پاورپوینت کامل سامراء در منابع عربی ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل سامراء در منابع عربی ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل سامراء در منابع عربی ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل سامراء در منابع عربی ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۸۱

پاورپوینت کامل سامراء در منابع عربی ۱۱۰ اسلاید در PowerPoint [1]

دکتر حسین علی محفوظ[۲]

مترجم: محمد حسین خوشنویس

درآمد

در این مقاله، با گشتی در کتُب و اسناد و مدارک عربی برآنیم تا آنچه نویسندگان و محققین درباره سامراء و مسائل پیرامونی آن، از جمله تاریخ، سیاست، جغرافیا و. . . جمع آوری کرده اند را به طور مختصر و البته بدون خدشه به محتوا برای خوانندگان عزیز گردهم آوریم. بسیاری از مطالب به طور مشترک و مکرّر در کتاب های مختلف آمده که برای جلوگیری از طولانی شدن مقاله فقط برای یک بار و به اجمال ذکر شده است. آنچه در این مجال مطرح شده، اطلاعاتی است که کمتر در کتاب های مشهور وجود دارد و کمتر کسی یافت می شود که به دنبال آن در منابع عربی بگردد. مطالب اصلی مقاله جُستاری در چهار صنف کتابِ تاریخی، جغرافی، موسوعه ها و سفرنامه هاست.

لازم به گفتن است که در بیان ماجرای تحریم تنباکو تا حدّی تفصیل داده شده تا هم عمق فاجعه آشکار گردد و هم نقش سامرّاء و مرجع عالی قدرِ آن شهر مقدس یعنی میرزا محمدحسن شیرازی (رحمه الله) به طور برجسته معلوم گردد.

در برخی موارد به بیان کلیاتی اکتفا شده و صرفاً آدرس برای مراجعه بیشتر داده شده تا در صورت نیاز یا علاقه، خوانندگان گرامی بدان مراجعه کنند. نام و لقب برخی شخصیت های مرتبط با جریان تنباکو در اصل مقاله آمده و در برخی موارد برای شناخت بهتر و بیشتر از ایشان بیوگرافی مختصری از آنان در پی نوشت یادآوری شده است. برخی القاب مبهم یا مشترک میان چند نفر نیز در پی نوشت توضیح داده شده؛ برای نمونه در مقاله نام «مُشیرالدوله» آمده که در پی نوشت، نام اصلی آن شخصیت به همراه اشاره کوتاهی به سوابق فعالیت های شخص مورد نظر آمده است.

۱- سامراء در کتب تاریخی

«جامع مختصر»

– در ماه شعبان سال ۶۰۲ ق «امیر سنجر» حاکم سامراء به دست برادرش کشته شد. [۳]

«حوادث جامعه»

– در سال ۶۴۰ ق آتش به حرم عسکریین (علیهما السلام) افتاد و صدمات بسیاری وارد کرد؛ امّا مستنصر خلیفه عباسی دور از انتظار شیعیان به بازسازی حرم مطهّر پرداخت و دو ضریح از بین رفته این حرم را دوباره بهتر از سابق ساخت. پیش از این، حرم عسکریین به دستور «ارسلان بساسیری» ساخته شده بود. [۴]

– در سال ۶۴۳ ق خلیفه وقتِ عباسی چهار کبوتر نامه بر برای مدائن، کوفه، قادسیه و سامراء فرستاد و برخلاف شیوه مرسوم در امر قضاوت، در یک دادگاهِ غیرحضوری در حلّ یک مسئله مداخله نمود.

