پاورپوینت کامل دیدگاه صاحب نظران در باره نظام آموزشی حوزه ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دیدگاه صاحب نظران در باره نظام آموزشی حوزه ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دیدگاه صاحب نظران در باره نظام آموزشی حوزه ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل دیدگاه صاحب نظران در باره نظام آموزشی حوزه ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint :

>

۱۴۱

گفتگو با حضرات آیات آقای خرازی و آقای معرفت «دامت برکاتهما»

به دنبال تلاشهای پیشین پیام حوزه در ارائه دیدگاه ها و ایجاد زمینه برخورد آرا و سلیقه های گوناگون در این شماره چکیده گفتگو
و نظرهای اساتید ارجمند آیه الله خرازی و آیه الله معرفت (دامت برکاتهما) را می آوریم .

پیام حوزه: هدف از تحصیلات حوزوی چیست؟

آیه الله خرازی: بسم الله الرحمن الرحیم، تحصیلات حوزوی دارای اهداف مختلفی است . با استفاده از آیات قرآن، می توان تفقه و
تزکیه و انذار و اقامه عدل و قسط را از اهداف تحصیل در حوزه برشمرد که تفصیل آنها به این شرح است:

الف) پرورش فقها و مجتهدان، به گونه ای که پس از گذراندن دوره های عمومی و تخصصی فقه بتوانند در همه مسائل از جمله
مسائل مستحدثه اجتهاد کرده و نظر اسلام را بیان کنند .

ب) پرورش کارشناسان دینی در بخشهای مختلف مورد نیاز جامعه متناسب با زمان، از قبیل تفسیر، کلام، اعتقادات، اخلاق،
اقتصاد، روان شناسی و دیگر علوم انسانی .

ج) پرورش و گسترش نیروهای مبلغ، محقق، نویسنده، معلم و مدرس، قاضی و سیاستمدار و مدیران اجرایی برای اداره تمامی
شؤون سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نظام اسلامی و اقامه عدل و قسط .

د) پاسخ گویی به شبهات رایج و عصری در باره معارف اسلامی و دفاع از حریم اسلام و تشیع با تربیت متفکران و محققانی که در
این زمینه ها به تلاش علمی پرداخته و با آگاهی از بسترهای فکری موجود در جهان، همیشه پاسخهای لازم را قبل از شیوع شبهات
آماده کرده باشند .

ه) تالیف و تدوین معارف اسلامی و شیعی برای سطوح فکری مختلف، متناسب با زمان و نیازهای عصری و تسلط بر زبان و
فرهنگ و اعتقادات اقوام و ملل جهت نفوذ و گسترش معارف اسلامی و دعوت جهانی برای بحث و مناظره در مسائل اسلامی و
شبهات عصری و شرکت در مجامع جهانی و اسلامی .

و) ایجاد زمینه تربیت و تهذیب جوامع اسلامی و انسانی در تمام ابعاد فکری و رفتاری از طریق تربیت و تهذیب محصلان حوزوی .

ز) یافتن اصول ارزش علوم و فنون جدید، مطابق ضوابط اسلامی از طریق کارشناسان حوزوی و دانشگاهی .

ح) نظارت بر محتوای ارزشی کلیه قوانین و طرح ها و آیین نامه های نظام جمهوری اسلامی و ارائه نظرهای مفید و کاربردی
جهت سازندگی و تحکیم نظام اسلامی .

آیه الله معرفت: بسم الله الرحمن الرحیم . هدفی را که حوزه دنبال می کند، اجرای وظیفه ای است که اسلام بر عهده هر مسلمانی
قرار داده و انجام دادن رسالتی است که بر عهده همه است . و آن فرستادن پیام اسلام به جهانیان است «و کذلک جعلناکم امه
وسطا لتکونوا شهداء علی الناس » ^(۱) شهدا جمع شهید است و شهید یعنی مسؤول . امت اسلامی حامل رسالت است . البته طبق
تفسیری که از ائمه علیهم السلام وارد شده است، مقصود تمام امت نیست گرچه همه امت تک تک و فرد فرد حامل رسالت هستند .
اما این رسالت جهانی بر عهده بزرگان امت و ائمه است و مقصود از ائمه

یعنی اولیا و مسؤولان و دانشوران جهان اسلام . البته نوع نگرش و بیان، امروز در جهان با گذشته تفاوت بسیار زیادی دارد; لذا باید
امروز این پیام به زبان مردم ابلاغ شود . پس، هدف از تحصیل و ورود به حوزه، ابلاغ پیام است و این مهم متوقف برآن است که ابعاد
مختلف اسلام را بشناسیم . سیاست اسلام، اقتصاد اسلام، نظام اداری اسلام، فقه اسلام، عبادات و . . . . و در کنار آن باید زبان
عقلای عالم را شناخت و از فرهنگ و تفکر آنان آگاه شد .

