پاورپوینت کامل حــیــره عامل انتقال فرهنگ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حــیــره عامل انتقال فرهنگ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حــیــره عامل انتقال فرهنگ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل حــیــره عامل انتقال فرهنگ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

>

با وجود تإثیر فرهنگی حیره در تاریخ عربستان, مورخان و محققان ایرانی عموما به نقش سیاسی حیره پرداخته اند و به نقش فرهنگی آن کمتر عنایت کمتری داشته اند. مقاله حاضر می کوشد ردپای حیره در حیات فرهنگی جزیره العرب (عربستان) را (پیش و پس از اسلام) بجوید و درباره آن به بحث و نظر پردازد[. در این راستا ضمن چشم اندازی کلی بر تاریخ و جغرافیای حیره نقش حیره را در آشناسازی اعراب با ادیان مختلف, انتشار فرهنگ ایران ساسانی در میان اعراب, تعلیم خط به ایشان و… مورد کاووش قرار می دهد].

حیره در میان اماراتی که قبل از اسلام در شبه جزیره عربستان تشکیل شد نامی پر آوازه دارد. خورنق و جزای سازنده اش (سنمار) در ادبیات عرب شهرت جاودانه ای پیدا کردند. تراژدی زندگی نعمان بن منذر که به دست خسروپرویز کشته شد و پیآمدش جنگ (ذیقار) از معروفترین وقایع تاریخ عرب در دوران جاهلیت می باشند; از این موارد نمونه های متعددی می توان برشمرد که از شهرت و تإثیرگذاری حیره در خاطره قومی عرب قبل از اسلام حکایت دارند.

حیره در کشور عراق در سه میلی جنوب کوفه(۲) و در جنوب شرقی کربلا قرار داشت. در کلیت جغرافیایی, حیره در شمال شبه جزیره عربستان, در میان صحرای شام و مرزهای غربی امپراتوری ساسانی قرار داشت که از جهت شمال و شرق با ساسانیان و از طرف جنوب و غرب با اعراب همسایه بود; علاوه بر این در سمت شمال غربی حیره, امپراتوری روم واقع بود.

قبایلی از اعراب قحطانی در اواخر قرن دوم یا اوایل قرن سوم میلادی به دلیل مشکلات اقتصادی و معیشتی به مناطق عراق و شام مهاجرت کردند.(۳) حیره به دلیل شرایط جغرافیایی مناسب و امکانات بالقوه اقتصادی مورد توجه این مهاجران قرار گرفت. گروهی از مهاجران که از قبایل و بطون بنی فهم و بنی لخم بنی حیقار و بنی غطفان و بنی زهره و بنی صبح بودند پس از فراز و نشیب هایی در حیره ساکن شدند.(۴) مهاجرت اعراب به حیره باعث شد این محل صبغه عربی پیدا کند و به روشنایی تاریخ قدم بگذارد.

آل فهم, از میان مهاجران, به رهبری مالک بن فهم اولین امارت عربی در حیره را پایه گذاشتند. پس از مرگ مالک, جذیمه بن الابرش جانشین وی شد. جذیمه با کوشش فراوان حیره را به قدرتی مطرح در منطقه تبدیل کرد و مناطق بین حیره تا انبار رقه, عین التمر, قطقطانه, هیت, غمیر و خفیه را تحت تسلط در آورد(۵) و آشکارا بر قبایل شام اعمال نفوذ کرد.(۶) طبری روایت می کند به جذیمه خراج ها داده می شود و گروه ها به دیدار او می رفتند.(۷) جذیمه عاقبت جان بر سر سلطه جویی هایش نهاد, بنا بر گزارش منابع اسلامی در اختلافاتی که با حکام جزیره(۸) بر سر تسلط بر آن منطقه داشت کشته شد.(۹)

