پاورپوینت کامل نقد و نظری بر کتاب «تاریخ اسلام » (۱) ۱۰۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقد و نظری بر کتاب «تاریخ اسلام » (۱) ۱۰۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقد و نظری بر کتاب «تاریخ اسلام » (۱) ۱۰۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقد و نظری بر کتاب «تاریخ اسلام » (۱) ۱۰۶ اسلاید در PowerPoint :

>

۳۷

پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و به دنبال فرمان حضرت امام قدس سره مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی در
دانشگاهها تحولی برای تدوین و اصلاح و دگرگونی کتابهای دانشگاهی بخصوص در زمینه علوم انسانی و معارف اسلامی آغاز شد و
سازمان سمت، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و گروهی از فرزانگان در این زمینه ها کتابهایی را تالیف و یا تنظیم نمودند . در ادامه
این سیر گرچه انتظار می رفت حوزویان همتی شایسته ورزند و تمامی کتب مورد نیاز را لااقل در زمینه معارف اسلامی تدوین و در
اختیار دانشگاه قرار دهند، اما مجال آن عملا فراهم نگردید و کار تدوین این متون به دیگران واگذار شد که متاسفانه شاهد سهو و
خطاهای بسیاری در این کتابها بوده ایم و مع الاسف همچنان این کتابها متون درسی اصلی و فرعی هستند .

لذا پیام حوزه برآن شده است تا در بخش مقالات و بخش نقد و معرفی کتاب به پاره ای از این کتابها و نقصانهای آن بپردازد . باشد
تا این حرکت گامی در جهت دقت عمل کارگزاران متون علمی دانشگاهها و زمینه ای برای تحرک شایسته حوزه باشد .

پیام حوزه

تاریخ اسلام، تالیف دکتر سید محمود طباطبائی اردکانی، از سری انتشارات آزمایشی متون درسی دانشگاه پیام نور، چاپ اول:
۱۳۶۸، چاپ پنجم: ۱۳۷۲ .

به دنبال استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران و پس از بازگشایی دانشگاهها، درس تاریخ اسلام از جمله چند درس اسلامی بود که
از طرف ستاد انقلاب فرهنگی تصویب شد که در عموم دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور تدریس شود . از آن زمان، این درس
در تمام دانشگاهها و در تمام رشته های دانشگاهی به صورت درس عمومی تدریس می شود . اما متاسفانه عملا تدریس آن وضع
بسیار نامطلوبی دارد زیرا – گذشته از این که مدرسان آموزش دیده و مجرب به حد کافی وجود ندارد – متنی واحد و مقبول و
منطبق با سرفصلهای این درس نیز تنظیم و نشر نشده است . از این رو ناگزیر بر حسب مورد، کتابهای مختلفی براساس نظر و
سلیقه استادان به عنوان منبع این درس معرفی می شود که غالبا فاقد ویژگیهای لازم یک کتاب درسی دانشگاهی است . در مواردی
نیز جزوه های خود استادان مورد استفاده قرار می گیرد که به علت اختلاف سلیقه ها و روشها، عوارض گوناگون آن برکسی پوشیده
نیست .

در این میان، چون درسهای دانشگاه پیام نور به صورت غیر حضوری است و برای هر درس فقط چند جلسه رفع اشکال و پرسش و
پاسخ، با حضور استاد مربوط تشکیل می گردد، طبعا ضرورت ایجاب می کند که در هر رشته از دروس این دانشگاه متن درسی
واجد شرایط و در خور مرکز آموزش عالی وجود داشته باشد تا مورد استفاده دانشجویان قرار گیرد .

گویا براساس همین ضرورت بوده که دانشگاه پیام نور کتاب خاصی را به عنوان متن درسی، جهت درس تاریخ اسلام چاپ و
منتشر کرده است که تالیف آقای دکتر سید محمود طباطبائی اردکانی است . در این کتاب در آخر هر بخش، خلاصه آن آمده و
نمونه های سؤالات امتحانی به صورت گزینه های تستی افزوده شده است .

اصل تدوین و نشر و توزیع چنین کتابی از نظر روشن شدن تکلیف این درس دانشجویان قابل تقدیر است اما کتاب از نظر محتوا و
جهات گوناگون دیگر جای نقد و بررسی دارد .

