پاورپوینت کامل پژوهشی پیرامون تفسیر امام عسکری(ع) ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل پژوهشی پیرامون تفسیر امام عسکری(ع) ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل پژوهشی پیرامون تفسیر امام عسکری(ع) ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل پژوهشی پیرامون تفسیر امام عسکری(ع) ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint :

>

نوشتار حاضر، قسمتی از بحث های
رجالی استاد «نجم الدّین طبسی» در
بحث خارج فقه می باشد که توسط
نگارنده، تقریر و تنظیم گردیده است.

سرآغاز

پیرامون «تفسیر امام عسکری علیه السلام » نظرات گوناگونی میان علما مطرح شده که در این نوشتار در هفت محور بحث
خواهد شد:

۱. این تفسیر از آنِ کدام امام است؟

۲. ماهیّت و چیستی تفسیر موجود؟

۳. طریق شیخ صدوق به تفسیر.

۴. چگونگی نگاشته شدن تفسیر.

۵. دیدگاه دانشمندان.

۶. بررسی اشکالات.

۷. نتیجه.

۱. این تفسیر از آنِ کدام امام علیه السلام است؟

نخستین بحثی که پرداختن به آن ضروری بوده و تعیین محلّ نزاع و بحث می باشد، این است که «تفسیر عسکری»
املاء امام هادی علیه السلام بوده یا املاء امام حسن عسکری علیه السلام ؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت: در کتب تاریخ و حدیث، دو تفسیر به این نام (تفسیر عسکری علیه السلام ) ثبت شده است:

الف) تفسیری که امام هادی علیه السلام بر حسین بن خالد برقی، طیّ ۳۴ سال در ۱۲۰ جلد تقریر فرمودند (از سال ۲۲۰ تا
۲۵۴).

ب) تفسیری که امام حسن عسکری علیه السلام ، بر یوسف بن محمّد و علیّ بن محمّد بن سیّار۱، طیّ ۷ سال تقریر فرمودند.

در ارتباط با تفسیر امام هادی علیه السلام ظاهرا بحثی در صحّت آن نبوده (به غیر از اشکال ابن غضائری، که در محور ششم
به نقد آن اشاره خواهد شد)، ولی امروز وجود خارجی نداشته و در دسترس ما نمی باشد.

چنانچه حرّ عاملی می فرماید:

«این تفسیر (امام هادی) غیر از تفسیری است که مورد طعن و نقد برخی از علمای رجال بوده، چون این تفسیر از امام
هادی علیه السلام بوده و تفسیر مورد طعن و اشکال، از آنِ امام حسن عسکری علیه السلام است »۲

آقا بزرگ تهرانی در ارتباط با تفسیر دوم می گوید:

«تفسیر عسکری که املاء امام حسن عسکری متولّد (۲۳۲ ه .) و قائم به امر امامت در سال (۲۵۴ ه .) و متوفّای
(۲۶۰ ه .) می باشد، این تفسیر به روایت ابوجعفر محمّد بن علی بن بابویه قمی بوده که به دعای امام زمان علیه السلام دنیا آمده،
…»

آقا بزرگ تهرانی در ارتباط با تفسیر
امام هادی علیه السلام نیز می گوید:

«تفسیر عسکری املاء ایشان در ۱۲۰
جلد می باشد، چنانچه این مطلب را ابن شهر
آشوب در شرح حال «حسن بن خالد برقی»
آورده و ظاهرا مراد از عسکری در اینجا (نقل
ابن شهر آشوب) امام هادی علیه السلام می باشد که
ملقّب به «صاحب عسکر» و «عسکری»
می باشد و همچنین عادهً حسن بن خالد بعد از
برادر بزرگترش ( ابوعبداللّه محمد بن خالد)
زنده بوده و دوران امام هادی علیه السلام را درک
کرده و خدمت حضرت رسیده و از دوران
امامت ایشان تا دوران شهادت، ملازم
امام علیه السلام بوده است و توانسته در این مدّت هر
چه را که امام هادی علیه السلام از تفسیر املاء
فرمودند، به رشته تحریر در آورد…»

آقا بزرگ در ادامه، و در بیان نسبت این
تفسیر به حسن بن خالد و امام هادی علیه السلام و
بیان مقصود ابن شهر آشوب در نسبت دادن
این تفسیر به تألیفات حسن بن خالد، چنین
می گوید:

«با توجّه به اینکه امام هادی این تفسیر
را بر حسن بن خالد املاء فرموده، پس
بجاست که این تفسیر به حسن بن خالد برقی
نیز نسبت داده شود و جزء تألیفات وی
شمرده شود، چنانچه ابن شهر آشوب چنین
کرده است، چنانچه این تفسیر به نام عسکری
نیز اطلاق می شود چرا که املاء امام هادی
می باشد.»

