پاورپوینت کامل کوثر، محبوبه امت شخصیت فاطمه سلام الله علیها از منظر قرآن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل کوثر، محبوبه امت شخصیت فاطمه سلام الله علیها از منظر قرآن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل کوثر، محبوبه امت شخصیت فاطمه سلام الله علیها از منظر قرآن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل کوثر، محبوبه امت شخصیت فاطمه سلام الله علیها از منظر قرآن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

>

کوثر، محبوبه امت

اهل بیت(ع) مظاهر رحمت الهی اند و اسمای حسنای حق، و صدیقه طاهره(س) گلواژه آفرینش و خنکای آیات الهی. شخصیت دست نایافتنی و الهی حضرت فاطمه(س) از منظر وحی، یکی از مهمترین سرفصلهای زندگی و شخصیت آن وجود مطهر است. آنچه در مقاله ((کوثر، محبوبه امت)) در پانزده عنوان می خوانید نگاهی است به برخی آیات که در باره آن حضرت(س) نازل گشته و یا بر آن حضرت(س) تفسیر و تطبیق شده است؛ نگاهی کوتاه ولی عالمانه.

سیمای فاطمه زهرا، سلام الله علیها، در قرآن)) موضوع این نوشتار است. گذشته از تفاسیر گوناگون قرآن که به تناسب، در ذیل آیات شریفه و با استناد به احادیث، شخصیت والای آن حضرت را نمایان ساخته اند؛ آثار و تألیفات مستقلی نیز از سوی دانشمندان در این زمینه نگارش یافته است، اما قبل از ورود به بحث نکاتی را یادآور می شویم:

۱- چون هدف نشان دادن نمایی از شخصیت آن حضرت در کلام وحی است، پرداختن به مباحث جزئی و فنی ادبی، تفسیری و فقهی در همه موارد، این نوشتار را از حد یک مقاله خارج می کند، لذا در این زمینه به حداقل اکتفا شده است.

۲- در نقل احادیث در تفسیر آیات، بیش از آنکه به احادیثی که در منابع شیعه نقل شده، عنایت داشته باشیم، به احادیثی که از طرق اهل سنت و در منابع آنان و حتی در بعضی از موارد از سوی دشمنان اهل بیت نقل شده، اهتمام ورزیده ایم تا شخصیت والای دخت گرامی رسول خدا(ص) از نگاه شیعه و سنی و حتی دشمن آشکارتر شود.

۳- دلالت همه آیات مورد بحث یکسان نیست. بر برخی از آیات، گذشته از ظاهر کلام، روایات متواتر از طریق شیعه و سنی دلالت دارد؛ مانند پنج آیه اول که با تفصیل بیشتری مورد بحث قرار گرفته است. برخی دیگر تفسیر باطنی محسوب می شوند چرا که قرآن به حسب روایات هفت یا هفتاد ((بطن)) دارد که به تعبیر قرآن ((راسخان در علم)) از آن آگاهند.

از این رو برخی از آیات علاوه بر معنا و تفسیر ظاهری، به حکم تفسیر باطنی بر آن حضرت منطبق است،همانند آیات هشتم و پانزدهم. چنانچه برخی از آنها از قبیل بیان یکی از مصادیق آیه و بلکه کاملترین مصداق و به اصطلاح مفسران از باب تطبیق است نه تفسیر. و شاهد این مطلب آن است که ظاهر آیه معنای دیگری دارد و یا انبیاء و اولیاء دیگر را هم شامل می شود. آیات نهم، دهم و آیه شریفه نور از این قبیل است. از این رو روایاتی که در ذیل آنها وارد شده گاهی با یکدیگر متفاوت است.

در ذیل آیه دهم بعضی از روایات، فاطمه زهرا(س) را (عنصرالشجره) خوانده و در بعضی (غصن الشجره) و در ذیل آیه نور در بعضی از روایات (مشکوه) بر آن حضرت منطبق شده و در برخی (کوکب دری). بنابر این آیات مورد بحث اعم از تفسیر ظاهری، باطنی و جری و تطبیق است.

۴- بعضی از آیات تنها بر شخصیت حضرت زهرا(س) دلالت دارد و بعضی ناظر به مقام و منزلت اهل بیت رسول خداست که زهرای مرضیه(س) از جمله آنهاست. البته آیات، منحصر به آیاتی که در این نوشتار آمده نیست و بسی بیشتر است.

