پاورپوینت کامل بزرگداشت حماسه حسینی در تهران عصر ناصری ۷۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل بزرگداشت حماسه حسینی در تهران عصر ناصری ۷۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل بزرگداشت حماسه حسینی در تهران عصر ناصری ۷۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل بزرگداشت حماسه حسینی در تهران عصر ناصری ۷۳ اسلاید در PowerPoint :

>

)دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تربیت مدرس(

در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه, مراسم سوگواری سرور شهیدان به گستردگی در تهران برگزار می شد. با توجه به بی سوادی عمومی و کاستی های نظام آموزش مکتب خانه ای, برگزاری این مراسم, فرصت مغتنمی در اختیار دانشوران دینی قرار می داد تا به آموزش عمومی معارف دینی اقدام نمایند. در این مقاله, تعداد, نحوه برگزاری و میزان استقبال مردم از آن مجالس مورد بررسی قرار گرفته و ضمن معرفی برخی از وعاظ مشهور, به نقش ملاآقادربندی در تشکیل آن مجالس, و ملااسماعیل واعظ در تإمین منابع مورد نیاز سخنوران آن ها, اشاره شده است.

واژه های کلیدی: امام حسین(ع), عزاداری, تعزیه, ناصرالدین شاه.

محمدحسن خان اعتمادالسلطنه, باب هشتم کتاب (المآثر و الاثار)خود را به بیان (برخی آثار روحانیه و مآثر معنویه و حقایق تمدنیه ای)اختصاص داده که در مدت چهل سال ـ تا زمان نگارش کتاب ـ پادشاهی ناصرالدین شاه, با ترویج دولت, در ایران پدیدار گشته است و در بخشی از این باب, (رواج کلی و شیاع کامل امر تعزیه داری و سوگواری حضرت امام ابوعبدالله سیدالشهدا)را به حق, از جمله مآثر معنوی دوران ناصری به شمار آورده است. او ضمن بیان تاریخچه ای از برگزاری این (سنت موکده که تالی فرایض مشدده است)از دوران آل بویه تا صفویان, یادآور می شود که در زمان های گذشته, برگزاری مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام به (روز عاشورا غالبا, و به عشر اول محرم احیانا, منحصر بوده است و در غیر این میقات مخصوص, احدی بر این تکلیف منصوص, رسم اقدام نداشته)), اما در زمان او (چندان این سنت سنیه رواج گرفته که در تمام ایام, جمیع اسابیع, هر شهر از شهور, در هر شهر و قصبه مشهور از ممالک شیعه, چندین مجلس حافل به ذکر این مصاب هایل, منعقد می گردد)و می افزاید که (از غره محرم تا سلخ صفر بخصوص, به مثابه عاشورای عهد سایر سلاطین شیعه می باشد.))

افزون بر این, وی از تعطیلی عمومی دهه اول محرم و شرکت شاه در مراسم تعزیه در تکیه دولت سخن گفته و می افزاید که سالانه از سوی دولت زیادتر از پنجاه هزار تومان برای برگزاری مراسم سوگواری امام حسین علیه السلام خرج می شد و (البته در تمام اقطار ایران در این دو ماه, دو کرور تومان بل متجاوز, مردم در کار خیر مصروف می دارند و بعضی حساب کرده و گفته اند که در طهران, فقط در این دو ماه, تقریبا یک کرور تومان قند و چای به مصارف روضه سیدالشهدا خوانی می رسد.)(۱)

گزارش های نظمیه از وقایع مختلف محلات تهران در سال های ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۵ه” بر درستی سخن اعتمادالسلطنه و اهتمام مردم به برپایی مراسم عزاداری سرور شهیدان گواهی می دهد. برای نمونه, نظمیه در ضمن گزارش وقایع روز (دوشنبه غره شهر ذیقعده الحرام ۱۳۰۳)در محله عودلاجان می نویسد:

(دیروز در خانه حاجی اسدالله بزاز مجلس روضه خوانی بوده است. جمعی از تجار و غیره در آن جا مستمع بودند.))

(دیروز عصر در خانه حاجی میرزا حسین تاجر مجلس روضه خوانی بوده است. جمعی از تجار و غیره در آن جا حضور داشتند, غروب متفرق گردیدند.)(۲) در گزارش همان روز, به برقراری مجالس روضه در خانه تنی چند از ساکنان محله چالمیدان و محله بازار نیز تصریح شده است و گزارش های نظمیه در روزهای بعد نیز همین گونه بوده و کمتر روزی است که خبر از برگزاری مراسم عزاداری داده نشده باشد. اهتمام مردم به این امر به حدی بوده که حتی در شب روزی چون یازدهم ذیقعده (سالروز تولد حضرت امام رضا علیه السلام) مجالس عزاداری برپا شده است و گزارش داده اند که در این شب در محله دولت, در خانه (حاجی حسین نام بزاز),(۳) در محله سنگلج, در خانه (شیخ رضا)و در محله عودلاجان در خانه (حاجی علی)(۴) مجلس روضه خوانی بوده است و شرکت کنندگان در آن مجالس پس از صرف شام متفرق شده اند. بر اساس همین گزارش ها, این آگاهی حاصل می شود که در شب دوازدهم ذیقعده سال ۱۳۰۳ه” در یازده خانه در محلات مختلف تهران مجالس عزاداری برپا بوده است(۵) و گاه این مراسم, برای بزرگداشت خاطره درگذشتگان صورت می گرفته است. مإموران نظمیه از محله دولت خبر داده اند که شب یازدهم ذیقعده ۱۳۰۳ مصادف با (شب سال فوت همشیره استاد علی نام بوده, کسانش مجلس روضه خوانی ترتیب داده, جمعی از طلاب را دعوت کرده بودند. چهار ساعت از شب گذشته متفرق شدند.)(۶)