– در سال ۶۵۳ ق تخته سنگ بزرگی معروف به «تخت فرعون» از سامرّاء به بغداد انتقال داده شد و آن را در زیر خانه خلیفه قرار دادند؛ امّا چهار سال بعد دوام نیاورد و شکست. [۵]

«دوحه الوزراء فی تاریخ وقائع بغداد الزوراء، از رسول کرکوکی»

– در سال ۱۲۱۰ ق برخی از سران مملکتی برای گذراندن تابستان به هوای معتدل سامرّاء پناه آوردند و پس از اتمام فصل گرما به بغداد بازگشتند. آغاز هجرت از بغداد در روز ۲۱ شوّال بوده است. [۶]

«تاریخ عراق بین احتلالین، از عباس غراوی»

– در سال ۹۶۱ ق مأمور ویژه حاکم قبطی مصر برای زیارت مرقد عسکریین (علیهما السلام) به سامراء آمد. [۷]

– در سال ۱۱۱۷ ق وزیر وقت عثمانی (حسن پاشا)[۸] به سامراء آمد و فقرای این شهر را بسیار اکرام نمود و به خَدَمه حرم انعام بسیار داد. برای شکار نیز هر از گاهی به بیرون سامراء می رفت. [۹]

– در سال ۱۱۳۲ ق طاعون در سامراء شایع شد و تلفات فراوان به بار آورد؛ به طوری که میانگین در هرروز جان بیش از هزار نفر را می گرفت. بسیاری از مردم فرار را بر قرار ترجیح دادند. نیروهای نظامی دست به کار شدند و امنیت شهر را برعهده گرفتند. [۱۰]

– در اوائل شوّال ۱۲۱۰ ق «سلیمان پاشا» نخست وزیر وقت عثمانی از بغداد به سمت سامراء حرکت کرد و در بین راه چندروزی را با طایفه «بنی غرّ» گذراند و هر از گاهی نیز توقّف کرده و برای شکار اقدام می کردند. [۱۱]

– در سال ۱۲۷۱ ق «محمّدرشید پاشا» وزیر وقت عثمانی دستور به حفر کانال دُجیل در منطقه ای از مناطق سامراء را صادر کرد. این اقدام جهت آب رسانی به مردم منطقه انجام شد. [۱۲]

– در سال ۱۲۸۶ ق شهر سامراء از نظر جغرافیای سیاسی، ازجمله مناطق تحت پوشش بغداد درآمد. این تصمیم در روزگار امارت «مدحت پاشا»[۱۳] گرفته شد. [۱۴]

– در سال ۱۲۸۷ ق «ناصرالدّین شاه» قاجار[۱۵] به عتبات عالیات، از جمله سامراء سفر کرد. [۱۶]

– در سال ۱۲۹۶ ق شهر سامراء آماج حمله برنامه ریزی شده تعداد زیادی از اوباش قرار گرفت. [۱۷]

– در اواسط سال ۱۳۳۵ ق که حکومت عثمانی دچار ضعف شدید شده بود، برای محافظت از آنچه دارد (ازجمله اسناد و پول) دستور داده که همه را با یک قطار به سامراء انتقال دهند. نیروهای عثمانی برای سازماندهی بیشتر در سامراء جمع شده اند و در این میان اتفاقات ناگوار متعدّدی به وقوع می رسد. شهر مقدس سامراء شاهد صحنه هایی از درگیری میان طرف های موافق و مخالف دولت است. جبهه ای که دولت در سامراء پیش بینی کرده، درحال شکست خوردن و از هم پاشیدن است. در این بین، نیروها در محاصره شدید غذایی نیز قرار گرفته اند که آنها را ضعیف تر کرده است.

دولت تلاش فراوانی برای بیرون کشیدن نیروهایش دارد، امّا تلاشش کمتر مقرون توفیق است. این حادثه معروف به «حادثه شِکر» شد؛ به این دلیل که بسیاری از جابه جایی ها با قطاری صورت می گرفت که برای حمل شکر از آنها استفاده می شد و گونی های پر از شکر در ایستگاه های قطار معطّل مانده بود؛ چرا که فرصت و مجال جابه جایی ئیش بدست نمی آمد. پس از «حادثه شکر»، «حادثه رویضات» به وقوع پیوست که شرحش مجالی دیگر می طلبد بعد از فروکش کردن درگیری ها، دولت تمرکز خود را بر سامراء بیشتر کرد و به جبران ناکامی در سامراء، تکریت را اشغال کرد. [۱۸]