ایشان در نهایت می نویسد:

« ظاهرا از تفسیر امام هادی هیچ اثری
نبوده و همانند بسیاری از تألیفات اصحاب و
علمای ما، هیچ اطلاعی از آن در دست
نیست»۳

وی بدین سان، وجود خارجی کتاب را
نفی می کند.

گفتنی است: برخی از معاصران «محقّق
داماد» گمان کرده اند تفسیر عسکری همان
تفسیر علیّ بن ابراهیم قمی می باشد، که
محقّق داماد از این نظریّه تعبیر به «وهم و
خیال خام و دروغین» می کند و منشأ این
خیال را ضعف خبره و کارشناس بودن،
نقصان مهارت و اطلاع نداشتن از کتب رجالی
می داند.۴

۲. ماهیّت و چیستی تفسیر موجود؟

پرسش دیگر این است که تفسیر موجود
آیا از اجزای ۱۲۰ جلدی تفسیر امام هادی
بوده یا تفسیر امام حسن عسکری می باشد؟

در پاسخ به این پرسش، نخست محقّق
داماد احتمال می دهد که این تفسیرموجود و
فعلی که در دسترس می باشد، از اجزای
تفسیر امام هادی نمی باشد.۵ امّا «محدّث
نوری» به طور قطع و یقین مدّعی می شود که
این تفسیر از اجزای تفسیر امام هادی
می باشد.۶ ولی شاگرد محدّث نوری، «آقا
بزرگ تهرانی» در مقام دفاع از محقّق داماد و
نقد نظر استاد خویش، احتمال محقّق داماد را
تقویت و به یقین تبدیل و به طور قطع و
یقین تفسیر موجود را غیر از تفسیر امام
هادی می داند. آقا بزرگ تهرانی می فرماید:

«لیس هذا المطبوع من اجزاء التفسیر
الکبیر؛ تفسیر موجود، جزء تفسیر کبیری که
ابن شهر آشوب آن را نقل کرده (و گفته در
۱۲۰ جلد بوده و از تألیفات حسن بن خالد
برقی است) نمی باشد. چون در طلیعه تفسیر
موجود چنین آمده است:

این تفسیر، تقریر و املاء امام ابومحمّد
حسن (عسکری) برای دو فرزندی که
پدرانشان آن دو را نزد امام برای تعلیم و
فراگیری علم سپردند، می باشد. که امام
عسکری طیّ ۷ سال، تفسیر را برای این دو
تقریر فرمودند…

در این تفسیر موجود، هیچ اشاره ای به
اینکه حسن بن خالد در این جلسات شرکت
داشته، نشده است. علاوه بر اینکه احتمال
زنده ماندن حسن بن خالد تا زمان امام حسن
عسکری و شرکت در درس تفسیر آن
حضرت، بسیار بعید به نظر می رسد.»

آقا بزرگ در نقد سخن استاد خود، محدّث
نوری، می فرماید:

«آنچه را که استاد ما به آن اعتقاد پیدا
کرده است (مبنی بر اینکه تفسیر موجود از
اجزای تفسیر کبیر امام هادی بوده و احتمال
محقّق داماد را که قائل به تعدّد تفسیر موجود
می باشد، نقد می کند) کسی به نظر ایشان
ملتزم نشده و وجهی نیز برای آن نمی بینیم
چون مانعی از تعدّد نیست…»۷

با توجّه به اینکه در محور اوّل، بیان شد
تفسیر امام هادی علیه السلام وجود خارجی نداشته؛
در این محور، این ادّعا ثابت شد. و از طرف
دیگر، دلیل بر اینکه تفسیر موجود، تفسیر
امام حسن عسکری علیه السلام بوده، ثابت می باشد،
نتیجه می گیریم تفسیر موجود، غیر از تفسیر
امام هادی علیه السلام و علیّ بن ابراهیم قمی
می باشد؛ بلکه تفسیر امام حسن عسکری علیه السلام
می باشد.

