پاورپوینت کامل غیرت دینی و امر به معروف تسامح و اعتدال در مکتب فاضلین نراقی رحمهما الله ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل غیرت دینی و امر به معروف تسامح و اعتدال در مکتب فاضلین نراقی رحمهما الله ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل غیرت دینی و امر به معروف تسامح و اعتدال در مکتب فاضلین نراقی رحمهما الله ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل غیرت دینی و امر به معروف تسامح و اعتدال در مکتب فاضلین نراقی رحمهما الله ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint :

>

۱۲۷

مقدمه

«تساهل و تسامح » از جمله مباحثی است که در سال های اخیر بسیاری از اندیشمندان، نویسندگان و اربابان مطبوعات به طرح آن
پرداخته و موضع گیری های متفاوتی در این زمینه داشته اند . شماری از روشنفکران داخلی به پیروی از اندیشه های غربی و بدون
تامل در مفهوم تساهل و تسامح به معنای مصطلح آن در مغرب زمین و انگیزه غربی ها از دامن زدن به آن در جامعه اسلامی، تلاش
می کنند تا آن را در همه زمینه ها و بدون هیچ حد و مرزی جاری و ساری سازند .

معنای لغوی

تساهل از ریشه: سهل، السین و الهاء و اللام اصل واحد یدل علی لین و خلاف حزونه .

تسامح از ریشه: سمح، السین و المیم و الحاء اصل یدل علی سلاسه و سهوله . ^(۱)

تساهل الرجلان: تسامحا و تلاینا .

سامحه فی الامر و بالامر: ساهله و لاینه و وافقه علی مطلوبه . ^(۲)

تساهل: سهل گرفتن بر یکدیگر، آسان گرفتن، به نرمی رفتار کردن و سهل انگاری .

تسامح: آسان گرفتن و مدارا کردن، کوتاهی کردن، فروگذار کردن، سهل انگاری . ^(۳)

همان طور که ملاحظه می شود این دو لفظ مترادف و دارای یک معنا هستند و همراهی این دو لفظ نوعی تنوع در کلام است .

واژه دیگری که در عربی به معنای تساهل و تسامح می باشد واژه «تهاون » و «مداهنه » است:

والمدهنه و الادهان: المصانعه و اللین . . . و قال الفراء . . . و فی تنزیل العزیز «ودوا لو تدهن فیدهنون » ودوا لو تلین فی دینکم
فیلینون . قال ابوالهیثم: ای ودوا لو تصانعهم فی الدین فیصانعوک » ^(۴)

المداهنه: «ان تری منکرا و تقدر علی دفعه و لم تدفعه حفظا لجانب مرتکبه، او جانب غیره، او لقله المبالاه بالدین » ^(۵)

براساس تعریفی که پیش تر خواندیم مداهنه به معنای سازش کاری، نرمی و ملایمت در دین و دم فروبستن انسان در برابر منکرات
است .

کلمه غربی «تولرانس » [To Lerance] که به معنای تحمل، پذیرش و به دوش کشیدن است و امروزه بیش تر در بی قیدی،
رهاسازی، بی تفاوتی و سازش کاری به کار می رود، همین معنا را دارد . ^(۶)

معنای اصطلاحی

در تساهل و تسامح کنونی، رویارویی و دوسویه بودن نهفته است . در حقیقت نرمی، گذشت، مهرورزی و مدارا به طرف مقابل
بستگی دارد . اگر او آسان گیر و اهل گذشت باشد، به نرمی با او رفتار می شود و دوطرف باید از این ویژگی برخوردار باشند، ولی
«سمحه » و «سهله » ای که روایات از آن سخن گفته اند، نگاه از افق بازتر و بالاتری است . اسلام از پیروان خود می خواهد تا برخورد
کریمانه با دیگران داشته باشند و روح سماحت و سهولت را همیشه در همه حال در خود زنده نگه دارند، اگر چه طرف مقابل بر
باطل باشد . البته این نحوه از تسامح به معنای پذیرش باطل نیست، بلکه به معنای ظرفیت ها و حدود عقل و ادراک افراد و واقع
بینی در مقام عمل و تربیت جامعه و رفتاری همراه با صبر و متانت و مدارا با جاهلان و صاحبان آرای دیگر است، زیرا ممکن است
کسانی حق را درست نفهمیده باشند و برای درک حقیقت، نیازمند مجال و فرصت باشند . ^(۷)