آن هدف بزرگ و این دو مقدمه، لوازم زیادی دارد که بعدا به آن می پردازیم .

پیام حوزه: آیا نظام آموزشی و کتابهای درسی موجود توانسته است هدف تحصیلات حوزوی را تامین کند؟

آیه الله خرازی: با توجه به گستردگی اهداف و نیازهای فعلی نظام جمهوری اسلامی، باید اعتراف کرد که حوزه بخشی از نیازها از
قبیل پرورش مجتهدان و کارشناسان دینی را تامین می کند . ولی زمینه های تطبیق احکام کلی اسلامی بر موضوعات و تبیین
اصول ارزش اسلامی در رابطه با علوم انسانی و تجهیز نیروهای کارآمد، نیازمند به تلاش و فعالیت دو چندان مسؤولان حوزه و
استفاده از همکاری صاحب نظران است تا به طور مطلوب بتواند اهداف مورد نظر را تعقیب کند .

پیام حوزه: آیا نظام آموزشی موجود حوزه توانسته آن شناختی که شرط اولیه برای رساندن پیام اسلام است را برای ما حاصل
کند؟ با توجه به آنچه که در حوزه می آموزیم آیا به این شناخت می رسیم؟

آیه الله معرفت: به گمان بنده، نظام آموزشی حوزه باید پیشرفتی متناسب با توسعه ای که در جهان به وجود آمده، به دست آورد و
برای حصول این نتیجه، باید دگرگونی اساسی در نظام حوزه به وجود آید . الآن در تمام دانشگاه های دنیا

مرسوم است که حداقل در هر دو سال یک مرتبه تمام مسائل آموزشی، مورد بررسی و تجدیدنظر قرار می گیرد .

در بعضی از دانشگاه ها، اگر سیستم تدریس و نظام آموزشی شان همانند سال گذشته باشد، از امتیازات زیادی محروم می شوند .
آنها ملزمند از نظام آموزشی، که برای سال گذشته طراحی کرده بودند تجاربی به دست آورند و نوآوری هایی برای نظام آموزشی
سال آینده ارائه دهند و اگر نتوانند معنایش این است که این دانشگاه نتوانسته است در جهت تکامل نظام آموزشی قدمی بردارد .

تجدید نظر در نظام آموزشی و کتابهای تدریس در تمام دانشگاه های جهان امر مرسومی است، ولی متاسفانه در نظام آموزشی
حوزه اینچنین نیست بلکه از گذشته نیز محدودتر شده ایم . در نظام آموزشی چهل سال پیش حوزه بسیاری از علوم از قبیل
ریاضی، طب، محاوره زبان عربی مرسوم بود . طلبه بعد از گذراندن یک دوره تحصیل ده ساله، ادیب، شاعر، نویسنده و مورخ بود .
از علم هندسه و جغرافیا و مقداری از طب آگاهی داشت . نتایج حوزه در پنجاه – شصت سال پیش مجموعه ای از دانش روز بود .
امروزه، نه تنها تجدید نظر اصلاحی نکرده ایم، بلکه بسیاری از کتب را حذف کرده ایم که تاثیر معکوس داشته است . مثلا بخش
زیادی از کتاب مغنی خوانده نمی شود . کتاب مطول حذف شده است . بخشی از مختصر هم خوانده نمی شود! یعنی ما حتی از آن
نظام گسترده ای که در سابق داشته ایم قیچی می کنیم . لذا بنده نظام فعلی را موفق نمی دانم، مگر اینکه تحول عظیمی در آن
ایجاد شود .

