پاورپوینت کامل کتابخانه مسجد اعظم; گذشته و حال در مصاحبه با آیت الله استادی ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل کتابخانه مسجد اعظم; گذشته و حال در مصاحبه با آیت الله استادی ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل کتابخانه مسجد اعظم; گذشته و حال در مصاحبه با آیت الله استادی ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل کتابخانه مسجد اعظم; گذشته و حال در مصاحبه با آیت الله استادی ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint :

>

۱۶۷

این مصاحبه به این صورت انجام شد که آیت الله استادی (سرپرست کتابخانه در پنج سال اخیر) به هفت سؤال مطرح شده کتبا
پاسخ دادند.

پیام حوزه: از چه زمانی با کتابخانه مسجد اعظم آشنا شدید؟

آیت الله استادی: بنده در زمان افتتاح کتابخانه و پس از آن، در قم بودم، اما چون اوایل تحصیلم بود و کتاب های لازم را هم تهیه
کرده بودم، به کتابخانه مراجعه ای نداشتم، فقط به خاطر دارم که همان زمان ها دو نسخه خطی در میان کتاب هایم بود که برای
اهدای آن ها به کتابخانه مسجد اعظم رفتم و شاید این اولین باری بود که به این کتابخانه رفتم.

سال ها گذشت و حقیر به فهرست نگاری علاقه مند شدم و کارهایی در این زمینه انجام دادم، از جمله: فهرست نسخه های خطی
کتابخانه مدرسه فیضیه قم و کتابخانه مدرسه حجتیه قم که توسط این جانب تالیف و چاپ شد. گویا یکی از علما و اساتید ^(۱) که با
کارهای من آشنا شده بود با آیت الله حاج میرزا ابوالقاسم آشتیانی سرپرست کتابخانه مسجد اعظم، صحبت کرده و موافقت ایشان
را برای نگارش فهرست نسخه های خطی کتابخانه جلب کرده بود از این رو هنگامی که بنده اظهار آمادگی برای نوشتن فهرست
کردم، آیت الله دانش آشتیانی استقبال نمودند.

ماه های متوالی عصرها به کتابخانه می رفتم و نسخه ها را بررسی و در فیش هایی فهرست می کردم و هنگامی که این کار پایان
پذیرفت، فیش ها را به منزل بردم و بقیه کار را در منزل انجام دادم یعنی با مراجعه به کتاب های فراوان فیش ها را تکمیل تا به
مرحله آمادگی برای چاپ رسید و چاپ شد و بحمدالله مورد استفاده قرار گرفت.

پیام حوزه: تعداد نسخه های خطی این کتابخانه چقدر بود؟

آیت الله استادی: کتابخانه حدود شصت هزار جلد کتاب چاپی و حدود چهار هزار نسخه خطی دارد و این کتاب ها جز تعداد بسیار
اندکی که شاید به دستور آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله خریداری شده باشد، همه اهدایی است، زیرا ظاهرا این کتابخانه در
هیچ زمانی بودجه ای برای خرید کتاب در اختیار نداشته است و بد نیست به خاطر تکریم از نکوکاران برخی از اهدا کنندگان را نام
ببرم:

۱ – مؤسس کتابخانه، حضرت آیت الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی رحمه الله;

۲ – آیت الله حاج آقا محمد مقدس اصفهانی مؤلف کتاب ارزشمند «الاوائل » که در اصفهان چاپ شده است. بنده ایشان را زیارت
کرده بودم. در حوزه علمیه قم و همچنین در اصفهان بسیار مورد احترام بود. ایشان از حواریون آیت الله العظمی بروجردی به شمار
می آمد و مورد توجه ایشان بود;

۳ – آیت الله حاج شیخ محمدعلی کرمانی ابوالزوجه آیت الله حاج سیدمحمدحسن لنگرودی و آیت الله حاج سید حسین کرمانی.
ایشان را هم حقیر زیارت کرده بودم و این بزرگوار هم از حواریون آیت الله العظمی بروجردی بود و این که مرحوم آیت الله بروجردی
اطرافیانی مانند ایشان و آیت الله فاضل لنکرانی (والد آیت الله العظمی فاضل) و آیت الله حاج سید مصطفی خوانساری و امثال آنان
داشته، دلیلی بر عظمت مقام علمی و تقوایی آن بزرگوار است. رحمه الله علیهم اجمعین.