تساهل منفی و تساهل مثبت

در قلمرو فلسفه سیاسی معاصر، «تساهل منفی » [سلبی] به عدم مداخله در امور مردم و رها کردن مردم به حال خودشان معنا
شده است . بر پایه این نظر، هر فرد در ارتباط با مسایل مختلف زندگی، گزینش ها و تصمیم گیری ها، کاملا آزاد است و کسی حق
دخالت در محدوده آزادی فردی دیگران را ندارد . این نظریه که از سوی «جان لاک » فیلسوف انگلیسی [در سال ۱۶۸۵ م] . مطرح
شد، از سلطه تحدید کننده قانون طبیعی خارج شده و ماهیتی بشری و مبنایی کاملا عقلانی به خود گرفته است . بر پایه این نظر
بود که تساهل مثبت [ایجابی] شکل گرفت . تساهل مثبت پشتیبانی از حقوق و آزادی های مردم برای دست یابی به اهداف زندگی
و برخوردار شدن آنان (به ویژه اقلیت ها) از فرصت های برابر در جامعه است . در سایه به کارگیری تساهل مثبت، مردم قادر
خواهند بود به مدد خدمات اجتماعی و اقتصادی که از سوی دولت ارایه می شود، از امکانات موجود در جامعه بهره مند شوند . ^(۸)

در تبیین این دو مفهوم به همین مقدار اکتفا می کنیم و بحث و بررسی بیش تر را به وقت مناسب وا می گذاریم .

تاریخچه بحث

تساهل و تسامح از جمله مباحثی است که به طور گسترده طی چند قرن اخیر در فلسفه سیاسی مغرب زمین مطرح شده است .
شروع نهضت اصلاح دینی در اروپا، به تنگ آمدن مردم از قوانین و حاکمیت کلیسا، نارسایی مفاهیم موجود در انجیل، فقدان فقه
حکومتی، اصرار ارباب کلیسا بر حجیت برداشت های مخدوش خود [که تعارض علم و دین را به دنبال داشت] و . . . زمینه به وجود
آمدن مکاتب جدیدی را فراهم آورد . از جمله: سکولاریسم، لیبرالیسم، ناسیونالیسم و . . . تساهل و تسامح نیز در چنین محیطی
رشد کرد . این تفکر در غرب با انگیزه های اقتصادی و سیاسی پدید . سرمایه داران و کارخانه داران بزرگ انگلیسی، بدون هیچ
نگه داشت حد و مرز اخلاقی و دینی و رها از هر قیدی بازار و تلاش های اقتصادی را به دست گرفتند و دولت های اروپایی نیز هیچ
گونه نظارتی بر تلاش های آنان نمی کردند و به اصطلاح، آن را ناسازگاری با «تولرانس » (یا تسامح) می دانستند . . . از این روی
بسیاری بر این باورند که هیچ عاملی به اندازه نظام سرمایه داری از اندیشه تسامح و تساهل سود نبرده است . ^(۹)

جان لاک فیلسوف پرآوازه انگلیسی در سال (۱۶۸۵ م ۱۰۶۴ ه) در رساله ای با عنوان «مکتوبی در باب تساهل و مدارا» به طرح
گسترده این مفهوم پرداخت و بابیان این معنا که دولت وکلیسا و افراد نباید در کار یکدیگر مداخله کنند، مفهومی منفی (سلبی) از
تساهل و مدارا ارایه کرد . به اعتقاد لاک، مردم باید از دخالت در افکار، عقاید، شیوه زندگی علایق فرهنگی و آیین عبادی خودداری
کنند و این امر دولت و کلیسا را به طور متقابل در بر می گیرد . ^(۱۰)

از آن جا که هدف ما در این نوشتار بررسی بیش تر نظریات جان لاک نیست، به اجمال به موضوع مورد بحث می پردازیم:

«در نظریه تساهل دینی تلاش می شود نقش و اهمیت اجتماعی دین و تاثیر مذهب به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده
خط سیر زندگی انسان، به حداقل ممکن برسد و دین به عنوان امری فردی و درونی القا شود و به دنبال آن در نظریه تساهل
سیاسی از هر گونه دخالت دین در سیاست جلوگیری نموده و این امر جنبه قانونی به خود بگیرد» . ^(۱۱)

تاریخ تساهل و تسامح و سمحه و سهله ای که اسلام از آن سخن می گوید، به صدر اسلام برمی گردد . سیره عملی نبی مکرم
اسلام صلی الله علیه وآله و ائمه معصومین علیهم السلام و اخبار و احادیث رسیده از آنان، شاهد این سخن است .

حضرت می فرمایند:

ان الله تعالی یحب الرفق و یعطی علیه ما لا یعطی علی العنف ^(۱۲)

خداوند متعال مهربانی و نرمی را دوست دارد و به پاس آن، چیزهایی عطا می کند که به درشتی و نامهربانی نمی دهد .