پیام حوزه: چه تغییراتی را در نظام آموزشی حوزه و کتابهای درسی لازم می دانید؟

آیه الله معرفت: باید کتب درسی ما عوض بشود و از آن شکل پیچیده قدیم به صورت سهل تری درآید . چون غرض آموختن علم
است، نه اینکه صرف وقت در پیدا کردن ضمیر . کتابهای جایگزین باید از لحاظ محتوای علمی در سطح بسیار بالا و از لحاظ عبارت
آسان تر باشد . چرا باید طلبه درگیر این باشد که مبتدایی که مرحوم آخوند در کفایه آورده است خبرش کجاست؟ نصف عمر طلبه
صرف این می شود که دریابد این مبتداها و خبرها به کجاها مربوط است . در حالی که می توان همین کفایه را در قالب ساده تر
نوشت . امروزه یک استاد زبردست اگر بخواهد کفایه را خوب درس بگوید، در ظرف یک ساعت ۴ سطر درس می گوید . خوب، اگر
بتواند به جای آن، چهار صفحه درس بگوید وقت کمتری صرف می شود . ما الزامی برای پیروی و حفظ عبارت نویسی گذشتگان
نداریم . در هر صورت، باید بازنگری جامع الاطرافی صورت پذیرد و در مورد هر یک از کتابهای درسی مطالعه و اظهارنظر شود و
هر نوع تغییر، اصلاح سبک نگارش و عبارت و یا حذف کتاب و جایگزینی، با دقت و مطالعه قبلی صورت گیرد . همچنین آموزش
زبان عربی به عنوان زبان بین المللی اسلامی و زبان انگلیسی باید الزامی باشد . علاوه براینها، باید از علوم انسانی و آخرین
نظریه های آن بخصوص روان شناسی و اقتصاد و حقوق آگاهی داشته باشیم .

آموزش فلسفه جدید یک ضرورت است . فلسفه ای که در اروپا مطرح است فلسفه ای پیشرفته است، اما در حوزه متون فلسفی
پیشینیان تدریس می شود که در آن به مسائل جدید فلسفی پرداخته نشده است . به هر حال، در بسیاری از ابعاد علوم حوزوی باید
تجدیدنظر بشود و دایره معلومات گسترده تر شود .

طلبه باید برای فراگیری انواع علوم در تلاش و زحمت باشد نه برای شکافتن عبارات مغلق . اساس در حوزه فقه است، فقه هم
مقدماتی دارد که باید به نحو عمیق و گسترده و با عباراتی سهل و آسان فراگرفته شود . اما باید در اطراف آن علوم قرآن، حدیث،
ادبیات و . . . همچنین علوم روز ضمیمه بشود و یک طلبه همانند پیشینیان جامع الاطراف باشد . نوع علمای ما جامعیت داشته اند
و اصلا علم طب و هندسه و ریاضیات در همین حوزه های علمیه تدریس می شد; منتها یک کسی ابوزکریای رازی می شده و یکی
هم ابن بابویه، یکی هم غزالی و ابن سینا می شد .

پیام حوزه: حضرت عالی هدف حوزه را ابلاغ پیام اسلام دانستید . آیا حوزه امروز – و حتی چهل سال پیش که حضرت عالی به آن
اشاره فرمودید – به این هدف و لوازم آن توجه داشته است؟

آیه الله معرفت: در گذشته ما در یک عالم بسته زندگی می کردیم، یک ایرانی تنها به ایران توجه داشت و فکر می کرد باید فرهنگ
دینی ملت خودش را بالا ببرد و به جهان و حتی کشورهای مجاور توجه چندانی نبود . اما امروز این احساس وجود دارد . لذا باید
صاحب نظران و دانشوران در این زمینه راه هایی را نشان بدهند که چگونه این پیام را به جهانیان برسانیم .

پیام حوزه: نقاط قوت و احیانا کاستی نظام آموزشی حوزه چیست؟

آیه الله خرازی: نظام آموزشی حوزه محاسن و نقاط قوت بسیاری دارد از جمله:

الف) آزاد بودن محصلان در انتخاب استاد; ب) بالا بودن محتوای دروس; ج) مباحثه شاگردان با هم; د) رابطه معنوی میان استاد
و شاگرد; ه) معیار بودن علم و تحقیق; و) تحصیل به خاطر ادراک کمالات; ز) اهتمام به تقرب الی الله و تحصیل رضایت اهل بیت
علیهم السلام .

