پاورپوینت کامل نقش فرهنگی تجمع اربعین حسینی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقش فرهنگی تجمع اربعین حسینی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقش فرهنگی تجمع اربعین حسینی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقش فرهنگی تجمع اربعین حسینی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

مقدمه

انسان می تواند همه صفات و کمالات الهی را به دست آورد تا به مقام قرب الهی و جانشینی خدا در زمین برسد. پیام آوران الهی آمده اند تا زمینه های این جانشینی را در وجود انسان فراهم آورند. بی تردید اگر انسان بر اساس فرهنگ الهی تربیت نشود، در همان مرتبه حیوانی باقی خواهد ماند.

باید گفت بشر برای تکامل باید با تمام فرهنگ ها در تعامل باشد.

دین اسلام بر اساس نخستین آیات نازل شده بر دو عنصر بنیادین تعلیم و تربیت، یعنی کسب علم و دانش از یک سو و تعالی روح و کمال انسانی {عَلَّمَ الْأَنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ} (علق: ۵) از سوی دیگر تأکید می کند که هر دو از عناصر اصلی فرهنگ سازی هستند.

یکی از اهداف مهم دین و بعثت انبیا: فرهنگ سازی و احیای ارزش های انسانی است. دین اسلام نیز در احکام عبادی، اجتماعی و سیاسی خود، در پی احیای فرهنگ انسان ها با کمک آئین هاست.

آئین ها و برنامه های دینی از ابتدای خلقت بشر، در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها مؤثر بوده اند. تا آنجا که فیلسوفان دین، متکلمان، روانشناسان، جامعه شناسان دین، مردم شناسان، تاریخ پژوهان و نظریه پردازان علوم ارتباطات می کوشند تا از نگاه خود خواستگاه این آئین ها، مفاهیم نهفته در آن گفتارها و طرز برگزاری آنها را با دقت بررسی کنند (اریک دبلیو رودنبولر، ، ص۳۵).

در این میان برخی مراسم دینی مانند اربعین جنبه آئینی دارند و هویت و فرهنگ جامعه را در طول زمان حفظ می کنند و می توانند فرهنگ نسل های آینده را کنترل کنند.

امروزه بالاترین هدف هر کشوری توسعه فرهنگ است و برای پیشرفت باید هدفی متعالی داشت. بنابراین دغدغه متفکران یک جامعه بالا بردن فرهنگ جامعه و درنتیجه میزان باور مردم به ارزش هاست.

تجمع اربعین می تواند مباحث اخلاقی شیعه را به دنیا صادر کند. این سرمایه بزرگ مکتب شیعی در ارتقاء فرهنگ جهانی بسیار مؤثر است. همان گونه که مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند:

چرا ما باید از صادر کردن توحید و اخلاق انبیا و روح فداکاری و اخلاص و تزکیه اخلاقی به کشورهای دیگر خجالت بکشیم؟ چرا باید شرم کنیم از اینکه غیرت و حمیت صحیح و ایستادگی در مقابل قدرت های باطل را به صورت درس عملی به ملت های دیگر ارائه و تعلیم بدهیم؟ (دفتر مقام معظم رهبری، ۱۳۷۷، ج۱، ص۲۴۷).

در این نوشتار برآنیم تا آثار این مراسم، در فرهنگ افراد و انتقال پیام های فرهنگی را بررسی کنیم.

در زیارت اربعین، هدف قیام امام حسین علیه السلام همان هدف رسالت نبی اکرم (ص) دانسته شده است؛ که آثار فرهنگی قیام امام حسین علیه السلام در آن بسیار پررنگ است.

تجمع بیدارگرانه و استکبارستیز اربعین، روایتی مستند و بشردوستانه را از تشیع به جهان مخابره می کند و فرصتی برای نمایش اوج انسجام اجتماعی است. شاید کمتر واقعه ای را بین تمام ادیان می توان یافت که با وجود تنوع شرکت کنندگان چنین وحدت بخش باشد.