امام علی علیه السلام می فرمایند:

سلامه الدین و الدنیا فی مداراه الناس ^(۱۳)

سلامتی دین و دنیا در مردم داری است .

برخورد به دور از تکلف و کریمانه اسلام با پیروان دیگر ادیان و نیز با کافران و مشرکان معاند، امر پوشیده ای نیست . در جریان فتح
مکه پیامبرصلی الله علیه وآله تمام بدی های قریش را در بیست سال دوران بعثت و دشمنی های فراوان آنان را با اسلام و مسلمانان
نادیده گرفت و همه را در کمال بزرگواری و کرامت بخشید و فرمود: «اذهبوا انتم الطلقاء» ^(۱۴) موارد بسیار دیگری در سراسر زندگی
پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام وجود دارد که تاریخ، آن را ثبت کرده است .

پس از روشن شدن معنای لغوی و اصطلاحی این دو واژه و نگاهی گذرا به سیر تاریخی آن در غرب و شرق، اینک به طرح این بحث
از منظر فاضلین نراقی – رحمه الله علیهما – می پردازیم . این دو عالم بزرگ شیعی، علامه ملا مهدی نراقی رحمه الله و محقق
فاضل ملا احمد نراقی رحمه الله از مرزبانان فکری شیعه در عصر خود بوده و چون ستارگانی در عالم دانش و فضیلت نورافشانی
می کنند . همت بلند و تلاش خستگی ناپذیر این پدر و پسر در عرصه های مختلف علوم اسلامی از آنان استادانی ماهر و زبردست در
علوم مختلف ساخته بود، به طوری که آثاری ژرف و پرمحتوا از خود به میراث گذاشتند، اما متاسفانه به تعبیر بسیاری از بزرگان
در میان ما ناشناخته اند . پژوهش در آثار و افکار و اندیشه های این دو عالم بزرگ از بایسته های عصر ماست . ما نیز به سهم و وظیفه
خود و با توان بسیار اندک علمی در مقابل آن دو دریای خروشان دانش، به طرح بحث «تسامح و غیرت دینی از منظر فاضلین
نراقی رحمهم الله » می پردازیم .

تسامح و غیرت دینی در دو حوزه فقه و اخلاق مطرح می باشد . ما حوزه اخلاق را در سه بخش: اخلاق فردی، اجتماعی و بین
المللی مطرح می کنیم:

الف) اخلاق فردی

در مکتب اسلام، کسب فضایل اخلاقی و رسیدن به کمال، هدف از آفرینش انسان معرفی شده است . بنابراین انسان ها برای
رسیدن به کمال، باید در جهت کسب صفاتی نظیر: غیرت، غضب ستوده شده، عفو و مدارا، حسن خلق، صبر و . . . تلاش نمایند . از
طرف دیگر رذایل و صفات زشتی را که در جهت مخالف کمال است، نظیر: بی غیرتی، غضب مذموم، عجب، سوء خلق و . . از خود
دفع نمایند . اجمالا این که هدف ما در این جهان باید کسب سعادت واقعی; یعنی آسایش در سرای دیگر باشد و نسبت به دنیا و امور
دنیایی که به سهل گیری در مورد آن سفارش شده، راه تساهل در پیش بگیریم . سیر اجمالی در دو کتاب گران سنگ «جامع
السعادات » و «معراج السعاده » هر جوینده سعادت را به این نتیجه رهنمون می سازد .

در این جا به ذکر چند مورد از علامه ملا مهدی نراقی اکتفا می کنیم:

۱ – غیرت

مقتضی الغیره و الحمیه فی الدین ان یجتهد فی حفظه عن بدع المبتدعین . . . و یسعی فی ترویجه و نشر احکامه، و یبالغ فی
تبیین حلاله و حرامه، و لا یتسامح فی الامر بالمعروف و النهی عن المنکر ^(۱۵)

اما غیرت و حمیت در دین، آن است که دین را از بدعت بدعت گذاران حفظ کند و . . . در ترویج احکام دین جدیت و جهد لازم را به
عمل آورد و در نشر مسایل حلال و حرام، نهایت تلاش را بکند و در امر به معروف و نهی از منکر مسامحه نکند . ^(۱۶)

ملا مهدی نراقی رحمه الله در عکس موضوع; یعنی (بی غیرتی) می فرماید:

عدم الغیره و الحمیه فی محافظه ما یلزم محافظته من الدین و العرض و الاولاد و الاموال، و هو من نتایج صغر النفس و ضعفها، و
من المهلکات العظیمه . ^(۱۷)

