پاورپوینت کامل اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت، و نظر فقهای گذشته و حال ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت، و نظر فقهای گذشته و حال ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت، و نظر فقهای گذشته و حال ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت، و نظر فقهای گذشته و حال ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint :

>

۲۲

در مقاله تقدیمی، خانم صرّاف که قانوندان
و پژوهشگر عراقی است، نظریات اهل سنت و
شیعه در باره کار کردن و فعالیتهای بیرون از
خانه بانوان را گزارش می کند. وی آرای فقها و
نظریه پردازان گذشته و حال را بیان کرده،
دلایل آنها را نقد و بررسی می نماید. نقد وی
عمدتا متوجه آن دسته از دیدگاههای فقهای
اهل سنت است که در نگاه نویسنده درک
جامعی از شرایط زنان ندارند.

آشنایی با آرای اهل سنت و دلایل آنان،
نیز معرفی منابعی در این باره و در ضمن بیان
نظر برخی علمای شیعی، نگاه تازه و متفاوتی
است که از امتیازات مقاله به شمار می آید.
گرچه پیام زن بیم آن دارد قلم نویسنده تند
رفته، جانب دارانه و با زنانه نگری (فمنیسم)
مسأله را بررسی کرده باشد. به هر روی
ارزیابی خوانندگان و صاحب نظران فرزانه،
راهگشاست.

این مقاله در مجله لبنانی
«منبر الحوار»شماره ۱۵، سال ۱۹۸۹ آمده
است که اینک برای علاقه مندان به فارسی
برگردانده می شود.

موضوع کار کردن زن مسلمان در بیرون از
خانه، همچنان باعث اختلاف نظر شد میان
موافقان و مخالفان است. از آن رو که غالب
افراد گروه دوم، به شکل صریح یا ضمنی ادعا
دارند عقیده شان موضع اسلام است، در این
مقاله به بیان مسأله از نگاه اسلام (قرآن و
سنت) و نظر فقهای پیشین و معاصر
پرداخته ایم.

نگاشته های فقها و نویسندگان معاصر که
به بازگشت به اصول اسلامی در بنیان خانواده
و در تعیین وظایف زن و مرد دعوت می کند،
اصرار دارد جای زن در خانه است و نخستین و
آخرین وظیفه اصلی او، خانه و شوهرداری و
تربیت فرزندان است.

هر یک از این فقها، دلیل و سببهایی را
برای نظر خود مطرح می کنند. «رشیدرضا»
فطرت را دلیل چنین اعتقادی می داند:

«فطرت می طلبد زن به بارداری و
شیردهی و نگهداری و تربیت فرزندان و به
کارهای خانه بپردازد.»^(۱)

«حکیمی» با نظر وی موافق بوده، دلیل
دیگری: عدم توانایی انجام کارهای سختِ
بیرون از خانه را می افزاید و توصیه می کند: اگر
به کارهای خارج از منزل علاقه دارد، به
شعرسرایی و نویسندگی بپردازد.^(۲) گرچه
می گویند کارهای خانه ـ به تنهایی ـ سخت و
خسته کننده بوده، بیشتر این کارها، به فعالیت
جسمی نیاز دارد.

اگر بپذیریم زن توان کارهای سخت را
ندارد، آیا نویسنده (حکیمی) نمی داند تمام
کارهای خارج از خانه نیازمند فعالیت بدنی
نیست؟ حق داریم بپرسیم: چگونه این «موجود
نازک و لطیف» [! [توانست مشقتهای هجرت را
در زمان رسول اللّه (ص) تحمل کند؟! نیز
حضور فعالی در جنگها داشته باشد!

دکتر مصطفی سباعی می گوید: تا وقتی بر
شوهر، شرعا واجب است نفقه بدهد، زن حق
کار کردن ندارد.^(۳) دلیل دیگر این است که: زن
از فریب و مکر مردان، در امان مانده، جایگاه
والا و پاک وی در اجتماع محفوظ ماند.^(۴)

حقیقت این است که در مقابل این دلیل که
پرسش برانگیز است، متحیریم! آیا مردان هیچ
کاری در محیط کار جز فریب دادن و گول زدن
زنان ندارند؟! آیا زنان این قدر کم خِرَد و
ساده اند که به آسانی، به بازی گرفته شوند؟!