۵- ممکن است مباحث نقلی در این نوشتار که طبیعت موضوع اقتضا می کند، قدری بر خوانندگان محترم ملالآور باشد، اما حوصله و تحمل، زمینه آشنایی بیشتر با سیمای فاطمه زهرا(س) را در کلام وحی فراهم می سازد. مقامی که در میان زنان اختصاص به آن حضرت دارد، (سیده نساء العالمین)، و کدام شخصیت بالاتر و والاتر از او است که بتواند الگوی زنان و مردان باشد؟!

۱. کوثر

انا اعطیناک الکوثر فصل لربک و انحر ان شانئک هو الابتر[۱]

این سوره که کوتاهترین سوره قرآن کریم می باشد، در مکه نازل شده است.زمانی که رسول خدا(ص) دو تن از فرزندان خود به نامهای عبدالله و قاسم را از دست داد، و دشمنان آن حضرت برای تضعیف روحیه او زبان به طعن و شماتتش گشودند، عاص بن وائل او را ((ابتر)) خواند[۲] که در لغت عرب به ((مقطوع الذنب)) یعنی دم بریده و ((الذی لا عقب له)) یعنی شخصی که نسلش منقطع شده باشد، اطلاق می شود.[۳] خدای سبحان بدین وسیله پیامبرش را خشنود نمود و فرمود:

((ما کوثر را به تو عطا کردیم، پس به شکرانه این نعمت، برای پروردگارت نماز بگذار و شتر قربانی کن، همانا که دشمن تو ابتر و مقطوع النسل است.))

((کوثر)) از ریشه ((کثرت)) است و بر چیزی اطلاق می شود که شأنیت کثرت در او باشد: (هو الشیء الذی من شأنه الکثره) و مراد از کوثر، خیر فراوان است.[۴] برای کلمه ((الکوثر)) در این سوره بیش از بیست و پنج معنا و احتمال مطرح کرده اند[۵] که از جمله آنها می توان به ((چشمه ای در بهشت)) و ((حوض کوثر)) که در روایات شیعه و سنی به چشم می خورد، اشاره کرد.[۶] قرطبی مفسر بنام اهل سنت، علی رغم آنکه بین این دو معنا و آیات دیگر سوره تناسبی را نمی بیند و بدان اعتراف دارد، معذلک چون برای معانی دیگر کوثر مویدی از روایات نیافته، همین دو معنا و احتمال را برگزیده است.[۷]

مناسبترین معنا از دیدگاه مفسر عالیقدر شیعه، علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) با توجه به معنای آخرین آیه که دشمن آن حضرت را ابتر معرفی کرده و مایه دلگرمی و آرامش خاطر رسول خدا(ص) شده و طبعا وجود آن لغو و بی فایده نمی باشد، فقط ((کثرت ذریه پیامبر اکرم(ص)) است. اگر ((خیر کثیر)) هم مراد باشد یقینا یکی از مصادیق آن، فراوانی نسل آن حضرت است.[۸] شأن نزول سوره نیز که روایات فراوانی (مستفیضه) بر آن دلالت دارد، گواه دیگری بر این تفسیر است. بنابراین معنا، نوید اعطاء فرزندان فاطمه(س) به عنوان ذریه رسول خدا(ص) به آن حضرت داده می شود.

در راستای تأیید و تکمیل این معنا می توان افزود که آوردن فعل ماضی (اعطیناک) گواه بر آن است که مراد از ((کوثر)) فاطمه(س) است نه فرزندان فراوانی که او منشأ آن است و این معنا با معنای لغوی کوثر که صاحب تفسیر المیزان نیز در ابتدای سخن خویش نقل کرده (الشیء الذی من شأنه الکثره) مناسبتر است یعنی موجودی که شأنیت کثرت در او باشد.

پیامبر اکرم(ص) مأمور می شود که به شکرانه این نعمت بزرگ، در پیشگاه باعظمت پروردگار سر تعظیم فرود آورد، نماز بگذارد و قربانی کند. برای ((وانحر)) معنای دیگری نیز در روایات شیعه و سنی به چشم می خورد و آن عبارت است از بلند کردن دستها تا مقابل گوشها به هنگام تکبیر گفتن در نماز.

امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) می فرماید: پیامبر اکرم(ص) هنگام نزول سوره کوثر به جبرئیل فرمود: ما هذه النحیره التی امرنی بها ربی؟ این قربانی که پروردگارم مرا مأمور بدان فرموده چیست؟ جبرئیل پاسخ داد: قربانی نیست، بلکه به تو امر می کند، هنگامی که احرام نماز بستی – یعنی با گفتن تکبیره الاحرام وارد نماز شدی – هنگام تکبیر آغاز نماز و تکبیر قبل از رکوع و نیز تکبیر بعد از رکوع، دستانت را (تا برابر گوشها) بلند کنی که نماز ما و نماز فرشتگان در آسمانهای هفتگانه چنین است. برای هر چیزی زینتی است و زینت نماز بلند کردن دستها هنگام گفتن هر تکبیر است که این عمل نشانه آرامش و طمأنینه است.[۹]

البته برخی از مفسران که ((نحر)) را قربانی معنا کرده اند، به قرینه آن مراد از نماز را هم، نماز عید قربان دانسته اند.[۱۰]

در پایان سوره خداوند متعال، هم برای دلجویی از پیامبرش و هم برای کوبیدن دشمنان آن حضرت، فرد عیبجو و کینه توزی که پیامبر را ((ابتر)) خوانده بود، ((ابتر)) معرفی می کند و بر آن تأکید می ورزد: ان شانئک هوالابتر.

اما نکاتی چند در خاتمه این بخش:

۱- کثرت نسل پیامبر اکرم(ص) از طریق دخت گرامی اش، حضرت فاطمه زهرا(س)، به گواه تاریخ یکی از اخبار غیبی قرآن کریم است. به طوری که امام فخر رازی مفسر بنام و متعصب اهل سنت، بر این واقعیت به عنوان یکی از معانی احتمالی ((کوثر)) معترف است و می گوید:

((مراد از کوثر، فرزندان پیامبر است. چون این سوره در رد کسی که بر پیامبر اکرم طعن زد که فرزند ندارد، نازل شد، لذا معنای کوثر آن است که خداوند نسلی را به او عطا فرمود که در گذر زمان باقی ماندند. ملاحظه کن! چقدر از اهل بیت به قتل رسیدند، در عین حال جهان پر از فرزندان پیغمبر است، در حالی که از بنی امیه، فرد قابل اعتنایی باقی نمانده است. ببین که چه میزان در میان آنان از علمای بزرگ به چشم می خورد مثل باقر و صادق و کاظم و رضا (علیهم السلام) و نفس زکیه و امثال آنان)).[۱۱]

چنانچه انقطاع نسل عاص بن وائل طعن زننده به رسول خدا(ص) نیز از اخبار غیبی قرآن به شمار می رود. سخن امام مجتبی(ع) به عمرو بن العاص وزیر و مشاور حیله گر معاویه نیز، هم گواه بر این انقطاع نسل است و هم رد دیدگاه راویانی که فردی غیر از عاص بن وائل را مراد سوره شمرده اند. حضرت به او فرمود:

((تو در بستر مشترک متولد شدی. در باره تو مردان قریش همچون ابوسفیان بن حرب، ولید بن مغیره، عثمان بن حارث، نصر بن حارث بن کلاه و عاص بن وائل به نزاع برخاستند و هر کدام گمان کردند که فرزند اویی، تا آنکه در بین قریش آنکه از همه پست تر و بی حسب و نسب تر و ستمکارتر و زناکارتر بود، بر سایران غلبه کرد و تو را به خود ملحق نمود)).[۱۲]

۲- گسترش اسلام که منشأ خیرات و برکات فراوانی در طول تاریخ بوده، می تواند مصداق کوثر و خیر کثیر باشد و اتفاقا این برکات از جانشینان پیامبر خدا(ص) که همگی از فاطمه زهرا(س) نشأت می گیرند، می باشد. امروز پس از گذشت چهارده قرن در حالی که خداوند چنین افتخاری را در جهان به پیامبرش عطا فرموده، به طوری که صدها میلیون انسان یا پیرو دین اویند و یا علاقه مند به شخصیت والای او؛ دشمنانش در زباله دان تاریخ دفن شده اند.

