پاورپوینت کامل سیمای فاطمه زهرا(س) در شعر معاصر فارسی ۸۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل سیمای فاطمه زهرا(س) در شعر معاصر فارسی ۸۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل سیمای فاطمه زهرا(س) در شعر معاصر فارسی ۸۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل سیمای فاطمه زهرا(س) در شعر معاصر فارسی ۸۱ اسلاید در PowerPoint :

>

مقدمه:

شعر اهل بیت در مسیر تاریخ

ایران تنها کشوری است که مذهب تشیع از قرنها پیش در آن رسمیت دارد و همه یا بسیاری از ابعاد حیات فکری فرهنگی مردم را به نوعی تحت تأثیر قرار داده است. یکی از بارزترین نشانه های این تأثیر عشق و علاقه عمومی به اهل بیت پیامبر(ع) و تجلی این محبت و عشق در ((شعر)) یعنی روشن ترین جلوه گاه عواطف و افکار ملتهای خاورمیانه است.

سرودن سوگها و ستایش ها (مرثیه، مدیحه، و منقبت) از شیوه هایی است که شاعران مسلمان و شیعی به طور سنتی برای اظهار عقاید و علایق خود به اهل بیت به کار می بسته اند. در این میان، انتظار می رود که حضرت فاطمه زهرا(س) به عنوان نزدیکترین فرد به پیامبر اسلام(ص) و تنها یادگار او و محور اهل بیت و مصداق آیات کریمه ای از قرآن، جایگاه ویژه ای داشته باشد. می دانیم که شعر عربی از قرن اول هجری برای تبلیغ عقاید شیعی و ترویج اهل وصایت و امامت و دفاع از آنها و افشای بدعت و انحرافی که تاریخ اسلام را از مسیر رشد صحیح خارج کرد، به کار رفته است.[۱] لکن در شعر فارسی اینچنین نیست. زیرا تاریخ ادب اهل بیت در این زبان، با تکامل ادب فارسی از یک سو و وضعیت سیاسی و اعتقادی ایرانیان از سوی دیگر ارتباط دارد. با گسترش دین اسلام در ایران و تکامل فارسی دری نخستین آثار شعر اهل بیت در منظومه بلند پدر شعر ایران فردوسی طوسی در قرن چهارم آشکار شد و هم او در ابیاتی از حماسه خود زبان به ستایش و اظهار ارادت به پیامبر(ص) و امام علی(ع) گشود. پس از آن نیز تا قرن هشتم در مقایسه با قرون اخیر و رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران، حضور شعر اهل بیت در گستره ادب چندان چشمگیر نیست. شاید سبب این کاستی، کم اطلاعی ادیبان متقدم از حقایق دهه های نخست تاریخ اسلام و اهمیت آنها باشد. هر چه هست، نخستین سروده ها در باره دختر پیامبر(ص) با اشعار ناصرخسرو قبادیانی، سنایی غزنوی، قوامی رازی و… آغاز می شود.[۲] اشعار فاطمی این مرحله دارای ویژگی ارزشمندی است و آن اینکه بیان حقایق تاریخی و عقاید دینی در آن فراوان و تصنعات و تکلفات ادبی در آن کمتر است.

با رسمیت یافتن مذهب تشیع، دیری نمی پاید که رواج زبان بازیهای شاعرانه و تکلفات سخنوران، موجب ظهور برخی سروده های نامأنوس با دل و زبان مردم و مناسب به به و چه چه شنیدن در محفل ادبا و خواص شد، بیهوده نیست که اندک اندک اشعار و نوحه های عامیانه در میان توده های مردم رسوخ یافت و تعزیه و روضه ها از آن پر شد و پایه بسیاری از برداشتهای غلط و عوامانه در باره معصومین(ع) از جمله صدیقه کبرا(س) گردید.[۳] نمونه ای از این لفظپردازیها را در شاعر قرن هشتم هجری، خواجوی کرمانی می توان دید که در مدح حضرت زهرا می گوید:

عروس نه تتق و لاله برگ هفت چمن

تذرو هشت گلستان و شمع شش منظر

ز نام او شده نامی سه فرع و چار اصول

به یمن او شده سامی دو کاخ و پنج قمر

کمینه سوری بیت العروس اوساره

کمینه جاریه خانه دار او هاجر

به مطبخش فلک دودخورده را در پیش

ز مه طبقچه سیم و ز مهر هاون ازهر[۴]