عمرو بن عدی (خواهرزاده جذیمه) پس از مرگ وی بر قدرت تکیه زد. با آغاز امارت عمرو بن عدی حکومت از آل فهم به آل لخم منتقل شد. عمرو بن عدی و جانشینانش به نام های آل لخم و آل منذر و مناذره مشهور می باشند. ملوک لخمی سیاست تسلط طلبانه جذیمه را دنبال کردند و با حمایت های ساسانیان حیره را به مقتدرترین حکومت شمال شبه جزیره عربستان تبدیل کردند. لخمیان تابع دولت ساسانی بودند و ساسانیان برای مصالح سیاسی و اقتصادیشان از ملوک لخمی پشتیبانی می کردند. در قرن ششم میلادی منذر بن مإ السمإ (۵۱۴ ـ ۵۶۲م) و عمرو بن هند (۵۶۳ ـ ۵۷۸م) قدرت لخمیان را به اوج رساندند.

لخمیان از قرن سوم تا قرن هفتم میلادی مقتدرانه بر حیره حکومت کردند, هر چند هر از گاهی در حکومت ایشان وقفه هایی ایجاد می شد. آخرین امیر لخمی نعمان بن منذر چهارم (۵۸۵ ـ ۶۱۳م) سر از اطاعت دولت ساسانی پیچید. خسروپرویز که تمرد نعمان را تحمل نمی کرد او را کشت و به تسلط لخمیان بر حیره پایان داد. چند سال بعد در سال ۶۳۲ میلادی مسلمانان حیره را فتح کردند. با تسلط مسلمانان بر حیره و ساخته شدن شهر کوفه در سال هفدهم هجری اهمیت و شکوه گذشته حیره کاستی گرفت. تإثیر حیره در تاریخ عربستان پیش و پس از اسلام

حیره بر شئون مختلفی از حیات تاریخی عربستان پیش از اسلام تإثیر ملموسی داشت; از بعد سیاسی, از قرن سوم تا قرن هفتم میلادی مستحکمترین و در عین حال پایدارترین قدرت شمال شبه جزیره عربستان بود; از بعد اقتصادی, چون توانایی نظامی برای برقراری امنیت در راه های تجاری را داشت در تجارت شمال شبه جزیره نقش مهمی را ایفا می کرد; اما یکی از برجسته ترین نقش هایی که حیره در تاریخ عرب ایفا کرد نقش فرهنگی بود. بدون در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی حیره نمی توان تحلیل مناسبی از نقش فرهنگی حیره ارائه نمود بنابراین یک بار دیگر موقعیت جغرافیایی حیره را بررسی می کنیم.

حیره در جنوب بین النهرین قرار داشت. بین النهرین محل پیدایش و بالیدن اولین تمدن های بشری و همچنین خاستگاه ادیان گوناگون بود. علاوه بر این, ادیان مختلف با بن مایه هایی متفاوت در بین النهرین با یکدیگر تلاقی و تماس پیدا کردند. قرار گرفتن حیره در جنوب بین النهرین باعث شد حیریان با عقاید گوناگون دینی آشنا شوند و از این ادیان متإثر شوند.

حیره از جهت شمال و شرق با ساسانیان همسایه بود. شاید بتوان گفت هیچ کدام از سرزمین های عرب نشین به اندازه حیره با ایران ساسانی در ارتباط نبودند. روابط سیاسی و نظامی و اقتصادی گسترده ای میان دولت ساسانی و حیره وجود داشت و همین روابط همه جانبه موجب تإثیرپذیری حیره از فرهنگ ساسانی شد.

روم در شمال غربی حیره قرار داشت که حافظ مسیحیت و میراث دار فرهنگ یونان بود. حیره تحت تإثیر مسیحیت قرار گرفت و مناقشات مذهبی و به تبع آن انشعاباتی که در مسیحیت روم ایجاد شد مسیحیت حیره را نیز در بر گرفت.