۳- آخرین آیه این سوره وعده نصرتی به رسول خدا(ص) است تا او را در تداوم رسالتش دلگرم و امیدوار سازد و به یقین بداند که آثار و برکات وجودی او دوام خواهد یافت و از دشمنانش اثری باقی نخواهد ماند. و این وعده لااقل در این سوره نتیجه عیبجویی یکی از مشرکان نسبت به پیامبر الهی است و نشانگر این واقعیت است که درافتادن با حق و حقیقت و بندگان برگزیده خدا، سبب سقوط و خذلان ابدی انسان است.

۴- این سوره با آنکه کوچکترین سوره قرآن است، اما به حکم تحدی قرآن که می فرماید: ((ان کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فأتوا بسوره من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین))[۱۳] ((اگر در آنچه که ما بر بنده خود نازل کردیم، شک دارید، یک سوره مانند آن بیاورید و گواهان خود را غیر از خدا دعوت کنید اگر راست می گویید.)) بسیار با عظمت است؛ به طوری که در طول تاریخ، دشمنان اسلام که از هیچ تلاشی فروگذار نکردند، از آوردن سوره کوچکی مانند این سوره عاجز ماندند.

۵- حسن ختام این بخش آنکه، نزول چنین سوره ای و چنین تعبیر بلندی (کوثر) در باره فاطمه(س)، در عهد جاهلیت عربی که ((زن)) نه تنها از کمترین حقوق انسانی برخوردار نبود، بلکه تولد دختر مایه ننگ و سرافکندگی بود و دختران مظلوم زنده زنده در خاک دفن می شدند، نشانگر جایگاه ارزشمند زن در مکتب حیاتبخش اسلام است. موجودی که می تواند منشأ این مقدار خیر و برکت در تاریخ بشریت باشد. موجودی که بنده برگزیده خدا و اشرف مخلوقات عالم، باید به شکرانه برخورداری از آن، در برابر پروردگارش سر بر خاک بساید. در کدامین مکتب می توان چنین قرب و منزلتی برای زن یافت؟

شخصیتی که دختر رسول خدا(ص) در مکتب اسلام دارد و قرآن کریم پشتوانه آن است و مقامی که زنان با الگوگیری از او می توانند به دست آورند، در هیچ مکتبی یافت نمی شود.

۲. مطهره

انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا.[۱۴]

خداوند اراده کرده که هر گونه رجس و پلیدی را از شما اهل بیت پیامبر بزداید و شما را از هر عیبی پاک و منزه نماید.

این آیه مانند آیات ((مباهله))، ((مودت)) و ((ابرار)) که خواهد آمد، از براهین قطعی در فضیلت خاندان پیامبر(ص) است؛ بلکه یکی از ادله عصمت آنان محسوب می شود. شأن نزول آیه از زبان ام سلمه که در منابع اهل سنت و شیعه نقل شده، چنین است، او می گوید:

این آیه در خانه من نازل شد در حالی که علی و فاطمه و حسن و حسین آنجا بودند. سپس پیامبر آنان را جمع کرد و عبایی را بر سر آنان کشید و عرضه داشت: اللهم ان لکل نبی اهلا و ثقلا و هولاء اهل بیتی و ثقلی. خدایا! هر پیامبری را اهلی و ثقلی است. اینها اهل بیت و سرمایه و ثقل من هستند.

عرض کردم: ای رسول خدا! آیا من از اهل تو نیستم؟ فرمود: تو خوبی، ولی اینان خاندان (و ثقل) من هستند.[۱۵]

این مضمون در بیش از هفتاد روایت که در میان آنها راویان سنی بیش از راویان شیعی هستند، آمده است. اهل سنت از ام سلمه، عایشه، ابی سعید خدری، سعد، وائله بن اسقع، ابی الحمراء، ابن عباس، ثوبان آزاده شده رسول خدا، عبدالله بن جعفر، علی بن ابی طالب و حسن بن علی (علیهماالسلام)، و شیعیان نیز از حضرت علی، امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام رضا (علیهم السلام)، ام سلمه، ابوذر، ابولیلی، ابوالاسود دئلی، عمرو بن میمون الاودی و سعد بن ابی وقاص نقل کرده اند.[۱۶] تنها به ذکر دو نمونه از روایات از منابع اهل سنت بسنده می کنیم:

– احمد بن حنبل از رسول خدا(ص) نقل کرده که حضرت فرمود: این آیه در باره پنج نفر نازل شده، در باره من و علی و حسن و حسین و فاطمه.[۱۷]

– فخررازی، مفسر متعصب اهل سنت، در جریان مباهله پیامبر با علمای نجران حدیثی را که مورد اتفاق اکثر اهل حدیث و تفسیر است، نقل نموده و در پایان آن افزوده است که پیامبر اکرم(ص) پس از بازگشت، آیه تطهیر را در حق علی، فاطمه، حسن و حسین (رضی الله عنهم) تلاوت می کند.[۱۸]

نکته مهمی که در خصوص این آیه به چشم می خورد، آن است که رسول خدا(ص) پس از نزول آیه در طی چند ماه بارها چنین صحنه ای را به نمایش می گذارد تا بدین وسیله منزلت اهل بیت (اهل کساء) را در نظر مردم تثبیت نماید. مدت شش ماه که همه روزه از مقابل خانه فاطمه(س) عبور می کرد و راهی مسجد می شد، مقابل در خانه دخترش می ایستاد و می فرمود: ((الصلوه اهل البیت)). سپس آیه تطهیر را تلاوت می فرمود.[۱۹] اختصاص ((اهل البیت)) در آیه شریفه به این بزرگواران به قدری واضح است که امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) در احتجاج با خلفا، به این آیه استناد می جوید و آنان بدون درنگ استشهاد آن حضرت را تصدیق می کنند.[۲۰]

تنها ایرادی که بر استدلال به آیه شریفه مطرح شده، آن است که آیه در سیاق آیات مربوط به همسران پیغمبر(ص) است و وحدت سیاق اقتضا می کند که این آیه نیز اختصاص به آنان داشته باشد.[۲۱] یا لااقل چنانچه بعضی مدعی شده اند همسران پیغمبر نیز مشمول آیه شریفه باشند و عنوان ((اهل بیت)) آنان را هم در بر بگیرد. قرآن خطاب به همسران پیغمبر می فرماید:

((یا نساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا و قرن بیوتکن و لا تبرجن تبرج الجاهلیه الاولی و اقمن الصلوه و اتین الزکوه و اطعن الله و رسوله انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا و اذ کرن ما یتلی فی بیوتکن من آیات الله و الحکمه ان الله کان لطیفا خبیرا)).[۲۲]

اما پاسخ این استدلال از زبان مفسران:

۱- با توجه به وجود روایات متواتر مبنی بر اختصاص آیه مورد بحث به پنج تن آل عبا، این سخن، اجتهاد در برابر نص است. بخصوص آن بخش از روایات که پیامبر(ص) ام سلمه را از ورود به جمع خویش باز می دارد.

۲- آیات قبلی و بعدی خطاب به همسران پیامبر از ضمیر (کن) که برای ((جمع مونث)) به کار می رود، استفاده شده، ولی در آیه مورد بحث از ضمیر (کم) که مخصوص ((جمع مذکر)) می باشد، استفاده گردیده است.

۳- بیان مطلبی به صورت یک جمله معترضه در آیات قرآن، امری رایج و متعارف است؛ نظیر آیه شریفه ((الیوم یئس الذین کفروا من دینکم فلا تخشوهم و اخشون الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا…)).[۲۳] که در لابه لای آیات مربوط به خوردنیهای حرام آمده است.[۲۴] چنانچه در کلمات اهل فصاحت و بلاغت و شعرای عرب نیز به وفور یافت می شود.[۲۵]

۴- ترتیب سور به ترتیب نزول نیست و این مسأله مورد اتفاق فرق گوناگون اسلامی است. و گواه بر این مطلب آن است که در هیچ یک از روایاتی که در تفسیر این آیه نقل شده، آن را در زمره آیات مربوط به همسران پیامبر ذکر نکرده اند.