حال اینکه آیا این تفسیر تمام یا جزئی از
تفسیر امام حسن عسکری می باشد؟ کسی
متعرّض آن نشده است. ولی با توجّه به اینکه
نگاشتن و املاء تفسیر به مدّت ۷ سال به
طول انجامید، احتمال داده می شود که تفسیر
اصلی بیشتر از تفسیر فعلی بوده و تفسیر
موجود جزئی از آن باشد.

۳. طریق شیخ صدوق به تفسیر

این تفسیر را فقط صدوق،
رئیس المحدّثین قدس سره به دو طریق نقل کرده، ما
نیز برای وضوح سند تفسیر و پاسخ به
انتقادهای وارد شده بر سند تفسیر، طریق
شیخ صدوق را بیان می کنیم:

۱ـ محمد بن قاسم؛ مفسّر استرآبادی
خطیب.۸

۲ـ محمد بن علی استرآبادی.۹

برخی در ردّ طریق دوم گفته اند: شیخ
صدوق فقط یک طریق به تفسیر داشته و آن
هم محمد بن قاسم مفسّر استرآبادی خطیب
می باشد و ناسخ، اشتباها قاسم را علی نگاشته
است.

در مقام پاسخ باید گفت:

اوّلاً: احتمال اشتباه در کتابت، به وسیله
«اصل عدم اشتباه» ردّ می شود.

ثانیا: یوسف بن محمّد و علیّ بن محمّد
بن سیّار ـ دو نویسنده تفسیر امام حسن
عسکری علیه السلام ـ پس از نگاشتن و تقریر
املاءات امام، به استرآباد بازگشته و تفسیر را
بر مردم قرائت و بازگو می کردند. لذا ممکن
است محمد بن علی استرآبادی، یکی از
کسانی باشد که تفسیر را از این دو نفر شنیده
و روایت کرده باشد، که هیچ منعی از این
احتمال نیست.

ثالثا: انحصار طریق صدوق به محمد بن
قاسم استرآبادی، ثابت و معلوم نمی باشد.

۴. چگونگی نگارش تفسیر

از مقدّمه تفسیر، چنین به دست می آید که
ناقل و شنونده تفسیر امام حسن عسکری، دو
نفر بوده: «یوسف بن محمّد» و «علی بن
محمد بن سیّار». این دو همراه پدران خود، از
سلطه داعی الحق، «حسن بن زید علوی» ـ
امام زیدیّه در طبرستان ـ گریختند و به سامرّا
نزد امام حسن عسکری پناهنده شدند.
حضرت این تفسیر را بر آنها املاء و تقریر
فرمود، بدین صورت که:

محمد بن علی بن محمد بن جعفر بن
دقّاق می گوید: روایت کردند برای من دو شیخ
فقیه، ابوالحسن محمّد بن احمد بن علی بن
حسن بن شاذان و ابو محمد جعفر بن علی
قمیاز شیخ فقیه، «ابوجعفر ابن بابویه قمی»
که او فرمود: روایت کرد برای ما محمّد بن
قاسم مفسّر استرآبادی خطیب، از ابویعقوب
یوسف بن محمد بن زیاد و علی بن محمد بن
سیّار (و کانا من الشّیعه الامامیّه) که
می گویند:

پدران ما شیعه امامی بودند و در شهر ما
(استرآباد) زیدی ها غالب بوده و ما تحت
حاکمیّت امام زیدیّه، حسن بن زید علوی
ملقّب به «داعی الحق» بودیم. او به اندک
بهانه ای شیعیان را به قتل می رسانید؛ لذا
برای حفظ جان، پدران ما همراه خانواده خود،
شهر را به مقصد سامرّا ترک کردند. در آنجا در
یکی از کاروانسراها اقامت کرده و سپس
خدمت امام حسن عسکری رسیدیم. چون ما
را دید، فرمود:

«مرحبابالآوین الینا…؛ خوش آمدید ای
کسانی که به ما پناهنده شدید! خداوند سعی
شما را بپذیرد و شما را در امان قرار دهد و از
شرّ دشمن حفظ کرده، پس به شهر خود در
کمال امنیت و آرامش باز گردید.»

