پاورپوینت کامل بازشناسى مسجد کوفه و آداب زیارت آن ۷۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل بازشناسى مسجد کوفه و آداب زیارت آن ۷۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل بازشناسى مسجد کوفه و آداب زیارت آن ۷۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل بازشناسى مسجد کوفه و آداب زیارت آن ۷۷ اسلاید در PowerPoint :

مسجد کوفه یکى از مساجد بزرگ و مشهور کشور عراق است که هماره بر تارک جهان اسلام مى‌درخشد. این مسجد داراى اهمیت و فضایل فراوانى در احادیث است؛ چنان‌که آن را در ردیف مساجدى همچون مسجدالحرام، مسجد نبوى و مسجد الاقصى قرار مى‌دهد و ائمه (علیهم السلام) نماز در آن را به پاداشى چندین برابر نوید داده‌اند. تاریخ احداث آن را سال ۱۷ هجرى با احداث شهر کوفه گفته‌اند. از سوى دیگر، روایات آن را نمازگاه و محل قبور برخى از انبیا و پیامبران الهى و برخى از حوادث تاریخى گذشته مى‌نمایاند.

باستان‌شناسى شهر کوفه

در آثار مورخان و جغرافى‌دانان اسلامى و غیراسلامى، هیچ نشانى از وجود شهرى به نام کوفه، در تاریخ قبل از اسلام دیده نمى‌شود و وجود هیچ اجتماع و مدنیّتى نیز در آن‌جا گزارش نشده است. به بیان دیگر: مورخان و جغرافى‌شناسان، قدمتى پیش از اسلام را براى شهر کوفه باور ندارند و همگى سال ۱۷ هجرى را تاریخ احداث این شهر ثبت کرده‌اند.

این سخن نه بدین معناست که در آن حوالى هیچ آبادى و شهرى وجود نداشته؛ بلکه در حدود شش کیلومترى کوفه، شهر باستانى «حیره» وجود داشته که روزگارى پایتخت «ملوک لَخمى» بوده است و آنها نیز خود فرمان‌بُردار پادشاهان ساسانى بوده‌اند. با بزرگ شدن شهر کوفه، از آبادانى شهر حیره کاسته شد و سپس به تدریج از میان رفت.[۱]

نام ناحیه‌اى که کوفه در آن قرار گرفته را در زمان ساسانیان، «سورستان» مى‌گفته‌اند. آن‌گونه که از گزارش سعد بن ابى‌وقاص به عمر بن خطاب برمى‌آید، سورستان منطقه‌اى صحرایى و پوشیده از نى‌زار بوده که گویا این نى‌زارها در اثر پیشروى آب فرات در مناطق صحرایى و تشکیل برکه‌هایى به وجود آمده بود.

تاریخ، تنها اثر و بنایى که در آن ناحیه گزارش مى‌کند، سه دیر و صومعه به نام‌هاى «دیر حرمه» یا «حرقه» ، «دیر ام‌عمرو» و «دیر سلسله»[۲] این نشان مى‌دهد که در روزگار پیش از اسلام، کوفه صحرایى بیش نبوده و چون «در آن‌جا شن و ریگ به هم آمیخته بوده، بدین علت آن را کوفه گفته‌اند»[۳]

شهرسازى کوفه

کوفه شهرى است در عراق و در جانب راست نهر کوفه (یکى از شعبه‌هاى فرات) که در ۱۰ کیلومترى شرق نجف واقع است. شهر تاریخى مهمى است که آن را سعد بن ابى‌وقاص به سال ۳۸ م (۱۷) بنا کرد. علت تأسیس شهر کوفه را تاریخ چنین روایت مى‌کند:

در ماجراى جنگ قادسیه که در زمان خلیفه دوم، میان ایرانیان و اعراب مسلمان روى داد، سپاه اسلام توانست ایرانیان را شکست داده و بر بسیارى از مناطق سرزمین عراق که در تصرف پادشاهان ایران بود، مسلط شوند. سعد بن ابى‌وقاص فرمانده سپاه مسلمانان پس از فتح عراق و غلبه بر ایرانیان، در مدائن فرود آمد و در آن‌جا اردو زد. سعد، پس از اسکان سپاه خود در مدائن، پیک‌هایى را براى دادن مژده فتح و پیروزى به سوى عُمر فرستاد. عمر که متوجه زردى رنگ و ضعف جسمانى قاصدان شده بود، علت را جویا شد؛ گفتند که تغییر محل اردوگاه و آب و هواى نامناسب آن‌جا ما را بدین روز افکنده است؛ در حالى که سرزمین‌هایى مناسب نیز در عراق وجود دارد که براى سکونت اعراب مناسب‌تر است.