از این رو، استدلال به سیاق آیات در مواردی که دلیل قطعی بر خلاف آن باشد، روا نیست. به علاوه، اگر آیه مورد بحث به همراه آیات مربوط به همسران پیامبر(ص) نازل شده باشد، با تمسک به دلائل قطعی از سیاق آیات دست برمی داریم.[۲۶]

۳. محبوبه امت

((قل لا اسألکم علیه اجرا الا الموده فی القربی و من یقترف حسنه نزدله فیها حسنا ان الله غفور شکور ام یقولون افتری علی الله کذبا…))[۲۷]

((بگو من جز مودت و دوستی خویشاوندانم، اجر و پاداشی از شما نمی خواهم و هر که کار نیکو انجام دهد، ما بر نیکویی او می افزاییم که خدا بسیار آمرزنده و پذیرنده شکر بندگان است بلکه (مردم نادان) خواهند گفت: محمد(ص) بر خدا دروغ بست (که محبت اهل بیت را بر مردم واجب کرد.)))

ابن عباس در باره شأن نزول آیات فوق که به آیات مودت شهرت یافته می گوید: چون اسلام، پس از هجرت پیامبر به مدینه، استحکام یافت، انصار گفتند: نزد پیامبر برویم و بگوییم در گرفتاریهایی که پیش میآید، اموال ما در اختیار تو است و می توانی در جهت پیشبرد دین از آنها استفاده کنی. آیه شریفه نازل شد و پیامبر آن را در پاسخ آنان تلاوت فرمود. منافقان مانند همیشه که در صدد تضعیف رسول خدا(ص) بودند، اظهار داشتند: او در همان مجلس این سخن را ساخت تا ما را پس از خود نزد خویشانش ذلیل و خوار گرداند. آنگاه آیه دوم نازل شد که آیا بر خداوند دروغ و افترا می زنید؟![۲۸]

گرچه در تفسیر آیه احتمالات دیگری نیز مطرح شده، اما با توجه به شأن نزول آیه و روایات متعددی که از طریق شیعه و سنی نقل شده، پیامبر بر اساس رسالتش، پاداشی جز دوستی و محبت اهل بیتش نطلبیده است. از نظر ادبی نیز تفاوتی بین اینکه استثنأ در آیه (الا الموده فی القربی) متصل باشد یا منقطع، وجود ندارد.[۲۹] اگر استثنأ متصل باشد بدین معناست که ((من پاداشی از شما نمی خواهم جز دوستی اهل بیتم)) و اگر منقطع باشد[۳۰] بدین معناست که دوستی اهل بیت پیامبر اجری برای پیامبر نیست، چرا که بهره این دوستی نصیب مسلمانان و دوستداران اهل بیت آن حضرت است و بدین وسیله چنین خواسته ای از سوی رسول خدا(ص) در راستای دعوت مردم به دین است. به بیانی از علامه طباطبایی در این باره توجه نمایید:

((دقت کافی در روایات متواتری که از طریق شیعه و سنی از پیامبر(ص) نقل شده و مردم را در فهم قرآن و معارف دین و اصول و فروع و حقایق آن به اهل بیت(ع) ارجاع داده مانند حدیث ثقلین و حدیث سفینه و امثال آنها، نشانگر آن است که بدون شک، واجب نمودن دوستی اهل بیت پیامبر و آن را پاداش رسالت قرار دادن، تنها وسیله ای است برای آنکه مردم به عنوان رهبر دینی به آنان مراجعه کنند. بنابراین محبت و دوستی آنها حتی اگر به عنوان پاداش رسالت مطرح باشد، امری فراتر از دعوت به دین با هدف بقأ، و استمرار آن نیست، پس آیه شریفه با آیات دیگری که پاداش خواستن برای رسالت را از سوی پیامبر نفی می کند، منافاتی ندارد.))[۳۱]

با این بیان روشنگرانه، ایراد بعضی از مفسران بر این تفسیر از آیه که ((مناسب با شأن نبوت نیست و پیامبر را در معرض اتهام قرار می دهد چرا که اهل دنیا و رهبران دنیوی چنین درخواستی از مردم می کنند تا پس از خود، سود و بهره ای نصیب فرزندانشان گردد))[۳۲] پاسخ داده می شود.

