پاورپوینت کامل مرجئه و نو مسلمانان ۸۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مرجئه و نو مسلمانان ۸۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مرجئه و نو مسلمانان ۸۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مرجئه و نو مسلمانان ۸۰ اسلاید در PowerPoint :

>

عضو هیإت علمی دانشگاه تربیت معلم تهران)

مرجئه یکی از نخستین جریان های فکری ـ سیاسی جهان اسلام به شمار می رود. تا کنون اغلب مطالعات انجام شده درباره این فرقه, معطوف به همسویی آنان با امویان بوده است. مقاله حاضر از منظری متفاوت به مرجئه و نقش آنان به عنوان یکی از عوامل موثر در انتشار اسلام در میان گروهی از اهل ذمه می پردازد و نشان می دهد که بعضی از اینان در دفاع از نومسلمانان, حتی رودرروی عمال اموی ایستاده و دست به شورش هایی نیز زده اند.

مقدمه:

مرجئه به عنوان یکی از اولین جریان های مذهبی, سیاسی جهان اسلام نقش محسوسی در گسترش دین اسلام و توسعه دامنه آن در مناطق مفتوحه از جمله ایران ایفا کرده و در این مسیر تا آن جا پیش رفتند که بخشی از آن ها ناخواسته رودرروی امویان قرار گرفتند. اما تاکنون تحقیقات انجام شده درباره این گرایش بیشتر به جوانب منفی تفکر ((مرجئه)) در توجیه حکومت اموی از طریق دعوت به سکوت و سازش, تسلیم در برابر وضع موجود, ترویج روحیه مدارا, اباحه گری و… معطوف بوده و بسیاری از محققان بر همبستگی و همسازی و همسویی میان ایشان و امویان تإکید کرده اند.(۱) به نظر می رسد که عملکرد دوگانه ((مرجئه)) در تاریخ و به تبع آن, داوری دو سویه راجع به ایشان, به ماهیت دو پهلوی کلمه ((ارجإ)) و تعریف خاص آنان از ایمان, یعنی دو رکن اصلی تفکر ((مرجئه)) باز می گردد. از همین روی, اصطلاح ((مرجئه)) برای طیفی از جریان های گوناگون فکری و سیاسی و گاه متضاد و حتی در مورد ((خوارج))(۲) و ((شیعه))(۳) نیز به کار رفته و این امر محققان را دچار مشکل ساخته است. شاید نقطه اشتراک همه این تفکرات منسوب به مرجئه در تعریف مشترک و البته ظاهری آن ها از ایمان و نیز کاربرد مفهوم ((ارجإ)) نهفته باشد, اگرچه هر یک از این جریان ها مراد خویش را از این دو اصطلاح طلب می کرده اند.