تئوری پردازان و اندیشمندان غربی، به ویژه صاحب نظران علوم اجتماعی با طرد دین باوری و آئین های آسمانی می کوشند تا انسان را جایگزین خداوند، و علم را جایگزین دین کنند و مذهب را معلول ترس و جهل بشری بدانند و آن را افیون ملت ها معرفی، و دوران مکاتب آسمانی را پایان یافته تلقی نمایند (نوید، ۱۳۷۵، ص۵). درحالی که ارتباط بین فرهنگ ها و تعامل میان آنها با نوعی ارتباط آئینی شکل می گیرد. در واقع هدف ارتباط آئینی، تعامل با دیگران به سبب غنای فرهنگی است.

یکی از چالش های فرهنگ های سنتی در عصر مدرنیته، پیشرفت فناوری و توسعه وسایل ارتباطی فرهنگ های پوچ مدرن است که نقش زیادی بر افکار عمومی دارد. این امر سبب شده که کشورها برای دستیابی به اهداف و منافع خود در دیگر نقاط جهان از این فناوری ها بهره های فراوان ببرند (شاه محمدی، ۱۳۸۵، ص۳۴)، ولی برخی کشورها با استفاده از قدرت رسانه، به فرهنگ و باورهای شیعیان حمله کرده اند تا پیام های فرهنگی تجمع آئینی اربعین به شکل مطلوب به مردم دنیا معرفی نشود. این در حالی است که اکنون آئین ارتباطی اربعین، شناسنامه شیعه در تمام دنیاست و می تواند با تمام هجمه های فرهنگی مقابله کند.

اکنون که با هجمه فرهنگی دشمن علیه شیعه و ارزش های اخلاقی آن روبه رو هستیم، لزوم انجام پژوهش در زمینه اربعین که یک رسانه گویا در ترویج تشییع است، بیشتر احساس می شود.

این تحقیق با استفاده از روش کیفی و مشاهده مستقیم صورت گرفته است.

تعریف مفاهیم

۱- فرهنگ

فرهنگ فارسی معین واژه «فرهنگ» را مرکب از دو واژه «فر» و «هنگ» به معنای ادب، تربیت، دانش، علم، معرفت و آداب و رسوم تعریف کرده است. واژه فرهنگ در پهلوی ساسانی، به صورت «فره هنگ» آمده است که از دو جزء «فره» به معنای پیش و فرا و هنگ به معنای کشیدن و راندن، ساخته شده است. درنتیجه «فرهنگ» را پیش کشیدن و فرا کشیدن معنا می کنند. به همین سبب، فارسی زبانان فرهنگ را سبب پیشرفت می دانند. اصطلاح فرهنگ معانی و مفاهیم گوناگونی دارد. در سیر تاریخی آن به معناهایی چون: ادب، تربیت، دانش، معرفت، مجموعه آداب و رسوم و آثار علمی و ادبی یک ملت، کتاب لغت، نیکویی، پرورش بزرگی، فضیلت، شکوهمندی، هنر، حکمت، شاخه درختی که زیر زمین خوابانند و بر آن خاک ریزند و نیز تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، مکتب و ایدئولوژی برمی خوریم.

پارسونز در کتاب مقاله ای درباره نظریه جامعه شناختی، فرهنگ را این چنین تعریف کرده است: «فرهنگ عبارت است از آن الگوهای مربوط به رفتار و نتایج کنش انسان که ممکن است به ارث رسیده باشد. به عبارت دقیق تر، مستقل از ژن های زیستی، از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود» (Parsons، ۱۹۴۹، p. 8). فرهنگ نه از راه وراثت که با آموزش، به نسل بعدی منتقل می شود. گروهی از جامعه شناسان بر این باورند که فرهنگ، تفکر جمعی جامعه است که در پدیده ها و رفتارهای اجتماعی تجلی می یابد و بر تمامی امور اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، مادی و معنوی اثر می گذارد.