عارف نامدار محی الدین بن عربی در تفسیر آیه بیانی لطیف دارد، می گوید:

((معنای آیه به طور کلی نفی پاداش خواستن است، زیرا ثمره دوستی و محبت اهل بیت نصیب دوستداران آنان است زیرا همین محبت سبب نجات آنهاست. روشن است که محبت اقتضای تناسب و سنخیت روحانی بین محب و محبوب دارد و سبب حشر آنان با یکدیگر است. چنانچه پیامبر اسلام صلوات خدا بر او باد فرمود: (المرء یحشر مع من أحب) انسان با کسی که دوستش دارد، محشور می شود. پس سزاوار نیست که محبت اهل بیت را پاداش رسالت پیامبر قرار دهیم. کسی که روحش مکدر باشد و با آنان فاصله داشته باشد، نمی تواند حقیقتا آنان را دوست بدارد، چنانچه ممکن نیست اهل توحید که روحشان منور است و اهل معرفت و محبت به خدا هستند، آنان را دوست نداشته باشند، چرا که آنان خاندان پیغمبر و معادن ولایت و فتوت اند.

بنابراین دوستدار آنان جز کسی که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسول هم او را دوست دارند، نیست. چرا که اگر محبوب خدا نبودند، رسول الله هم آنان را دوست نمی داشت. مراد از اهل بیت نیز همان چهار نفری هستند که در روایت نقل شده است.))[۳۳]

سپس روایتی را که از ابن عباس نقل خواهیم کرد، ذکر می کند.

اینک نمونه هایی از روایاتی که این تفسیر را تأیید می کند، برای شما خوانندگان محترم نقل می کنیم:

ابن عباس می گوید: هنگامی که این آیه نازل شد به رسول خدا(ص) عرض کردند: ای رسول خدا! قربی (نزدیکان)، همانهایی که دوستی شان بر ما واجب شده چه کسانی هستند؟ فرمود: علی و فاطمه و دو فرزندش.[۳۴]

((طبرسی)) صاحب تفسیر معروف ((مجمع البیان)) حدیثی مسند را از ابوامامه باهلی نقل می کند که رسول خدا(ص) فرمودند:

((خداوند پیامبران را از درختان مختلفی آفرید و من و علی از یک درخت آفریده شدیم. من ساقه درختم و علی شاخه آن. فاطمه شکوفه آن و حسن و حسین میوه های آن و پیروان ما برگهای آنند. پس هر کس به شاخه ای از شاخه های آن دست گیرد، نجات بیابد و آن کس که از آن انحراف پیدا کند، سقوط خواهد کرد. حتی اگر بنده ای هزار سال عبادت خدا را بجا آورد و پس از آن هزار سال دیگر خدا را عبادت کند و باز هم هزار سال دیگر عبادت نماید، به طوری که از (شدت عبادت) چون مشک کهنه گردد، ولی ما را دوست نداشته باشد، خداوند او را با سر در آتش می افکند.)) سپس آیه مودت را تلاوت فرمود.[۳۵]

علاوه بر آن ائمه اطهار(ع) نیز در مواردی بدین آیه استشهاد نموده و خود را از مصادیق آن معرفی کرده اند.[۳۶]

کمیت اسدی شاعر بنام عرب نیز با استناد به همین روایات اظهار می دارد:

وجدنا لکم فی آل حم آیه

تأولها منا تقی و معرب[۳۷]

در باره شما در سوره آل حم آیه ای را یافتیم که هم افرادی که با تقیه سخن می گفتند و هم کسانی که به طور علنی اظهار نظر می نمودند، آن را تأویل کردند (و بر شما منطبق نمودند و خلاصه هیچ کس دلالت آن آیه را در باره شما انکار نکرد).

در برخی از روایات بر اساس این تفسیر، ((حسنه)) نیز در آیه شریفه، ((مودت و دوستی اهل بیت پیامبر)) تفسیر شده است. جملاتی از سخنرانی امام حسن مجتبی(ع) را زینت بخش این قسمت قرار می دهیم، فرمود:

((انا من اهل البیت الذین افترض الله مودتهم علی کل مسلم فقال: ((قل لا اسألکم علیه اجرا الا الموده فی القربی و من یقترف حسنه نزدله فیها حسنأ فاقتراف الحسنه مودتنا اهل البیت))[۳۸]

ما از خاندان رسول خدا هستیم، از کسانی که خداوند دوستی شان را بر هر مسلمانی واجب شمرده است و فرموده بگو من جز مودت و دوستی نزدیکانم اجر و پاداشی از شما نمی خواهم و کسی که کار نیکو انجام دهد، نیکی را در حق او افزایش می دهیم. پس انجام کار نیک، دوستی و محبت ما خاندان پیغمبر است.