حیره از سمت جنوب و غرب با اعراب همسایه بود. بین حیره و اعراب روابط سیاسی و نظامی و اقتصادی و فرهنگی گسترده ای وجود داشت. برخی از این اعراب قبایلی بودند که در اطراف حیره زندگی می کردند, مانند قبایل بنی ربیعه, بنی تمیم و بنی ایاد و برخی دیگر اماراتی مانند غسان و کنده بودند. سیاست ملوک لخمی با قبایل نزدیک, همسو کردن آنان با منافع سیاسی و اقتصادی حیره بود و سعی می کردند از راه غلبه یا از راه هم پیمان شدن با آنان مقاصد خود را تإمین کنند.(۱۰) در قرون پنجم و ششم میلادی دو امارت غسان و کنده در شمال و مرکز عربستان, به عنوان رقیب لخمیان, وارد صحنه شدند. بین لخمیان و این دو قدرت بر سر تسلط بر قبایل و راه های بازرگانی منازعات خونینی درگرفت. همچنین حیره به طرق مختلف به خصوص از راه تجارت با سایر اعرابی که از حیره دور بودند ارتباط برقرار می کرد.

پس حیره به علت موقعیت جغرافیایی اش محل برخورد و تماس فرهنگ های ساسانی و یونانی ـ رومی و مسیحی بود. ابتدا خود از این فرهنگ ها تإثیر گرفت و سپس این فرهنگ ها را به اعراب ساکن در شبه جزیره عربستان منتقل کرد; تجارت و مسیرهای تجاری راه اصلی انتقال فرهنگ بودند. بین حیره و اعراب مناطق مختلف شبه جزیره, روابط تجاری گسترده ای وجود داشت. تجار حیری در سراسر عربستان در رفت و آمد بودند و بین اعراب این مثل زبانزد بود که ((سرزمینی را نمی بینی که در آن حیری نباشد)).(۱۱) همچنین بازارهای فصلی که در مناطق مختلف عربستان بر پا می گردید(۱۲) باعث می شد تا تجار عرب در مواقع مختلفی از سال در گوشه و کنار عربستان تجمع کنند. یکی از این بازارهای فصلی در حیره بر پا می شد و تجار عرب از سراسر عربستان به آن جا می رفتند.(۱۳) در این بازارها و راه های تجارتی فقط کالا عرضه نمی شد, بلکه فرهنگ های مختلف نیز با یکدیگر تماس پیدا می کردند و اعراب فرصت آن را می یافتند که با فرهنگ های دیگر نیز آشنا شوند و افق فکریشان وسعت پیدا کند. به هر حال, حیره از طرق مختلف و به خصوص از راه تجارت, اعراب را با فرهنگ های مختلف آشنا می کرد. این جریان انتقال فرهنگ, فقط به دوران قبل از اسلام محدود نمی شد, بلکه حیریان پس از اسلام نیز در انتقال علوم یونانی به تمدن اسلامی نقش آفرین بودند. تإثیرات فرهنگی حیره را می توان در پنج مقوله زیر بررسی کرد:

ـ حیره آشنا کننده اعراب با ادیان مختلف;

ـ حیره آشنا کننده اعراب با فرهنگ ایران ساسانی;

ـ حیره تعلیم دهنده خط به اعراب;

ـ دربار لخمیان حامی شعر و شعرای عرب;

ـ حیریان مترجمان آثار یونانی در نهضت ترجمه. حیره, آشنا کننده اعراب با ادیان مختلف

حیریان علاوه بر بت پرستی که دین اجدادی آنان بود(۱۴) با یهودیت و مسیحیت و زرتشتی گری و مانویت نیز آشنا بودند.(۱۵) حیره در آشنا کردن اعراب شبه جزیره با مسیحیت و زرتشتی گری و مانویت نقش مهمی داشت.

منطقه بین النهرین یکی از قدیمی ترین مراکز گسترش مسیحیت در جهان بود. در همان قرون اول میلادی, مسیحیت در بین النهرین و مخصوصا نواحی اطراف رود دجله رواج یافت.(۱۶) حیره نیز از مناطقی بود که تحت تإثیر مبلغان مسیحی قرار داشت. از قرن پنجم میلادی به بعد, مسیحیت در حیره پیروان فراوانی یافت و بعد از بت پرستی, شایع ترین دین در میان حیریان گردید.

