پاورپوینت کامل تنظیم خانواده در ایران؛ رویکردی سلامت نگر، به جای جمعیت نگر ۸۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تنظیم خانواده در ایران؛ رویکردی سلامت نگر، به جای جمعیت نگر ۸۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تنظیم خانواده در ایران؛ رویکردی سلامت نگر، به جای جمعیت نگر ۸۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل تنظیم خانواده در ایران؛ رویکردی سلامت نگر، به جای جمعیت نگر ۸۴ اسلاید در PowerPoint :

>

گفتگو با دکتر حسین ملک افضلی

[موضوع کنترل جمعیت در جمهوری اسلامی ایران فراز و نشیب هایی را طی کرده و از تشویق به ازدیاد فرزندان در دهه اول به فرهنگ «فرزند کمتر زندگی بهتر» در دهه سوم رسیده است. این امر از دو منظر نظری و اجرائی قابل بررسی است اما در این گفتگو بیشتر عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران در کنترل جمعیت و پیامدهای آن، از منظر اجرایی به زبان یکی از مدیران فعال در این عرصه، مورد توجه قرار گرفته است. اینکه نگاه و توضیح جناب آقای دکتر ملک افضلی و طبعاً سیاست جاری، چقدر برای مخالفان کنترل جمعیت قانع کننده باشد، به ویژه اگر در مناطقی از کشور نگران به هم خوردن ترکیب جمعیت باشند، پرسشی است که باید در متن گفتگو جویا شد.]

«تنظیم خانواده» در جمهوری اسلامی ایران یکی از موفق ترین اقداماتی بوده که طی سال های گذشته صورت گرفته، به طوری که میزان موفقیت آن در سطح جهانی به عنوان یک نمونه مطرح شده است. کاهش رشد جمعیت از ۲/ ۳ به ۲/ ۱ طی ۱۵ سال نمونه ای بی همتا است. اما این اقدام با برخی سؤالات روبه رو است. هدف از تنظیم خانواده و کنترل جمعیت چه بوده است؟ آثار این اقدام بر زندگی زنان و کودکان طی سال های اخیر چگونه بوده و آیا در مجموع «کنترل جمعیت» به شکلی که در ایران اعمال شد، در جهت منافع و مصالح ملی و به طور ویژه بهبود شرایط زندگی زنان کشور بوده است؟

آقای دکتر حسین ملک افضلی، آشناترین چهره در اجرای برنامه تنظیم خانواده کشور است. وی از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۸ معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امر توسعه شبکه بهداشت جمهوری اسلامی بوده و از سال ۱۳۶۸ تا کنون رئیس انجمن تنظیم خانواده است.

دکتر ملک افضلی همچنین از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ دبیر بهداشت عمومی وزارت بهداشت و از سال ۱۳۷۸ تا کنون معاون پژوهش و فن آوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

طرح مبارزه با فلج اطفال در ایران و افغانستان از فعالیت های دوران مسئولیت وی بوده و موفقیت در ساماندهی ۰۰۰/ ۲۰ زن بهورز داوطلب به عنوان یک تشکل غیر دولتی با هدف تقویت برنامه های بهداشتی خانواده در مناطق محروم شهری، نیز چاپ ۸۰ مقاله در مجلات علمی داخلی و بین المللی و ۸ تألیف و ترجمه در کارنامه دکتر ملک افضلی قرار دارد.

با ایشان که از آغازین روزهای طرح و اجرای برنامه کنترل جمعیت و تنظیم خانواده تا کنون درگیر موضوع بوده، در این باره گفتگو کرده ایم:

پیام زن: ابتدا تشکر می کنیم از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید. برای آغاز گفتگو لطفاً به طور کلی به موضوع کنترل جمعیت در جمهوری اسلامی با توجه به آنچه شرع و عرف بر آن تأکید دارد، بپردازید.

دکتر ملک افضلی: من هم تشکر می کنم که چنین امکانی را برای من فراهم کردید. چنان که اطلاع دارید پس از انقلاب تا حدود ۱۰ سال مردم به داشتن فرزندان زیاد تشویق می شدند. این کار نه فقط در سخن بلکه در امتیازاتی که به خانواده های پر جمعیت داده می شد، مشهود بود.