۴ – آیت الله حاج سید حسن فرید اراکی. ایشان از هم دوره های آیت الله العظمی گلپایگانی و آیت الله العظمی امام خمینی رحمهم
الله بود و حقیر به درس ایشان می رفتم و با ایشان انسی داشتم و ایشان هم به بنده لطف خاصی داشتند. درس و مجلس
گفت وگوی او بسیار سودمند و با برکت بود و پس از وفات ایشان بخشی از یادداشت های ایشان را تنظیم و به نام تفسیر سوره حمد
چاپ کردم.

آقای فرید علاوه بر این که وصیت کرده بود کتاب های چاپی کتابخانه اش را که بسیار مهم بود به کتابخانه مسجد اعظم بدهند یکی
از دو منزل قم خود را که در کوچه حرم، کوی آیت الله العظمی مرعشی داشت، به مسجد اعظم داد که اکنون با اجازه متولی
مسجد اعظم خانواده ای در آن زندگی می کنند.

۵ – مرحوم حاج محمد رمضانی صاحب انتشارات کلاله خاور تهران، تقریبا دو سوم کتاب های چاپی و خطی کتابخانه مسجد
اعظم یادگار و باقیات صالحات ایشان است. وی را هم قبل از این که به قم بیاید می شناختم و در کتاب فروشی و یا دکه مجله فروشی
دیده می شد که برای تکمیل دوره های مجله های کتابخانه اش مجله ها را زیر و رو می کرد. در قم هم هنگامی که کتابخانه ای تشکیل
داده بود از نزدیک در جریان کارش قرار گرفتم.

وی یک ناشر بسیار پر تلاش و پر کار بود. گویا روی برخی از کتاب ها دیده بودم که ایشان را به عنوان ناشر هفتصد کتاب معرفی
کرده بودند. او مانند برخی دیگر از ناشران آن دوره اهل مطالعه و فضل بود که مثنوی معروف به «مثنوی خاور» که با تصحیح او و
پدرش چاپ شده است، بهترین گواه با فضل بودن او می باشد.

در طول عمر، حدود چهل هزار کتاب چاپی و دو هزار نسخه خطی گردآوری کرده بود و در سال های آخر عمر آرزو داشت در قم
محلی را بسازد و کتابخانه ای به نام ولی عصرعلیه السلام برای استفاده حوزویان تاسیس کند و برای این جهت گویا درخواست
کمک و یاری هم می نمود. از این رو آن طور که به خاطر دارم مرحوم حجه الاسلام والمسلمین حاج سید مهدی گلپایگانی (فرزند
آیت الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی) خانه ای در خیابان ارم برای او آماده کرد تا کتاب ها به قم بیاید و به طور موقت
آن جا قرار گیرد و این کار انجام شد (بنده در همین خانه خدمت مرحوم رمضانی رسیدم) تا به مرور زمان آرزوی نهایی او انجام
شود که اجل مهلت نداد و در این میان آن عزیز از دنیا رفت. بازماندگان گرامی او ظاهرا با وساطت و تشویق مرحوم حاج
سیدمهدی گلپایگانی و یا والد بزرگوارشان حاضر شدند کتاب ها را که در همان زمان قیمت سنگینی داشت به کتابخانه مسجد
اعظم اهدا کنند و به این وسیله موجبات شادی روح پدر را فراهم آورند و صدقه جاریه ای از خود به یادگار بگذارند. البته چون فکر
می شد بخشی از چاپی ها (مانند قسمتی از مجلات و کتاب های درسی آموزش و پرورش که مرحوم رمضانی در جمع آوری آن ها رنج
فراوانی برده بود) در حوزه قم مورد استفاده نیست به تهران برده و شاید به کتابخانه مرکزی دانشگاه داده باشند.