اما دو نکته از زبان مفسران:

۱- اینکه آیه با تعبیر ((الموده فی القربی)) آمده، نه ((موده القربی)) یا ((الموده للقربی)) برای آن است که در تعبیر اول، نوعی مبالغه نهفته است، و به عبارت دیگر برای محبت و دوستی، مقر و مکانی قرار داده است. از نظر ادبی کلمه ((فی القربی)) مربوط به محذوف است و نه مربوط به ((مودت))[۳۹] و در واقع چنین است: (الا الموده ثابته فی القربی و متمکنه فیها)

۲- برخی از مفسران اظهار داشته اند که سخن پیامبر در این آیه با مشرکین مکه است که من از شما پاداشی نمی خواهم، فقط به خاطر خویشاوندی، مرا دوست بدارید و آزارم ندهید. در حالی که:

اولا: آیه شریفه هر چند در سوره ای است که مکی است، اما این آیات، مدنی می باشد و مربوط به انصار است و شأن نزول نیز شاهد آن است و این نکته که ترتیب فعلی سور و آیات به ترتیب نزول نیست از واضحات است. چنانچه تنظیم مجموعه ای از آیات در یک سوره به معنای نزول همه آنها در مکه یا مدینه نمی باشد. مکی بودن یک سوره نیز دلیل بر آن است که اکثر آیات آن سوره در مکه نازل شده، همچنین مدنی بودن سوره.

ثانیا: پاداش خواستن از مشرکین توسط پیامبر امر معقولی نیست تا پیامبر با چنین آیه ای آن تصور را ابطال کند.

ثالثا: این معنا مخالف روایات معتبر فراوانی است که نمونه هایی از آن گذشت.

رابعا: منشأ این سخن در میان بعضی از مفسران، ((عکرمه)) است که از دشمنان اهل بیت و مزدوران بنی امیه و از خوارج و محدثان دروغپرداز می باشد.[۴۰]

۴. بر

ان الابرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورا عینا یشرب بها عبادالله یفجرونها تفجیرا یوفون بالنذر و یخافون یوما کان شره مستطیرا و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا. .[۴۱]

((نیکوکاران در بهشت از شرابی نوشند که طبعش کافور است. از سرچشمه گوارایی آن بندگان خاص می نوشند که هر کجا بخواهند، جاری می شود. به عهد و نذر خود وفا می کنند و از قهر خدا در روزی که دشواریاش اهل محشر را فرا گیرد، می ترسند و هم بر دوستی خدا به فقیر و اسیر و طفل یتیم طعام می دهند.))

سوره دهر و یا لااقل هیجده آیه اول آن در مدینه منوره بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است و شأن نزول آن، که بسیاری از مفسران شیعه و سنی بر آن اتفاق نظر دارند، گواه بر این مطلب است.

ابن عباس می گوید: حسنین(ع) بیمار شدند. پیامبر اکرم(ص) با گروهی از یاران خویش به عیادت آنان آمد و خطاب به حضرت علی(ع) فرمود: ای اباالحسن! خوب بود برای شفای فرزندانت نذر می کردی. علی، فاطمه (و بنا به نقلی حسنین ((علیهم السلام))) و فضه، نذر کردند که اگر آن دو شفا یافتند سه روز روزه بگیرند. پس از مدتی کوتاه آن دو بزرگوار شفا یافتند و به نذر خویش وفا کردند. چون در خانه چیزی نداشتند، علی(ع) سه من نان جو قرض گرفت. فاطمه(س) ثلث آن را آسیاب کرد و به تعداد اعضای خانواده پنج قرص نان پخت و آن را در سفره افطار نهاد. قبل از تناول سائلی به در خانه آمد و صدا کرد: سلام بر شما! ای اهل بیت محمد! مسکینی از مساکین مسلمانم؛ اطعامم کنید که خد