«الحقائق الناصعه فی الثوره العراقیه سنه ۱۹۲۰ و نتائجها از، آل فرعون»

انقلاب ۱۹۲۰ عراق علیه انگلیس

رهبر این نهضت «میرزا محمدتقی شیرازی» بود که آن روزها در سامراء اقامت داشت. [۱۹] «مِیجر بری» حاکم انگلیسی تبار سامراء برای اختلاف افکنی میان دسته های مردم، برخی را علیه برخی دیگر می شوراند تا مانع اتّحادِ ایشان بر ضد انگلیس شود. او از دشمنی دیرینه دو عشیره غرّه و عُبید سوءاستفاده کرد و عبید را به آتش زدن خانه ها و تخریب اموال غرّه که مخالفِ سرسخت انگلیسی ها بودند، تشویق نمود.

اکثر عشیره های ساکنِ در سامراء مشارکت فعّالانه ای علیه انگلیس داشتند. عشیره «جبور» به رهبری عبدالحمید سلامه، عشیره «مُجَمَّع» به رهبری محمدالمهدی، عشیره «ابوأسود» به رهبری حسین مطر، عشیره «ابوفراج و غرّه» به رهبری علوان محمد، عشیره «بنی تمیم» به رهبری حاتم- هذال، عشیره «لفته» به رهبری هیلان و طوایف دیگری که با برنامه قبلی به سوی مرکز شهر سامراء حرکت کردند و شهر را به محاصره درآوردند. مِیجر بری و فورنو (رئیس پلیس) به خانه برخی از اهالی طرفدار ایشان پناه بردند و پناه دهندگان به این بهانه که آن دو در حمایت ایشان وارد شده اند، از تسلیم آنها به مردم سر باز می زدند. این افراد همان کسانی بودند که به ضرر انقلابیون، به انگلیسی ها کمک می کردند و همین کارشکنی ها باعث شد تا سامراء به طور کامل به دست مردم نیافتد. [۲۰]

«شایع السرّا فی شأن سامرّاء، از شیخ محمد سماوی»

لفظ سامراء از نام سام پسر حضرت نوح (ع) گرفته شده است. سامراء در اصل «سام راه» یعنی همان مسیر سام یا راه سام می باشد. این شهر توسط معتصم عباسی تأسیس شد و آن گاه که سپاهیانش در بغداد به تنگ آمدند و به این شهر مهاجرت کردند. احتمال دیگری نیز درباره نام این شهر وجود دارد که از همین مهاجرت نشأت می گیرد. سپاهیان خلیفه عباسی وقتی به این منطقه آمدند، بسیار مسرور و خوشحال شدند و بدین ترتیب نام این شهر «سُرّ من رَآهُ» شد؛ یعنی هر کس که این منطقه را ببیند، مسرور می شود. با گذشت روزگار «سُرّ من رَآهُ» به «سُرّ من رَأی» و سامراء تبدیل شد. از طرفی این شهر یک پادگان تمام عیار نظامی بود که به آن «عَسْکر» یا «مُعَسکر» نیز گفته می شود. تأسیس این شهر به سال ۲۲۱ ق بازمی گردد. هوایی معتدل و خاکی حاصلخیز و آبی فراوان دارد.

معتصم، معتمد، متوکل، مُنتصر، مُستعین، مُعتزّ، مُهتدی، معتمد ثانی و معتضد این شهر را به عنوان پایتخت حکومت خویش برگزیده بودند. معتضد به سبب فشار برخی از مردم به بغداد بازگشت و بغداد دوباره پایتخت عباسیان شد. سامراء حدود شصت سال بعد رو به تخریب نهاد. [۲۱]

امام هادی و امام حسن عسکری (علیهما السلام) مورد سعایت برخی دشمنان و حسودان قرار گرفتند و با زهر خلفای عباسی به شهادت رسیدند. امام هادی (ع) در همان سال تولّد امام زمان (عج) یعنی سال ۲۵۴ ق بدرود حیات گفت.