متن درس آزمایشی؟

روی جلد کتاب عبارت: از سری انتشارات آزمایشی متون درسی دانشگاه پیام نور جلب توجه می کند و به ذهن خواننده می رسد
که گویا کتاب، ابتدا به صورت آزمایشی، متن درسی قرار گرفته است . اما شناسنامه کتاب نشان می دهد که چاپ اول آن در سال
۱۳۶۸ و چاپ پنجم در سال ۱۳۷۲ صورت گرفته است و این نشان می دهد که کتاب، از آزمایش، موفق بیرون آمده و هیچ ضعف و
نارسایی نداشته است (یا اگر داشته و نقدی شده و تذکری داده شده مسؤولان محترم آموزشی دانشگاه پیام نور به آن توجه نکرده
و درصدد اصلاح آن یا جایگزینی کتابی دیگر برنیامده اند) و تا چاپ پنجم با همان کیفیت مورد استفاده قرار گرفته است (نهمین
چاپ کتاب نیز در ص ۷۴ منتشر شده است). از این نظر در این نوشتار به نقد و بررسی آن می پردازیم:

معرفی اسلام اصیل و اولیه!

نخستین چیزی که در آغاز کتاب جلب توجه می کند، ادعای بزرگ و گزافی است که در مقدمه مطرح شده و ذهن دانشجو و هر
خواننده را آشفته می کند و از این رو نمی توان از کنار آن به سادگی گذشت و آن عبارت از معرفی اسلام اصیل و به تعبیر مؤلف:
اسلام چهارده قرن پیش، از طریق این کتاب است . در صفحه ۳ چنین آمده است:

باید دانست اسلامی که امروز با آن سروکار داریم با آنچه در چهارده قرن پیش وجود داشت بکلی متفاوت است زیرا آنچه که امروز
هست، حوادث مذکور [؟] آنچنان چهره او را دگرگون ساخته که بازشناسی آن دشوار می باشد . کوشش براین است که مسایلی را
که در اسلام اولیه مطرح بوده است و مکتب فکری و اقتصادی مسلمانان را تشکیل می داده، بیان شود . . . .

آقای دکتر طباطبائی در اینجا در قدم اول و در پیشانی کتاب، به دانشجو القای شبهه می کند که اسلام امروزی تحریف یافته است
و غیر از اسلام اولیه است و این، ادعایی است بی دلیل، و جای این ادعا، مقدمه کتاب تاریخ اسلام مخصوص مطالعه دانشجویان
نیست! . کسانی که چنین ادعایی دارند باید در جای مناسب مطرح کنند و اگر دلایلی دارند ارائه نمایند و در برابر این ادعا پاسخگو
باشند! و زیر پوشش تاریخ اسلام، و به صورت یک طرفه دانشجویان را وسوسه نکنند! .

از این گذشته مؤلف محترم با طرح این سخن، به صورت ضمنی خود را اسلام شناس معرفی کرده که گویا اسلام اولیه را
می شناسد و درصدد است از طریق این کتاب، آن را به دانشجویان دانشگاه پیام نور بشناساند! در صورتی که بررسی کتاب نشان
می دهد که متاسفانه ایشان آشنایی چندانی با قرآن – و به تعبیر خود وی، کهن ترین سند اسلام – ندارد! گواه این معنا اشتباهات
روشنی است که در تفسیر برخی از آیات یا بیان شان نزول آنها مرتکب شده است و نیز به برخی از آیات قرآن مجید که مربوط به
حوادث تاریخ اسلام است، توجه نداشته (و یا از آنها بی خبر بوده) است! که به چند نمونه اشاره می کنیم:

۱ – در صفحه ۲۴، آیه ۲۷ سوره هود ^(۲) را که سخنان مخالفان حضرت نوح را نقل می کند، به مخالفان پیامبر اسلام صلی الله علیه
وآله نسبت داده است! و این، میزان آشنایی ایشان با کهن ترین سند اسلام را نشان می دهد .

۲ – در صفحه ۱۳۵ آمده است:

بعد از ابوطالب، یکی از سرسخت ترین دشمنان پیامبر اسلام، یعنی ابولهب اسلام آورد و به فکر یاری پیامبر اسلام افتاد و
مایت خود را بر او عرضه کرد .

