پاورپوینت کامل فتوح در اسلام فتح تغلبی، فتح قلوب ۹۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل فتوح در اسلام فتح تغلبی، فتح قلوب ۹۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل فتوح در اسلام فتح تغلبی، فتح قلوب ۹۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل فتوح در اسلام فتح تغلبی، فتح قلوب ۹۰ اسلاید در PowerPoint :

>

این مقاله از دو نگاه به موضوع فتوح, در دو شکل تغلبی و قلوب آن می پردازد. ابتدا با ورود اجمالی به پیشامد رده که زمینه ساز فتوح راشدی است و بیان مشکل حضور سرداران فاتح از بنو مخزوم در مدینه, به ماهیت اصناف چهارگانه امت اسلامی بعد از پیامبر خدا (ص) به عنوان عوامل برپادارنده جریان فتوح پرداخته, و به تعریف و نقش هر یک در ساز و کار امت اشاره می کند.

پس از آن به دو عنصر مقوم در هر دو شیوه از فتوح, یعنی اعرابی و عربی از زاویه نقش آفرینی پرداخته و با این فرض که حرکت هجرت, مدنیت و تعرب که مبین دو قطب از حضارت و بداوت است, درباره دستاوردهای فتح تغلبی و فتح قلوب, سخن به میان میآورد.

برخورد احتیاط آمیز فقیهان حجاز و عراق با فتوح راشدون و تعاقب تاریخی آن و مخالفت صریح این فقیهان با گسترش اسلام در سرزمین های دارالحرب به سبک فتح اول در دو عصر اموی و عباسی, دامنه ای دیگر از موضوع بحث حاضر است.

چهره شناسی هرم فتح اول با هیئت قبایلی و ذهنیت اعرابی, و تعلیل و تسبیب آن از زبان فرماندهان, در وجه مقایسه با فتح دوم, این امر را روشن می کند که فتح قلوب یا اقناعی, هم با فطرت ابلاغ دینی و کرامت انسانی سازگارتر است و هم امواج انسانی آن پایدارتر و دستاوردهای تمدنی و معرفتی آن بارزتر می باشد.

مقدمه

فتح که غالبا به صورت جمع, فتوح و یا جمع الجمع, فتوحات به کار می رود, در اصطلاح به بیان نحوه گشایش دارالحرب می پردازد.(۱)

در حقیقت جنگ هایی که پس از رحلت پیامبرگرامی خدا (ص) و به دنبال نبردهای رده(۲) در عصر خلفای راشدین, به ویژه خلیفه اول و دوم رخ داد, سرزمین های پهناوری را با مردمانی از نژادهای گوناگون, به قلمرو اسلام درآورد. موضوع فتوح در اسلام از منظرهای خاص محل بحث و توجه قرار گرفته است; فقیهان سیاسی در بحث دارالحرب و دارالاسلام در کتب سیر(۳), خراج نویسان, در باب مالی و زراعی در کتب خراج, فتوح نگاران در بحث جغرافیا و نژاد و نحوه فتح و توصیف سرزمین ها در کتب فتوح و خطط نویسان در باب تإسیس و عمران و توسعه شهرهای رباطی و ثغور در کتب خطط, بدان پرداخته اند.

این مقاله درصدد آن است تا موضوع فتوح را از دو زاویه تغلبی (فتح به شمشیر) و فتح قلوب (عرضه اسلام بر مبنای اقناع) پژوهش کند.(الف)

در این مقال نویسنده قصد ندارد فتح تغلبی را طعن کند و یا برآن خدشه وارد آورد, بلکه برآن است تا در وجه مقایسه, به تعریف و تمایز و انطباق هر کدام از آن دو با پیشرفت تمدنی در جهان اسلام بپردازد و دستاوردهای هر یک را در میزان تاریخ بسنجد.

از سوی دیگر, می کوشد هشدارها و مخالفت های فقیهان طراز اول غیر وابسته به حاکمیت امویان و عباسیان و نامآورانی چون شافعی, ابوحنیفه, عبدالله بن مبارک و مالک(۴) را در این باب بیان کند تا وجه تمایز آن آرا با آرای فقیهان وابسته به حکومت چون شیبانی, ابویوسف, اوزاعی, ماوردی و فرإ(۵) معلوم گردد.

به بیان دیگر, قصد دارد چالشی را که در قرن دوم تا پایان آن ذهن نخبگان و اندیشمندان جامعه اسلامی را بر سر موضوع فتوح به خود مشغول داشته بود, اندکی روشن کند.