از شمار نویسندگانی که به منع فعالیت زن
در خارج از خانه معتقد است ـ بی آنکه دلیل
روشنی ارائه دهد ـ دکتر احمد فرج، در کتاب
«المؤامره علی المرأه المسلمه» است.^(۵)

دلایل «مودودی» برگرفته از قرآن و
سنت، و دلایل فقهای پیشین است که گفته
خواهد شد. مودودی در کتابش (الحجاب)
دلیلی دیگر آورده که: بیرون رفتن زن از خانه
برای کار، یعنی اختلاط با مردان و به دنبال آن،
فساد، به سبب وجود اسباب آن، که فتنه نگاه و
زبان و شنیدن صدای زن است.^(۶)

زنان شاغلی که از خیلی وقت پیشتر، در اثر
رنج و مرارت کار روزانه، زیبایی و زنانگی خود
را فراموش کرده اند، وقتی عبارت مودودی را
بخوانند، زهرخند خواهند زد.

برخی از فقها و نویسندگانی که با اندیشه
مودودی ـ مبنی بر ماندن زن در خانه و وقف
خویشتن برای همسر و فرزندان ـ موافق اند،
علت این نظریه را دلایل علمی می دانند که
اثبات می کند ذکاوت و تواناییهای جسمانی زن،
کمتر از مرد است.^(۷)

این نظریه پردازان نمی دانند یا خود را به
نادانی می زنند که اداره خانه، این کشور کوچک،
نیازمند ذکاوت و مهارت و نیروی بدنی پرتوانی
است و از مهمترین و خطیرترین وظایف
زندگی، تربیت فرزندان است. در این صورت
چگونه می توان این امور را به دست کسی
سپرد که به گمان این آقایان، بهره کمی از
ذکاوت و آگاهی دارد؟!

این نظریه ها و مشابه آن بسیار بوده،
دلایل آن تقریبا یکی است.

[نظر فقهای کنونی]

نظر فقها و نویسندگان کنونی، به رغم
توجیهات گوناگون در منع کار زن، تماما مستند
به دلایل و اعتقادات فقهای پیشین است.
دست کم به خاطر روابط زناشویی، بیشتر قواعد
مکاتب فقهی، صراحت در منع زن از کار دارد،
به دلیل اینکه شرعا بر مرد واجب است نفقه
بپردازد.

کاسانی، از فقهای بزرگ حنفی می گوید:

«از جمله حقوق مرد، پس از ازدواج این
است که زن در خانه بماند و کار نکند، و تأمین
نیازهای زن بر عهده مرد باشد.»^(۸)

سرخسی تأکید می کند:

«آشکارا معلوم است زنان نمی توانند
کسب و کار کنند. کار زنان موجب فتنه
است.»^(۹)

بیرون رفتن زن از خانه، بنا بر نظر فقها،
بسته به اجازه همسر است، مگر اینکه پدر و
مادر زن بیمار باشند و یا زن بخواهد به دیدن
آنها برود. اگر زن بدون اجازه همسر، از خانه
بیرون رود، فقها معتقدند وی ناشزه بوده،
مجازات وی، عدم وجوب پرداخت نفقه است.
بدین ترتیب کار کردن زن، بیرون از خانه،
مشروط به رضایت همسر است. از این رو
بسیاری از زنان به دنبال کار خارج از خانه
نیستند، زیرا نمی خواهند نافرمانی همسر را
کرده، حق دریافت نفقه را از دست بدهند.
همچنان که پیشتر وضع زندگی بدین دشواری
نبود، طرحهای آزادسازی زن، از راه کار کردن،
هنوز محقق نشده است.

[نظر فقها و قرآن و سنت]

نظر فقها در مورد کار کردن زن، بر قواعد
قرآنی و سنت بنیان نشده، گرچه باید چنین
باشد. ویژگی فقهای پیشین این بود که وقتی
می خواستند قاعده و بنیانی نهند، هم رأی و یکدل بوده، داده ها و واقعیتهای اجتماع را در
نظر داشتند و رأیشان اولین و آخرین اجتهاد
بود، که گاه درست بود و گاه نادرست، اما فقهای
کنونی برای چاره جویی در موضوع کار کردن
زن، داده های اجتماع را در اختیار ندارند، در
حالی که مسأله ای مهم بوده، مهمتر این است
که به صراحت یا به طور ضمنی، نظر خود را به
اسلام نسبت دهیم.