این مطلب از نوآوریهای این کتاب است، زیرا موضوع مسلمان شدن ابولهب در هیچ تاریخی نیامده است و قرآن مجید در سوره
«مسد» او را اهل جهنم معرفی می کند . موضوع کفر ابولهب را هر بچه مسلمان مدرسه ای نیز می داند، تنها دانشجویان دانشگاه
پیام نور باید این نکته نو! را یاد بگیرند و براین باور باشند که – برخلاف گفته قرآن – او بعد از وفات ابوطالب مسلمان شده است! .

البته تصور نشود که آقای دکتر طباطبائی این موضوع را بدون استناد به تواریخ نوشته است، نخیر، ایشان این مطلب را از صفحه
۴۲ کتابی به نام تحلیلی از تاریخ اسلام (بدون ذکر نام مؤلف) نقل کرده است، و چون در صفحه ۱۰۲، مؤلف این کتاب را آقای دکتر
شهیدی معرفی کرده، به نظر می رسد مؤلف کتاب یاد شده، آقای دکتر شهیدی باشد . اما اولا نام کتاب آقای دکتر شهیدی تاریخ
تحلیلی اسلام است نه تحلیلی از تاریخ اسلام! و ثانیا نگارنده دو نسخه از کتاب آقای دکتر شهیدی را در دسترس دارد (چاپ ششم
و دهم) ولی در هیچ کدام یک کلمه در باره مسلمانی ابولهب به چشم نمی خورد، بلکه بر عکس، در صفحه ۵۴ چاپ دهم چنین آمده
است: «با مردن ابوطالب، ریاست بنی هاشم به ابولهب رسید . ابولهب از دشمنان سرسخت پیغمبر بود و پیغمبر از این پس کسی را
نداشت که در حمایت وی از گزند قریش در امان باشد» .

با این توضیحات، عمق تجزیه و تحلیل! و دقت! مؤلف و بویژه آشنایی ایشان با تاریخ اسلام و کهن ترین سند اسلام روشن می گردد!
باید به این گونه تاریخ نویسی برای اسلام، اسلام اولیه! تبریک گفت! .

۳ – در صفحه ۳۸ آمده است:

مطابق روایات اسلامی، کعبه را ابراهیم با کمک اسماعیل به فرمان خداوند بنا کرد .

در اینجا این سؤال پیش می آید که چگونه و چرا آقای دکتر به آیه ۱۲۷ سوره بقره توجه نداشته است و به کهن ترین سند اسلام
استناد نکرده و ساختن کعبه به دست این دو نفر را فقط به روایات اسلامی نسبت داده است؟ ! آیا این دلیل ناآشیایی او با قرآن
ست یا نشانه بی توجهی به آن؟ .

تصویری آشفته و اطلاعاتی نادرست در باره عصر جاهلیت

در این کتاب، اوضاع و احوال مردم عرب در زمان جاهلیت، چه از نظر آداب و رسوم و چه از نظر مذهبی، به صورت آشفته، گنگ،
دو پهلو و نادرست و نارسا بیان شده است که به چند نمونه اشاره می شود:

۱ – در صفحه ۱۰ در باره وضع زنان در زمان جاهلیت آمده است:

«زن پس از درگذشت شوهر، میراث پسر بزرگتر می شد» .

در حالی که این قضیه کلیت نداشت و تنها مربوط به زنانی بود که از خود پسر نداشتند و پس از مرگ شوهر، به پسر شوهر منتقل
می شدند . ^(۳)

به دنبال جمله بالا – بی ذکر هیچ ماخذ و مدرکی – آمده است: «دختران خانواده نیز میان پسران تقسیم می شدند . آنان خواهران
خود را شوهر می دادند – و در حقیقت می فروختند – و مهریه آنها را تملک می کردند» .

این موضوع نیز مربوط به زنان شوهر مرده فاقد پسر بود نه خواهران . ^(۴)

۲ – همچنین در صفحه ۱۰ آمده است:

بدین منظور توافق کرده بودند تا در چهار ماه از سال دست از کشتار بردارند تا بتوانند به تجارت و زندگی خود سرو سامان بدهند .

این موضوع نیز به این صورت درست نیست، بلکه حرمت و قداست چهار ماه حرام به صورت سنتی از قدیم در میان آنان رواج
داشت و از بقایای تعلیمات حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام بود . ^(۵) چیزی که هست از این آرامش سنتی استفاده کرده به
تجارت و رفت و آمد و حج و عمره می پرداختند .