شایان ذکر است که در مقاله ای با صبغه ای تاریخی, اگر نویسنده بخواهد به روشمندی پژوهش وفادار باشد, به گونه ای محدود می تواند از آرای فقیهان در این موضوع, به ویژه در مبحث فقه سیاسی و حکومتی سخن به میان آورد تا در این باب بر او ملامتی نرود.

فتوح و فاتحان

قضیه فتوح در صدر اسلام پس از پیامبر گرامی خدا (ص) چون در پی فتوح رده پدید آمد, از منظر سیاسی, اجتماعی و دینی, گفتمانی خاص را در پی آورد که بی گفت وگو نمی توان آن را حاصل عزم جزم و اتفاق جمعی دولتمردان, اصحاب و نخبگان اسلامی برای گسیل نیروهای فاتح در جهت گسترش سرزمین های دارالحرب دانست.

ترکیب نیروهای فاتح از شمالی و جنوبی به خصوص مهاجر و انصار و حضور بادیه نشینان و سران وفدهای دیر پیوند که سردمدارانشان پس از فروپاشی آخرین بقایای حلف های مطیبون و ایلاف(۶) پس از سال هشتم قمری, راه مدینه را پیش گرفته بودند, امر فتوح و انسجام درونی نیروهای فاتح سال نخست خلافت ابوبکر را سخت آسیب پذیر کرده بود.

از یازده تن از فرماندهان منصوب برای مقابله با شورش های رده, فرمانده کل و معاونش خالد و عکرمه از بنو مخزوم بودند. صاحبان قبه و اعنه(۷) که از دیرباز در شمار چند خانواده حکومتگر قریشی حاکم بر مکه به شمار میآمدند, امر دفاع و تهیه سلاح را برای حمایت از بازرگانی و سیاست و حفظ ساختار بت پرستانه مکه بر عهده داشتند. آن چه در جریان نبرد با اهل رده پیش آمده بود, انصار و بعضی از مهاجران همراه خالد را در برخورد یکسان با دسته های شورشیان و ناخشنودان از میان اعرابی و عربی (از مرتد معاند تا شاعر پیشه متنبی و تا ناخرسند جفول(۸) کننده), سخت نگران کرده بود.

گرچه خالد و عکرمه توانستند, به رغم مخالفت عمر (شخصیت دوم و مشاور عالی تصمیم سازی خلافت), با تکیه بر حمایت خلیفه اول و با همراهی بدویان دیر پیوند, مخالفان سیاسی حاکمیت مدینه را با مخالفان دینی یکسان محسوب دارند و آنان را از دم تیغ بگذرانند, اما همین پیروزی خشن آن هم با فاتحان مخزومی و بدنه بدوی از میان اعراب, دشواریهایی برای حاکمیت مدینه به دنبال آورد که از این لحظه با حضور آن فاتحان در مدینه تشدید می شد.

شاید امر فتوح, که با ورود به عراق از چندی قبل توسط مثنی بن حارثه شیبانی پیشنهاد شده بود, می توانست سرداران فاتح خاندان های نیرومند احلاف قریش را در پی یافتن زمین و اموال و گسترش اسلام به آن سو گسیل دارد و مشغول گرداند و ذهنشان را که پس از کسب وجاهت دینی حاصل از سرکوب مرتدان, می رفت تا به سابقه دیرینه قبه داری و اعنه بانی, به سهم ستانی از خلافت مشغول شود, به جای دیگر منصرف گرداند.

با عنایت به چنین سابقه ای, نیروهای نظامی فتوح که از رإس هرم, صبغه مخزومی داشت و قاعده بر سلوک اعرابی می رفت, به سوی عراق (مدائن) و شام (دمشق) رهسپار شدند.

در این جا برای شناخت نیروهای حاضر و همراه در بدنه هر دو شیوه از فتوح, مناسب است به اصناف امت پس از پیامبر گرامی خدا(ص) اشاره کنیم. در تفسیر طبری آمده است:

لقد ترک النبی الناس یوم توفی علی إربع منازل: مومن مهاجر, و الانصار, و إعرابی مومن لم یهاجر… و الرابعه, التابعون باحسان;(۹)

روزی که پیامبر خدا (ص) به دیدار معبود شتافتند, مردم بر چهار مرتبت بودند:

۱- مومن مهاجر

۲- انصار

۳- اعرابی مومنی که هجرت نکرده بود

۴- تابعان از راه احسان.

همه کسانی که پیش از فروپاشی شرک در سال هشتم قمری برای دفاع از دین خدا و نجات از حصار شرک و حفظ دین و یافتن مفر و پناهگاه از مکه یا مکان های دیگر به مهجر نبوی, مدینه هجرت کردند, مومن مهاجرند.