– در سال ۳۳۳ ق «ناصرالدّوله حمدانی»[۲۲] دیواری دورتادور سامراء کشید تا از گزند حوادث انسانی و تعرّض ها مصون بماند.

– در سال ۳۳۷ ق «مُعزالدوله بویهی»[۲۳] بخش هایی از حرم عسکریین (علیهما السلام) را تعمیر و بازسازی کرد و برای خدمه حرم مقرّری ماهانه قرار داد. چارچوب ضریح مطهر را تقویت کرد و به چاه خشکیده ای که منسوب به امام عسکری (ع) بود، کانال آبی متّصل نمود. پس از خشک شدن این چاه، مردم بدان تبرک می جستند و آن قدر از خاکش بردند که از سطحش به شدّت کاسته شد. حیاط حرم و دیوارها بازسازی شد و عمارت حمدانی تکمیل گردید.

– پس از او، «عضدالدوله»[۲۴] در ۳۶۸ ق روضه منوره را با چوب ساج و ضریح مطهر را با پارچه دیباج پوشاند و رواق ها را توسعه داد.

– در سال ۴۴۵ ق «امیر ارسلان» گنبد حرم مطهر عسکریین را تجدید نمود و صندوقی چوبین از بهترین جنس چوب روی مراقد مقدسه ساخت.

– در سال ۴۹۵ ق «برکیاروق سلجوقی»[۲۵] درب های حرم مطهر را تعویض و گنبد و صحن اصلی را تعمیرات اساسی کرد. وکیل او در این امور، صدراعظمش «مجد الدّوله» بود.

– در سال ۶۰۶ ق «ناصر عباسی»[۲۶] گلدسته های حرم مطهر را بازسازی کرد و اسامی امامان دوازده گانه شیعه را روی دیوارها نگاشت. وکیل او در انجام این امور شخصی به نام «سید محمد» (یا سید معد بن محمّد) بود.

– در سال ۶۴۰ ق «مستنصر عباسی» صندوق روی مرقد مطهر را که در آتش سوزی از بین رفته بود، تعویض کرد و برای این کار از «سید احمد بن طاووس»[۲۷] کمک گرفت.

– در سال ۷۵۰ ق «ابو أویس حسن جلایری»[۲۸] ضریح و گنبد حرم را تجدید بنا کرد. یکی از اقدامات او این بود که قبور پراکنده در صحن را به فضای بیرون انتقال داد.

– در سال ۱۱۰۶ ق «شاه حسین صفوی»[۲۹] ضریح مطهر عسکریین (علیهما السلام) را از پنجره فولاد ساخت و زمین روضه منوره را یکپارچه سنگفرش کرد.

– در سال ۱۲۰۰ ق «احمد برمکی» سرداب غیبت را بازسازی کرد و چوب های به کار رفته در بنای ساختمان را به سنگ مرمر تغییر داد. وکیل او در انجام این امور «میرزای سلماسی» بود. احمد برمکی پیش از تکمیل برنامه هایش از دنیا رفت و باقی کار را میرزای سلماسی از اموال شخصی اش ادامه داد تا به سرانجام رسید.

– در سال ۱۲۲۵ ق حسین، فرزند میرزای سلماسی سمت پدر را برعهده گرفت و همان خدمات را به گونه دیگری ادامه داد. تعمیر و رسیدگی به درب های حرم و سرداب غیبت و کاشی کاری گنبد، ازجمله فعالیت های اوست. حسین برای خود و پدرش دو قبر در رواق حرم عسکریین (علیهما السلام) در نظر گرفت که این با موافقت خود میرزا بود.

– در سال ۱۲۸۵ ق «ناصرالدین شاه» قاجار گنبد حرم عسکریین (علیهما السلام) را طلاکاری نمود و سنگ فرش روضه منوّره و رواق و صحن و شبستان را عوض کرد. وکیل شاه ایرانی در این کار «شیخ عبدالحسین تهرانی» معروف به «شیخ العراقین»[۳۰] بوده است.