چون مسلمانان در کوفه مستقر شدند، توان و سلامتى از دست داده را بازیافتند و براى خود خانه‌هایى حصیرى ساختند. آنان هم که به بصره رفته بودند، سرانجام در همان‌جا مستقر شدند و ایشان هم براى خود خانه‌هاى حصیرى ساختند.

سپس در کوفه و بصره آتش افتاد و بیشتر خانه‌هاى کوفه سوخت و این آتش‌سوزى در ماه شوال اتفاق افتاد. سعد بن ابى‌وقاص گروهى را پیش عمر فرستاد که اجازه بگیرند خانه‌هایى از خشت خام بسازند. آنان گزارش آتش‌سوزى را دادند و از او اجازه گرفتند. عمر نیز اجازه ساخت اتاق را داد. وى براى اهل بصره نیز همین را نوشت.[۴]

به تدریج خانواده‌هاى سربازان سپاه اسلام مستقر در کوفه از شهرهاى مختلف، از حجاز گرفته تا یمن و عراق به آنان ملحق گردیدند و با مهاجرت مسیحیانى از بنى‌تغلب، نخستین اجتماع و سکونت در شهر کوفه شکل گرفت و پس از حبشه و مدینه، کوفه در سال ۱۷ هجرى، سومین مرکز هجرت مسلمانان شد. این نخستین شهرى بود که پس از ظهور اسلام به وسیله مسلمانان احداث گردید.[۵]

چگونگى بناى مسجد کوفه

به گواهى تاریخ، در سده‌هاى نخستین هجرى، روال بر این بوده که در شهرسازى ابتدا محل مسجد جامع تعیین مى‌شد؛ سپس نقشه خیابان‌ها و محلات را متناسب با امکان دسترسى آسان به مسجد جامع در نظر مى‌گرفتند. به بیان دیگر، مسجد جامع، مرکز شهر بود و دارالاماره‌ها هم در کنار آنها بنا مى‌شد. امروزه در بافت قدیمى شهرهاى اسلامى نیز این واقعیت کاملاً نمایان است که مسلمانان در بنیان نخستین شهرها یا بازسازى‌هاى پس از اسلام، بدان روال گرویده‌اند و مساجد جامع را در مرکز شهرها طرح‌ریزى و ساخته‌اند. بدیهى است که چنین رویکردى، ناشى از اهمیت و نقش مساجد در ترویج مبانى اسلام، اعتلاى ابعاد معنوى و انسانى و ضرورت تجمعات و اطلاع‌رسانى عمومى بوده است.

بنیان شهر کوفه نیز بر همین اساس نهاده شد و ابتدا محل و محدوده مسجد جامع شهر را برگزیدند.[۶]

پس از پایان دیوارکشى مسجد، سایه‌بان و سقف و رواق با ستون‌هاى سنگى مرمرین ساخته شد. این سنگ‌ها و آجرها را که در ویرانه‌هاى کاخ خسروان شهر باستانى حیره، زیر خاک نهفته بود، استخراج و به مسجد کوفه منتقل کردند. گرداگرد مسجد هم خندق کندند تا مبادا دشمن به آن هجوم آورد یا کسانى حریم مسجد را تصّرف و در آن، خانه و محل کسب و کار بنا کنند.[۷]

در کنار مسجد کوفه، خانه‌اى براى سعد وقاص ساختند که اکنون [در قرن پنجم] قصر کوفه است.[۸] میان آن قصر تا مسجد، تونلى به طول دویست گز (۱۲۰-۲۰۰ متر) احداث کردند. مقامات حکومتى از این زیرگذر براى عبور و مرور امنیتى و براى خزانه‌دارى و حفاظت از اموال مسلمانان استفاده مى‌کردند. گویند خلیفه دوم درباره وسعت مسجد جامع کوفه به سعد دستور داد که مساحت مسجد را متناسب با تعداد سپاهیان قرار دهد.

