پاورپوینت کامل صابئین در قرآن ۸۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل صابئین در قرآن ۸۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل صابئین در قرآن ۸۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل صابئین در قرآن ۸۰ اسلاید در PowerPoint :

>

به رغم این که بحث در مورد صابئین, بحث تازه ای نیست و سابقه تحقیق کلاسیک پیرامون آنان به قرن هفدهم میلادی می رسد, اما آن چه پس از یک بررسی اجمالی در این باره به نظر می رسد, تشتت آرا و سردرگمی محققین قدیم و جدید است. مانع عمده در راه تحقیق پیرامون این موضوع, کمبود منابع و اطلاعات و نیز مغشوش بودن اطلاعات موجود می باشد, علاوه بر آن, استفاده یا سوء استفاده گروه های مختلف از عنوان صابئین, سبب اغتشاش بیش تر در اطلاعات مربوط به آنان گردیده, تا جایی که حتی تحقیقات مستشرقین و محققین جدید را نیز تحت الشعاع قرار داده است. در این مقاله سعی شده تا از خلال بررسی فرضیه های موجود در مورد این گروه و سنجش نقاط قوت و ضعف آن ها, نظر نزدیک تر به صواب انتخاب و ارائه گردد.

طرح مسإله, سوالات و فرضیه ها

قرآن کریم در سه جا از گروهی به نام صابئین یاد نموده و آن ها را در ردیف اهل کتاب یعنی یهودیها, مسیحیان و مجوس قرار داده است.(۱) بحث و بررسی در مورد ماهیت این گروه, از همان قرن های نخست, توجه مسلمانان و در قرون حاضر نیز توجه مستشرقین را به خود جلب نموده است.

مبهم بودن اعتقادات این گروه, سبب شده تا گروه های مختلف تحت این نام معرفی گردند و در این میان شناسایی صابئین مورد نظر قرآن دچار اشکال جدی شود. در این مقاله سعی خواهد شد تا با بررسی مطالبی مانند:

۱ـ ارتباط این گروه با فرق گنوسی نظیر ماندائیان;

۲ـ ارتباط این گروه, با گروه موسوم به حرانیان;

۳ـ ارتباط این گروه با حنفا و پیروان حضرت ابراهیم(ع);

۴ـ ارتباط این گروه با پیامبر اسلام(ص) و مسلمانان صدر اسلام,

به فرضیه های صحیح تر در باب صائبین مورد نظر قرآن کریم دست یافته شود. فرضیه هایی که پس از یک بررسی اجمالی به ذهن متبادر می شوند, عبارتنداز:

۱ـ صابئین همان پیروان یحیی تعمید دهنده اند که امروزه با نام مانداییان شناخته می شوند.

۲ـ صابئین گروهی با مذاهبی التقاطی مرکب از عقاید مختلف نظیر فلاسفه یونان, مذاهب ایرانی و مذاهب مصری و بین النهرینی می باشند.

۳ـ صابئین ارتباط بسیار نزدیکی با حنفای ساکن عربستان پیش از اسلام دارند.

۴ـ صابئین گروهی با اعتقادات توحیدی و بدون شریعت خاص بوده اند که با ظهور اسلام, جذب جامعه اسلامی گریده اند.

نگارنده این مقاله فرضیه آخر را به دلایل مختلف که به طور مشروح خواهد آمد, ترجیح داده است.

مقصود از صابئین در این فرضیه صرفا گروه مورد اشاره در قرآن (آیات ۶۲ بقره, ۶۹ مائده و ۱۷ حج) می باشد. مقصود از داشتن اعتقادات توحیدی, اعتقاد به منشایی واحد برای خلق و حفظ عالم, در مقابل اعتقادات شرکآمیز اعراب جاهلی است. مقصود از شریعت, احکام عملی و اجرایی خاص یک مذهب یا مکتب فکری است و مقصود از جامعه اسلامی, اجتماع مسلمانان پس از رسمیت یافتن و نشر اسلام در شبه جزیره عربستان می باشد.