البته از همان زمان دیدگاه دیگری هم مطرح بود که موضوع کنترل جمعیت را دنبال می کرد. بنابراین به تدریج مباحثی در این زمینه مطرح و تلاش شد با ارائه ارقام و آمار نشان داده شود که داشتن جمعیت زیاد از نظر اقتصادی و از نظر بهداشتی به نفع مملکت نیست. من هم از کسانی بودم که با جمع آوری و ارائه اطلاعات سعی کردم نشان دهم فرزند زیاد چه تأثیراتی را بر سلامت مادر، سلامت کودک و به طور کلی بر جامعه رو به توسعه و پیشرفت دارد.

البته طبیعی بود که با وجود برخی ذهنیت ها لزوم کنترل جمعیت به راحتی پذیرفته نشود. به خاطر دارم یک بار وقتی در وزارت بهداشت به عنوان معاون وزیر در مورد کنترل جمعیت صحبت می کردم یکی از آقایان اعتراض کرد که شما بر خلاف سیاست های دولت صحبت می کنید. خدمت ایشان عرض کردم هر کاری که سلامت خانواده را به خطر بیندازد باید متوقف شود و ما مکانیزم تنظیم خانواده را راهکاری برای ارتقای سلامت مادر و کودک و به دنبال آن سلامت خانواده می دانیم.

به عبارت دیگر ما کاری به اینکه جمعیت زیاد یا کم بشود نداریم، بلکه از نظر علمی زایمان خانم ها زیر ۱۸ سال و بالای ۳۵ سال برای سلامتی آنها و فرزندشان زیانبار است و مشکلاتی به وجود می آورد، مثلاً زایمان در سن بالا احتمال عقب افتادگی کودک را بالا می برد یا اینکه تعداد زیاد بچه ها با فاصله کم میان آنها، بر اساس آمار و ارقام تعداد مرگ و میر را بالا می برد. بنابراین نگاه ما یک نگاه بهداشتی است.

این مباحث حدوداً چه سال هایی مطرح شد؟

فکر می کنم از سال ۱۳۶۳ شروع شد و به دنبال آن کارهای علمی زیادی صورت گرفت و همایش ها و کنگره هایی برگزار شد. تا اینکه در سال ۶۵ مشخص شد جمعیت کشور حدود ۴۵ میلیون نفر است و سالانه در حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تولد داریم؛ یعنی ۴۲ در هزار تولد زنده. این میزان خیلی بالایی بود و شاید کشور را از این جهت در مقام نخست جهان قرار می داد. بنابراین دامنه مباحث وسیع تر شد، اما همچنان دو دیدگاه در این زمینه مطرح بود. باز به خاطر دارم در یکی از نشست هایی که در باره ضرورت تنظیم خانواده صحبت می کردم یکی از علمای محترم فرمود: شما دارید راجع به مطلبی صحبت می کنید که در شریعت چندان مد نظر نبوده، بلکه برعکس آن توصیه شده است.

خدمت ایشان عرض کردم: ما در اسلام صیانت نفس را بسیار محترم می شماریم و اولویت می دهیم، تا آنجا که اگر کسی احتمال عقلایی زیان و ضرر در امری مثل روزه را بدهد آن را بر او حرام می دانیم. در اینجا هم من به عنوان یک پزشک اعتقاد دارم اگر خانمی فرزندان زیاد به دنیا بیاورد یا فاصله کمی میان آنها باشد یا زود و دیر حامله بشود برایش ضرر دارد. این یک اصل شرعی است که انسان حق ندارد به بدن خودش صدمه وارد کند. بنابراین مسئله تنظیم خانواده از این منظر یک امر شرعی است. ناگفته نماند من چون از یک خانواده روحانی هستم، با مسائل شرعی آشنایی داشته و به آن اعتقاد دارم و پایبندم. به هر حال این بحث ها خوشبختانه به گوش حضرت امام(ره) رسید و ایشان در نامه ای که به حجت الاسلام انصاری نوشتند مطرح کردند که الان زمان طرح بحث هایی مثل تنظیم خانواده و روشن شدن ابعاد مختلف آن است.

ظاهراً حضرت امام در این زمینه شروطی داشتند.