از اینان تنی چند در ساختار قدرت و تإسیس حاکمیت قریشی بر مبنای پیوند دو خاندان تیم و عدی نقش داشتند و در کسوت نظامی, سیاسی و اقتصادی از ارکان خلافت نو پا به شمار می رفتند.(۱۰)

دسته دیگر که اکثر مهاجران را با خود داشت در اجزای حاکمیت, در مشاغل پایین تر به کار گمارده شده بودند. تنی چند, به تعداد انگشتان, پس از پیامد سقیفه و انتخاب خلیفه ناخشنودانه از این ماجرا به سابقه الفت با بیت نبوت, با حاکمیت به حزم می رفتند و از توغل در وظایف حکومتی تن می زدند.

دسته دوم, یا ناصران دین خدا در فقدان پیامبر گرامی(ص), به رغم آن که برایپیش گیری از پس افتادن از قدرت, دست به اقدام زدند(۱۱) ولی چون در تدبیر و تمشیت امور سیاسی, در فهم ساختار قدرت قریشیان و در تحلیل درست بدنه آن ناتوان بودند, با آن همه جهاد و سابقه, ناگهان در چنبری افتادند که نجات از آن به بهایاز دست دادن وجهه سیاسی آن ها تمام شد.

پس از آن به ناچار برای حفظ هویت خویش و نجات از سقوط حتمی, به حاکمیت ناخواسته قریشیان تن دادند. دیری نپایید که زعیم (۱۲) یکی از دو شاخه توانمندشان که به ملاحظات حفظ جان و در پی تحصیل مفر از مدینه گریخته بود به طرز مرموزی در شام جان باخت.

مرغ دانا که می رمید از دام

باهمه زیرکی به دام افتاد

اینان در بدنه نظامی فتوح در مراتب دوم و سوم و فروتر بودند و به تبع در بهره بردن از غنیمت و زمین ها و اموال حاصل از فتوح, سهم کمی داشتند. این دو صنف که ذکرشان رفت, عربی اند.

دسته سوم, اعراب غیر مهاجرند که چون در فتح تغلبی نقشی چشمگیر داشتند, بعدا توصیف دقیق تری از آن ها به دست خواهیم داد.

إعرابی, مفرد اعراب, به بدوی گفته می شود در مقابل حضری. نام دیگر آن ها وبری است برابر مدری که به شهرنشینان اطلاق می شود. به چادرنشینان غیر مستقر در مکان ثابت که از مو و کرک احشامشان سرپناه و تن پوش می سازند و به دنبال آب و چراگاه از نقطه ای به نقطه دیگر در حرکت اند, اعرابی گفته می شود, همانسان که به شهرنشینان مستقر در مکانی برآمده از خشت خام یا پخته, عربی می گویند.(۱۳)

ابن تیمیه در کتاب الاقتضإ گفته است:

ان لفظ الاعراب هو فی الاصل اسم لبادیه العرب. فان کل امه لها حاضره و بادیه, فبادیه العرب, الاعراب. و قدیقال: ان بادیه الروم, الارمن و نحوهم…;(۱۴)

لفظ اعراب در اصل نامی است برای چادرنشینان عرب. هر امتی, دارای شهرنشینان و چادرنشینان است. چادرنشینان عرب, اعراب و چادرنشینان روم, ارمنیان و همسان آن هایند.

اعرابی دارای چهار خصلت است:

اذا کان بدویا, صاحب نجعه, وانتوإ و ارتیاد للکلا, و تتبع لمساقط الغیث;(۱۵)

زمانی می توان برکسی یا قومی نام اعرابی نهاد که غیر شهرنشین و صاحب چراگاه باشد, و به نوء (پی گیری امور جوی از طریق ستارگان) باور داشته باشد و برای یافتن چراگاه بکوشد و محل نزول باران را پی جویی کند.

ابن انباری در کتاب الزاهر آورده است:

قال الفرإ: الاعراب, إهل البادیه و العرب إهل الامصار;(۱۶)

فرإ گفته است: اعراب بادیه نشینان و عرب شهرنشینان اند.

پس از آن که همه جزیره العرب به اسلام پیوست, اصطلاح مدنیت منبعث از مدینه که مرکز اجتماع, تمدن و اداره اسلام شد, در مقابل اصطلاح تعرب استعمال می شد و شاخص این هویت, هجرت بود. آن ها که از مکه یا مکان های دیگر قبل از سقوط پایگاه شرک به مدینه هجرت کرده بودند, مومن مهاجر بودند و آن ها که پس از آن هجرت کردند, مهاجر شناخته نمی شدند, بلکه از ثواب جهاد و نیت دینی بهره می بردند:

لاهجره بعد الفتح, ولکن جهاد و نیه;(۱۷)

پس از فتح مکه, هر سفری به سوی مدینه هجرت به حساب نمیآید, بلکه در عداد جهاد و نیت است.