ما به بیان نظر قرآن و سنت در باره کار زن
پرداخته، نظر فقهای پیشین و کنونی را بررسی
خواهیم کرد.

دین اسلام به هنگام پیدایش، برخی امور
را که در جاهلیت بدان عمل می شد، پذیرفت و
بعضی را اصلاح کرده، برخی دیگر را از بین برد
و قوانین جدیدی را برای سامان دهی زندگی
مسلمانان در اجتماع نوظهور امت اسلام، وضع
کرد. اسلام در مورد کار کردن زن، وضع زمان
جاهلیت را پذیرفت؛ یعنی بی آنکه قانون
صریحی بنهد، به زن اجازه داد همچنان کار
کند، زیرا دین، همان گونه که حق کار کردن مرد
را مسلم و بدیهی می دانست، در مورد زن چنین
عقیده ای داشت. در زمان جاهلیت، بسته به
[فرهنگ] محیط، به زن اجازه کار و فعالیت
حرفه ای داده می شد.^(۱۰) وی به فعالیتهای
بزرگ و مهم اقتصادی در جامعه می پرداخت و
در کنار مرد خانواده یا برای ارتزاق [خود و
خانواده اش اگر بیوه یا مطلقه بود] به عنوان
یک کارگزار، فعالیت کشاورزی و دامپروری
داشت. زنان برای کمک به خانواده یا ارتزاق،
به صنایع دستی مشغول بودند و به زن،
صنعت کار گفته می شد. وی آنچه را می بافت یا
می ریسید، نیز کره و روغن یا پوست دباغی
شده را می فروخت.^(۱۱) زن فعالیت تجاری هم
داشت، چه در داخل و محدود، که در
بازارهای محلی یا عمومی مثل بازار عکاظ،
خرید و فروش می کرد، و یا در محل کسب
خود که در طول سال کار می کرد و
محصولات دست سازش را می فروخت یا
کارهای زنان را که برای وی کار می کردند و
آنچه را ساخته شده از بازار می خرید، خرید و
فروش می کرد.

از شمار این زنان «ام منذر بنت قیس»
است که ظاهرا در زمان رسول اللّه (ص) خرما
می فروخت و «اسماء بنت مخرمه بن جندل» که
عطرفروش بود و از یمن عطر وارد می کرد و در
مدینه می فروخت.^(۱۲) برخی از زنان تجارت
خارجی می کردند و ثروتمند بودند، مثل «هند
بنت عتبه» و «خدیجه بنت خویلد»، اولین
همسر پیامبر گرامی(ص).

در مقایسه با باقی حرفه ها، تجارت اهمیت
و موقعیت خاصی داشت و کسانی بدان
می پرداختند که شخصیتی قوی داشتند و
دوراندیش بودند و می توانستند با مردم روابط و
پیوند خوبی داشته باشند.

افزون بر این کارها، زنان در زمینه فکری و
ادبی نقش داشتند و کاهن، شاعر، حکیم و
مرجع رفع اختلاف بودند.

اگر کار و فعالیت زنان در زمان اسلام را
ادامه وضع زمان جاهلیت بدانیم و اگر قرآن آیه
صریحی در باره کار کردن زنان نیاورده باشد،
همچنان که در باره مردان نیاورده، آیا می توانیم
بدین سبب بگوییم: کار کردن مرد حرام است؟!
گرچه در قرآن به طور ضمنی اشاره به کار
کردن زنان شده است. قرآن مَهر را بر مرد
شرعا واجب کرده، ارث بردن زن را پذیرفته و
سهم مشخصی از ارث را در هر وضعی برای
وی در نظر گرفته است. این حقوق و اموال،
«سرمایه»ای برای زن است که باید آن را
توسعه و رشد دهد. قرآن می پذیرد وی قانونا
شایستگی دارد پیمان ببندد و خرید و فروش و
رهن و … کند.