بدیهی است که در دو ماه محرم و صفر بر تعداد این مجالس افزوده می شده است. در دهه نخست محرم تعداد این مجالس به حدی بوده که گزارش های مستقلی در مورد آن ها به شاه ارائه شده است.

این گزارش ها با عنوان (راپورت مجالس روضه خوانی و تکایا)مربوط به مراسم روز جمعه ۲ محرم ۱۳۰۴ تا (جمعه ۹ شهر محرم الحرام ۱۳۰۴)بوده و در آن ها به تفصیل در مورد برگزار کنندگان مجالس عزا, نحوه برگزاری مراسم عزاداری و پذیرایی از شرکت کنندگان سخن گفته شده است.(۷) نقل برخی از آن گزارش ها خالی از لطف نیست:

(جمعه ۲ شهر محرم الحرام ۱۳۰۴. دیشب نواب ارفع و الاعزالدوله و امیرزاده پسرش و.. . با جمعی از اعیان و اشراف در مجلس روضه خوانی جناب امین السلطان حضور داشتند. جمعیت کثیری از دراویش و فقرا آمده, شام کاملی هم به مردم داده و هم مبلغی پول دادند…. امسال از سایر سال ها در این مجلس جمعیت زیادتر است.)(۸)

(دایی ابراهیم, ناظر درب حرمخانه مبارکه در خانه اش مجلس روضه دارد. یازده نفر از سادات روضه می خوانند.)(۹)

(از بعدازظهر در خانه جناب عضدالملک مجلس روضه خوانی است. نه نفر از ذاکرین معروف روضه می خوانند جمعی کثیر در آن جا حضور داشتند.))(۱۰)

(ساری اصلان اول آفتاب در خانه اش مجلس روضه دارد. جمعیت زیاد می شود. چند نفر از ذاکرین معروف روضه می خوانند. علی الرسم هر یک از اهل مجلس را دو دانه نان لواش و چای می دهند.))(۱۱)

در این گزارش ها, هم چنین از برقراری مجلس روضه خوانی زنانه در منزل حاجی میرزاشفیع لشکرنویس,(۱۲) پرداخت مخارج شام و غیره مجلس روضه خوانی منعقد شده در منزل سیدابوطالب صدرالذاکرین از سوی وزیر نظام,(۱۳) حضور جمعی کثیر از فقرا و اهل محله در مجلس روضه خوانی نواب امیر آخور,(۱۴)پرداخت پول به فقرا و مساکین شرکت کننده در مجلس روضه خانه ناظم خلوت,(۱۵) اقدام مستوفی الممالک به دعوت از چهل نفر طلبه برای شرکت در مجلس عزاداری و پرداخت یک هزار دینار وجه نقد به هر یک از آن ها(۱۶) و برگزاری مجلس عزاداری در منزل مرحوم حاجی سیدصادق مجتهدسنگلجی با شرکت سیدمحمد طباطبایی خبر داده شده(۱۷) و درباره مجلس روضه خوانی تشکیل شده در خانه حاج ملاعلی کنی مجتهد برجسته آن روزگار چنین آمده است:

(چهار ساعت به غروب مانده در خانه جناب حاجی ملاعلی مجلس روضه خوانی است. قریب بیست نفر از ذاکرین معروف و غیر معروف روضه می خوانند. جمعیت زیادی می شود. از هر طبقه مردم در آن جا حضور داشتند. چای و غلیان و افر به مردم می دهند.))(۱۸) گاهی در این مجالس اتفاقات پیش بینی نشده ای رخ می داد. مإموران نظمیه برخی از آن اتفاقات را گزارش کرده اند, از جمله خبر داده اند که به سبب مفقود شدن یک عدد سر قلیان در مجلس روضه منزل اقبال السلطنه (خدام مجلس, هر کس از آن جا خارج می شد, او را می کاویدند و به مردم از این حرکت, خیلی بدگذشته بود.))(۱۹) هم چنین خبر داده اند که در مجلس روضه منزل (آقاشیخ جعفر پیشنماز… دو سه نفر به واسطه چای نزاعشان شده, می خواستند زد و خورد بکنند, خدام آن ها را ساکت کرده, از آن جا خارج می نمایند.))(۲۰) یا (دیروز جمعی از خوانین قاجار, طلاب و اهل محله در مجلس روضه خوانی جناب عضدالملک حضور داشتند. بعد از روضه به زن ها یکی پنج شاهی پول می دادند. زن ها به واسطه پول ازدحام کرده روی هم ریخته نزدیک بود بعضی صدمه بخورند. آن ها را متفرق کردند.))(۲۱)