ما با اینکه در صدق گفتار حضرت تردید
نداشتیم، از سخن حضرت شگفت زده شدیم
و گفتیم: ای امام! چه دستوری می دهید و چه
کار کنیم؟ چگونه به شهری که از آن گریختیم
و هم اکنون تحت تعقیب هستیم، بازگردیم؟
امام فرمود:

«دو فرزند خود را اینجا بگذارید تا به آنها
علمی بیاموزم که خداوند عزّوجلّ به سبب
آن، شرافت و بزرگواری به آنان بخشد و شما
هم هرگز دشمنان را نخواهید دید و کاری از
پیش نخواهند برد. خداوند عزّوجلّ آنان را
نابود و رسوا خواهد کرد و عاقبت به شما
نیازمند خواهند شد.»

یوسف بن محمد و علی بن سیّار
می گویند:

پدران ما طبق فرمایش امام علیه السلام ما را نزد
ایشان گذاشته و همراه خانواده به شهر و دیار
خود باز گشتند. ما در مدّت اقامت در سامرّا،
خدمت امام مشرّف شده و حضرت همانند
یک پدر با ما برخورد می کرد. در یکی از
روزها فرمود:

«اگر خبر سلامتی پدران شما و رسوایی
دشمنان آنان و صدق گفتار من به شما رسید،
به شکرانه این خبر، می خواهم به شما
«تفسیر قرآن» گفته؛ تفسیری که مشتمل بر
اخبار آل محمّد صلی الله علیه و آله وسلم بوده تا بدین وسیله
خداوند، نشان و مقام شما را والا گرداند.»

ما از فرمایش حضرت، خوشحال شده و
گفتیم: ای فرزند رسول اللّه! بنابر این، ما تمام
علوم و معانی قرآن را فراخواهیم گرفت؟ امام
فرمود: خیر… پس نخستین مطلبی که به ما
املاء فرمود، روایاتی بود که در «فضل قرآن و
اهل آن» وارد شده است، سپس تفسیر قرآن
را به ما املاء فرمود. و ما در مدّت اقامت مان
خدمت حضرت ـ که هفت سال طول کشید ـ
هر روز مقداری از تفسیر را می نوشتیم.۱۰

۵. دیدگاه دانشمندان

در مجموع، دو دیدگاه کلّی نسبت به
تفسیر امام حسن عسکری علیه السلام وجود دارد:

۱. این تفسیر، جعلی و ساختگی می باشد.

۲. از کتب مورد اعتماد نزد امامیه
می باشد.

قبل از بیان قائلین، باید گفت:

اوّلاً: اختلاف در دیدگاه علما نسبت به
این تفسیر، دَوَران بین جعلی بودن آن و غیر
جعلی بودن آن، می باشد.

ثانیا: مراد از اینکه این تفسیر از کتب
مورد اعتماد می باشد، این نیست که تمامی
احادیث آن صحیح است. (در پایان این
نوشتار، به آن اشاره خواهد شد.)

کسانی که قائل به جعلی بودن تفسیر امام
حسن عسکری می باشند، در صدر آنان
«ابن الغضائری»۱۱بوده و به تبع وی: علاّمه
حلّی (۷۲۶ ق.)۱۲*، سیّد مصطفی تفرشی (از
علمای قرن ۱۱ ق.)۱۳، محقّق داماد۱۴، محمد
بن علی استرآبادی (۱۰۲۸ ق.)۱۵، محمد بن
علی اردبیلی (بعد از ۱۱۰۰ ق.)۱۶، قهپایی (از
علمای قرن ۱۱ ق.)۱۷، محقّق شوشتری
(۱۴۱۵ ق.)۱۸، آیه اللّه خویی (۱۴۱۳ ق.)۱۹،
محمد جواد بلاغی،۲۰ میرزا ابوالحسن
شعرانی۲۱ و سیّد محمد هاشم خوانساری.۲۲
که سخنان و دلائل این گروه در بخش
«بررسی اشکالات» خواهد آمد.

