیت های نیروی انسانی و زمان در برابر این عامل قرار داشت و درنتیجه، بیشتر
به نمونه های برگزیده ای اکتفا می شد. «تنها از دهه ۱۹۶۰ بود که توانستند با
کمک رایانه، مجموعه های بسیار بزرگی از متن های معتبر زبانی فراهم نمایند و
آغازگر همه اینها، پیکره زبانی براون بود که نمونه ای معیار از زبان انگلیسی
امروز برای استفاده در رایانه های رقمی به شمار می آید.» (Svartvikl, 1992: 7)

این پیکره را نلسون فرانسیس و هنری کوچرا در دانشگاه براون
با گردآوری نزدیک به یک میلیون واژه از پانصد نمونه متنی پیوسته ایجاد کردند و
کوشیدند انواع مقاله ها و گونه های زبانی را پوشش دهند. کار از ۱۹۶۱ آغاز شد و
در سال ۱۹۶۴ به پایان رسید. این مدت در مقایسه با کارهای گذشته و با توجه به
حجم نسبتا زیاد داده ها در آن زمان بسیار کم به نظر می رسید (Francis and
Kucera, 1964).

یکی از مهم ترین پیکره هایی که در همین دهه، امّا بدون
بهره گیری از رایانه فراهم آمد و از این نظر آن را در شمار پیکره های پیش از
دوران الکترونیک قرار می دهند، پیکره بررسی کاربرد زبان انگلیسی یا SEU(5) است
که راندلف کرک(۶) از ۱۹۵۹ در دانشگاه لندن آغاز کرد و گردآوری، آوانگاری و
آماده سازی آن تا سال ۱۹۸۹ طول کشید، چرا که برای یک میلیون واژه آن، یک میلیون
برگه با هفده سطر از متن های مربوط به سال های ۱۹۵۳ تا ۱۹۸۷ با دست، نوشته شد.
البته در کنار این پیکره نوشتاری، بخش گفتاری آن با عنوان پیکره لندن ــ لوند
(بررسی انگلیسی گفتاری، SSE) ــ به وسیله یان سوارتویک در دانشگاه لوند سوئد از
سال ۱۹۷۵ آغاز شد. از آنجا که این بخش با کمک رایانه فراهم شد، از همتای
نوشتاری خود پیشی گرفت و با حدود نیم میلیون واژه در سال ۱۹۸۰ ارائه شد
(Kennedy, 1998: 32).

۳. پیکره از دیدگاهی نظری : آغاز زبان شناسی پیکره ای :

«در دانش زبان، پیکره، مجموعه ای از متون نوشتاری یا گفتاری
آوانویسی شده است که می توان آن را به عنوان مبنایی برای تحلیل وتوصیف زبانی به
کار برد.»(Kennedy, 1998: 1).

پیکره زبانی می تواند بسیار بزرگ، فراگیر و نماینده تمامی
یک زبان و یا گونه ای از آن باشد، به شکل برگه های یادداشت یا پرونده های
رایانه ای شامل متن های کامل یا گزیده هایی از آنها، و یا بخش های پیوسته ای از
متون یا گزیده ای از نقل قول ها و نکات و حتی فهرست های واژگانی پیکره می تواند
ویژه بررسی خاصی فراهم شود و یا دربرگیرنده مجموعه عظیم و بی ساختاری از متون
گوناگون باشد که برای منظورهای گوناگون به کار رود.

در آغاز دهه ۱۹۸۰ شاید می توانستیم پیکره های الکترونیکی را
با انگشتان یک دست بشماریم. در آغاز دهه ۱۹۹۰ تعداد طرح هایی که برای ایجاد
پیکره های زبانی فعال بودند به ده ها می رسید و چند سال بعد در کشورهای مختلف
جهان، فعالیت های بسیاری برای زبان های گوناگون آغاز شده بود. اکنون پس از گذشت
تنها دو دهه، با جستجویی ساده در شبکه جهانی رایانه ها (اینترنت) بیش از سیصد
پیکره بزرگ و کوچک برای بسیاری از زبان های جهان فهرست می شوند.

علت این گسترش شتابنده در نخستین وهله، راه یافتن رایانه در
این حوزه و تغییرات بنیادی در روش های پردازش متن و ذخیره سازی و دستیابی به آن
است. «بدین سان، زبان شناسی پیکره ای اکنون ناگزیر با رایانه پیوند یافته است و
همین وسیله است که سرعت شگفت انگیز، شمارپذیری کامل، تکرار و روبرداری دقیق،
صحت آماری و امکان به کارگیری حجم عظیم داده ها را به همراه آورده است.»
(Kennedy, 1998: 5).

برای زبان شناسان قدیمی تر، اصطلاح «زبان شناسی پیکره ای»
اغلب یادآور دوران رونق پیکره زبانی یعنی دهه ۱۹۵۰ است، دوران هریس(۷)،
فریس(۸)،هیل(۹) و دیگر ساختگرایان آمریکایی. امّا از آن دوران به بعد است که
این اصطلاح کاربرد بیشتری یافته و به ویژه در اوایل دهه ۱۹۹۰ است که به عنوان
شاخه ای مشخص از زبان شناسی، مانند زبان شناسی اجتماعی، زبان شناسی روانشناختی
و زبان شناسی متنی که در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ شکل گرفته اند، شناخته شده است
(Leech, 1992: 105). امّا زبان شناسی پیکره ای با رشته های یاد شده تفاوت دارد،
زیرا نماینده یک حوزه مشخص از مطالعات زبانی نیست بلکه بنیادی روش شناختی برای
پژوهش های زبانی به شمار می آید. در اصل و عملاً زبان شناسی پیکره ای، به آسانی
با شاخه های دیگر زبان شناسی می آمیزد. می توان با کمک پیکره، به بررسی های
آوایی، نحوی، اجتماعی یا دیگر زمینه های زبان پرداخت و در این صورت می گوییم که
روش ها و فنون زبان شناسی پیکره ای را با موضوعات آوایی، نحوی و اجتماعیِ زبان
و مانند آن آمیخته ایم. (Leech, 1992: 106).

تنها رشته دیگر زبان شناسی که مانند این رشته، با ابزار و
روش های مطالعه و نه با موضوعی خاص سروکار دارد، زبان شناسی رایانه ای است که
به عنوان «مطالعه زبان با کمک رایانه» تعریف شده است. و امروزه به نظر می رسد
که این دو رشته با یکدیگر پیوند یافته اند. یعنی می توان این حوزه را
«زبان شناسی پیکره ای رایانه ای» یا CCL(10) نامید که در این صورت نه تنها
روش های نوین بررسی زبان بلکه فعالیت پژوهشی تازه ای با رویکردی فلسفی در
زبان شناسی به شمار می آید. (Leech, 1992: 106).

لیچ، ویژگی های مهم این رشته را چنین برمی شمارد:

۱- تمرکز بر کنش زبانی و نه توانش زبانی

۲- تمرکز بر توصیف زبانی و نه بر همگانی های زبان

۳- تمرکز بر الگوهای کمّی زبانی همانند الگوهای کیفی آن

۴- تمرکز بر دیدگاه های تجربی (و نه عقلانی) در بررسی های
علمی زبان

همان گونه که مشاهده می شود، این ویژگی ها مجموعه