گرچه نمی توان برای خلاقیت شعری و رعایت مناسبتهای لفظی و معنایی محدودیتی قایل شد، ولی چه توان کرد که این گونه جمال گرایی، سرانجام به ضد جمال تبدیل شده و به اسلوبی تکراری بدل گشته است. چنان که حسینعلی خان سلطانی همچون برخی دیگر از شاعران قرون متأخر در مدح آن حضرت چنین سروده است:

صدف یازده گهر که از او

گشت قدر نه آسمان والا

چار عنصر بدو گرفت قوام

هشت کوکب بدو فزود ضیا

هشت خلد از وجود مسعودش

جست زیب و طراز و فر و بها…[۵]

ناگفته نماند که مغلق گویی و ساده گویی در تاریخ شعر اصولا دو جریان موازی هستند. و در کنار این دست اشعار لفظپردازانه، برخی شعرها عالی ترین مفاهیم لطیف را به زبانی رسا و روشن در گوش جان مردمان روزگار زمزمه کرده اند. از نمونه چنین شعرهایی، شعر ((قدسی)) (از شاعران قرن یازدهم) است که سادگی، طراوت خاصی دارد، چنان که گویی شاعر معاصر به تازگی آن را سروده است:

… ای که تو بر آل کسا محوری

بر سر زنهای جهان افسری…

جام حیا مست ز صهبای توست

واژه ای از دفتر معنای توست

صبر و رضا طفل دبستان توست

ریزه خور سفره احسان توست…

گشت نهان بر همه کس تربتت

تا بشناسند غم غربتت… [۶]

دشواری سرودن در شأن والای حضرت زهرا(س)

البته نباید فراموش کنیم که سرودن در شأن والای حضرت سیده النسأ که انسانی عدیم النظیر و زنی همطراز انبیاست کاری است دشوار و توفیقی است که باید خود آن حضرت عطا فرماید.

چه بسا سخنی که به قصد قربت و به نیت ستایش گفته شود و در باره سایر اولیا و ائمه(ع) گفتنش خالی از اشکال باشد ولی اگر در باره حضرت زهرای مرضیه(س) گویند، استخفاف به شأن او محسوب گردد. (مانند وصف جمالات ظاهری و مانند آن). تأثیر این دشواری را در محدودیت قلمرو سخنوران و تکرار شدن مضامین شعرای متقدم از گذشته تا امروز نمی توان نادیده گرفت.

نکته آنجاست که تکرار این گونه مضامین در شعر دوره های مختلف نه بر شناخت شیعه و سایر مسلمانان از آن حضرت چیزی می افزاید و نه بابی از آگاهی بر غیر مسلمانان که اصولا با درک اوصافی از این دست آنهم با این اشارات اجمالی شاعران بیگانه اند:

عصمت کبرا، علت غایی خلقت، بضعه طه، ام ابیها، شفیعه محشر، انسیه حوراء، ام الائمه، کفو حیدر، مادر دو عیسی و دو مریم و… آیا وقت آن نرسیده است که سخن سخنوران متعهد و دیندار راهی برای افزایش شناخت مسلمانان و تاباندن انوار فاطمه زهرا(س) بر دل و جان مشتاقان حقیقت و مستعدان هدایت بگشاید.

چهار نگرش کلی

به نظر می رسد اگر ((شعرهای فارسی فاطمی)) را که تا کنون سروده شده است از لحاظ جهت گیری و زاویه نگرش دسته بندی کنیم، نقاط ضعف و قوت و زمینه های خالی و نیازمند خلاقیت بیشتر تا حد بسیاری روشن و مشخص گردد، عمده این گونه اشعار اعم از قدیم و جدید از نظر نگرش و فضای حاکم بر آنها قابل تقسیم به انواع چهارگانه است:

۱- روایی و تاریخی

۲- فلسفی و کلامی

۳- تخیلی و شاعرانه

۴- عاطفی و شخصی

بدون شک بسیاری از سروده ها دو، سه و یا هر چهار جنبه را بهم آمیخته دارند و تعداد اشعاری که تنها یکی از جهات را لحاظ کرده باشد، فراوان نیست. پرسش آن است که چرا اصولا این چهار نگرش نمود بیشتری یافته است؟ آیا شاعران راههای دیگری برای شناختن و شناساندن آن وجود شریف نداشتند که غالب آنان خود را در سنتهای ادبی گذشتگان و مدایح و مراثی و مناقب زندانی کرده اند؟

اکنون با ذکر نمونه هایی با اولویت دادن به شعر معاصران به بررسی این نگرشها می پردازیم.