حضرت امام(ره) مخالفتی با تنظیم خانواده نداشتند، اما تحت چهار شرط: یکی اینکه به خاطر تنظیم خانواده فعل حرامی انجام نشود. دوم اینکه رضایت طرفین شرط است و همسر حتماً باید راضی باشد. سوم اینکه شخص عقیم نشود و چهارم اینکه تبعات پزشکی یعنی عوارض مهمی نداشته باشد.

این چهار شرط به مسائل بسیار اساسی، منطقی و حتی حقوق بشری مثل رضایت طرفین اشاره داشت. از سوی دیگر شرایط اقتصادی، جنگ و فشارهایی که به دولت برای تأمین نیازهای مردم وارد می آمد، سبب شد کنترل جمعیت به عنوان سیاست و برنامه رسمی شناخته شود.

این اتفاق در چه سالی افتاد و ساز و کارهای اجرایی آن چه بود؟

اگر اشتباه نکنم سال ۱۳۶۸ بود. برای اولین گام بودجه لازم در این زمینه در اختیار قرار گرفت و خوشبختانه چون دارای یک نظام خوب ارائه خدمات بهداشتی تا عمق روستاها بودیم توانستیم حرکت وسیعی را آغاز کنیم. خانه های بهداشت در روستاها عامل بسیار مهمی بود. علاوه بر این تربیت پزشکان زن وضعیت مناسبی را برای انجام این کار فراهم کرد. سوابق اطلاعاتی خوبی هم که در اختیار دولت بود مزید بر علت شده و قرار شد تنظیم خانواده نه تنها از سوی بخش دولتی بلکه در بخش خصوصی نیز با تضمین پرداخت تعرفه هایی دنبال شود. به این ترتیب امکان استفاده از وسایل مختلف جلوگیری از بارداری تا دورترین نقاط کشور گسترش و تعمیق یافت و بعدها با پیشرفت علم و فن آوری امکان بستن لوله های رحمی در زنان یا «توبکتومی» فراهم شد. یعنی از آنجا که این عمل دیگر به عقیم شدن منجر نمی شد و با عمل جراحی مجددی امکان باروری به وجود می آمد، موضوع از دایره شروط حضرت امام(ره) خارج شد. با کسب مجوز در این زمینه، گروه های سیار متشکل از یک جراح و یک متخصص بیهوشی و سایر عوامل به روستاها اعزام شده و مورد استقبال داوطلبان زیادی قرار گرفتند. البته ابتدا بیشتر خانم هایی که سن نسبتاً بالایی داشتند داوطلب می شدند. در مورد آنها این عمل اگر چه تأثیر زیادی روی کنترل جمعیت نداشت، ولی برای سلامتی داوطلبان که بالای ۳۵ سال داشتند و اغلب دارای فرزندان زیادی بودند، بسیار مفید بود. رحم این خانم ها اغلب شل شده و احتمال خونریزی داشت. بنابراین در ابتدا این اقدام، کاری بهداشتی بود تا پیشگیری از زاد و ولد بیشتر. بعدها مشخص شد «وازکتومی» یعنی بستن لوله آقایان نیز سبب عقیم شدن نمی شود و مجاز شناخته شد.

امروز وقتی به پشت سر نگاه می کنیم، می بینیم مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرده ایم، اما الحمدللَّه برنامه تنظیم خانواده در کشور جا افتاده و با توجه به مسائل اجتماعی، پیشرفت دانش و اصول پذیرفته شده از نظر شرعی، برداشت مناسبی از آن صورت گرفته است. بخصوص اینکه بنیاد تنظیم خانواده در ایران بر سلامت مادر و کودک استوار است.

این نگاه آیا در همه دنیا حاکم بر موضوع کنترل جمعیت و تنظیم خانواده است، یا در ایران برای همخوانی آن با شرایط جامعه مطرح شد؟

این نگاه ابتدا در ایران و بعدها در سال ۱۹۹۴ یعنی ۱۳۷۳ در کنفرانس قاهره مطرح شد و جا افتاد. در این کنفرانس موسوم به کنفرانس جمعیت و توسعه که نمایندگان کشورهای مختلف جمع شده بودند توافق شد که به جای کنترل جمعیت، سلامت باروری مطرح باشد، یعنی همان هدف گذاری که ما از سال های ۶۵ – ۶۴ به آن روی آورده بودیم. دنیا هم امروز به این واقعیت واقف شده که رویکرد تنظیم خانواده باید سلامتی افراد آن باشد، به خاطر همین آن را اینک در کنار برنامه های بهداشتی دنبال می کنند، در حالی که پیشتر در کنار مباحث جمعیت شناسی مطرح بود و به آن نگاه کمّی می شد.