پیام حوزه: در مورد فهرستی که برای نسخه های خطی کتابخانه مسجداعظم تالیف کرده اید، توضیحی بفرمایید؟

۱ – تا زمان تالیف این فهرست، کارهایی که حقیر در زمینه فهرست نگاری انجام داده بودم، همه به صورت رایگان و مجان بود و فقط
انگیزه و علاقه شخصی موجب تحمل این کار پر زحمت (بخصوص با شرایط کار در آن زمان) بود. اولین فهرستی که بنا شد
حق الزحمه دریافت شود، این فهرست بود که برای چهار هزار جلد، مقرر شده بود چهل هزار تومان (یعنی نسخه ای ده تومان)
دریافت دارم که سی هزار تومان آن را مرحوم آیت الله دانش آشتیانی دادند و ده هزار تومان دیگر، بعد از چاپ کتاب، با فروش صد
جلد از آن به مرحوم آیت الله حاج شیخ مهدی حائری تهرانی که همواره در کارهای خیر شرکت می کرد، به عنوان انجام یک کار
فرهنگی، تامین شد.

۲ – پس از زحمات فراوان که فهرست آماده چاپ شد، بودجه چاپ آن، که گویا هفتاد و پنج هزار تومان می شد در اختیار نبود، لذا
با متوسل شدن به مرحوم حاج طرخانی که یکی از اخیار تجار است و مرحوم پدرش معروف به حاج آقا رضا شاهپوری (برادر
مرحوم آیت الله حاج میرزا جواد تهرانی ساکن مشهد) در ساخت و ساز مسجداعظم سهم به سزایی داشت پول کاغذ آن که پانزده
هزارتومان بود، تامین گشت و برای بقیه در معیت مرحوم آیت الله دانش آشتیانی خدمت مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی
رسیدیم و از ایشان تقاضای کمک کردیم که آن بزرگوار هم پرداخت مبلغ مذکور را قبول فرمودند.

۳ – این مطالب را برای این عرض کردم تا کسانی که می گویند این فهرست که شامل چهار هزار نسخه است، باید لااقل در چهار
جلد و به گونه ای مفصل تنظیم و چاپ می شد، بدانند آن زمان امکانات برای این قبیل کارها در حوزه در حد صفر بود و بنده هم
اهل توسل به ادارات و امثال آن نبودم.

۴ – بنده در فهرست نگاری سبک مختصر نویسی را انتخاب کرده بودم که برخی از کتاب شناسان و فهرست نگاران معروف
(مرحوم استاد دانش پژوه) سبک مرا تمجید کرده بود که از تکرار مکررات حتی المقدور پرهیز شود و زودتر نسخه ها و کتاب ها
معرفی و در دسترس فضلا اساتید و محققان قرار گیرد، که اگر این سبک لااقل به عنوان مرحله اول کار دنبال می شد ما امروز در
کتابخانه هایی مانند آستان قدس رضوی، کتابخانه مجلس و کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی ده ها هزار نسخه فهرست نشده
نداشتیم و می دانید وجود نسخه فهرست نشده در کتابخانه، در حکم عدم وجود است زیرا جز در موارد استثنایی در دسترس
محققان قرار نمی گیرد.

و نیز بنده از اول با صرف هزینه از بیت المال برای چاپ فهرست هایی که گاهی نیمی از آن یا بیش تر از نیم، مطالب تکراری و
اضافی و احیانا تزیینی است، موافق نبودم و هنوز هم معتقدم که لااقل کار در دو مرحله انجام گیرد و در مرحله اول همه نسخه ها با
معرفی اجمالی فهرست شود تا مثلا در کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی هجده هزار نسخه فهرست نشده نداشته باشیم و در
مرحله دوم فهرست هایی به آن گونه که گفته می شود مطلوب است، تالیف و چاپ شود.

به هر حال خرسندم که تهیه فهرست نسخه های خطی کتابخانه مسجد اعظم (هر چند از نظر چاپ صورت زیبایی ندارد) موجب
شد در این چند سال اخیر از نسخه های خطی آن جا بیش تر استفاده شود و نیز جای خرسندی است که اخیرا توسط دو نفر از
عزیزان، نسخه های خطی این کتابخانه به صورت تفصیلی تر فهرست شده، و حتما نواقص یا اشتباهاتی که در فهرست تالیفی
این جانب بوده برطرف گردیده است و آن طور که وعده داده شد در شش جلد به چاپ خواهد رسید.