بی غیرتی و بی حمیتی، کوتاهی واهمال در محافظت آن چه حفظ آن لازم است، از دین و عرض و اولاد و اموال و این مرض از
مهلکات عظیمه و صفات خبیثه است . ^(۱۸)

۲ – غضب

علامه ملا مهدی نراقی مردم را به حسب قوه غضبیه به سه دسته تقسیم می کند:

افراط در خشم این است که این صفت چنان بر آدمی چیره شود که از اطاعت عقل و شرع بیرون رود و فکر و بصیرتی برایش باقی
نماند و تفریط این است که این قوه [خشم] را فاقد باشد یا به قدری در او ضعیف شود که در مواردی که شرعا و عقلا غضب لازم
است، هیچ غضب نکند . واعتدال این است که غضب او به موقع و به جا باشد و در غضب و عدم آن تابع شرع و عقل باشد . ^(۱۹)

ملا مهدی نراقی رحمه الله در پایان نتیجه گیری کرده می گوید:

این گونه غضب نیکوست; زیرا اذا الغضب لله لا لنفسک اذا امرک بان تغضب عن مشاهده المنکر . ^(۲۰)

خشم تو برای خداست نه برای نفس خود، زیرا خداوند فرمان داده که با دیدن زشتی ها خشمگین شوید . ^(۲۱)

نتیجه آن که روایات بازدارنده از غضب ناظر به هر گونه غضبی نبوده است و هر خشمی در شرع مقدس اسلام مذموم نیست، بلکه
خشم و غضبی که برای خدا و در راه احیای دین و پاسداری از ارزش ها باشد «خشم مقدس » است .

۳ – امر به معروف و نهی از منکر

ملا مهدی نراقی بحث مفصلی را در رابطه با این دو فریضه الهی مطرح می کند و آن را وظیفه تمام افراد جامعه و مسلمانان
می داند . ایشان هر گونه مسامحه و تساهل در این دو فریضه را ناشی از ضعف نفس و طمع مالی و . . . دانسته می گوید:

التهاون و المداهنه فی الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و هو ناش اما من ضعف النفس و صغرها، او من الطمع المالی ممن
یسامحه ^(۲۲) .

تسامح در امر به معروف و نهی از منکر از چند چیز ناشی می شود، از ضعف و حقارت نفس یا به دلیل طمع به مالی که از سوی فرد
مورد مسامحه قرار گرفته است .

ملا مهدی نراقی در ادامه به پیامدهایی که از ترک این دو واجب الهی (امر به معروف و نهی از منکر) پدید می آید پرداخته می گوید:

و هو من المهلکات التی یعم فسادها و ضرها، و یسری الی معظم الناس اثرها و شرها، کیف و لو طوی بساط الامر بالمعروف و
النهی عن المنکر اضمحلت الدیانه . . . . قال رسول الله صلی الله علیه وآله: ان الله تعالی لیبغض المؤمن الضعیف الذی لا دین له،
فقیل له: و ما المؤمن الضعیف الذی لا دین له؟ قال: الذی لاینهی عن المنکر .

و قیل له صلی الله علیه وآله : اتهلک القریه و فیها الصالحون؟ قال: نعم قیل: لم یا رسول الله صلی الله علیه وآله؟ قال: بتهاونهم و
سکوتهم عن معاصی الله ^(۲۳)

سستی و مسامحه در این دو فریضه از مهلکاتی است که فساد و زیانش فراگیر و شرش به همه مردم سرایت می کند، زیرا اگر بساط
امر به معروف و نهی از منکر برچیده شود، دین و آیین الهی برچیده می شود . رسول گرامی اسلام فرمودند: خداوند متعال بر
مؤمن ضعیفی که دین ندارد غضب می کند . پرسیدند: مؤمن ضعیف کیست؟ فرمود: کسی که نهی از منکر نمی کند . به پیامبرصلی
الله علیه وآله گفته شد: آیا سرزمینی که در آن مردمی صالح باشند، ممکن است به هلاکت و نابودی افتند؟ فرمود: آری! گفتند:
برای چه یا رسول الله؟ فرمود: به سبب سستی و سکوتشان در برابر معاصی خدا .