از این رو، سعد آن را براى گنجایش چهل هزار نفر بنیان نهاد. والیان بعدى کوفه در زمان معاویه که مغیره بن شعبه و زیاد بن ابیه بودند، مساحت مسجد را براى گنجایش شصت هزار نفر افزایش دادند.[۹]

در ابتدا زمین مسجد، خاکى بود و مردم هنگامى که در حال نماز از مسجد برمى‌خاستند، دست‌هاى خاک‌آلود خود را به هم زده و تمیز مى‌کردند. زیاد گفت: بیم آن دارم دست تکان دادن چنان رواج یابد که با گذشت زمان، مردم آن را از سنّت‌هاى نماز بشمارند. پس دستور داد تا صحن مسجد را شن‌هاى یکسان بریزند. انواع سنگ‌ریزه‌ها آوردند، اما مطلوب واقع نشد تا آخر یکى را پسندیدند و صحن مسجد را با آن پوشاندند. پیمانکاران شن‌ریزى از این راه ثروت سرشارى به دست آوردند؛ چنان‌که این ضرب‌المثل درست شد: حکومت چه زیباست؛ هر چند بر سنگ باشد.[۱۰]

ابن‌جبیر که در سال ۸۰ هجرى دیدارى از شهر کوفه داشته، در سفرنامه خود چنین مى‌نویسد:

مسجد جامع کهنه در انتهاى شرقى شهر است و از سوى قبله پنج رواق و در دیگر جوانب، هر یک دو رواق دارد و این رواق‌ها را ستون‌هاى سنگى سخت تراش خورده‌اى است که قطعه قطعه بر روى هم نهاده شده و با سرب به هم پیوسته است. . . این ستون‌ها را بسیار بلند افراشته و به سقف پیوسته‌اند؛ چنان‌که دیدگان از فزونى بلنداى آن به حیرت مى‌افتد و من در زمین، مسجدى با ستون‌هاى بلندتر و سقف افراشته‌تر از آن مسجد ندیدم.[۱۱]

مسجد کوفه با وجود مرمت‌ها و تغییراتى که بعدها داشته، شکل نخستین خود را تاکنون نگه داشته؛ جز این‌که اخیراً صحن و شبستان‌ها را با سنگ‌هاى سفید گرانیت پوشانده‌اند و بر نماسازى آن افزوده‌اند.

مقام‌ها و محراب‌هاى مسجد کوفه در آینه تاریخ و روایات

در مسجد کوفه، مکان‌هایى مشخص است که اختصاص به برخى از پیامبران و امامان معصوم (علیهم السلام) دارد. کتب ادعیه آدابى را در زیارت آن مکان‌ها برشمرده‌اند که نماز مستحب و دعا را شامل مى‌شود. این مکان‌ها عبارتند از:

۱) . محراب حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) : همان جایى که شقى‌ترین انسان‌ها یعنى ابن ملجم مرادى، فرق پرهیزکارترین انسان‌ها امیر مؤمنان (علیه السلام) را با شمشیر جهالت شکافت. این محراب، در دیواره جنوب غربى شبستان مسجد قرار دارد.

۲) . دکه القضا: سکویى است در شمال شرقى صحن مسجد که حضرت على (علیه السلام) در ایام خلافت خود، امور قضایى و دادگسترى را در آن‌جا انجام مى‌دادند.

۳) . بیت الطشت: محلى که حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) با حکمت خدادادى، توانست دخترى را از اتّهام باردارى نجات دهد.

) . محراب و مقام حضرت امام زین‌العابدین (علیه السلام) : این جایگاه در داخل صحن و نزدیک ستون سوم قرار گرفته است.

) . محراب امام صادق (علیه السلام) : این محراب در داخل صحن و در نزدیکى قبر حضرت مسلم بن عقیل واقع شده است.

) . دکه المعراج: جایگاهى است که گویند رسول خداصلى الله علیه وآله در شب معراج هنگامى که در برابر مسجد کوفه قرار گرفت، با اذن پروردگار فرود آمده و در آن‌جا دو رکعت نماز خواند.