مسیحیت حتی در بین آل لخم رواج داشت با آن که ملوک لخمی تا زمان نعمان بن منذر چهارم بت پرست بودند. یعقوبی آل لخم را در زمره اعرابی معرفی می کند که پیرو دین مسیح شدند.(۱۷) از نشانه های نفوذ مسیحیت در حیره, بسیاری دیرهایی می باشد که در حیره و اطراف آن وجود داشته است. در منابع اسلامی نام دیرهای زیادی ذکر شده که در حیره و پیرامون آن ساخته شده بودند. معروف ترین این دیرها عبارت بودند از: دیر ابن وضاح, دیارات الاساقف, دیر جماجم, دیر عبدالمسیح, دیر ابن مزعوق, دیر هند صغری و دیر هند کبری.(۱۸)

مسیحیان حیره, عباد نامیده می شدند(۱۹) و در حیات سیاسی و دینی و اقتصادی آن نقش قابل توجهی داشتند. در قرن ششم میلادی وقتی منذر بن مإ السمإ درسال ۵۲۴ میلادی خواست مسیحیان حیره را وادار به ترک آئین خود کند نفوذ و جمعیت آنان به حدی بود که نتوانست نقشه خود را عملی کند.(۲۰) حیره جزء مناطق اسقف نشین شبه جزیره عربستان بود.(۲۱) ((هوشع)) اولین اسقف حیره می باشد که نامش در منابع مسیحی ذکر شده است.(۲۲) برخی از این اسقف ها مانند جابر بن شمعون از حیره بودند. (۲۳)

زبان سریانی برای مسیحیان حیره زبان علم و دین بود(۲۴), همان گونه که زبان لاتین برای مسیحیان و زبان عربی برای مسلمانان زبان دین و علم بود; با وجود آن که مسیحیان حیری عموما زبان سریانی را نمی فهمیدند مراسم دینی با این زبان انجام می شد.(۲۵)

مسیحیان حیره از نیمه دوم قرن پنجم میلادی به مسیحیت نستوری(۲۶) گرایش پیدا کردند. اطلاع دقیقی در دست نیست که تا قبل از این تاریخ عقاید مسیحیان حیره چگونه بوده است, اما چون افکار نستوریوس در کلیسای شرق تبلیغ شد به تدریج حیره را در بر گرفت و از نیمه دوم قرن پنجم میلادی به بعد عمده مسیحیان حیره جز عده اندکی که به مسیحیت یعقوبی(۲۷) متمایل شدند پیرو نستوریت گردیدند. زمانی که مسیحیت حیره صبغه نستوری پیدا کرد حیره به یکی از مهم ترین مراکز نستوریت در بین النهرین تبدیل گردید. اولیری حیره را ((دژ نیرومند نستوریگری)) لقب داده است(۲۸) و این لقب گویای نفوذ نستوریت در حیره می باشد.

با توجه به نفوذ مسیحیت در میان حیریان می توان گفت حیره یکی از مهم ترین مراکز مسیحیت در میان سرزمین های عرب نشین بود. طبیعتا حیره در آشنا کردن اعراب با مسیحیت نقش فعالی را ایفا می کرد. به اعتقاد ابراهیم حسن ((مسیحیت به وسیله حیره در عربستان نفوذ یافت)).(۲۹) گزارش هایی درباره نفوذ مسیحیت در میان اعراب از طریق حیره وجود دارد, به عنوان مثال منابع مسیحی گزارش می دهند که تاجری نجرانی مدتی در حیره اقامت گزید, با مسیحیان آن جا حشر و نشر پیدا کرد و تحت تإثیر آنان مسیحی شد. همین تاجر نجرانی زمانی که به موطن خویش بازگشت به تبلیغ مسیحیت پرداخت و بسیاری از اهل نجران را مسیحی کرد.(۳۰) در این جا باید متذکر شد غیر از حیره, یمن و شام نیز در آشنا کردن اعراب با مسیحیت فعال بودند.