اعتقاد به ارجإ و پیآمدهای اجتماعی آن

از یک سوی, معانی مختلف ((ارجإ)), از جمله امیدوار ساختن گنهکاران یا به تإخیر انداختن داوری, می توانست به نوعی امیدوار نمودن گناهکاران و تطهیر ظالمان و سکوت جامعه در مقابل ایشان(۴) و در نهایت, ترویج اباحه و لاابالی گری را به همراه آورد, که البته مهم ترین پیامد اجتماعی چنین اندیشه ای, خارج ساختن مردم از صحنه و ایجاد انفعال سیاسی و آماده کردن جامعه برای پذیرش هر حکومتی ولو ظالم و ستمگر بود. این دیدگاه که سرنوشت آینده آن جهانی مردمی که ایمان آورده اند را نمی توان پیشاپیش معین کرد, منتج به این نظریه شد که ((امویان مسلمان حقیقی و اهل قبله هستند))(۵) و لذا ((قیام علیه ایشان مشروع نیست)).(۶) اما از سوی دیگر, استناد به ((ارجإ)) نتایجی متفاوت با نتایج فوق نیز به دنبال داشت که گاه به رویارویی ایشان و امویان می انجامید. در برداشت اول, اندیشه و رفتار سیاسی مرجئه درست در نقطه مقابل خوارج قرار داشت که اتفاقا زمینه های سیاسی, اجتماعی ظهور هر دو نیز تا حد زیادی یکسان و مشترک بود. بحران سیاسی پس از قتل ((عثمان)) و درگیریهای داخلی جامعه مسلمانان, به بن بست رسیدن و یإس آرمان خواهان و ایجاد شبهه پیرامون حق یا باطل بودن یکی از دو جناح ((علی))(ع) و ((عثمان)) و… منجر به ظهور این دو تفکر متضاد شد. درحالی که اندیشه افراطی خوارج در نهایت, حکم تکفیر هر دو جناح را صادر کرد, مرجئه اولیه در یک اقدام انفعالی و به این دلیل که آگاهی از عقیده باطنی اشخاص ممکن نیست, مومن و مصیب بودن هر دو را مهر تإیید نهاد یا حداقل, قضاوت نهایی در این مورد را به خداوند واگذار کرد. ظاهرا اولین بانیان مرجئه و از جمله ((حسن بن محمدبن حنفیه)) که اول کسی بود که به ((ارجإ)) قائل شد,(۷) منظورشان از ((ارجإ)), همان مفهوم فوق الذکر بود, نه آن که عمل را از ایمان موخر بدانند(۸) و با این که احتمالا این اقدام مسالمت جویانه مرجئه در جهت احیای اتحاد از دست رفته امت اسلامی و جلوگیری از جنگ های داخلی و خون ریزی بیشتر میان مسلمین(۹) و نیز جهت وحدت عناصر مومن در مقابل بنی امیه آغاز شده بود, نتایجی منفی نیز به بار آورد, تا آن جا که در ادوار بعد با تمسک به همین اندیشه و به دنبال آن, اصالت قائل شدن برای ایمان منهای عمل, در برخی مواضع نه تنها به نزدیکی و حمایت برخی از طرفداران مرجئه به بنی امیه منجر می شد, بلکه می توانست ایشان را به بازوهای ایدئولوژیک امویان مبدل ساخته و رویاروی جریان های ضد اموی قرار دهد. شاید علت این که در کوفه, کانون ضد اموی, مرجئه بیش از جاهای دیگر از وفاداران حکومت اموی به حساب میآمدند,(۱۰) واکنش آنان در مقابل اندیشه های شیعیان کوفه که نظر مساعدی نسبت به ((عثمان)) نداشتند, بود. مرجئه اولیه که با پرهیز از قضاوت در مورد دو جبهه علوی و عثمانی و به تإخیر انداختن حکم درباره ((علی))(ع) و ((عثمان)) اعلام موجودیت کرده بودند, به مرور توجیه کلامی مناسبی نیز در تإیید سکوت و خاموشی خود به کار بستند که همانا به تعریف خاص ایشان از ایمان, یعنی نقطه ثقل تفکر مرجئی, منتهی شد. درحالی که خوارج عمل را رکن اصلی ایمان می دانستند, مرجئه تعریفی بسیار آسان تر ارائه می دادند که ایمان را از عمل تفکیک نموده و فقط تا حد اقرار زبانی محدود می ساخت. این تعریف خاص از ایمان اختلافات دیگری از جمله در مورد دارالکفر و دارالایمان, وعد و وعید, امر به معروف و نهی از منکر, امامت, قیام بالسیف و… را نیز به دنبال داشت که در مجموع, ((خوارج)) و ((مرجئه)) را به عنوان مظهر و نماینده دو برداشت افراطی و تفریطی از اسلام معرفی می کرد. به همان اندازه که خوارج روح خشنی از اسلام را تبلیغ می کردند, مرجئه سخن گوی تفکر مسالمت جو و نرمخوی جریان اسلامی بودند. با این که اندیشه مرجئه در جدایی ایمان از عمل می توانست پیآمدهای سیاسی, اجتماعی همچون تطهیر فاسقین, رشد اباحه گری و در مجموع, تثبیت حکومت امویان را به همراه داشته باشد, چنان که گذشت, نتیجه متفاوت دیگری نیز که موضوع بحث حاضر است در برداشت, که گاه ایشان را به تقابل با امویان وامی داشت; چنان که در یک رساله مربوط به قرن اول هجری از ((سلیم بن ذکوان اباضی)), مرجئه مخالفان سرسخت امویان و دشمن عوامل بیداد وصف شده اند.(۱۱)