۷) . مقام جبرئیل: جایى که ستون پنجم مسجد قرار دارد. در روایتى از امام صادق (علیه السلام) مقام جبرئیل نامیده شده است. از وجه نام‌گذارى آن اطلاعى در دست نیست.

۸) . محل سفین نوح: در داخل صحن مسجد، مکانى است که به محل نشستن کشتى نوح معروف است. در گذشته، سرداب مانندى بود، ولى اکنون آن را به شکل حوض درآورده‌اند.

۹) . مقام حضرت خضر (علیه السلام) : جایگاهى که در سمت چپ باب الفیل قرار دارد.

۱۰) . مقام حضرت ابراهیم (علیه السلام) : جایگاهى که حضرت ابراهیم (علیه السلام) در آن نمازگزارده است. البته در روایتى، محل آن را در کنار ستون پنجم و روایتى دیگر در کنار ستون هفتم معرفى کرده است.

۱۱) . مقام حضرت آدم (علیه السلام) : جایى است نزدیک ستون هفتم که خداوند متعال توبه حضرت آدم را در آن‌جا پذیرفت.

۱۲) . مقام امیرالمؤمنین (علیه السلام) : پشت ستون هفتم است که حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در آن به نماز مى‌ایستاد.

۱۳) . مقام امام حسن (علیه السلام) : کنار ستون پنجم است که حضرت امام حسن (علیه السلام) در آن نماز مى‌خواند.

۱) . رُحبه امیرالمؤمنین (علیه السلام) : سکویى در جلوى مسجد کوفه و نزدیک باب‌الفیل (ثعبان) است. على (علیه السلام) در آن‌جا مى‌نشستند و پرسش‌هاى مردم را پاسخ مى‌دادند و گاه مردم را در آن‌جا اطعام مى‌کردند.۱) . محل تنورى که در طوفان نوح، آب از آن شروع به فوران کرد.

۱) . منزل و مسجدگاه حضرت نوح: محل آن مشخص نیست.

۱۷) . عصاى موسى، شجره یقطین و انگشتر سلیمان در این مسجد قرار دارد؛ ولى از محل آنها اطلاعى در دست نیست.

۱۸) . مصلاى حضرت زکریا (علیه السلام) که مشخص نیست.

۱۹) . خانه حضرت آدم و حضرت خضرعلیهما السلام در آن‌جاست، ولى محل آنها مشخص نیست.

۲۰) . بت‌هاى سه‌گانه نسر [۱۲]، یغوث[۱۳] و یعوق[۱۴] محل آن‌ها نیز معلوم نیست.

۲۱) . محل فرو رفتن آب دریا و نشستن کشتى نوح (علیه السلام)[۱۵] محل آن نیز معلوم نیست.

چگونگى روایات درباره جایگاه‌هاى مسجد کوفه

روایاتى که در بیان فضایل و جایگاه‌هاى مسجد کوفه وارد شده، دو گونه‌اند: برخى به فضیلت و سابقه دیرینه آن از زمان حضرت آدم (علیه السلام) اشاره دارند و شمارى دیگر به فضایل آن، بعد از ساختمان مسجد، یعنى از سال ۱۷ هجرى به بعد مى‌پردازند. این روایات در کتب اربعه و دیگر کتاب‌هاى روایى گردآورى شده که بالغ بر هفتاد روایت مى‌شود.

روایات وارده در خصوص مقام‌ها

روایاتى که مى‌توان از آنها به وجود مقام‌هایى در مسجد کوفه پى برد، چند روایت را شامل مى‌شود. بیان هم آن‌ها که گاه بیش از یک یا دو صفحه را در بر مى‌گیرد، خارج از مجال این مقال مى‌باشد؛ از این رو تنها به ترجمه بخشى از آنها که در ارتباط با اصل موضوع بحث مى‌باشد – با حذف سلسله راویان و مطالب تکرارى – بسنده مى‌کنیم:

روایت اول

مفضل بن عمر گوید:

آن‌گاه که امام صادق (علیه السلام) براى دیدار ابوالعباس سفاح (نخستی