۳ – در صفحه ۱۲ – بدون ذکر هیچ ماخذی – آمده است:

عده قابل توجهی از اعراب حجاز، در مدینه و اطراف آن از آئین یهود و مسیح پیروی می کردند و یهودیگری و مسیحی گری دو
آیین رسمی و متداول بود .

باید یادآوری کرد که این سخن در باره یهود درست است اما برخلاف این ادعا، چنین جمعیت متشکل مسیحی در مدینه و اطراف
آن وجود نداشت، و هیچ سند تاریخی، وجود مسیحیت را در مدینه تایید نمی کند . در آن زمان مسیحیت در یمن، شام و حیره رواج
داشت .

۴ – در صفحه ۱۷ آمده است:

در مکه هر قبیله بتی داشت که در عصر ظهور اسلام به سیصد و شصت بت می رسید . نصارا هم بر روی ستونها و دیوارها، صورت
حضرت مریم و عیسی و تصاویر فرشتگان و داستان حضرت ابراهیم را نقش کرده بودند .

این عبارت – مثل بسیاری از موارد دیگر کتاب – مبهم و گنگ است، زیرا مشخص نشده است که تصاویر یاد شده روی کدام ستونها
و کدام دیوارها نقش بسته بود؟

بلی، آنچه در قالب این جمله ها آمده، مربوط به فتح مکه است که چون رسول خدا پس از فتح این شهر وارد درون کعبه شد، در آنجا
چنین چیزهایی دید و دستور نابودی آنها را صادر کرد . ابن هشام در این باره می نویسد:

وحدثنی بعض اهل العلم ان رسول الله صلی الله علیه وآله دخل البیت یوم الفتح، فرای فیه صور الملائکه و غیرهم، فرای ابراهیم
علیه السلام مصورا فی یده الازلام یستقسم بها فقال: قاتلهم الله اجعلوا شیخنا یستقسم بالازلام، ما شان ابراهیم و الازلام! «ما کان
ابراهیم یهودیا ولانصرانیا ولکن کان حنیفا مسلما و ما کان من المشرکین » ثم امر بتلک الصور کلها فطمست . ^(۶)

«حلبی » نیز شبیه این قضیه را در جریان فتح مکه نقل کرده است . ^(۷) و در آن اضافه شده است که تصویر حضرت مریم نیز وجود
داشت . اما هیچ کدام از مؤرخان سخنی در باره تصویر حضرت عیسی نگفته اند .

اما در هر حال، این مطلب هرگز به معنای وجود مسیحیت در مکه نبود، زیرا تصویرها مربوط به سالها پیش بود و معلوم نبود چه
کسی یا چه کسانی آنها را کشیده اند، در حالی که آقای دکتر ادعا می کند که این کار را نصارا کرده بودند یعنی در مکه نصارا وجود
داشتند در صورتی که در مکه – مثل مدینه – نصارا وجود و حضور نداشتند و هیچ سند تاریخی این موضوع را تایید نمی کند .

۵ – در صفحه ۲۴ آمده است:

عربهای روزگار کهن، مانند همه مردمان آن روزگار، طبیعت را می پرستیدند . آنان خورشید و ستارگان و روانهای آنها را
می ستودند .

این عبارت نیز، هم کلی گویی است و هم مبهم، زیرا مقصود از عربهای روزگار کهن، کدام گروه از عربهای آن روزگار است؟ عرب
حجاز؟ یمن؟ شام؟ یا حیره؟ اگر مقصود همه عربهای جهان آن روز است که خارج از موضوع تاریخ اسلام است و اگر مقصود، عرب
حجاز است چرا به این کلیت از آنها یاد شده است؟ !

از این گذشته، مقصود از طبیعت که ادعا شده، عرب آن را می پرستیدند، چیست؟ ظاهرا طبیعت فقط خورشید و ستارگان نیست
که مؤلف، طبیعت را با آنها تفسیر کرده است بلکه شامل زمین، دریا، درختان و امثال اینها نیز می شود . آیا همه عرب، همه اینها را
می پرستیدند؟ ! وانگهی مقصود از روان خورشید و ستارگان چیست؟ به درستی معلوم نیست! .