در سنت ـ که از جمله وظایف آن تشریح و
تبیین محتوای قرآن است ـ مطلبی در باره
ممنوعیت کار کردن زن نیامده، خلاف آن را
درست دانسته، کارهایی را که پیشتر زنان انجام
می دادند، ادامه داده اند.^(۱۳)

اسلام در این حد متوقف نشد، بلکه زن را
به حضور در فعالیتها و به عهده گرفتن وظایف
و مناصبی خواند که به مقتضای جامعه نوپیدای
اسلام به وجود آمده بود. در مکه و زمان رسول
اللّه (ص) امور حسبه (مالی) را «سمراء
بنت نهیک الاسدیه» بر عهده داشت. وی با
شلاق کسانی را که در داد و ستد، غش و
فریبکاری می کردند، مجازات می کرد.^(۱۴) امور
حسبه از مهمترین و خطیرترین مناصبی است
که شخص می تواند در جامعه اسلامی بر عهده
گیرد. بنا بر تعریف ماوردی از امور حسبه، که
امر به معروف به هنگام ترک آن و نهی از منکر
در وقت انجام آن است،^(۱۵) مسؤولیت امور
حسبه، حد و مرزی نمی شناسد. از واگذاری این
مسؤولیت به زن می توان میزان اعتماد بالا به
تواناییها و شایستگی های زن را در پذیرش
مسؤولیت، در زمان پیامبر(ص) فهمید. در
جنگهای پیامبر(ص) بسیاری از زنان مانند
مردان نقش داشتند.^(۱۶) زن به فعالیتهای
مذهبی می پرداخت و مانند عابدی فقیه از
پیامبر روایت می کرد و رسول اللّه برای وی
حدیث می گفت. زن در زمینه شعر هم بارز و
برجسته بود.

موضع اسلام در باره کار کردن زن، موضع
درست و طبیعیِ دینی است که در پی ساختن
اجتماعی استوار و به هم پیوسته است و
می داند ساختن چنین جامعه ای نیازمند تلاش
و حضور فعال و بنیادی زن است و به خوبی
آگاه است، نقش مهم و اساسی زن در ساختن
اجتماع کوچک خانواده، مانع ایفای نقش وی
در ساختن جامعه بزرگ اسلامی، از طریق کار
کردن نیست.

حق کار کردن زن که اسلام پذیرفته،
پذیرش انسان بودن زن و جزء احترام و
تقدیری است که دین نوظهور اسلام برای وی
قایل بود. این حق، عمل کردن به مفاد آیه ۱۷
سوره توبه است:

«مردان و زنان مؤمن، سرپرست
یکدیگرند و همدیگر را امر به معروف و نهی از
منکر می کنند.»

در زمان خلفای راشدین، مانند زمان
پیامبر(ص)، زن مسؤولیتهای مهمی بر عهده
داشت. عمر ـ خلیفه دوم ـ شفاء دختر
ابی سلیمان را بر امور مالی و دارایی بازار مدینه
گماشت. هر زمان عمر وارد بازار می شد، شفاء
دنبال وی بود.^(۱۷)

اکنون اگر موضع فقهای پیشین را بررسی
کنیم، علت فتوای آنان را در حرمت کار کردن
زن می فهمیم. در قرن دوم هجری و پس از
استقرار مسلمانان در سرزمینهای فتح شده،
فقه شکل یکدستی را برای بیش از یکصد
سال پیدا کرد. در پی پرسشهایی که از فقیهان
می شد و به گونه فتوا و حکم، عمومیت
می یافت، قوانین فقهی به وجود آمده، گذشته از
گرایشهای شخصی، بازتاب اوضاع اقتصادی و
اجتماعی و سیاسی جامعه ای بود که فقیه
می زیست. پیشینه سترگ سیاسی و اقتصادی و
اجتماعی که در صد سال ـ فاصله میان وفات
پیامبر و ظهور فقه ـ بر جای ماند، به شکلی
پنهان و پیچیده، قواعد فقهی را
سمت و سو می داد.