در همین گزارش ها از پرداخت پول به شرکت کنندگان در مجلس روضه برگزار شده در خانه صنیع الدوله (محمدحسن خان اعتمادالسلطنه) خبر داده و گفته اند که در آن مجلس در روزهای نخستین ماه محرم (بعد از ختم روضه به زن ها, هر یک, یک دانه شاهی سفید می دادند))(۲۲) و در روز هشتم محرم (علی الرسم, به زن ها هر یک پنج شاهی داده اند)).(۲۳)

با توجه به محدوده شهر و محلات و تعداد جمعیت تهران در آن روزگار, می توان استنباط کرد که تعداد مجالس عزاداری منعقد شده زیاد و شرکت کنندگان در آن ها بسیار بوده اند. از بررسی گزارش مربوط به روز هفتم محرم ۱۳۰۴ بر میآید که در آن روز ۴۸ مجلس روضه یا تعزیه خوانی برپا بوده است و تعداد این گونه مجالس در تاسوعای سال ۱۰۳۴ به ۵۳ مجلس رسیده است.

مجالس روضه گاه مختلط بوده و گاه تنها به مردان یا زنان اختصاص داشته است. مإموران نظمیه از شرکت (قریب سیصد نفر مرد و زن)در مجلس روضه خوانی منزل صنیع الدوله خبر داده اند(۲۴) و از گزارش های آنان برمیآید که مجلس روضه حاج ملاعلی کنی از شلوغ ترین مجالس تهران بوده است. آنان در گزارش مربوط به روز یک شنبه ۴ محرم ۱۳۰۴ آورده اند:

(دیروز در مجلس روضه خوانی جناب حاجی ملاعلی جمعیت زیاد از مرد و زن حضور داشتند)).(۲۵) و در گزارش مربوط فردای همان روز آمده است: (دیروز در مجلس روضه خوانی جناب جاجی ملاعلی به حدی جمعیت شده بوده که درب خانه را بسته بودند)). (۲۶) در مورد مجلس روضه خوانی منزل سیدمحمد طباطبایی هم نوشته اند: (به حدی جمعیت شده بود که حیاط دیگر گنجایش نداشت.))(۲۷)

شور و هیجان و بروز احساسات مردم نیز در برخی گزارش ها مورد توجه قرار گرفته است. در مورد مجلس منعقد در خانه (میرزا احمد پیشنماز)چنین گزارش شده که: (با این که روز اول بود, رقت زیادی برای مردم دست داده بود, به طوری که در موقع روضه حاجی میرزا الطف الله یک دو نفر زن غش کرده بودند));(۲۸) یا (در مجلس روضه خوانی جناب حاجی ملاعلی… شورش و رقت زیادی برای مردم پیدا شده بود,(۲۹) و یا در مجلس روضه خوانی در منزل مرحوم آقا سیدصادق (مردم حالت حزن غریبی داشتند, به طوری که سه چهار نفر زن به حالت ضعف افتاده بودند)).(۳۰)

علاوه بر گزارش های نظمیه, خاطرات قهرمان میرزا سالور که برادرزاده ناصرالدین شاه بود نیز موجود است. مجلس روضه پدر او ـ عزالدوله ـ در سال ۱۳۰۸ در تجریش برپا شده بود و وی از شرکت صدوهفتاد نفر زن و هشتاد نفر مرد در مجلس روز چهارشنبه نهم صفر و شرکت دویست نفر زن و جمعا دویست و پنجاه نفر زن و بچه در مجلس روز یازدهم صفر خبر می دهد.(۳۱) او در ادامه خاطرات خود متذکر می شود که به هنگام شیوع بیماری وبا در تهران به سال ۱۳۱۰ه”. تعداد مجالس روضه خوانی فزونی یافت. وی در روز ۲۲ محرم ۱۳۱۰ه” چنین نگارش کرده: (دو سه مرتبه خلق طهران با علما و سادات به حضرت عبدالعظیم و امام زاده حسن و امام زاده اهل علی, مصلی رفته اند. هر مرتبه متجاوز از بیست هزار نفر بودند. صدقه, روضه خوانی و بذل و بخشش به شدت زیاد شده)).(۳۲) هم چنین در روز شنبه ۲۹ محرم ۱۳۱۰ه”. نوشته است: (روضه خوانی و خیرات به حدی در طهران و شمیرانات زیاد شده که چه نویسم… دسته جات سینه زن متصل در گردش است. تمام مردم زاهد و عابد شده اند. ))(۳۳)

چنان که ذکر شد, در آن دوره مجالس روضه به گستردگی برپا می شد. برای اداره این مجالس تربیت نیروهای کارآمد ضروری بود و دانشوری پرآوازه به نام ملاآقادربندی