گرچه کمبودهایی نیز در نظام آموزشی حوزه وجود دارد که با توجه به آنها این نظام متعالی تر خواهد شد; اینها عبارتند از:

الف) نبود برنامه های لازم جهت تعقیب اهداف مطلوب حوزوی;

ب) عدم تفکیک نیروهای تبلیغی و تحقیقی پس از گذراندن دوره عمومی;

ج) نبود نظارت کافی بر محتوای آموخته های شاگردان;

د) نبود تمرین های علمی و تحقیقی در دروس و عدم توجه کافی اساتید و شاگردان به آن;

ه) نبود مکالمه عربی و انگلیسی به صورت گسترده و عدم رواج نویسندگی در زمینه های مختلف و در بین همه طلاب;

و) زیاد بودن تعطیلات .

پیام حوزه: نظام آموزشی مطلوب چگونه باید باشد؟

آیه الله خرازی: نظام آموزشی مطلوب آن است که همه اهداف تحصیلی را درنظر بگیرد و بهترین روش وصول به این اهداف را
ارائه و اجرا کند و در عین حال پشتوانه نظام اسلامی باشد .

پیام حوزه: آیا کتابهای موجود، کتابهای درسی مناسبی هستند و اصولا کتاب درسی مناسب چگونه باید باشد؟

آیه الله خرازی: از دو جهت می توان به بررسی کتابهای درسی حوزه پرداخت: از یک سو، متون علمی دارای خصوصیات ویژه ذیل
است: عمیق بودن مطالب; تنظیم و تالیف آنها به دست اسطوانه های بزرگ علمی که علاوه بر دارا بودن عالی ترین نظریات علمی،
باعث خضوع علمی است و اعتماد محصلان را جلب می کند; حاکمیت جنبه های معنوی مصنفان این کتابها چون: شیخ انصاری،
شهید اول، شهید ثانی; عدم امکان خودآموزی به دلیل دشواری متن درسی; ضرورت بهره گیری از فکر و تقویت ذهنی جهت
دستیابی به مطالب کتاب که باعث می شود طلاب برای مراجعه به کتب دست اول و مصادر علمی و تحقیقی و استفاده از آنها آماده
شوند; مورد قبول بودن کتابهای درسی حوزوی در جوامع علمی; امکان حصول مراتب اعلای علمی از طریق تحصیل این کتابها با
توجه به تجربه دستیابی مراجع بزرگ اسلام به درجات عالی علمی و دینی از راه خواندن آنها .

در کنار این نقاط قوت این ضعفها در کتابهای درسی وجود دارد: نداشتن تمرین در برخی از کتب ادبی، منطق، کلام، فلسفه، اصول
و . . . ; نبود سیستم تطبیق مسائل روز در کتابهای فقهی; عدم طرح شبهات جدید و پاسخ آنها در کتابهای علم کلام; نبود تاریخچه
پیدایش هر علم و یا مسائل مهم در کتابهای درسی از قبیل حجیت اخبار و ظواهر قرآن; تفاوت و گاهی تضاد نتایج علمی کتابها در
سطوح مختلف به عنوان نمونه اگر محصلی در نیمه راه تحصیل از حوزه بیرون رود، بهره علمی او با دستاوردهای علمی کسی که
دوره را تکمیل کرده قابل مقایسه نیست و در موارد بسیاری نتایجی را که دریافت کرده با بهره های کسی که دوره را به پایان رسانده
بسیار متفاوت است; زیرا بسیاری از نتایج کتابهای اولیه، در سطوح بالاتر مورد بررسی قرار گرفته و رد شده است; تعقیدات زیاد در
پاره ای از کتب . البته دشوار بودن متون تا حدی لازم است تا محصلان توانایی مراجعه به مراجع و مصادر اولیه که فهم آنها دشوار
است را داشته باشند و استفاده ببرند; زیرا اگر کتب درسی به صورت خودآموز دربیاید، عمق فکری به دست نمی آید و طلاب پس از
گذراندن دوران تحصیل از رجوع به کتب عالی عاجز خواهند بود ولی تعقیدات زیاد هم موجب اتلاف عمر و درماندگی و تحیر
می شود .