نگرش روایی و تاریخی

مراد از این گونه نگرش، شعرهایی است که بر مبنای ذکر مقاطعی از زندگی آن حضرت مانند ازدواج ایشان، غصب شدن فدک و شهادت او و یا بر مبنای جایگاه صدیقه کبرا در خاندان عصمت و آیات و احادیثی که در شأنش آمده است، شکل گرفته اند.

از نمونه خوب این گونه شعرها در قدیم، قصیده ابن حسام خوسفی (شاعر قرن نهم) است تحت عنوان ((مهمانی کردن فاطمه جناب پیامبر را)) که با این بیت آغاز می شود:

از بر اطراف باغ، از چمن گل عذار مجمره پرعود کرد، بوی خوش نوبهار[۷] یا قصیده ((مروج الاسلام کرمانی)) که ابیاتی از آن را می خوانیم:

ای در درج حیا و آیت عظمی

بضعه خیر الوری و مریم کبری

ام کتاب، ام فضل، ام علومی

((ام ابیها))ت خوانده خواجه ((اسری))

تا آنجا که می گوید:

آه که در مدت قلیل چه آمد

بر سرت از مردمان بی سر و بی پا[۸]

از این دست سروده ها، اگر شاعران قادر باشند از ظواهر امور بگذرند و رابطه حوادث را با یکدیگر در گذشته و آینده تحلیل کنند و در عین حال از لطافت خاص بیان شعری دور نیفتند، باید گفت که به شأنی عالی در شعر دست یافته اند. مثنویهای احمد عزیزی در کتاب لاله های زهرایی حرکتی است در این سو و نیز قصیده زیبای ((فرید)) شاعر متعهد معاصر با مطلع ((روزی که دفن کرد علی بی صدا ترا)) ضمن اشاره به مرحله تاریخی حیات آن حضرت به تحلیلی منطقی و در عین حال شاعرانه دست یافته است. به سروده های هر دو شاعر در این نوشتار اشارتهای دیگری خواهیم کرد. آری ثبت حوادث، کار مورخ است و تحلیل آن، کار متفکر.

نگرش فلسفی و کلامی

اشعاری را که عمدتا به نقش زهرای مرضیه(س) در عالم هستی و مقام معنوی و روحانی و عرفانی اش می پردازد، می توان دارای جهتی فلسفی و کلامی دانست. از این دست اشعار از دیرباز تا کنون گفته اند و می گویند. بسیاری از این نوع سروده ها تکرار سخنان شعرای متقدم و بخشی نیز مبتنی بر نکات ظریف و تازه ای است. یکی از بهترین این گونه اشعار مثنوی ((محمد فکورصفا)) (متخلص به فکور) است که تفسیری از ((مناقب منسوب به ابن عربی)) می باشد. مثلا در تفسیر صفتی از صفات آن حضرت (جواد العالم العقلیه)، گوید:

عقل گل، اول ظهور باری است

وان ظهور اندر موالی جاری است…

چون که ظرف جان زهرا کامل است

عقل کل را در پذیرش شامل است

حضرتش مشکات نور عقل شد

تا که نور او به عالم نقل شد…

در لباس زن هویدا شد ولی

یازده انوار از او شد منجلی… [۹]

ابیاتی که جنبه فلسفی دارند غالبا در مقدمه قصاید قرار گرفته اند؛ چنان که شاعر معاصر محمدعلی صاعد در مقدمه قصیده ای در ستایش حضرت زهرا(س) آورده است:

کیست وجودش ز بعد خالق اکبر

فوق وجود و ز حد وصف فراتر؟

کیست که باشد وجود، ذیل وجودش

هست عرض، هر چه هست و اوست چو جوهر[۱۰]

شعری با این گونه مضامین با همه ارجمندی، در نهایت ((شعر خواص)) است و از نظر ارتباط با عموم، محدودیتهایی دارد.