مقام معظم رهبری در این باره می فرماید: «بنده بارها مکرر تأکید کرده ام که باید شکل نظام و روح و محتوای نظام را از اسلام بگیریم، نه از مکاتب بیگانه؛ فرهنگ هایی که خواسته اند حرف و فکر و راه آنها رایج شود» (دفتر مقام معظم رهبری، ۱۳۷۷، ج۱، ص۱۲۷).

بنابراین، برخورد منفعلانه با مسائل فرهنگی کشور، سبب تضعیف و حذف آنها خواهد شد؛ عقب نشینی از آرمان ها و ارزش های انقلاب اسلامی و ایجاد بستری مناسب برای حملات ضد فرهنگی دشمن از پی آمدهای این برخورد منفعلانه است.

در این تحقیق، مفهوم فرهنگ عبارت است از: مجموعه منسجمی از عناصری نظیر باورها، ارزش ها و هنجارها که توسط غالب افراد جامعه پذیرفته شده و از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد.

۲- فرهنگ پذیری

دوران کودکی انسان، از دیگر موجودات طولانی تر است. خانواده و اعضای آن، گروه مرجع فرزندان در کسب ارزش ها، آداب و الگوهای زندگی به شمار می روند. فرزند در خانواده با هنجارها و شیوه های زندگی آشنا می شود و خود را برای زندگی در محیط های اجتماعی بزرگ تر آماده می سازد. آداب و فرهنگ گذشتگان، با رفتارهای اعضای خانواده به فرزند منتقل می شود.

فرهنگ پذیری، یعنی انتقال رفتارها، ارزش ها، آداب ورسوم و زبان، از جامعه خودی و نسل حاضر که از طریق آموزش و نهادهای آموزشی رسمی و به طور آگاهانه (از طریق تربیت والدین و خانواده) یا ناآگاهانه (از راه دیدن و شنیدن و برخورد با آموزه های فرهنگی) صورت می گیرد.

واژه یکپارچگی هم اغلب در تئوری فرهنگ پذیری استفاده می شود و شامل حضور اجتماعی فرد در یک محیط است. بر این اساس لازم نیست کاملاً همسان شویم تا به فرهنگی نو و یکپارچه برسیم. برای یکپارچگی در درون جامعه، شاید حضور در رویدادهای اجتماعی، نیاز به وقت مؤثر باشد. فرآیندهای یکپارچگی طولانی است که با هم نوایی عمیق فرد با هنجارها و موازین فرهنگی یک جامعه شکل می گیرد.

۳- تَجمُّع

به معنای به هم پیوستن، گردآمدن، جمع شدن، ازدحام کردن، گروه، جماعت، دسته، تجمع، تشکل، ائتلاف، جمعیت، انجمن است (دهخدا، ۱۳۳۶، ج۳۹، ص۱۳۵). تجمع، شامل مجموعه ای منسجم از افراد بهره مند از روابط نزدیک و مناسبات اجتماعی بر پای شماری از مشترکات، به ویژه حس تعلق به هویتی مشترک است.

۴- آیین

آیین در لغت به معنای رسم، عادت، متداول، مرسوم، شیوه، کردار، قاعده، قانون، زینت، تشریفات، نهاد، فطرت و جشن آمده است (همان، ماده آیین). آیین ها، ازجمله عناصر محسوس فرهنگ به شمار می روند که فرصتی مناسب برای تجلی دیگر عناصر فرهنگی و تکریم مقدسات هستند.

واژ آیین در ابتدا به معنای آداب ورسوم بود و سپس به معنای رسوم دینی به کار گرفته شد. ازاین رو، می توان گفت برگزاری مراسم آیینی، نوع خاصی از رفتارند که از سوی جامعه پذیرفته شده اند و به گونه ای ارتباط افراد آن جامعه را با امور قدسی و معنوی برقرار می کنند (محمدی، ۱۳۷۹، ص۳۵).

مفهوم آیین شیوه رسمی از کنش است که به جای تأکید برکنش ابزارگرایانه فنی، برکنش نمادین تاکید می کند و نسبتی مهم در نظم اجتماعی دارد (رودنبولر، ۱۳۸۷، ص۱۹).