صابئین و ماندایی ها

از قرن هفدهم میلادی به بعد که نخستین هیإت های تبلیغی پرتغالی, متون خطی ماندایی را به اروپا منتقل کردند, بحث و بررسی پیرامون این گروه که عمدتا در باتلاق های میان دجله و فرات و در اطراف رود کارون می زیستند, اوج گرفت.(۲) تحقیقات اولیه مستشرقین حاکی از وجود شباهت هایی میان این فرقه تعمیدگر, با گروهی که در میان مسلمانان به صابئین یا صبی ها اشتهار داشتند, بود.

مستشرقین بر اساس برخی قراین لغوی, کلمه ((صابئی)) را مشتق از ریشه آرامی و به معنی تعمید و شستشو کردن دانستند(۳) و با توجه به اشاره ای که در کتاب ((الفهرست)) ابن ندیم به گروهی به نام مغتسله شده و وی آنان را در ردیف صابئین معرفی کرده,(۴) این فرقه تعمیدگر راهمان صابئین مذکور در قرآن پنداشتند.(۵) امروزه با توجه به برخی قراین, این نظریه از قوت سابق برخوردار نیست و پذیرش آن با اشکالاتی مواجه است:(۶)

نخست آن که; با توجه به ظاهر آیات قرآن و این که توضیح خاصی در معرفی این گروه نیامده, چنین به نظر می رسد که در زمان نزول قرآن, مدلول صابئین برای مسلمین صدر اسلام کاملا شناخته شده بوده و نیازی به توضیح بیش تر نداشته است و شاید علت این که در احادیث منقول از پیامبر اسلام(ص) در مورد اهل کتاب پرسشی از طرف مسلمین در مورد این گروه یافت نمی شود,(۷) این باشد که معاصران پیامبر(ص) به خوبی از مصداق این کلمه آگاهی داشته اند و این امر مستلزم حضور کاملا شناخته شده ماندائیان در شبه جزیره عربستان است و حال آن که در هیچ یک از منابع تاریخی و تفسیری اولیه مسلمانان نشانی از گروهی با آئینی خاص که بتوانند مصداق این گروه قرار گیرند یافت نمی شود.(۸) از سوی دیگر, حضور این گروه, خصوصا با توجه به لزوم انجام مراسم عبادی ایشان در کنار آب های جاری, در سرزمین خشک عربستان بسیار غیر قابل تصور می نماید و شاید از همین روست که گروهی از محققین جدید نیز برآن شده اند تا صابئین را به گروه های دیگر گنوسی نظیر الکزائیت ها, ابیونیت ها یا آرکونتیک ها مربوط نمایند.(۹)

دوم این که: حتی اگر بپذیریم که کلمه صابئی, آن گونه که مستشرقین جدید گفته اند, دارای ریشه آرامی و به معنی تعمید باشد, این مطلب مسلم است که در زمان نزول قرآن در عربستان, این کلمه معنی دیگری داشته; یعنی همان گونه که اکثر علمای لغت عرب و مفسرین قرآن ذکر کرده اند, کلمه صابئی و جمع آن صابئین بر کسانی اطلاق می شده که دین مرسوم و مإلوف جامعه را رها کرده و به آیینی جدید روی آورده بودند; (من انتقل من الدین الی الدین الاخر(۱۰)). اطلاق لفظ صابئی بر پیامبر اسلام(ص) و مسلمانان صدر اسلام توسط مشرکین, که به کرات در منابع آمده, دلیل دیگری بر اطلاق کلمه صابئی در معنای غیر از تعمید و یا شستشو می باشد.(۱۱)

سوم این که: سخن برخی از مستشرقین که خواسته اند میان صبغه الله مذکور در آیه ۱۳۸ سوره بقره با آئین های تعمیدی و ریشه های آن در اسلام ارتباط برقرار کنند(۱۲) نیز معقول به نظر نمیآید, زیرا به اعتقاد اغلب مفسرین, مقصود از صبغه الله در آیه مذکور صرفا رنگ خدایی و فطرت الهی داشتن است.(۱۳) و به هیچ وجه بر اصل تعمید در اسلام دلالت نمی کند, اگر چه این آیه در پاسخ غسل تعمید مسیحیان نازل شده باشد.