امّا در مقابل، کسانی وجود دارند که نه
تنها قائل به جعلی بودن تفسیر نبوده، بلکه
آن را از کتب مورد اعتماد شیعه می دانند و در
کتاب هایشان از این تفسیر نقل کرده و قولاً و
عملاً آن را تأیید کرده اند. در این گروه، رئیس
المحدّثین شیخ صدوق (۳۸۱ ق.)۲۳ می باشد
و به تبع وی: قطب راوندی (۵۷۳ ق.)۲۴،
ابومنصور طبرسی (۵۸۸ ق.)۲۵، ابن
شهرآشوب (۵۸۸ ق.)۲۶، محقّق کرکی(۹۴۰
ق.)۲۷، شهید ثانی (۹۶۵ ق.)۲۸، مجلسی اوّل
(۱۰۷۰ ق.)۲۹، مجلسی دوم (۱۱۱۱ ق.)۳۰،
شیخ حرّ عاملی (۱۱۰۴ ق.)۳۱، فیض کاشانی
(۱۰۹۱ ق.)۳۲، سیّد هاشم بحرانی (۱۱۰۷
ق.)۳۳، حویزی (۱۱۱۲ ق.)۳۴، حسن بن
سلیمان حلّی ـ شاگرد شهید اوّل ـ (از علمای
قرن نهم)۳۵، سید نعمت اللّه جزایری (۱۱۱۲
ق.)۳۶، محمد جعفر خوانساری، صاحب اکلیل
الرّجال۳۷، شیخ سلیمان بحرانی، صاحب
الفوائد النّجفیه (۱۱۲۱ ق.)۳۸، ابو علی حائری
(۱۲۱۶ ق.)۳۹، وحید بهبهانی (۱۲۰۶ ق.)۴۰،
شیخ ابوالحسن شریف، صاحب تفسیر
مرآه الانوار۴۱، شیخ محمد طه، صاحب اتقان
المقال۴۲، سید عبداللّه شُبَّر (۱۲۴۲ ق.)۴۳،
سیّد حسین بروجردی، صاحب نخبه المقال و
صراط المستقیم (۱۲۶۷ ق.)۴۴، حجه الاسلام
تبریزی، صاحب صحیفه الابرار۴۵، شیخ
عبداللّه بحرانی، صاحب عوالم۴۶، شیخ
مرتضی انصاری (۱۲۸۱ ق.)۴۷، شیخ عبداللّه
مامقانی (۱۳۱۵ ق.)۴۸، آیت اللّه بروجردی
(۱۳۸۰ ق.)۴۹، علی بن حسن زواری ـ استاد
صاحب منهج المقال ـ ۵۰، محدّث نوری
(۱۳۲۰ق.)۵۱، آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ ق.)۵۲
و مرحوم شیخ محمدرضا طبسی۵۳، (جدّ
نگارنده).

در اینجا به برخی از کلمات بزرگان و
مؤیّدین تفسیر اشاره می شود:

۱. مجلسی اوّل: حقیقت این است که این
تفسیر یکی از گنج های الهی است و امیدوارم
چیزی از آن بر ما فوت نشود و همه این
تفسیر را در کتاب خودمان نقل خواهیم
کرد.۵۴

۲. مجلسی دوم: تفسیر امام عسکری از
کتابهای معروف بوده، شیخ صدوق بر آن
اعتماد و از آن حدیث نقل کرده است. هر چند
بعضی از محدّثان این کتاب را مورد نقد و
خدشه قرار داده اند، لکن صدوق آشنای به
حدیث بوده و از نظر زمان به این کتاب
نزدیکتر از محدّثان منتقد بوده است. علاوه بر
اینکه بسیاری از علمای ما بدون هیچ طعن و
نقدی به کتاب، از آن روایات نقل کرده اند.۵۵

۳. محدّث نوری: دیدگاه محقّقان
پیرامون تفسیر امام حسن عسکری از جمله:
وحید بهبهانی، سیّد هاشم بحرانی، مجلسی
اوّل و دوم، شیخ سلیمان بحرانی و محمد
جعفر خوانساری، این است که: از این تفسیر،
اصحاب ما همانند ابن بابویه شیخ صدوق
روایاتی نقل کرده اند. که شیخ صدوق از جمله
کسانی است که تعهّد کرده در کتابهایش فقط
روایات صحیح و مُتقن ـ که از ائمه رسیده
است ـ را نقل کند.۵۶ (و این، نشانگر این نکته
است که چون صدوق تفسیر امام حسن
عسکری را نقل کرده پس از نظر صحّت، در
این تفسیر جای هیچ شکّ و شبهه ای
نیست.)

