پاورپوینت کامل نخستین قدم ها برای پاکی، قسمت هشتم؛ اشک ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نخستین قدم ها برای پاکی، قسمت هشتم؛ اشک ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نخستین قدم ها برای پاکی، قسمت هشتم؛ اشک ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نخستین قدم ها برای پاکی، قسمت هشتم؛ اشک ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint :

>

مقدمه

در نوبت های پیشین گفته شد که مطابق آیات و روایات شریفه، هدف از خلقت انسان قرب حق تعالی و آرام گرفتن در جوار او و در نهایت ملاقات با آن ذات مقدس است که اهل معرفت از آن به لقاءالله یاد کرده اند. قرآن کریم می فرماید: «یا أَیهَا اَلْإِنْسانُ إِنَّک کادِحٌ إِلی رَبِّک کدْحاً فَمُلاقِیهِ – ای انسان، حقاً که تو به سوی پروردگار خود به سختی در تلاشی، و او را ملاقات خواهی کرد.» (انشقاق/۶)

در حدیث قدسی خدای متعال چنین فرموده است: «یابن آدم! خلقتُ الأشیاءَ کلّها لِأجلِک، و خَلقتُک لِأجلی، و أنت تَفِرّ مِنّی – ای فرزند آدم! همه ی اشیاء را برای تو آفریدم و تو را برای (وصال) خویش ساختم، در حالی که تو از من فرار می کنی.»[۱]

گناه؛ سبب دوری

حال که معلوم شد هدف انسان در زندگی، تقرب به خدای متعال و ملاقات با اوست، باید دانست که هیچ چیزی مانند گناه و معصیت، انسان را از خدا دور نمی کند و هیچ امری مانند معاصی، باعث فساد اعتقادی و عملی انسان نمی شود. گناه نه تنها باعث دوری از خدا و اولیاء الهی می شود، بلکه حال معنوی گنهکار در اثر گناه چنان وخیم می گردد که منکر بسیاری از امور اعتقادی مانند معاد می شود.

قرآن کریم در این باره چنین فرموده است:

«ثُمَّ کانَ عاقِبَهَ اَلَّذِینَ أَساؤُا السُّوأَی أَن کذَّبُواْ بِآیاتِ اللَّهِ وَ کاَنُواْ بِها یسْتَهْزِءُون – سپس سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و آن را به مسخره گرفتند.» (روم/۱۰)

«یک نگاه به صفحات تاریخ زندگی بسیاری از یاغیان و جانیان نشان می دهد که آن ها در آغاز کار چنین نبودند حد اقل نور ضعیفی از ایمان در قلب آن ها می تابید ولی ارتکاب گناهان پی در پی سبب شد که روز به روز از ایمان و تقوا فاصله بگیرند و سرانجام به آخرین مرحله ی کفر برسند. در خطبه معروف حضرت زینب سلام الله علیها که در شام در مقابل یزید ایراد فرمود نیز این آیه با همین برداشت آمده است.

هنگامی که یزید با گفتن کلمات کفرآمیز و اشعار معروف «لعبت هاشم بالملک…» که بیانگر عدم ایمان او به اساس اسلام بود همه چیز را به سخریه گرفت، آن حضرت بعد از حمد الهی و درود بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چنین فرمود: صدق اللَّه کذلک یقول ثُمَّ کاَنَ عَاقِبَهَ الَّذِینَ أَساؤُا السُّوأَی أَن کذَّبُواْ بِآیاتِ اللَّهِ وَ کاَنُواْ بِها یسْتَهْزِءُون»[۲]

همچنین می فرماید: «وَیلٌ یوْمَئذٍ لِّلْمُکذِّبِینَ الَّذِینَ یکذِّبُونَ بِیوْمِ الدِّینِ وَ مَا یکذِّب بِهِ إِلا کلُّ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ إِذَا تُتْلی عَلَیهِ آیاتُنا قَالَ أَساطِیرُ الأَوَّلِینَ کلا بَلْ رَانَ عَلی قُلُوبهِم مَّا کانُوا یکسِبُونَ – وای در آن روز بر تکذیب کنندگان! همان ها که روز جزا را انکار می کنند. تنها کسی آن را انکار می کند که متجاوز و گنه کار است! (همان کسی که) وقتی آیات ما بر او خوانده می شود می گوید: این افسانه های پیشینیان است! چنین نیست که آن ها می پندارند، بلکه اعمالشان چون زنگاری بر دل های شان نشسته است.» (مطففین/۱۰ تا ۱۴)

مطابق این آیات شریفه، گنه کاران منکر روز قیامت هستند و علت این انکار، زنگاری ذکر شده که در نتیجه گناهان بر دل شان نشسته و مانع از فهم حقایق است.