قتل بسیاری از مرجئه اعم از ((مرجئه قدریه)) و یا حتی ((جبریه)) توسط حکام اموی(۱۲) و حضور موثر برخی از ایشان در قیام های ضد اموی همچون قیام ((ابن اشعث)),(۱۳) ((یزیدبن مهلب))(۱۴) ((زیدبن علی(ع)))(۱۵) و نیز ترتیب دادن شورشی گسترده از نومسلمانان در خراسان به رهبری ((حارث بن سریج))(۱۶) نه تنها اشکالات جدی بر نظریه همدستی همه مرجئه با امویان وارد می سازد, بلکه سیمای دیگری از آن ها ترسیم می کند که دقیقا ریشه در همان تعریف ایشان از ایمان دارد. از نظر مرجئه دارالایمان یا دایره شمول اسلام بسیار فراخ تر از محدوده تنگ دیدگاه های عرب گرایانه امویان بود که اسلام را عملا منحصر در اعراب می دیدند و نیز در تقابل با ((خارجیان)) قرار داشت که دارالایمان را به اردوگاه های منزوی و دور افتاده خود محدود کرده و ((در تصور امتی مرکب از قدیسین بودند)).(۱۷)

یکی از مهم ترین دلایلی که پاره ای از مرجئه را به رویارویی با امویان وامی داشت, علاوه بر افراط امویان در سب علی(ع), تلقی ایشان از تعریف مسلمان بود. در شرایطی که امویان به خاطر کاهش درآمدهای مالیاتی ناشی از فرار روستاییان به شهرها و معاف گشتن نومسلمانان از پرداخت جزیه, به بهانه های گوناگون مسلمانی آنان را زیر سئوال برده به اخذ جزیه از ایشان مبادرت می کردند(۱۸) مرجئه به حمایت و تإیید هر کس که به هر دلیل حتی به ظاهر اسلام میآورد, مبادرت نموده و خواهان استفاده ایشان از حقوق یک فرد مسلمان و از جمله معافیت از جزیه بودند. شیوخ و مومنین مرجئه که ایمان را اقرار به خدا و رسول او و کفر را منحصر در خدانشناسی و عبادت را به ایمان و معرفت خدا محدود ساخته و حتی برخی از ایشان نماز را عبادت تلقی نمی کردند و اعتقاد داشتند که هرگاه آدمی به معرفت خدا رسد و بعدا با زبان به انکار او پردازد کافر نشود,(۱۹) چگونه می توانستند شاهد برخورد خشن و سرکوب گرانه امویان با نومسلمانانی باشند که ظاهرا به دلیل مختون نبودن اما در واقع به واسطه بیم از کاهش درآمد بیت المال, در جرگه مسلمانی پذیرفته نمی شدند.(۲۰)

حضور برخی مرجئه در کنار ((ابن اشعث)) و در برابر ((حجاج)), علاوه بر مخالفت با وی در سب علی(ع), در راستای مقابله با سیاست های غیرانسانی ((حجاج)) با موالی و نومسلمانان قابل توجیه است. به روایت طبری شمار کثیری از ذمیان تازه مسلمان در بصره که از رنج و محنت ((حجاج)) به تنگ آمده و به دستور وی مجبور به ترک خانه و کاشانه خود در شهرها و بازگشت به روستاهای خود و پرداخت مجدد جزیه و خراج شده بودند و نمی دانستند به کجا پناه برند, در شهر تجمع کرده به گریه و زاری پرداخته و ندای ((وامحمدا)) سرداده بودند, که ((ابن اشعث)) از راه رسید و نومسلمانان به اتفاق ((قاریان)) و سایر مردم با وی بیعت کردند با این شرط که با حجاج نبرد کند.(۲۱) اطلاع داریم که برخی از این قاریان که به نفع نومسلمانان قیام کردند از مرجئه بوده اند.(۲۲) موضوع دیگری که مرجئه را در مخالفت با حجاج سرسخت تر کرد, دشمنی ویژه او با علی(ع) و خصوصا سب و لعن وی بود که این با دیدگاه رسمی مرجئه پیرامون ((علی(ع))) و ((عثمان)) در تضاد بود.