آیا در یک متن آموزشی که فرض براین است که دانشجو، درس را بدون توضیح استاد، و صرفا با مطالعه آن متن یاد می گیرد، به
کار بردن چنین روشی، چقدر به درد دانشجو می خورد و چه بینشی به آنها می دهد؟ ! در صورتی که مؤلف در مقدمه وعده اعطای
بینش به دانشجویان داده است! .

بلی، اجمالا در زمان نزول قرآن عده ای ستاره پرست بودند و گواه آن آیه ۱۲ سوره نحل، آیه ۳۷ سوره فصلت و آیه ۴۹ سوره نجم است .
مورخان نیز نوشته اند: قبیله حمیر و خزاعه، ستاره شعری ^(۸) و قبیله طی ستاره ثریا ^(۹) را پرستش می کردند . اما پرستش طبیعت
– و حتی ستاره پرستی – به آن وسعت و کلیت که مؤلف ادعا کرده هیچ سند تاریخی ندارد .

حقایق وارونه!

از همه اینها که بگذریم، معرفی اسلام اولیه و مکتب اقتصادی و فکری مسلمانان با آن وسعتی که آقای دکتر آن را در مقدمه وعده
داده، چیزی است که در هیچ جای این کتاب به چشم نمی خورد، بلکه ایشان نیز مثل همه کسانی که – به هر انگیزه – در باره تاریخ
اسلام چیزی نوشته اند، حوادث عصر جاهلیت و عصر اسلام را آورده است منتها ناشیانه، آمیخته با اشتباهات و بد سلیقگی و
سطحی نگری! به طوری که به جای حقیقت نگاری، حقایق تاریخی را وارونه نگاشته است که به چند نمونه اشاره می کنیم:

۱ – موضوع سفر حضرت محمد صلی الله علیه وآله در سنین نوجوانی به شام – همراه عمویش ابوطالب – را که طی آن دیداری با
یک دانشمند برجسته مسیحی بنام «بحیری » صورت گرفت، همه مؤرخان اسلامی نوشته و یادآوری کرده اند که در این دیدار،
بحیری نشانه های پیامبر موعود در انجیل و تورات را در سیمای محمد صلی الله علیه وآله مشاهده کرد و از آینده درخشان او خبر
داد .

اما آقای دکتر – به جای نقل صورت صحیح این قضیه از منابع قدیم اسلامی – آن را از کتاب محمد پیامبری که از نو باید شناخت
تالیف ویرژیل گیورگیو، کشیش اهل رومانی نقل کرده است که در صفحات آینده به ضعفهای این کتاب اشاره خواهیم کرد .

از این گذشته، اصل حادثه سفر حضرت محمد صلی الله علیه وآله به شام نیز در این کتاب به صورت تحریف یافته نقل شده است .
آقای دکتر در صفحه ۷۷ کتاب تاریخ اسلام ضمن نقل این حادثه از کتاب یاد شده، بحیری را پیرو مانی معرفی می کند و چنین
می نویسد: «بحیرا بحیره، به زبان سریانی به معنی عبقری یا نابغه است و برخلاف تصور مردم، او مسیحی نبوده بلکه از پیروان مانی
بوده است » .

خیلی جای تعجب است که آقای دکتر که در موارد متعددی و از آن جمله در همان صفحه ۷۷ از کتاب محمد خاتم پیامبران
مطالبی نقل کرده، چطور نقد آقای دکتر شهیدی به مانوی بودن بحیری را در آن کتاب ملاحظه نکرده و اگر کرده از کنار آن
گذشته است؟

یادآوری می شود که احدی از مؤرخان ننوشته است که بحیری پیرو مانی بوده است . اصولا مرکز مانویها ایران بوده و این کیش در
شام نفوذ نداشت . اکثریت قریب به اتفاق مؤرخان او را مسیحی – و به ندرت یهودی – دانسته اند .

اینک بد نیست به گوشه ای از نقد آقای دکتر شهیدی در این باره توجه فرمایید:

. آیا ادعای مانوی بودن بحیری فقط به این خاطر نیست که مساله یگانگی خداوند و جهانی بودن دین اسلام را تقلیدی از مانی
معرفی کنند؟ ! این، چیزی است که نظایر آن را در قرنهای پیش، از مسیحیان فراوان دیده ایم . برای آنها مهم نیست