اعراب از طرق مختلفی با مسیحیت آشنا شدند, ولی حیره عامل اصلی آشنایی اعراب با مسیحیت نستوری بود. منطقه عراق پایگاه تبلیغاتی نستوریان بود و از این منطقه بود که مبلغان نستوری برای تبلیغ آیین خود به سرزمین های دور دست می رفتند.(۳۱) حیره نیز که دژ نیرومند نستوریت محسوب می شد در ترویج مذهب نستوری در میان اعراب نقش محوری داشت. نستوریت از حیره به یمامه و نجران و یمن رفت و در این مناطق پیروانی پیدا کرد.(۳۲)

نقش دیگری که حیره در حیات دینی شبه جزیره عربستان قبل از اسلام ایفا کرد آشنا کردن اعراب با ادیان ایرانی بود. اعراب افکار ثنوی و اعتقاد به یزدان و اهریمن را از حیریان آموختند.(۳۳) در منابع اسلامی, گزارش شده است ادیان زرتشتی و مانوی در میان اعراب پیروانی داشته است. دین زرتشت به گونه ای محدود در میان اعراب پیرو داشت. به گزارش منابع اسلامی, زرتشتی گری در قبیله بنی تمیم شایع بود.(۳۴) ابن رسته نام برخی از زرتشتیان بنی تمیم را ذکر کرده است.(۳۵) قبیله بنی تمیم در نزدیکی حیره ساکن و تابع ملوک لخمی بودند و ارتباطات تنگاتنگی میان آنها وجود داشت.(۳۶) در منابع اسلامی قید نشده است بنی تمیم دین زرتشتی را از طریق حیره گرفته باشند, ولی با توجه به مجاورت بنی تمیم و حیره و روابط نزدیکی که میان آنها وجود داشت(۳۷) می توان احتمال داد بنی تمیم, زرتشتی گری را از ساکنان حیره اخذ کردند.

حیریان اعراب را با مانویت ـ دینی که نزد اعراب به زندقه معروف بود ـ(۳۸) آشنا کردند. حیریان با مانویت آشنا بودند. اگر چه در منابع اسلامی به حضور مانویان در حیره اشاره نشده است, ولی از قراینی که وجود دارد می توان به حضور مانویان در حیره پی برد. مرکز اصلی مانویان منطقه عراق بود و از همین جا بود که مانویان, مبلغان خود را به سرزمین های دیگری می فرستادند. نمی توان تصور کرد مبلغان مانوی به ترکستان چین رفته باشند, ولی در حیره تبلیغ نکرده باشند. علاوه بر این احتمال دارد که با آغاز قتل عام مانویان در سلطنت بهرام اول (۲۷۱ ـ ۲۷۴م) برخی از آنان به حیره گریخته باشند. طبق گزارش یکی از کتب قبطی زبان مانویان, جانشین مانی از امیر عرب (آمرو) تقاضا کرد تا نزد نرسی (۲۹۳ ـ ۳۰۲م) شفاعت آنان را بکند. امیر عرب خواسته مانویان را به جای آورد و نرسی دستور توقف کشتار مانویان را صادر کرد.(۳۹) منظور از آمرو (امیر عرب) امیر لخمی می باشد که مورخان او را عمروبن عدی دانسته اند, ولی با توجه به هم زمانی سلطنت نرسی با امارت امرو القیس اول (۲۸۸ ـ ۳۲۸م) که پسر و جانشین عمرو بن عدی بود آمرو همان امرو القیس می باشد. این گزارش, حکایت از ارتباط امیر لخمی و مانویان دارد و احتمال حضور مانویان در حیره یک احتمال قوی می باشد.