به هر حال بعد از کنفرانس قاهره تنظیم خانواده در قالب خدمات بهداشتی قرار گرفت، مثل مراقبت بدن، مثل واکسیناسیون یا لاغر بودن که نوعی راهکار برای تأمین سلامت شناخته می شود، یعنی نگاه ما مصلحتی نیست، بلکه رویکردی واقع گرایانه و انسانی است.

البته ناگفته نماند که سوادآموزی و رشد تحصیلات در زنان را هم باید بر عزم دولت، ساز و کارهای مناسب و رفع مشکلات شرعی در موضوع کنترل جمعیت اضافه کرد. یکی از کارهای بزرگی که جمهوری اسلامی انجام داد و هنوز ادامه دارد، ارتقای تحصیلی زنان و سوادآموزی آنان در سطوح گسترده است. این اقدام در کنار گسترش ارتباطات، جاده سازی و شبکه های آب و برق و پوشش رادیو و تلویزیون، میزان آگاهی و نیز تقاضاها را بالا برد. از سوی دیگر تدارکات مناسب برای کنترل جمعیت، حتی تا دورترین نقاط کشور هماهنگ شد و جواب خیلی خوبی داد که در همه دنیا زبانزد است.

در سال های آغاز این حرکت، رشد جمعیت ۲/ ۳ درصد بود. در حالی که امروز ۲/ ۱ درصد است. هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که در عرض ۱۵ سال بتواند میزان تولد را تا این حد کاهش دهد. آن هم در شرایطی که به خاطر بهبود و پیشرفت شرایط بهداشتی میزان مرگ و میر نیز بسیار کم شده است.

ما نه تنها توانستیم این مشکل را در کشورمان حل کنیم، بلکه برای کشورهای اسلامی نیز یک نمونه شده ایم. الان هر جا که می خواهند نگاه اسلام را به موضوع کنترل جمعیت دنبال کنند، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان نمونه مطرح می کنند. توانستیم با تفاسیر و تعابیر درست و بخصوص رویکرد سلامت نگر و با شعار «تنظیم خانواده آری، سقط جنین نه» که در کنفرانس قاهره مطرح کردیم، مشکل را حل کنیم.

بله، ظاهراً شعار «کنترل جمعیت آری، سقط جنین نه» توانست در اجلاس قاهره نوعی تعادل میان دیدگاههای موجود برقرار کند.

بله، شعار جالبی بود که توانست میان کاتولیک ها و گروههایی که با سقط جنین و تنظیم خانواده مخالف بودند و از طرف دیگر برخی غربی ها که خواستند سقط جنین را آزاد کنند، تعادل ایجاد کند.

آیت اللَّه تسخیری هم که در آن اجلاس حضور داشتند، عنایت زیادی کردند. به نظر من قدم بسیار مهم و خوبی بود که ما الحمدللَّه از برکاتش برخوردار هستیم. چرا که الان می بینیم خانواده ها آگاهانه این موضوع را مراعات می کنند؛ زایمان های سن پایین و همین طور سن بالا حتی در روستاها کمتر و فاصله گذاری ها بهتر شده است. طبیعی است وقتی خانواده ها با فاصله بچه دار شوند، مادر فرصت می یابد، بدن او آماده می شود، تغذیه کافی پیدا می کند و بچه ها بیشتر رشد می کنند.

امروزه مسئولیت پدرها و مادرها بسیار بیشتر شده و به دلیل رشد فکری ایجاد شده در خانواده ها دیگر خود آنها متقاضی بچه های زیاد نیستند.

آقای دکتر، همان طور که می دانید پیش از انقلاب بسیاری از متدینین با سیاست کنترل جمعیت رژیم پهلوی مخالفت می کردند و شاید یکی از دلایل تشویق داشتن فرزندان زیاد پس از انقلاب به همین موضوع باز می گشت. اما آنچه در جمهوری اسلامی به عنوان تنظیم خانواد