چهارم این که: تإکید فرق گنوسی عموما و ماندایی ها خصوصا بر پنهان نگاه داشتن آداب و رسوم و رموز فرقه ای خود, آشنایی گسترده و شایع عرب جاهلی و نیز مسلمانان صدر اسلام با ایشان را مشکل می سازد, خاصه آن که در بعضی از منابع, کلمه صابئی توسط اهل بادیه که از اختلاط با فرهنگ های بیگانه و نیز شهرنشینان به دور بوده اند استعمال شده است; نظیر داستان منقول از ابن سعد در مورد پیرزنی بادیه نشین که از پیامبر(ص) با لفظ صابئی یاد می نماید.(۱۴) ابوالفرج اصفهانی نیز در ((الاغانی)), داستانی به این مضمون نقل می کند که, چون لبید از پیش پیامبر(ص) به نزد مردم خود باز گشت و از تعالیم وی درباب بهشت و جهنم و… برای آن ها سخن گفت, شاعری به نام صرافه این کیش را دین الصابئین خواند.(۱۵)

پنجم این که: اشاره ای که در بعضی منابع اسلامی نظیر ((الفهرست)) ابن ندیم و یا مروج الذهب مسعودی به گروه های تعمیدگری به نام صابئه البطائح شده(۱۶) و مورد استناد برخی مستشرقین برای یکی دانستن آنان با مانداییان قرار گرفته, به هیچ وجه دلیلی بر استعمال این کلمه در همین معنا در دوران پیامبر(ص) و زمان نزول قرآن نمی باشد. اختلافی که این منابع خود در تعیین مصداق صابئان دارند, شاهدی بر عدم وضوح مطلب برای آنان می باشد. درباب مصداق واقعی این گروه, هم مسعودی و هم ابن ندیم با تردید و ابهام کامل سخن گفته اند.(۱۷)

ششم این که: در هیچ یک از منابع مذکور اشاره ای به یحیی تعمید دهنده, معروف ترین پیامبر مانداییان نشده است. با توجه به آشنایی کامل مسلمانان با یحیی(ع) از طریق قرآن, چنان چه گروه مورد اشاره مسعودی و ابن ندیم همان مانداییان مورد نظر مستشرقین باشند, این عدم توجه بسیار غریب به نظر می رسد.

در واقع, آن چه از بررسی این قبیل منابع به نظر می رسد آن است که اطلاق صابئین به این گروه ها در دوره بعد از نزول قرآن و پس از آشنایی مسلمانان با آنان صورت گرفته است.

اگر داستان خولسون(۱۸) در باب تسمیه مانداییان ـ که او آن ها را با فرقه گنوسی دیگر الکزاییت ها مرتبط می داند ـ بپذیریم, شاید علت نام گذاری آن ها به صابئین توسط مسلمانان مشخص گردد. خولسون که آرایش درباب مانداییان پایه و اساس مطالعات بعدی مستشرقین قرار گرفته, داستانی از هیپولیتوس(۱۹) نقل می کند که طبق آن, الکزای(۲۰) موسس فرقه الکزاییت ها کتابی آسمانی را به شخصی به نام سوبای(۲۱) داد. وی از این داستان چنین نتیجه می گیرد که این گروه به نام این فرد, صبی خوانده شدند و این کلمه به وسیله اعراب, ((مغتسله)) ترجمه شد.(۲۲) اگر این داستان صحیح باشد می توان چنین نتیجه گرفت که اشتباه نامیدن این گروه به صابئین, از تشابه ظاهری دو کلمه صابئی و سوبای (که بعدها به صبی تغییر یافت) نشإت گرفته است.