۴. شیخ حسن بن سلیمان حلّی ـ شاگرد
شهید اوّل ـ می گوید: از جمله ادلّه رؤیت
پیامبر و ائمه در حال احتضار، روایاتی است
که در تفسیر امام حسن عسکری آمده است و
هیچ شکی در این احادیث نیست؛ چرا که
(این تفسیر) مورد اجماع بوده و مورد نقل
جماعتی از علمای امامیّه می باشد.۵۷

۵ـ شیخ محمد رضا طبسی نجفی قدس سره :
برای قبول و اعتماد به تفسیر امام عسکری
دو نکته کافی است: نخست، شهادت و
گواهی صدوق و دوم، گواهی دو نفر از
متأخّرین وی مانند حرّ عاملی و مجلسی. لذا
اعتنایی به قول خلاف نمی شود.۵۸

۶. بررسی اشکالات

در این محور، انتقادات و دلائل کسانی که
این تفسیر را جعلی دانسته، مطرح خواهد شد.
پاسخ هایی که به این دلائل داده می شود،
فقط جعلی بودن تفسیر را ردّ می کند؛ ولی در
مقام این مسأله نیست که این تفسیر از کتب
معتبره و مورد اعتماد علمای شیعه بوده و یا
اینکه تمامی احادیث آن صحیح است.

۱. وجود روایات نامأنوس

از جمله حدیثی، مبنی بر این که: «مختار
به دست حَجّاج زندانی شد.»۵۹ که این دو با
هم ناسازگار است؛ زیرا مختار در سال ۶۷ ق.
کشته شد در حالی که حَجّاج در سال ۷۵ق. به
حکومت رسید.

محقّق شوشتری می گوید:

«دلیل جعلی بودن تفسیر، این است که
بررسی روایات آن، بطلان و مجعول بودن
تفسیر را آشکار می سازد.»۶۰

آیت اللّه خوئی نیز می گوید:

«کسی که در این تفسیر نظر بیندازد، هیچ
شکّی در جعلی بودن آن نمی کند. مقام یک
عالم محقّق بالاتر از این است که چنین
تفسیری بنویسد تا چه رسد به اینکه امام، این
سخنان را گفته باشد.»۶۱

پاسخ

مجلسی اوّل پاسخ می دهد:

«توهّم اینکه این تفسیر مناسب امام
نیست، توهّمی بیش نبوده و کسی که با کلمات
امام مأنوس و مرتبط باشد، می یابد که این
کلمات از آنِ خود حضرت می باشد؛ علاوه بر
اینکه امثال شهید ثانی و صدوق بر این کتاب
اعتماد کرده اند.»۶۲

از پاسخ مجلسی اوّل به دست می آید که:
اوّلاً: این شبهه، سابقه دارد و منحصر به
مرحوم شوشتری و خوئی نیست.

ثانیا: وجود روایت زندانی شدن مختار… و
ناسازگاری آن با تاریخ شهادت وی و امثال
آن، منحصر به این تفسیر نمی باشد؛ چرا که
در کتاب کافی نیز چنین احادیثی آمده است؛
برای نمونه: «یزید بن معاویه به قصد حج به
مدینه آمد.»۶۳ در حالی که از مسلّمات تاریخ
است که یزید، نه قبل از خلافت و نه بعد از
خلافت، به حج نیامده است که مجلسی دوم
به این مطلب، تصریح دارد۶۴

۲. عدم نقل معجزات توسّط ائمّه دیگر

بعض از معاصران (مرحوم شوشتری)
برای اثبات ادّعای خود، مبنی بر جعلی بودن
تفسیر، گفته اند:

«این تفسیر مشتمل بر معجزات عجیبی
از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و امام علی علیه السلام می باشد و اگر
این مطلب واقعیت داشت، ائمّه دیگر غیر از
امام عسکری نیز بدان اشاره می کردند و
علمای سلف نیز آن را در کتاب هایشان
می آوردند.»۶۵