آیین، نظام ارتباطی پرقدرت است و تنها یک اندیشه صرف نیست، بلکه یک کنش است. آیین می تواند شیوه انجام کنش اجتماعی در انجام امور یا یک ویژگی مربوط به سبک کنش اجتماعی باشد (همان، ص۳۲).

آیین در تعریف دورکیم، عملی مرتبط با امر قدسی است که افراد جامعه آن را ارزشی و بسیار جدی می دانند (دورکیم، ۱۳۸۳، ص۷-۱۵). با تحقیق در ادیان گوناگون می توان دریافت که آیین، امری قدسی و فراطبیعی، و اصول مشترک تمامی آنهاست؛ به گونه ای که پیامبر هر دین، خود را فرستاده آن موجود مقدس می داند و اندیشه های آن دین را در قالب پیام هایی از جانب او به مردم ابلاغ میکند.

۵- منسک

منسک بر وزن مفعل مصدر میمی از ماده نسک به معنای عبادت و مناسک جمع منسک به معنی فرائض و عبادات است. چنانچه آیه شریفه (لِکلِّ أُمَّهٍ جَعَلْنَا مَنْسَکا هُمْ نَاسِکوهُ فَلا ینَازِعُنَّک فِی الأمْر} (حج: ۹۷) اشاره دارد که تمامی امت های گذشته به شیوه خود عبادت می کردند.

در فرهنگ دینی، برخی مناسک افزون بر جنبه تقرب الی الله، آثار و پیامدهای سیاسی اجتماعی نیز دارد. این مناسک که بزرگداشت آنها در حکم زنده نگاه داشتن دین است را شعائر الهی می نامند که اربعین حسینی از جمله آنهاست. (وَمَنْ یعَظِّمْ شَعَائِرَ اللهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَی الْقُلُوب} (حج: ۳۲). این بزرگداشت ها، مراسم ویژه ای دارد که آن را مناسک آیینی

می دانند. بنابراین، مناسک آیینی، وسیل اجرایی کردن آموزه ها و دستورات دینی و مذهبی در هر جامعه ای است. از آنجا که این دستورات، اغلب شامل تعالیم اخلاقی و تعدیل کننده رفتار اعضای یک جامعه است، به روشنی می توان جایگاه و نوع رابطه آیین را با دیگر عناصر جامعه شناختی تبیین کرد.

۶- اربعین

اربعین به معنای چهل و چله است. شیعیان چهل روز پس از عاشورا (بیستم صفر) را اربعین گویند (دهخدا، ۱۳۳۶، ص۱۶۳۶). واژه اربعین از اصطلاحاتی است که در متون دینی، حدیثی و تاریخی کاربرد زیادی دارد و بسیاری از امور، با این عدد و واژه، تعریف شده اند (آیتی، ۱۳۸۹، ص۵۶). مثلاً در قرآن درباره جایگاه عدد چهل آمده است «میقات » موسی با پروردگارش، طی چهل روز حاصل شده است. در نقل است که، حضرت آدم، چهل شبانه روز بر روی کوه صفا در حال سجده بود. درباره بنی اسرائیل هم چنین آمده که برای استجابت دعای خود، چهل شبانه روز ناله می کردند (محدث نوری، ۱۳۷۵، ج۵، ص۲۳۹).

یکی از مهم ترین دلایل بزرگداشت اربعین سیدالشهدا، روایت مرسله ای از امام حسن عسکری علیه السلام است که نشانه های مؤمن را پنج چیز دانسته که یکی از آنها زیارت اربعین است.

امام صادق علیه السلام، محبوب ترین وسیله تقرب بنده به خداوند را زیارت خانه او با پای پیاده و آن را برابر با هفتاد حج می داند (شیخ صدوق، ۱۴۱۳، ج، ص).

این مراسم حتی در ایران هم با نام جاماندگان از اربعین در امامزادگان برگزار می شود. در شهر مقدس قم هم در ایام فاطمیه مراجع این مراسم را اجرا می کنند.