مرحوم ملا مهدی نراقی با برشمردن برخی از منکرات عظیم، نظیر: بدعت در دین، ظلم، جهل به اصول و فروع اعتقادی و . . . بر
هر فرد مسلمانی واجب می دانند که جهت اصلاح خود و دیگران، امر به معروف و نهی از منکر کند . بخشی از کلام ایشان قابل تامل
و دقت است:

فلو امکن لمؤمن دین ان یغیر هذه المنکرات کلا، او بعضا بالاحتساب فلیس له ان یقعد فی بیته، بل یجب علیه الخروج للنهی و
التعلیم و . . . ^(۲۴)

پس اگر برای مؤمن دین داری ممکن باشد که همه یا بعضی از این منکرات را دفع و منع نماید، نباید در خانه بنشیند، بلکه بر او
واجب است که برای بازداشتن و تعلیم و آشنا کردن مردم از خانه بیرون آید .

این بخش از سخنان ایشان ذهن و وجدان خواننده را به یک دید تطبیقی نسبت به منکراتی که در جامعه وجود دارد متوجه
می سازد و انسان های غیور را به نوعی شورش، علیه منکرات دعوت می نماید .

مطالعه مباحث ظلم و عدالت در جامع السعادات نیز آشکارا انسان ها را به عدالت و ستیز علیه ظلم و استبداد و بی عدالتی های
شایع در آن زمان، دعوت می کند و در واقع این مباحث نراقی رحمه الله نوعی صدور اندیشه را در پی دارد .

ب) اخلاق اجتماعی

در محیط خانواده و کار . . . امور و رفتارمان نسبت به دیگران به حسب موارد، متفاوت است، پدر نسبت به فرزندان، مدیر نسبت به
کارمندان و . . . با توجه به اختلاف موارد، نظر کلی و اجمالی اسلام این است که گاهی باید سخت گیری و گاهی باید تغافل و چشم
پوشی کرد تا کار غلط و اشتباه به عنوان یک جریان عادی تلقی نشود و اشتباه همیشه «اشتباه » شناخته شود و در هر حال باید
رعایت جانب اعتدال را کرد .

ج) اخلاق مسلمانان با غیر مسلمانان (روابط بین الملل)

«در بینش توحیدی اسلام «بشریت » دارای یک جوهر است . . . اسلام با نفی تعصب های نژادی و قومی و تاکید بر جهان منشی به
عنوان یک نظام کامل الهی، زمینه بسیاری از کژاندیشی ها و تنگ نظری ها را از میان برد .» ^(۲۵)

پرهیز از برخورد غیر منطقی با آرا و عقاید سایر ملل و پیروان دیگر ادیان، در صدر اسلام را باید از مهم ترین سبب ها و عوامل رشد
و شکوفایی اسلام به حساب آورد . حضور گسترده اهل کتاب در جوامع اسلامی و مذاکرات و مباحث و گفت وگوهایی که علمای
آن ها با ائمه علیهم السلام و اصحاب آنان داشته اند . شاهد مدعای ماست . بنابراین در برخورد مسلمانان با دیگر جوامع اصل بر
نیکی و عدل است که خداوند فرموده است:

«لا ینهاکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین » ^(۲۶)

«خدا شما را از نیکی کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در امر دین با شما پیکار نکردند و از خانه و دیارتان بیرون نراندند،
نهی نمی کند، چرا که خداوند دادگران را دوست دارد .»

اندکی تامل و دقت در آیه شریفه، مسلمانان را به سوی این حقیقت که غیرمسلمانان اعم از کافران و مشرکان و پیروان دیگر ادیان
بر دو دسته اند، هدایت می کند . دسته اول: کسانی که در نظام اسلامی و یا در بیرون نظام اسلامی در سایر کشورها زندگی
می کنند و کاری به نظام اسلامی و مسلمانان ندارند . سفارش قرآن کریم این است که به آنان نیکی کنید و نسبت به آن ها به عدالت
رفتار کنید .

اما دسته دوم: کسانی اند که علیه نظام اسلامی و مسلمانان توطئه می کنند . در این جا برخورد مسلمانان و جامعه اسلامی چگونه
باید باشد؟

خداوند متعال، برای برخورد با اینان به گفت و گو فرمان داده است:

«و لاتجادلوا اهل الکتاب الا باللتی هی احسن » ^(۲۷) «و جادلهم بالتی هی احسن » ^(۲۸)

جدال احسن، فرصتی است برای اینان، باشد که هدایت بشوند، اما اگر عمل و رفتار این ها موجب فساد در زمین شد و قصد کوتاه
آمدن هم ندارند، آیا باز هم باید برخورد مسامحه کارانه داشته باشیم؟ !

علامه ملا محمد مهدی نراقی می فرمایند:

ثم ینبغی الا یتواضع للمتکبرین، اذ الانکسار و التذلل لمن یتکبر و یتعذر مع کونه من التخاس و المذله المذمومه، یوجب اضلا