پیام حوزه: حضرت عالی تاکید جدی بر تغییر نظام آموزشی دارید . نظام آموزشی از محورهایی تشکیل شده است . کتابهای
درسی، روشهای تعلیم و تعلم و تدریس، منابع، اساتید و شاگردان . تصور ما این است که شیوه تدریس در حوزه یک شیوه عالی
است . منابع هم منابع عالی است . نوع ارتباط استاد و شاگرد که البته در این زمان کم رنگتر شده، اما این بهترین نوع ارتباطی
است که یک دانشجو می تواند با استادش داشته باشد . آیا نظر حضرت عالی این است که متون درسی کامل نیستند یا باید
شیوه های تدریس را هم عوض کنیم و در همه اینها بازنگری شود؟

آیه الله معرفت: علاوه بر تجدیدنظر در متون درسی، در کیفیت تدریس هم باید تجدیدنظر شود . در نظام درسی ما، یک طلبه اگر
بخواهد به کمال برسد باید پنجاه سال در حوزه باشد، ده سال سطح بخواند و چهل سال هم درس خارج . این نظام ماست که فقط
در مسیر فقیه شدن قرار گرفته است . طلبه اگر بخواهد تنها به این نظام عمل بکند، فقط فقیه است هیچ چیز غیر از این نیست .
اینکه ادیب باشد، مفسر باشد تاریخ دان باشد، اینها جزء برنامه آموزشی ما نیست . اما آیا وظیفه همه طلاب این است که همه فقیه
عالی شان باشند؟ آیامی شوند؟ این نقصان است . علاوه براین، عقیده بنده این است که امروزه فقیه به عنوان فقیه مطلق یعنی
مجتهد مطلق امکان ندارد و هیچ وقت امکان نداشته است . ما در تاریخ فقاهتمان به عدد سرانگشتان فقیه مطلق داریم مثل علامه
حلی و شهید اول و شهید ثانی . یک دوره خارج فقه خواندن، بیش از صد سال وقت می برد آن هم با این شیوه های مرسوم درس
خارج . لذا بنده معتقدم شیوه تدریس خارج باید تغییر پیدا بکند; اینکه یک فقیه عالیقدر و عالی رتبه، تک تک مسائل را خودش
بررسی می کند، بعد به طلبه ها گزارش می دهد، تدریس نیست . به عقیده من، درس خارج باید تعلیم چگونگی استنباط باشد و
بعد چند فرع هم به عنوان نمونه آورده شود . روش مطلوب سبکی است که در دانشگاه های بزرگ دنیا جریان دارد، یک استاد چند
دانشجوی معدود را در اختیار می گیرد، طرح می دهد، راهنمایی می کند، منابع را ارائه می دهد و محصل تحقیق می کند و نتیجه
تحقیق را به استاد ارائه می دهد .

اساتید و فقهای عالیقدر ما باید این گونه با طلاب کار کنند: نوشته هایشان را ببینند و اصلاح بکنند و تحقیق را به طلاب واگذار
کنند . این روش که من الآن عرض کردم، کم و بیش در حوزه راه افتاده است; فقیه، استاد راهنماست، و محقق خود طلبه است .
پس، نه تنها در کتب درسی، بلکه باید در نحوه تدریس هم تجدیدنظر شود .

پیام حوزه: حضرت عالی در ضمن فرمایشاتتان، مسائلی را بیان می فرمایید که مستلزم سؤالات متعددی است . جنابعالی فرمودید
که در وضع فعلی، دستیابی به اجتهاد کامل در تمامی زمینه ها دشوار و یا ناممکن است و حصول آن یک قرن به درازا می کشد . بنده
نیز عرض می کنم، اگر تعبیر کلی فقه یعنی تبیین احکام الهی در تمامی زمینه های زندگی بشر و بیان معارف عمیق و گسترده دین
با توجه به گسترش علوم و معارف بشری را مدنظر داشته باشیم، برای یک نفر شاید در یک قرن نیز قابل دسترسی نباشد . از
سوی دیگر، جناب عالی قائلید که به جای صرف وقت در حل عبارات مغلق، به آموزش مطالب متنوع و مورد لزوم پرداخته شود .
این شیوه نیز با توجه به گستردگی علوم