– در سال ۱۳۴۱ ق «ملک فیصل اول»[۳۱] کوچه ها و خیابان های اطراف حرم را توسعه داد و پس از او «فیصل دوم»[۳۲] نیز همین برنامه را ادامه داد.

– در سال ۱۳۴۳ ق حرم مطهر عسکریین (علیهما السلام) متّصل به شبکه سراسری برق شد و به برکت وجود برق، آب رسانی به مردم سامراء نیز صورت گرفت.

حوادث بزرگ

سال ۲۶۰ ق: به زندان افتادن امام حسن عسکری (ع)؛

سال ۲۷۹ ق: بازگشت معتضد به بغداد و انتقال پایتخت؛

سال ۴۴۵ ق: جنگ میان بساسیری و سلجوقیان؛

سال ۶۴۰ ق: آتش سوزی وسیع و هولناک در حرم عسکریین؛

سال ۱۱۰۶ ق: آتش سوزی مجدد در حرم؛

سال ۱۳۱۱ ق: وقوع فتنه داخلی میان اهالی سامراء؛

سال ۱۳۵۶ ق: به سرقت رفتن چند لوح طلا و نقره از حرم مطهر. [۳۳]

قبور بزرگان

حکیمه خاتون دختر امام جواد (ع) و عمه امام عسکری (ع). ۲۷۴ ق؛

نرجس خاتون همسر امام عسکری (ع) و مادر امام زمان (ع). ۲۶۰ ق؛

محمدبن علی الهادی (ع) معروف به امام زاده «سیدمحمد» در ۴۵ کیلومتری سامراء؛

ابوهاشم داود از نسل عبدالله بن جعفر بن ابی طالب ۲۶۱ ق (از محدّثان شیعه)؛

احمد خوئی، حاکم خوی، ۱۲۰۰ ق؛

اسدالله شیرازی، برادر میرزای شیرازی صاحب فتوای تحریم تنباکو. ۱۳۱۱ ق. [۳۴]

المآثر الکبری فی تاریخ سامراء از ذبیح الله محلّاتی

حادثه تنباکو

واقعه مهمّی که در دوره زعامت میرزای شیرازی [۳۵]- که آن روزها در سامراء اقامت داشت- رُخ داد، ماجرای اعطای امتیاز تنباکو توسط دولت و صدور فتوای تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی بود. ازجمله کسانی که با اعطای این امتیاز مخالف بود و ناصرالدین شاه سخت بر او عرصه را تنگ گرفت «سیدجمال الدّین اسدآبادی»[۳۶] بود. ناصرالدّین شاه او را از ایران بیرون کرد و او مستقیم به بصره رفت و به میرزای شیرازی نامه ای نوشت تا ایشان را از اوضاع ایران آگاه کند. متن این نامه به سرعت در همه جا منتشر شد. «علّامه سید محسن عاملی»[۳۷] می گوید: «من در نجف بودم که این نامه به آن جا رسید و همه آن را خواندیم. این نامه در شماره هایی از مجلّه «العرفان الصیداویه» نیز منتشر شد. این مجلّه در لبنان به چاپ می رسید».

«شکیب ارسلان»[۳۸] می گوید: «ندای این سید (جمال الدین) از مهم ترین اسباب صدور فتوا توسط میرزای شیرازی بود که دولت ایران را مجبور به عقب نشینی و لغو امتیاز نمود».

امّا علامه «سید محسن عاملی» نظر دیگری دارد؛ او می گوید: «میرزای شیرازی پیش از رسیدن نامه سید جمال به سامراء، فتوا به تحریم تدخین تنباکو را صادر کرد و نامه سیدجمال تأثیری در صدور فتوا نداشته است». [۳۹]

عراق؛ قدیم و جدیدیش از عبدالرّزاق حَسَنی

سامراء از شهرهای قدیمی در تاریخ شهرهای آباد است. برخی می گویند تأسیس این شهر به دوران پیش از اسلام بازمی گردد. این را حفّاری های باستان شناسان تأیید می کند. معتصم را گروهی زنده کننده یک شهر قدیمی می دانند، نه مؤسس سامرای فعلی.