هر چند حضور مرجئه در این قیام به تصادم عمل و اندیشه بعضی از آنان انجامید که ((قیام بالسیف را نفی می کردند))(۲۳) تا آن جا که حتی به کناره گیری برخی از ایشان از این گروه منجر شد,(۲۴) اما از طرفی نیز به ظهور جناحی از مرجئه انجامید که در طول حکومت اموی در کنار نومسلمانان و در جهت احقاق حقوق ایشان و تشویق اهل ذمه به مسلمانی, حتی به رویارویی با بنی امیه پرداختند.

تساهل مذهبی مرجئه و استقبال ذمیان از آن

تعریفی که مرجئه از ایمان ارائه می دادند و ایمان و اسلام را یکسان قلمداد می کردند, می توانست سبب روی آوردن اهل ذمه به آئین مسلمانی باشد. اصولا اسلام مرجئی بسیار سهل و آسان و فارغ از مشقت و به قولی, مذهب سواد اعظم بود;(۲۵) مثلا درحالی که خوارج با تکیه بر اصل ((وعید)), بیشتر بر جنبه های غضب و خشم خداوندی در کیفر گناهکاران تإکید می کردند, مرجئه با استناد به ((وعد))(۲۶) بر لطف و کرم و رحمت الهی تإکید ورزیده, تخم امید به بخشایش را در دل خطاکاران بارور می ساختند و جهنم را خاص مشرکان دانسته و برای همه امید آمرزش داشتند و می گفتند هیچ کس از اهل قبله درون آتش نرود و خداوند موحد را عذاب نکند.(۲۷) هم چنین درحالی که جمیع فرق با استناد به حدیث پیامبر(ص) تنها یک فرقه از هفتاد و سه فرقه امت اسلامی را مستحق بهشت و رستگاری می دانستند, مرجئه این سخن را چنین تفسیر می کردند که پیغمبر گفته است: امت من بر هفتاد و سه گروه تقسیم شوند, هفتاد و دو گروه بهشتی باشند و یک گروه دوزخی.(۲۸)

به تدریج آموزه های اعتقادی مرجئه در نفی خرد(۲۹) و تنزل مقام عمل و طاعت و توجه افزون تر به معرفت, محبت و اخلاص,(۳۰) به برداشت های گنوسیستی از اسلام انجامید که اذهان ایرانیان با آن آشنایی داشت. این دیدگاه که هر گاه آدمی به معرفت خدا رسد و بعدا با زبان به انکار او پردازد کافر نشود,(۳۱) مرجئه را ((به سوی یک تصوف پیشرفته و شدید هدایت می کرد که از جنبه روش و سیاست تصوف مآبانه خویش در انجام عبادات وسعت عمل داشت)).(۳۲) اصالت نیت و عقیده و ناچیز شمرده شدن گفتار و کردار نزد مرجئه(۳۳) با زمینه های فکری اندیشمندان گنوسیست ایرانی که اندیشه ((الاعمال بالنیات)) (پاکی کار دل است نه کار اندام) را شعار خود ساخته, تکفیر انسان مسلمان را به دلیل گناه کردن زشت می شمردند,(۳۴) هماهنگی داشت; از این رو, بسیاری از شیوخ و علمای مرجئه از موالی و عمده ایرانی بودند. (۳۵)

طبیعی است که این گونه تلقی مسامحهآمیز از دین برای برخی ذمیان که صرفا نه به دلایل اعتقادی بلکه بیشتر به دلایل اجتماعی تغییر کیش می دادند مطبوع و قابل قبول تر باشد; زیرا اصولا بسیاری از ذمیان از آن رو به آسانی به اسلام می گرویدند که از دینی پایبند آداب و تشریفات پیچیده (مثلا زردشتی) به دینی آسان گیر و دربند ظاهر وارد می شوند; دینی که برای پذیرش آن فقط اعتراف و اقرار به شهادتین کافی بود. با قبول اسلام مرجئی, ذمیان می توانستند به آسانی و بدون تحمل مصائب گوناگون در جرگه مسلمانی وارد شده و از مزایایی که پیام اسلامی به