۷- پیاده روی

پیاده روی رسم و فرهنگ جدیدی نیست. در روایات می خوانیم که حضرت آدم بارها پیاده به زیارت خانه خدا رفته است (حر عاملی، ۱۳۹۱، ج، ص). همچنین به دین و فرهنگ خاصی هم اختصاص ندارد (موسوی بجنوردی، ۱۳۵۴، ج، ص). همان گونه که قیصر، پادشاه روم با خدا پیمان بسته بود به شکرانه پیروزی در نبرد با امپراتوری ایران، از مقر حکومت خود (قسطنطنیه)، پیاده به زیارت بیت المقدس برود (سبحانی، ۱۳۴۹، ص).

اهل بیت نیز کوشیده اند این سنت نیکو را به فرهنگ عمومی تبدیل کنند. چنین نقل شده است که امام حسن علیه السلام بیست و پنج مرتبه از مدینه با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفتند و حتی تمام کاروان نیز به تأسی از ایشان از مرکب پیاده شدند؛ به گونه ای که دیگر سواره ای در کاروان وجود نداشت (حسینی فیروزآبادی، ج، ص).

امام صادق علیه السلام درباره زیارت امام حسین علیه السلام با پای پیاده می فرمایند: هر که پیاده به زیارت او رود، هر گامی که بردارد و بگذارد، ثواب آزاد کردن بنده ای از اولاد اسماعیل را دارد (ابن قولویه، ۱۳۹۰، ص۱۸۳) و در روایت دیگری نیز می فرمایند: هر که پیاده به زیارت قبر امام حسین علیه السلام رود، خداوند متعال به عدد هر گام برای او هزار حسنه نوشته و هزار گناه را از او محو می کند (همانجا).

حاکمان حکومت های شیعی مانند حکومت آل بویه و صفویه، این سنت حسنه را بین شیعیان تبلیغ کرده اند. جلال الدوله، یکی از نوادگان عضدالدوله، در سال ق، با فرزندان و جمعی از یاران خود برای زیارت، رهسپار نجف شده و از خندق شهر کوفه تا مشهد امیرالمؤمنین علیه السلام را با پای برهنه پیمود (ابن الجوزی، ج، ص).

شاه عباس صفوی و علمای بزرگ عصر ایشان همچون مرحوم شیخ بهایی، برای رواج فرهنگ زیارت، در سال ق، از اصفهان با پای پیاده به زیارت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام رفتند (راجر سیوری، ص).

پیاده روی به قصد زیارت کربلا، از زمان مرحوم شیخ انصاری مرسوم بود. سنت پیاده روی از نجف برای زیارت امام حسین علیه السلام از نوآوری های ایشان است (نوری، ۱۳۷۵، ج۱، ص). مرحوم آخوند خراسانی نیز به همراه اصحابشان با پای پیاده به زیارت کربلا مشرف می شدند (طهرانی، ۱۳۸۹، ص ). پس از دوره شیخ انصاری، این سنت فراموش شده بود تا اینکه محدث نوری، آن را احیا کرد (مظاهری، ۱۳۹، ص).

میرزاحسین نوری هر سال در روز عید قربان به همراه جمعی از زائران امام حسین علیه السلام، از نجف تا کربلا را سه روز می پیمودند (نوری، ۱۳۷۵، ج۱، ص). سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اولین اربعین حسینی، راهپیمایی اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان بنی امیه و بنی عباس نیز به این حرکت پایبند بوده اند (فرهنگ زیارت، ش ۲۰، ص).

این مراسم حتی در ایران هم از سوی مراجع تقلید عظام نهادینه شده است. برای نمونه ایام فاطمیه، بیوت مراجع قم چنین مراسمی را برپا می کنند و جاماندگان از اربعین نیز برنامه ای است که با پیاده روی به سمت امامزادگان اجرا می شود.

آثار تجمع اربعین حسیینی در انتقال فرهنگ

فرهنگ اسلامی، تبلور کامل سعادت بشری و هدفش دستیابی به کمالی است که در پرتو آفتاب وحی حاصل می شود و معیار برتری افراد را نیز پرهیزگاری و پایبندی به اصول ثابت اخلاقی می داند.