ورع سبب نزدیکی

از آن طرف باید توجه داشت هیچ امری چون ترک معاصی و ورع نسبت به محارم الهی، باعث گرامی شدن بنده نزد خدای متعال نمی شود چنان که خود آن ذات مقدس به این امر تصریح فرموده: «إِنَّ أَکرَمَکمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ – گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست.» (حجرات/۱۳)

در حدیث قدسی خدای متعال به حضرت داود علیه السلام چنین فرموده است:

«یا داودُ لَو یعلَمُ المُدبِرونَ عَنّی کَیفَ إنتِظارِی لَهُم وَ رِفقِی بِهِم و شَوقِی إلی ترکِ مَعاصیهِم لَماتُوا شَوقَاً إلی و تَقَطَّعَت أوصالُهُم مِن مَحَبَّتی – ای داود، اگر روی گردانان از من بدانند که چه انتظاری برای آنان می کشم و چه مهری به آنان می ورزم و چه اشتیاقی به ترک معاصی از سوی آنان دارم، هر آینه از شوق به من بمیرند و از عشق به من بندهای بدنشان از هم بگسلد.»[۳]

در روایت دیگری امام صادق علیه السلام فرموده اند:

«فِیمَا نَاجَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مُوسی علیه السلام یا مُوسی، مَا تَقَرَّبَ إِلَی الْمُتَقَرِّبُونَ بِمِثْلِ الْوَرَعِ عَنْ مَحَارِمِی؛ فَإِنِّی أُبِیحُهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ لَاأُشْرِک مَعَهُمْ أَحَداً – در ضمن آن چه خدای عزّوجلّ با موسی علیه السّلام نجوا فرمود، این بود که: ای موسی! تقرب جویندگان به من، به چیزی مانند پرهیز از محرماتم تقرب نجسته اند. همانا من اقامت در بهشت های جاودان را به آن ها اجازه دهم و دیگری را با آن ها شریک نسازم (یعنی بهشت های عدن، مختص پرهیزگاران از گناهان است).»[۴]

این روایات شریفه به روشنی راه تقرب به پروردگار و نزدیکی به او را ترک معاصی و پرهیز از محرمات ذکر نموده اند. بنابراین سُلّاک إلی الله باید دامن همت بر کمر زده و سعی بلیغ در ترک محرمات الهی نموده و از ذلت معصیت به عزت طاعت و بندگی پناهنده شوند.

امام صادق علیه السلام به سفیان ثوری فرموده اند:

«یا سُفْیانُ مَنْ أَرَادَ عِزّاً بِلَا عَشِیرَهٍ وَ غِنًی بِلَا مَالٍ وَ هَیبَهً بِلَا سُلْطَانٍ فَلْینْقُلْ مِنْ ذُلِ مَعْصِیهِ اللَّهِ إِلَی عِزِّ طَاعَتِه – ای سفیان هر کس که بخواهد با نداشتن فامیل به عزت برسد و با نداشتن ثروت بی نیاز گردد و با نداشتن قدرت در دل ها هیبت به هم رساند می بایست از زیر بار ذلت گناه و نافرمانی خداوند بیرون آمده و تاج عزت فرمانبری خدای را بر سر نهد.»[۵]

به همین جهت که راه منحصر حرکت به جانب خدای متعال، ترک گناه و پرهیز از معاصی است، و ترک گناه جز با شناخت راه های ترک گناه و داشتن برنامه جهت مبارزه و مقابله با گناه میسر نیست، از این روی با استفاده از آیات کریمه و روایات شریفه و کلمات بزرگان از اهل سلوک، شروع به ارائه برنامه ای جامع جهت موفقیت در ترک گناهان نمودیم که مواردی چون تفکر، عزم، مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاتبه، معاقبه، ضبط خیال و تذکر در شماره های پیشین مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اکنون قصد آن داریم که یکی دیگر از اموری که در ترک معصیت و قلع ماده گناه سهم به سزائی دارد را معرفی نمائیم که آن چیزی نیست جز «اشک و آه و ناله و تضرع در درگاه الهی»، تا آن که خدای متعال در اثر این تضرع به انسان توجه نموده و او را در مسیر بندگی و سیر معنوی یاری فرماید.