همان گونه که گفته شد. امروزه فرضیه یکی دانستن مانداییان و صابئین از قوت سابق برخوردار نیست. پذیرش دیگر فرق گنوسی مذکور توسط محققین جدید نیز با اشکالاتی نظیر آن چه در ارتباط با مانداییان گفته شد, مواجه است.(۲۳) به نظر می رسد که اصرار مستشرقین در مربوط ساختن صابئین قرآن با یکی از فرق گنوسی, یهودی و مسیحی, بدون وجود هیچ قرینه تاریخی مبنی بر حضور آنان در عربستان زمان پیامبر(ص), بی ارتباط با علاقه و پیش فرض ایشان در یافتن ریشه های یهودی ـ مسیحی در قرآن و تعالیم پیامبر(ص) نباشد.(۲۴)

صابئین و حرانیان

از قرن دوم به بعد جغرافی دانان و مسلمانان از گروهی به نام حرانیان نام می برند که خود را صابئین قرآن می دانستند.(۲۵) در واقع, آنچه در اکثر منابع اسلامی در مورد صابئین می یابیم, مربوط به این دسته, یعنی صابئین حران می باشد. منابع اسلامی طریقه آن ها را ترکیبی از مذاهب یونانی, بابلی و مصری عهد هلنیستی می دانند که تعظیم هیاکل آسمانی و نجوم و سعی در تزکیه و تهذیب نفس ویژگی هایی خاص بدان می بخشد.(۲۶)

ظاهرا در نام گذاری این گروه به ((صابئین)) یک اشتباه و یا فرصت طلبی تاریخی صورت گرفته است. اگر چه ابن ندیم در ((الفهرست)) داستانی در همین ارتباط در زمان خلیفه مإمون روایت می کند,(۲۷) اما حقیقت آن است که اختلاف فقها و محدثین در باب پذیرش این گروه در سلک اهل کتاب به مدت ها قبل از واقعه مذکور باز می گردد;(۲۸) هر چند با توجه به علاقه مإمون ـ که خود مشرب معتزلی داشت ـ به علوم و حکمت یونانیان, این احتمال وجود دارد که وی به عمد با این گروه که واسطه ورود علوم یونانی به عالم اسلام بودند به تسامح رفتار کرده باشد.

در هر حال, آن چه در منابع درباره عقاید و آداب و رسوم ایشان آمده حکایت از نگرشی ثنوی به عالم, پرستش خدایان متعدد و نیز تعظیم هیاکل آسمانی دارد.(۲۹) مسعودی که در زمان خویش یکی از معابد مهم ایشان را مشاهده نموده, گزارش جالبی در مورد بعضی رسوم ایشان از جمله اتهام آنان به قربانی کردن انسان برای خدایان, ارائه می کند.(۳۰) شهرستانی در ((ملل و نحل)) و ابن ندیم در ((الفهرست)), به تفصیل در مورد اقتباس آرای ارسطو و سایر فلاسفه یونان توسط ایشان سخن گفته اند. (۳۱) تإثیر حکمت هرمسی در عقاید این دسته, بیش از سایر عقاید, آشکار است. آنان هرمس را پیامبر و موسس طریقت خویش معرفی می کردند و او را با ادریس نبی و اخنوخ تورات یکی می دانستند.(۳۲) برخی مورخین مسلمان نام گذاری ایشان به صابئین را برگرفته از نام یکی از فرزندان ادریس موسوم به ((صابئی)) دانسته اند,(۳۳) اگر چه در تورات که ظاهرا سند اقتباس داستان های مربوط به ادریس است هیچ اشاره ای به این فرد وجود ندارد. از این رو بعید نیست که این داستان نیز صرفا برای مربوط ساختن این گروه با یک پیامبر الهی ساخته شده باشد. دکتر زرین کوب معتقد است که انطباق هرمس با اریس و اخنوخ, بعدها در دوران اسلامی صورت گرفته است.(۳۴)

در هر حال, این گروه که خود را صابئین مذکور در قرآن معرفی کردند توانستند در پناه حمایت دولت های اسلامی تا مدت ها به آسایش و آرامش در میان مسلمانان زندگی کنند و سهم بسیار بزرگی در تمدن اسلامی داشته باشند, گر چه گه گاه مورد تکفیر فقها و یا تعقیب خلفا نیز قرار می گرفتند. آدام متز درخشش کار ایشان را در اواخر قرن دوم و در زمان خلیفه امین می داند و روایتی ا