فرهنگ اسلامی فرهنگی قدرتمند با پایه هایی استوار و درنتیجه ماندگار است. دلیل نابودی برخی فرهنگ ها را باید در توجیه نشدن عقلانی و کاربردی آن فرهنگ ها دانست. مرتضی مطهری در این باره می گوید:

فرهنگ اسلامی مانند یک سلول زنده رشد کرد و فرهنگ هایی را از یونانی و هندی و ایرانی و غیره در خود جذب کرد و به صورت موجود جدید با چهره و سیمای مخصوص به خود ظهور کرد و به اعتراف محققان تاریخ فرهنگ و تمدن، تمدن اسلامی در ردیف بزرگ ترین فرهنگ ها و تمدن های بشری است. (مطهری، ۱۳۸۱، ص۱۸)

فطرت با اثرگذاری بر بینش، گرایش، منش و کنش انسان، فرهنگ را پدید می آورد. آموزه های وحیانی و حکومت ها نیز تأثیری همچون فطرت دارند. بر این اساس، فرهنگ که در بیرون وجود خارجی پیدا می کند فرایند نیست، بلکه برآیندی از سلسله فرایندهایی است که بر اثر کارکرد منابعی همچون فطرت، آموزه های وحیانی و حکومت پدید می آید.

یادگیری از آغاز تولد تا واپسین دم حیات، همراه انسان است. ازاین رو، فرایندی فراگیر است که در تمام عرصه های زندگی بشر وجود دارد. انسان با الگوبرداری رشد می کند، فرهنگ پیشینیان خود را می آموزد و به نسل های بعدی منتقل می کند. بر این اساس دین اسلام، انسان را از مرتبه طبیعت تا مرتبه فوق روحانیت تربیت می کند.

در زمان پیامبر اکرم (ص) یادگیری دین تنها در دانستن آیات قرآن، تفسیری اندک از آیات و نقل احادیث رسول خدا (ص) خلاصه می شد؛ زیرا فرهنگ مردم بیش از این را برنمی تابید. از یک مکتب نوپا با مشکلات بزرگ پیش رو، انتظاری فراتر از این نمی رفت.

باید گفت تعلیم و انتقال فرهنگ با احادیث امام باقر و امام صادق علیه السلام پی ریزی شد. روحانیت نیز در زمان ائمه اطهار به وجود آمد. آنان در نقش نمایندگان امامان به سرزمین های دور و نزدیک ممالک اسلامی سفر می کردند و به تعلیم و انتقال فرهنگ به مردم می پرداختند (جعفریان، ۱۳۸۸، ص۵۳۰ و ۵۴۶).

نقش روحانیت در انتقال فرهنگ مانند نقش معلم است. حضرت امام بارها با تأکید بر این موضوع جایگاه معلم را همان جایگاه انبیا می دانند: «نقش معلم در جامعه نقش انبیاست. انبیا هم معلم بشر هستند. نقش بسیار حساس و مهمی است و مسئولیت بسیار زیادی دارد. نقش مهمی که همان نقش تربیت است که اخراج از ظلمات به سوی نور است» (سخنرانی در جمع رؤسای آموزش وپرورش سراسر کشور ۱۰/۴/۱۳۵۹).

اربعین مؤثرترین عامل مبادله فکری و فرهنگی برای هم افزایی عناصر سازنده سبک زندگی و فرهنگ اصیل اسلامی است. در این میان روحانیت می توانند با استفاده از این فرصت به بازگویی سیره پیامبر و اهل بیت ایشان بپردازند و الگوهای دینی مناسبی را ترویج دهند.