اگر صبغه اصلی شعرها جنبه های عقلی و فلسفی باشد این خطر وجود دارد که شعرای متعهد و توانا و اندیشه گرا مهجور واقع شوند و توده های مردم به ادبیات به ظاهر مذهبی ولی عامه پسند و مبتذل روی آورند؛ چه، در این گونه شعرها ایجازی هست که راه را بر تفاسیر و شرح مطالب و استدلالهای روشن می بندد و اگر شعر به عرصه احتجاجات منطقی و فلسفی گردید به نظم خشک تبدیل می شود.

نگرش تخییلی و شاعرانه

در این گونه شعرها که دارای نگرش تخییلی به قضایا هستند، تخیل هنری و مفاهیم فاقد مصادیق خارجی بر سایر جنبه ها غلبه دارد. نمونه مبالغهآمیز این گونه اشعار مدیحه سنجر کاشانی است که به جای آنکه خواننده شعر به اعجاب در برابر صفات عالیه حضرت فاطمه(س) برسد، در برابر نازک خیالی و مضمون یابی شاعر شگفت زده می شود:

هم خضر آب داشت، هم اسکندر آینه

مثل تویی که دید در آب و در آینه؟

از بیم چشم زخم فلک ز آفتاب و ماه

حاضر کند به بزم تو با مجمر آینه

عکس تو را که شعله صف سرکش آمده است

در بر اگر کشد نکند باور آینه

تا آنجا که گوید:

تقلید وضع ساره خیرالنسا نمود

زان رو نکرد بر سر و بر، زیور آینه

بانوی عرش حجله وفا و خاتون خلد زاد

آن کز حیا نخواسته از شوهر آینه… [۱۱]

همین نازک اندیشی در شعر ((خسرو احتشامی)) شاعر نوجوی معاصر یافت می شود بیآنکه کلیت شعر، وقف خیالآفرینی شود و به این نکته در اواخر نوشتار به روشنی می پردازیم:

تا رخصت حضور نیابد، شب طلوع

مهتاب از ادب نتراود به روزنش…

تا کعبه راز سنگ کرامت نیفکند

از چشم روزگار نهان است مدفنش[۱۲]

این گونه سخنان از مصادیق ((یجوز للشاعر ما لا یجوز لغیره)) هستند. باری، باید پذیرفت که شعر را عالمی دیگر است و شعر خالی از خیال لطفی ندارد. لکن گستره پرواز خیال در شعر متعهد تا جایی است که از هدف دور نیفتیم. نباید فراموش کرد که هدف اصلی شعر دینی، بویژه شعر اهل بیت، بیان حقیقت، ترویج ارزشهای توحیدی، و گسترش فضیلت است.

نگرش عاطفی و شخصی:

آن دسته از اشعاری که بیان عواطف دینی و احساس ارادت به آستان مقدس فاطمه مطهر(س) در آنها غلبه دارد، می تواند به عنوان سروده های عاطفی قلمداد شود. در نخستین سده های ظهور شعر شیعی، بیان اعتقادات دینی و ثبت حقایق تاریخ اسلام بر سایر جنبه ها غلبه دارد، الا اینکه پایان برخی از شعرها با طلب شفاعت و دادخواهی سامان می یابد که بعدی عاطفی به شعرها می دهد.

حساب سروده هایی را که در باره شهادت و مظلومیت آن حضرت است، باید جدا کرد زیرا تأثیر واقعه در بسیاری از موارد بیش از تأثیر زبان شعر است بویژه آنکه شاعران برای ایجاد انگیزش عاطفی در مردم عمدا یا سهوا از باطن حوادث گذشته و به پوسته آن با تفصیل و رنگ و لعاب می پردازند و گاه شعر را از لطافت هنری و محتوای توحیدی هر دو خالی می کنند. این گونه اشعار عوامانه ضربات مهمی بر فرهنگ عمومی دینداران در گذشته وارد کرده است که هنوز آثار آن باقی است.

مرحوم صغیر اصفهانی که از شاعران پیش کسوت معاصر در اشعار مذهبی است، گاه به شعری فلسفی و تجریدی (بیشتر در مدایح) و گاه به نوحه خوانی که با شعر عامیانه مذهبی