پیام حوزه: مدتی که برای تنظیم و تالیف فهرست به کتابخانه رفت و آمد داشتید وضع کتابخانه را چگونه دیدید؟

آیت الله استادی: کتابخانه از زمان افتتاح تا چند سال بسیار خوب اداره می شده و فعال بوده است، شاهد غیر قابل انکار آن
مجله ای است که به نام کتابخانه منتشر می شد، و حدود دو سال یا بیش تر ادامه داشته است. انتشار مجله ای وزین در آن زمان با
امکانات بسیار محدود آن روزها، یکی از بهترین و مؤثرترین کارهایی بوده که یک کتابخانه برای معرفی خود و ایجاد ارتباط با مراکز
علمی و علما و مؤلفان و محققان، و نیز معرفی کتاب ها و نسخه های خطی خود می توانسته انجام دهد.

در آن زمان در حوزه علمیه قم سه چهار مجله و سالنامه و امثال آن بیش تر منتشر نمی شد که یکی از بهترین آن ها مجله «مسجد
اعظم » بود که از همکاری نویسندگانی چون حضرات آیات: مرحوم حاج آقا مرتضی حائری، حاج شیخ لطف الله صافی، حاج میرزا
حسین نوری، حاج شیخ حسین شب زنده دار، مرحوم حاج شیخ جلال طاهر شمس و دانشمند گرانمایه آقای رشیدپور و برخی
دیگر از اساتید آن دوره برخوردار بود و خود این همکاری حاکی از درجه اعتبار و اعتماد به آیت الله دانش آشتیانی و مجله او است.

توسط این مجله اهدا کنندگان کتاب به کتابخانه، تشویق می شدند و برخی کتاب های جدید برای کتابخانه ارسال می شد و نیز
برخی از نسخه های نفیس معرفی می شد. خلاصه قدم بسیار مؤثر و مبارکی بود.

فعالیت دیگر کتابخانه در آن زمان ها نوشتن فهرست کتاب های چاپی به صورت ثبت در دفاتر و تهیه فیش بود که به گونه ای
بالنسبه مطلوب انجام شده بود و همچنین نسبت به شناسایی و فهرست اجمالی نسخه های خطی تا حد زیادی توسط مرحوم آقا
میرزا حسن آشتیانی (عمو زاده آیت الله آشتیانی) و حجه الاسلام و المسلمین شیخ محمد تقی دانش آشتیانی (آقازاده آیت الله
آشتیانی) و دانشمند محترم آقای سید حسین مدرسی طباطبائی (که اکنون گویا در آمریکا ساکن هستند)، کار شده بود.

این وضع خوب و فعال کتابخانه تا چند سال ادامه داشت، اما متاسفانه کثرت کارهای آیت الله دانش آشتیانی از طرفی، و این که
بخشی از مخزن کتابخانه، دفتر ایشان شده بود که در مورد اخذ وجوهات و اداره امور شهریه آیت الله خوئی و حضرت امام خمینی –
قدس سرهما – فعال بود و از طرفی هم کم کم آیت الله دانش آشتیانی مانند قبل، نمی توانست به همه کارهای کتابخانه شخصا
اشراف کامل داشته باشد و به رایگان کارها انجام گیرد، بلکه می بایست با استخدام کارمندانی کتابخانه به وضع مطلوب تری اداره
می گشت و این مستلزم هزینه هایی بود که از طرف تولیت محترم مسجد اعظم تامین و تضمین نشده بود و حضرت آقای دانش
هم به خاطر شدت امانت و تقوا و احتیاط، معتقد بود که هزینه های کتابخانه باید جداگانه توسط مراجع تقلید و دیگران تامین
گردد، به این علت و شاید علت های دیگر، باید بگویم متاسفانه در تاریخی که حقیر برای تهیه فهرست به کتابخانه رفت و آمد داشتم،
وضع چندان مطلوبی نداشت.

مثلا بسیاری از نسخه های خطی نیاز به ترمیم و صحافی داشت و به خاطر نبودن بودجه، پیر مرد صحافی را به کتابخانه آورده
بودم که با مقوای کارتن های مستعمل و پارچه های دست دوم یا کم قیمت نسخه ها را تجلید می کرد که حتما باور نمی کنید. اما
نمونه های آن ها تا چندی پیش در قفسه ها به چشم می خورد و بحمدالله هر کدام که نیاز به صحافی داشت، اخیرا صحافی شد.