حوزه و روحانیت باید در انتقال فرهنگ و زنده نگه داشتن ارزش های قیام امام حسین علیه السلام تلاش کنند. امام راحل= در این باره فرمودند: «این حوزه علمیه است که اسلام را تا حالا زنده نگه داشته است. اگر روحانیون نبودند، از اسلام خبری نبود؛ » (تبیان، بند۷۲، ۹۲). روحانیت لازم است با پژوهش در عرصه اربعین، چالش های این تجمع را بشناسند و راهکارهای عملی برای آن عرضه کنند.

مقام معظم رهبری نیز در زمینه حضور روحانیت در عرصه های مختلف و صیانت از ارزش های دینی فرمودند:

روحانیان و علمای دین در طول قرن ها، تحریف را از ساحت احکام الهی دور کردند و شعله ایمان را در دل مردم برافروختند و آنان را با قرآن کریم و تعالیم اهل بیت عصمت و طهارت آشنا ساختند (دفتر مقام معظم رهبری، ۱۳۷۷، ص۴۰ و ۴۴).

درنتیجه باید گفت اربعین سرمایه ای اجتماعی است: در این فضا آموزش و انتقال فرهنگ شیعی، چهره به چهره، صورت می پذیرد. این راهپیمایی و مراسم نه یک راهپیمایی عادی، بلکه گردهمایی آموزشی بزرگ با رویکرد اخلاقی، تربیتی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که روحانیت در آن پایگاه اجتماعی ویژه ای دارند.

آنان مبلغان دین هستند و باید با رفتاری پدرانه انتقال دهنده فرهنگ رفتاری سیدالشهدا علیه السلام به جوانان شرکت کننده باشند.

آثار فرامذهبی بودن تجمع اربعین حسینی

مذهب در لغت معانی گوناگونی دارد: طریقه و روش، رأی و اعتقادی که بر اساس آن فعلی را انجام می دهند (شرتونی، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۷۵).

در اصطلاح ادیان، اعتقادی که بر اساس آن فعلی انجام می گیرد را مذهب می گویند. مذهب معمولاً کاربردش اخص از دین است؛ یعنی دین عام است و مذهب خاص. دین مبین اسلام عام است و شامل همه فرقه های اسلامی می شود (ربانی گلپایگانی، ۱۳۷۷، ص۲۰).

آموزه های پیامبران و انبیای الهی، از آدم تا خاتم، همه در یک مسیر، با یک هدف و از یک ریشه بوده اند. توحید، تمام یکتاپرستان را متحد می کند؛ به گونه ای که تمام افراد با پذیرش بندگی خدا، در حقوق و تعهدات برابر می شوند. بندگی حقیقتی است که همه را به هم پیوند می دهد.

خداوند به پیامبرش (ص) می فرماید: «نفرستادیم تو را مگر برای رحمت جهانیان» (انبیاء: ۱۰۷) رحمت نبوت پیامبر اسلام (ص) عمومی است. تمام انسان ها را در بر می گیرد و همه را تحت لوای توحید درمی آورد و تمام امتیازات را از بین می برد (همان، ص).

به رسمیت شناختن افکار گوناگون و سلیقه های بشری را باید نخستین و چه بسا مهم ترین گام و مبنای وحدت طلبی به شمار آورد. این اصل فراگیر اگر به گونه ای صحیح در چارچوب مشترکات مذهبی و اصول اخلاقی قرار گیرد، نه تنها از درگیری های اجتماعی جلوگیری می کند، بلکه زمینه وحدتی پویا را به همراه رشد فکری جامعه فراهم خواهد ساخت.

اربعین یک فراجامعه است و می توان در آن، به یک فهم مشترک از توحید و معاد باوری رسید. تبیین منطقی اربعین سبب همدلی و جلب محبت با دیگر ادیان خواهد شد.

به نظر حکیم طوسی، طالب محبت به دنبال انس و اتحاد با چیزی است که از دیدگاه او کمال است؛ زیرا شرافت و ارزش هر چیز به اندازه وحدتی است که نصیب او می شود. پس محبت به معنای طلب شرافت و فضیلت و کمال است (طوسی، ۱۳۷۰، ص۲۵۸).

امام حسین علیه السلام امام قلوب است و این محبت در عمق دل های هر مؤمنی قرار