خلفای عباسی یکی پس از دیگری آمدند و بر جلال و شکوه این شهر افزودند. تقریباً هر یک نیز برای خود قصری ساختند. سامراء در مسیر پیشرفت و توسعه در مدت شصت سال، یکی از زیباترین شهرهای عراق بود و محلّی برای استراحت و تفریح خاندان عباسی گشته بود. سامرای کنونی از نظر جغرافیائی با سامرای دوره معتصم مقداری فاصله دارد و در حقیقت یکی از محلّات مشهور آن دوران بوده است. امام هادی (ع) در آن منطقه سکونت داشته اند. در اطراف حرم مطهر در ابتدای قرن سوم خانه ها و ساختمان هایی ساخته شد و این خانه ها ترکیب کلّی خود را تا پس از انقراض دولت عباسی حفظ کرد. در دوره حکومت مدحت پاشا دولت به شهر سامراء توجّه خاصّی داشت.

سامرای فعلی در فاصله ۱۲۸ کیلومتری شمال بغداد واقع شده است. بیشتر خانه ها با آجر ساخته شده و برگرفته از معماری سامرای قدیم است. اغلب ساکنان سامراء از عشایر هستند. معیشت این افراد غالباً از طریق رسیدگی به زوّار عسکریین (علیهما السلام) تأمین می شود. البته عده ای هم به کشت و زراعت می پردازند. آب شُرب مردم با پُمپ از نهرهای اطراف گرفته می شود. سابق بر این روشنایی خانه ها با روغن چراغ بود، امّا امروزه برق، روشنایی بخش خانه ها شده است. سابق بر این، مردم برای عبور از نهرها از قایق های چوبی استفاده می کردند که امروزه به قایق های پیشرفته و مدرن مجهّز هستند.

جمعیت سامراء در سال ۱۹۴۷ م حدود ۶۵ هزار نفر بوده است. اداره آثار باستانی در سامراء برای حفظ آثار و اشیای قدیمی، موزه ای را در سال ۱۹۴۰ م در این شهر تأسیس کرد.

در نیمه دوم قرن بیستم میلادی سامراء مُحاط به دیواری به محیط دو کیلومتر بود که قسمت بزرگ تر آن به هفتصد متر می رسید. یکی از پادشاهان هند در بازسازی این دیوار نقش عمده داشت. این دیوار چهار دروازه به نام «قاطول، ناصریه، بغداد و ملطوش» داشت که به تدریج این دروازه ها برای توسعه شهر و ساخت وسازهای مختلف تخریب و برداشته شد. برای نمونه به جای دروازه غربی، ساختمانی برای شهرداری، یک باب بیمارستان، یک باب مدرسه و ساختمانی برای دو اداره برق و پُست ساخته شد. به جای دروازه جنوبی نیز یک کشتارگاه برای خوراک مردم و به جای دروازه شرقی یک موزه محلّی تأسیس شد.

نزدیک سامراء منطقه ای به نام «ثرثار» وجود دارد که سدّ مهمّی در آن جا ساخته شده و هنگام باران، بغداد را از زیر آب رفتن حفظ می کند. این سد بر روی نهری به طول ۶۲ کیلومتر ساخته شده است. این سدّ برای نگه داری و هدایت آب به مزارع و تولید برق نیز استفاده می شود. طول سدّ نزدیک به ۴۵۰ متر است و دارای پنجره هایی برای عبور آب است که هم با موتور برق باز می شود و هم با دستگیره های بزرگ و می تواند در هر ثانیه ۹ هزار متر مکعب آب را به بیرون هدایت کند. این سدّ عظیم در سال ۱۹۵۶ م ساخته شد. در آن روز ساخت سدّ شانزده میلیون دینار هزینه برداشت، امّا برکات زیادی را در پی داشت.