در دایره بزرگ تر, مدنیت و تعرب را, دارالاسلام نامیده و تا پیش از فتح مکه در مقابل دارالشرک به کار می بردند و پس از فتح مکه آن را در مقابل اصطلاح دارالحرب می نهادند. در این جا فارق اعرابی و عربی که دو اصطلاح برای ترکیب جامعه اسلامی همه اعصار و زمان هاست, مدنیت است.

هر چند تعرب بعد از مدنیت حرام شده, خروج از اعرابی گری و پیوستن به مدنیت اسلامی به سادگی امکان پذیر است.

در شرح السیر الکبیر شیبانی آمده است:

فاذا وطن الاعرابی مصرا من إمصار المسلمین فقد خرج عن الاعرابیه;(۱۸)

اگر اعرابی در شهری از شهرهای مسلمین سکنا گزیند, از اعرابی گری خارج می شود.

نیز ابن سعد در الطبقات الکبری, در داستان ام سنبله اسلمی آورده است:

ان إسلم لیسوا بإعراب, هم إهل بادیتنا و نحن إهل قاریتهم, اذا دعونا هم إجابوا, و ان استنصرناهم, نصرونا.(۱۹)

براساس این روایت, پیامبر گرامی خدا (ص) هدیه ام سنبله از قبیله اسلم را پذیرفت و آن گونه که از حدیث شریف استنباط می شود, ملاک دیگر برای خروج از اعرابی گری, هم پیمانی با اهل مدینه است. در این صورت به سبب مراوده و معامله با شهرنشینان خصلت اعرابی گری از آن ها زایل می شود و خصایل همساز با مدنیت در آنها پدیدار می گردد.

در اصل وضع این راه برای خروج اعرابیان و پیوستنشان به مدنیت, جای هیچ شک نیست و یکی از دو راهی است که در جامعه اسلامی فرا روی آنان گشوده شده است. ولی گویا این حدیث را برای آن ساخته باشند تا بخواهند قبیله اسلم را که اولین دسته از بیعت کنندگان از غیر مهاجر و انصار بود تقدیس کنند و بر آن جامه مدنیت بپوشانند تا با کسب اعتبار برای بیعتشان راه را بر سخنان معارضان در باب خلافت ببندند.

در مقابل اگر اعرابیان پس از ورود به مدنیت بار دیگر در صدد رجوع به بادیه باشند, این کارشان از گناهان کبیره محسوب می شود.

در حدیث آمده است:

ثلاث من الکبائر: التعرب بعد إن کان مهاجرا و کان من رجع بعد الهجره الی موضعه من غیر عذر, یعدونه کالمرتد…;(۲۰)

سه چیز از گناهان بزرگ است: بعد از هجرت و پذیرش مدنیت, به اعرابی گری روی آوردن و کسی که بدون عذر پس از مهاجر شدن, به بادیه برگردد و با اعراب در آن جا سکنا گزیند در شمار مرتدان است.

بریده بن حصیب اسلمی به دوست صحابی اش سلمه بن اکوع گفته است:

ارتدت علی عقبیک; تعربت! فإجابه سلمه: معاذالله انی فی اذن من رسول الله(ص);(۲۱)

آیا مرتد شدی و از مدنیت به تعرب پیوستی! او در جواب گفت: پناه بر خدا من از پیامبر خدا(ص) اجازه دارم.

در مسند احمد بن حنبل آمده است که یکی از اصحاب, کسی را سرزنش کرد و گفت:

یا ابن الذی تعرب بعد الهجره;(۲۲)

ای پسر کسی که پس از هجرت (درک مدنیت) به بادیه پیوست و اعرابی شد.

عنوان دسته چهارم, یعنی تابعان از راه احسان, بر مسلمانانی اطلاق می شود که شاهد حضور پیامبر گرامی خدا(ص) نبوده و به عیان آن چه در ابتدای نهضت اسلامی از جهاد و اخلاص و ابتلا رخ داده است, ندیده اند, ولی بر فطرت پاک و بر مبنای خرد, به انتخاب دست زده و اسلام را نیکو گزیده و بدان دل بسته اند.

برای آن که اهمیت شهر و صحرا را در مطالعات مردم شناسی تاریخی باز شناسیم به تعریف آن دو می پردازیم.

مدنیت و بدویت در جامعه اسلامی (بیابان و خیابان)

صحرا تقریبا یک سوم مساحت جهان را در بر می گیرد و در جهان عرب ۹۶/۵% مساحت مصر و ۴۰% مساحت عراق و یک سوم مساحت سوریه و بخش عمده شبه جزیره عربی را شامل