کشورگشایی های مسلمانان و استقرار آنان
در جوامع دیگر و آمیختگی شان با امتها و ادیان
و باورهای جدید، موجب واکنشها و پیامدهایی
در تمامی زمینه ها، از سوی مسلمانان شد.
برخی از این پیامدها مربوط به زن می شد. بیم
مردان از آبرو و ناموسشان موجب فشار و
سختگیری بر زنان و خانه نشینی آنان شد.
مردان می ترسیدند زنان با مردهای غیر عرب و
غیر مسلمان اختلاط و ارتباط داشته باشند. به
مردان مسلمان اجازه داده شده بود با زنان غیر
مسلمان ازدواج کنند، ولی ازدواج زن مسلمان با
مرد غیر مسلمان، به راحتی انجام نمی شد. فکر
ازدواج زن عرب با نژادی دیگر پذیرفته نبود و
اگر ازدواجی صورت می گرفت، به زور
فسخ می شد.^(۱۸)

سختگیری بر زنان و اجبارشان بر
خانه نشینی، به منظور پیشگیری از پیامدهای
سوء بود و پیش از آنکه توسط فقها قانونمند
شود، رواج و گسترش یافت.^(۱۹) [خانه نشینی
اجباری زنان دلایل دیگری هم داشت:]

وضع آشفته سیاسی؛ جنگهایی که میان
مسلمانان پیش آمد و زنان فعالانه و به طور
مستقیم ـ و حتی در سطح رهبری ـ در آن
شرکت داشتند، مثل جنگ جمل به رهبری
عایشه (همسر پیامبر) و گاه غیر مستقیم در
نبرد حضور داشتند که کتابهای تاریخی از آن
سخن گفته است، مانند فعالیت زنان خوارج،
نیز گفتگوی معاویه با زنان که چرا در جنگ، با
امام علی(ع) همراهی کردند.

آنچه برشمردیم باعث شد مردان بر زنان
سخت گیرند و از فعالیت آنان جلوگیری کنند،
گرچه در قرآن و سنت دلیلی وجود نداشت که
زن را از حضور و فعالیت باز دارد.

شاید بتوان گمان کرد حقوق بسیار و آزادی
گسترده و برابری حقوق و تکالیف زن با مرد به
عنوان یک انسان که اسلام به ارمغان آورد،
موجب شد مردان سعی نمایند زن را پایبند و
محبوس در خانه کنند و احادیث دروغی را در
تأیید عمل خویش جعل کنند، همچون: اگر زن
بدون اجازه همسر از خانه بیرون رود، هر چه
که خورشید و ماه بر آن می تابد، زن را نفرین
می کند، مگر اینکه شوهر راضی شود.^(۲۰)

فقه برای قانونمند کردن وضع موجود، پا
پیش نهاد و از آیاتی همچون «و قَرْنَ فی
بیوتِکنّ؛ در خانه هایتان بمانید» بهره گرفت، در
حالی که این آیه به روشنی، به زنان پیامبر(ص)
اختصاص دارد، زیرا در آغاز آن «یا نساء النبی
لستُنَّ کأحد من النساء» (احزاب/ ۳۳) است.
زنان رهبر و پیامبر امت، احکامی خاص دارند،
تا رفتارشان مورد نکوهش دیگران قرار
نگرفته، پیامبر(ص) اذیت نشود.^(۲۱)

فقهایی که اعتقاد به خانه نشینی زنان
دارند، از آیه «و للرجال علیهن درجه» که در
آغاز آن «و لهُنّ مثل الذی علیهن بالمعروف»
است، نیز از آیه ۴۳ نساء «الرجال قوامون علی
النساء» استفاده کرده اند. همچنین از احادیثی
که زن را به پیروی از همسر تشویق می کند، در
حالی که این آیات و احادیث به دلیل منطقی
هدفی جز این ندارند که رهبر کشور کوچک
خانواده را تعیین کنند؛ رهبری که در اداره و
رهبری، باید ستمگر و زیاده طلب نباشد.

با بررسی گفتار فقها و نویسندگان معاصر
[از اهل سنّت] در باره کار کردن زن، می بینیم
که برخی فقها امانتدار و واقع نگر نبوده، در فهم
نقش فقه و فقیه، کوته نظری کرده اند. این
سخنی گزاف نبوده، ارزیابی خواهد شد. امانتدار
نبودند، چون نظر خود را برگرفته از قرآن و
سنت قلمداد می کردند، در حالی که ما نظر این
دو را در باره کار زن گفتیم. افزون بر این،
تمامی اقوال فقهای پیشین را نیاورده، به برخی
گفتارها اعتماد و بسنده کرده اند، ولی چنین
وانمود کردند که رأی تمامی فقها چنین است!
اما مطلقا چ