اشک و تضرع در درگاه الهی

سوز دل و اشک چشم، به لحاظ معرفتی و تاثیر، از اهمیت خاصی در سازندگی بُعد انسانی و سلوک به سوی خدای متعال برخوردار است تا آن جا که در کتاب های عرفانی و سلوکی، بکاء و اشک یکی از رفتارهای ضروری برای اهل سلوک و ایمان، شمرده شده است. مسأله ی گریه و ناله و تضرع در درگاه الهی در آیات و روایات متعدد و کثیری مورد توجه قرار گرفته است. خدای متعال وقتی انبیاء را برای اقوامی می فرستاد مردم را به بلا مبتلا می کرد تا حالت تضرّع یابند و دل هایشان نرم شود و دین خدا را بپذیرند. آیه شریفه در این باره می فرماید:

«وَلَقَدْ اَرْسَلْنا اِلی اُمَم مِنْ قَبْلِک فَاَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَالضَّرّاءِ لَعَلَّهُمْ یتَضَرَّعُونَ * فَلَوْلا اِذْجاءَهُمْ بَاْسُنا تَضَرَّعُوا وَلکنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ زَینَ لَهُمُ الشَّیطانُ ما کانُوا یعْمَلُونَ – محققاً (پیامبرانی را) فرستادیم به سوی امّت هائی پیش از تو، پس آنان را به بلا و مصیبت گرفتار ساختیم، شاید (در برابر خداوند و عظمت او) احساس حقارت و کوچکی کنند. پس چرا هنگامی که بلای ما به سوی شان آمد تضرّع و زاری نکردند و ( توبه ننمودند تا نجات پیدا کنند، که اگر تضرّع کرده بودند نجات می یافتند) و لیکن دل هاشان سخت و سنگین شد و شیطان آن چه را (که از اعمال زشت) می کردند در نظرشان زیبا جلوه داد.» (انعام/۴۲و۴۳)

از آیه شریفه ۴۳ معلوم می شود که علت عدم تضرع این اقوام در برابر قضای الهی، سخت شدن قلوب آنان و فریب شیطان بوده است. بنابراین یکی از راه های مبارزه با شیطان و خضوع قلبی در برابر خدای متعال و دستورات او، تلاش در تضرع و تذلل و استکانت در درگاه الهی است.

روایات نیز درباره ی فضیلت گریه و تضرع در درگاه الهی، در حد تواتر بوده و مرحوم شیخ حر عاملی رحمت الله علیه در کتاب شریف وسائل الشیعه بابی به نام «بَابُ اسْتِحْبَابِ کثْرَهِ الْبُکاءِ مِنْ خَشْیهِ اللَّه»[۶] منعقد نموده و پانزده روایت ذکر فرموده است. در دیگر از جوامع روایی مانند اصول کافی نیز ابوابی درباره ی بُکاء و گریه و فضیلت آن وجود دارد که ما با ذکر چند روایت در این خصوص بحث خود را ادامه می دهیم:

امام صادق صلوات الله علیه فرموده اند:

«کانَ فِیمَا وَعَظَ اللَّهُ بِهِ عِیسَی ابْنَ مَرْیمَ ابْک عَلَی نَفْسِک بُکاءَ مَنْ قَدْ وَدَّعَ الْأَهْلَ قَلَی الدُّنْیا وَ تَرَکهَا لِأَهْلِهَا وَ صَارَتْ رَغْبَتُهُ فِیمَا عِنْدَ اللَّهِ – در راز گویی خداوند با عیسی بن مریم علیه السّلام آمده است که خداوند فرمود: ای عیسی! بر نفس خود گریان باش چونان کسی که با خانواده خود در حال وداع است و بی مهری دنیا را در دل دارد و آن را برای اهل دنیا واگذارده است و میل و رغبتش تنها به چیزی است که در نزد خداست.»[۷]

در حدیث دیگری امام صادق علیه السلام فرموده اند:

«کانَ اسْمُ نُوحٍ ع عَبْدَ الْغَفَّارِ وَ إِنَّمَا سُمِّی نُوحاً لِأَنَّهُ کانَ ینُوحُ عَلَی نَفْسِهِ – نام حضرت نوح علیه السّلام، عبد الغفّار بود ولی چون بسیار بر نفس خود نوحه و زاری داشت نوح نامیده شد.»[۸]