نوشته های عطف کتاب ها (شامل شماره و نام کتاب) کم رنگ شده بود و موجب بی نظمی در قفسه ها و مخلوط شدن کتاب ها
می شد و یکی از کارمندان، مکرر داوطلب بود که با دریافت مبلغی اندک، این کار را انجام دهد و نام کتاب ها و شماره ها را دوباره
نویسی کند، اما بودجه نبود.

حدود چهارهزار نسخه خطی در محوطه ای که شاید کم تر از دو متر در پنج متر بود جای داده شده بود و بخشی از کتاب ها بی جلد
روی زمین، زیر قفسه ها قرار گرفته بود.

هر روز برای کارهای دفتری آیت الله دانش، ده ها نفر آشنا و غیر آشنا به مخزن کتابخانه رفت و آمد داشتند و نسخه های خطی هم
در دسترس بود و با این وضع ضریب امنیت کتاب ها را خودتان تعیین کنید.

کتابخانه با چهار نفر کارمند برخی پاره وقت و برخی تمام وقت تا این اواخر اداره می شد که هنگام واگذاری به شورای عالی،
مجموعا با ماهانه پنجاه هزار تومان (که آیت الله دانش از دفتر آیت الله العظمی سیستانی می گرفتند)، اداره می شد و البته کارمندان
یک مبلغ جزئی هم هر ماهه از دفاتر برخی مراجع تقلید دریافت می داشتند.

مرحوم آقای آل اسحق و جناب آقای محمدی و جناب آقای موسوی و جناب آقای مهدوی، کارمندان کتابخانه بودند که در بین
آن ها آقای آل اسحق تقریبا فهرست متحرک کتابخانه بود و تسلط خاصی به کتاب ها و جای تک تک آن ها داشت و به همین جهت
گاهی محققان و فضلا و اساتید از اطلاعات ایشان بهره می بردند والا فهرست های ثبت شده در دفاتر به خاطر جابه جا شدن برخی
کتاب ها و در انبار قرار گرفتن تعداد دیگر چندان قابل استفاده نبود.

هر کس عکس نسخه ای را می خواست گفته می شد آیت الله زاده بروجردی (متولی مسجد اعظم) گفته اند باید دستگاه عکس
برداری را به کتابخانه بیاورند و عکس بگیرند و بردن کتاب برای عکس برداری به بیرون از کتابخانه به هیچ وجه جایز نیست و
روشن است که آوردن دستگاه فیلم برداری و غیره برای همه کس یا غالب اشخاص میسر نبود.

یکی از نوادگان مرحوم طریحی صاحب (مجمع البحرین) از وجود نسخه ای (از یک رساله که به خط یکی از اعضای بیت شیخ
طریحی است). در کتابخانه آگاه شده بود و با واسطه یا وسایطی می خواست عکس آن را تهیه کند. هنگامی که بنده برای
ساطت به کتابخانه مراجعه کردم جواب منفی شنیدم و چقدر متاثر شد.

این ها را برای این عرض کردم که وضع کتابخانه هنگام واگذاری به شورای عالی حوزه روشن باشد.

اما با همه ا ین شرایط هر چه با آیت الله دانش آشتیانی ارتباطم بیش تر می شد علاقه ام افزون می گشت، چون او یک روحانی خدوم،
عالمی ربانی، یک پارچه تقوا و امانت و دنیا گریز بود و در رعایت بیت المال و وجوهات کاملا احتیاط کار بود و با آن که در سنین
پیری بود تا آن جا که می توانست به حوزه و حوزویان از یک سو و به مردم شریف آشتیان از سوی دیگر، خدمت می کرد، بدون این که
توقعی مادی داشته باشد. و یا از شرایط خاصی که برای او پیش آمده استفاده مادی کند. خدایش رحمت کند و با همنامش رسول
خداصلی الله علیه وآله محشور گردد.

پیام حوزه: چه شد که در پنج سال اخیر کتابخانه زیر نظر شما قرار گرفت؟

آیت الله استادی: پس از نشر فهرست نسخه های خطی کتابخانه، ارتباط چندانی با کتابخانه نداشتم و فقط در مواقع نیاز به برخی
از نسخه های خطی یا چاپی