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند:

«کلُّ عَینٍ بَاکیهٌ یوْمَ الْقِیامَهِ إِلَّا ثَلَاثَهَ أَعْینٍ عَینٌ بَکتْ مِنْ خَشْیهِ اللَّهِ وَ عَینٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ عَینٌ بَاتَتْ سَاهِرَهً فِی سَبِیلِ اللَّهِ – هر چشمی در روز قیامت گریان است مگر سه چشم: چشمی که از خوف خدا بگرید و چشمی که [از دیدن] حرام های الهی فرو بسته شود و چشمی که در راه خدا شب زنده داری کند.»[۹]

این روایات شریفه مطلوبیت گریه بر نفس خویشتن و بدی های خود، و محبوبیت زاری از خوف و خشیت حضرت حق را بیان کرده و انسان را تشویق به این امر مهم نموده اند.

نقش تضرع و گریه در ترک معاصی

آن چه که در این مقاله منظور و مقصود ماست، نشان دادن نقش اشک و ناله و گریه و تضرع در از بین بردن گناه و غلبه بر نفس اماره و شیطان است. انسان در جهاد اصغر که جهاد با دشمنان دین و آئین است از سلاح مناسب یعنی آهن (شمشیر، نیزه، تفنگ، تانک و…) بهره می گیرد. اما در جهاد اکبر که جهاد با نفس اماره و هواهای آن است، دیگر آهن به کار نمی آید، بلکه در این میدان رزم آن چه کاربرد دارد، آه است و سوز و گداز در درگاه معبود. امیرمؤمنان و مقتدای عارفان در دعای شریف کمیل چنین عرضه می دارد: «یا مَنِ اسْمُهُ دَوَاءٌ وَ ذِکرُهُ شِفَاءٌ وَ طَاعَتُهُ غِناً ارْحَمْ مَنْ رَأْسُ مَالِهِ الرَّجَاءُ وَ سِلَاحُهُ الْبُکاء – ای خدائی که نامش دوا و یادش شفاست و طاعتش توانگری است، ترحم فرما بر کسی که سرمایه اش امید و سلاحش گریه و زاری است.»[۱۰]

حضرت آیت الله جوادی آملی حفظه الله درباره ی این فقره از دعای شریف کمیل چنین فرموده اند: «در جهاد اکبر، گریه انسان، تیراندازی او به دشمن است: «وَ سِلَاحُهُ الْبُکاء و باید هر لحظه با اشک و آه، مرزداری و تیراندازی کند؛ شیطان می خواهد او را به غفلت بکشاند و او باید به درگاه خدا ناله و زاری کند تا شیطان به سویش نیاید.» [۱۱]

در جای دیگر چنین فرموده اند: «باید در این پیکار (جهاد با شیطان) سلاح برگیرد و برای مؤمن اسلحه ای جز خواری در پیشگاه خدا و بندگی او نیست که به شکل گریه بر خویشتن بروز می کند. چنان که علی علیه السلام در نیایشی که به کمیل آموخت فرمود: وَ سِلَاحُهُ الْبُکاء. بنابراین، کسی که نه بر تنگی لحد می گرید و نه بر تاریکی قبر اشک می ریزد و نه بر دوری مسافت و کمی توشه و جز این ها گریه می کند که همه دهشت زا و وحشت آفرینند، سلاحی در جنگ با شیطان که در قلب او وسوسه می کند، ندارد. امّا اگر سلاح برگیرد مناجات با خدا او را نجات می دهد و گریه وی را رهایی می بخشد، تا به دژ محکم و استوار توحید و ولایت وارد شود و چون داخل گردید، از عذاب ایمن خواهد شد.» [۱۲]

در جای دیگر فرموده اند: «امیرمؤمنان علیه السلام در دعای کمیل، سلاح مردان الهی را اشک می داند؛ وَ سِلَاحُهُ الْبُکاء. برای چیرگی بر اهریمن نفس، باید اهل ناله و لابه و اشک و آه بود و از ترس عذاب الهی گریست. برای پیروزی بر دشمن خارجی نیز باید برای سالار شهیدان اشک ریخت تا خوی دلیری و شهامت و شوق شهادت در جان ها زنده شود.» [۱۳]

اثر دفعی و رفعی

روایات زیادی دلالت بر اثر دفعی و رفعی اشک و آه در مورد گناهان دارد.

اثر دفعی یعنی گریه و تضرع مانع از ابتلا به گناه می شود و انسان را نسبت به آن ایمن می نماید.

اثر رفعی یعنی تضرع و زاری باعث پاک شدن و از بین رفتن گناهان می شود.

اکنون به برخی از این روایات اشاره می نمائیم:

۱- اثر رفعی

امام صادق علیه السلام فرموده اند:

«إِنَّ الرَّجُلَ لَیکونُ بَینَهُ وَ بَینَ الْجَنَّهِ أَکثَرُ مِمَّا بَینَ الثَّرَی إِلَی الْعَرْشِ لِکثْرَهِ ذُنُوبِهِ فَمَا هُوَ إِلَّا أَنْ یبْکی مِنْ خَشْیهِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نَدَماً عَلَیهَا حَتَّی یصِیرَ بَینَهُ وَ بَینَهَا أَقْرَبُ مِنْ جَفْنِهِ إِلَی مُقْلَتِهِ – به درستی که [گاه باشد] بین آدمی و بهشت به خاطر گناهان زیادش فاصله ای بیش از فاصله زمین تا عرش باشد پس چنین کسی را چاره ای نیست جز این که از خوف خدای عزّ و جلّ بگرید و بر گناهان خویش اشک ندامت بریزد تا فاصله ی او و بهشت نزدیک تر از فاصله پلک چشم تا مردمک چشم شود.»[۱۴]

امیرمؤمنان علیه السلام فرموده اند: «الْبُکاءُ مِنْ خَشْیهِ اللَّهِ ینِیرُ الْقَلْبَ وَ یعْصِمُ مِنْ مُعَاوَدَهِ الذَّنْبِ – گریه از ترس خدا دل را روشن می گرداند، و انسان را از بازگشت به گناه نگاه می دارد.»[۱۵]

مرحوم آقا جمال خوانساری در توضیح این روایت چنین فرموده اند: «نقش بازداری گریه نسبت به گناه، یا به اعتبارآن است که حق تعالی چنین کسی را توفیق دهد که دیگر گناه نکند، و یا به این اعتبار است که کسی که ترس او از خدای عزّ و جلّ به مرتبه ای باشد که گریه کند، بعید است که دیگر مرتکب گناه شود.»[۱۶]

در روایت دیگری امیرمؤمنان علیه السلام فرموده اند: «بُکاءُ الْعَبْدِ مِنْ خَشْیهِ اللَّهِ یمَحِّصُ ذُنُوبَهُ – گریستن بنده از ترس خدا، گناهان او را پاک می سازد.[۱۷]

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند: «مَنْ بَکی عَلَی ذَنْبِهِ حَتَّی تَسِیلَ دُمُوعُهُ عَلَی لِحْیتِهِ حَرَّمَ اللَّهُ دِیبَاجَهَ وَجْهِهِ عَلَی النَّار – هر کس بر گناه خود چندان گریه کند که اشک هایش بر محاسنش (چهره اش) روان شود، خداوند چهره اش را بر آتش حرام می فرماید.»[۱۸]

این چهار روایت به روشنی دلالت بر اثر رفعی گریه نسبت به گناهان دارد چراکه بُکاء و تضرع باعث ریزش گناهان و نزدیک شدن به بهشت و انصراف از بازگشت به گناه می شود.

۲- اثر دفعی

اما اثر دفعی تضرع و گریه، نسبت به گناهان نیز در بعضی از آیات و روایات مورد توجه قرار گرفته است. اثر دفعی چنان که پیش تر گفته شد، به معنای پیشگیری از گناه است.

امام صادق صلوات الله علیه فرموده اند: «مَا مِنْ عَینٍ إِلَّا وَ هِی بَاکیهٌ یوْمَ الْقِیامَهِ إِلَّا عَیناً بَکتْ مِنْ خَوْفِ اللَّهِ وَ مَا اغْرَوْرَقَتْ عَینٌ بِمَائِهَا مِنْ خَشْیهِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَّا حَرَّمَ اللَّهُ سَائِرَ جَسَدِهِ عَلَی النَّارِ – هیچ چشمی نیست مگر این که در روز قیامت گریان است به جز چشمی که از خوف خدا گریسته است و هیچ چشمی از خوف خدای عزّ و جلّ پر آب نشده است مگر این که خداوند سا