درمنابع اسلامی به تواتر گزارش شده است زندقه در میان قریش شایع بود و آنان زندقه را از حیره گرفته بودند.(۴۰) در میان قریش افراد مشهوری به زندیق معروف بودند. ((ابن حبیب)) فهرستی از زنادقه قریش را ارائه داده است.(۴۱) حیره, آشنا کننده اعراب با فرهنگ ایران ساسانی

حیره روابط سیاسی و نظامی و اقتصادی گسترده ای با دولت ساسانی داشت. حیره امارتی نیمه مستقل محسوب می شد. ملوک لخمی در زمینه امور داخلی و برخی از روابط با اعراب, مستقل عمل می کردند, ولی در زمینه ارتباط با روم کاملا تابع دولت ساسانی بودند. حیره تکیه گاه نظامی ساسانیان در جنگ با رومیان(۴۲) و حایل میان مرزهای غربی امپراتوری ساسانی و اعراب محسوب می شد, در ضمن ملوک لخمی حافظ کاروان های تجاری ساسانیان بودند که از صحرای عربستان عبور می کردند.(۴۳) پادشاهان ساسانی در برابر خدمت لخمیان از آنها پشتیبانی می کردند, سپاهیان ایرانی را به عنوان یاور به حیره می فرستادند و برخی از امتیازات اقتصادی را به آنان واگذار می کردند.

روابط ممتد و گسترده ای که میان حیره و ایران عصر ساسانی وجود داشت موجب نفوذ فرهنگ ایرانی در حیره شد. حیریان عمدتا از دو طریق با فرهنگ ایرانی آشنا می شدند: یکی از طریق رفت و آمد آنان به مناطق مرزی ایران و دربار ساسانی و دیگر از طریق ایرانیانی که در حیره زندگی می کردند. بزرگان و ملوک حیره مکرر به دربار ساسانی می رفتند. ملوک لخمی هر سال یک بار در دربار شاهان ساسانی حضور پیدا می کردند.(۴۴) کاتبان حیری در ایران اقامت بلند مدت داشتند. عدی بن زید و زید بن عدی کاتب در دیوان ساسانی خدمت می کردند و حتی درباره امور حیره و اعراب دیگر مورد مشورت شاهان ساسانی بودند.(۴۵) تعدادی از ایرانیان اعم از طبقات شاهی(۴۶) و سپاهی(۴۷) و صنعتگر(۴۸) به صورت دائم یا موقت در حیره زندگی می کردند و به دلیل همین ارتباطات, حیریان بیش از سایر اعراب با فرهنگ ایرانی آشنا بودند و این فرهنگ را به اعراب ساکن در شبه جزیره عربستان منتقل کردند. ابراهیم حسن در این باره می گوید: ((مردم حیره در آشنا ساختن عرب ها با اصول تمدن ایران تإثیری شایان داشتند; زیرا بسیاری از مردم حیره که به اقتضای مجاورت با عادات و رسوم و اصول تمدن ایران آشنا بودند در نواحی عربستان برای تجارت سفر می کردند)).(۴۹)

حیریان که از داستان ها و اساطیر ایرانی مطلع بودند اعراب را با این داستان ها و اساطیر آشنا می کردند. در این زمینه, فعالیت های نضر بن حارث را می توان حلقه رابطی بین حیریان و اعراب دیگر برشمرد. نضر بن حارث راوی اساطیر ایرانی در مکه بود. او داستان ها و اساطیر ایرانی مانند داستان رستم و اسفندیار را برای مکیان بازگو می کرد و به روایت ابن هشام این داستان ها را در حیره فرا گرفته بود.(۵۰)

موسیقی در عصر ساسانی رونقی تمام داشت.(۵۱) حیریان با موسیقی ساسانی مإنوس بودند. رامشگران در حیره سازهای ایرانی را می نواختند.(۵۲) حیریان که با موسیقی ساسانی آشنا بودند آن را با موسیقی عربی ترکیب و سبکی نو در موسیقی عرب ایجاد کردند. به همین علت موسیقی حیره از موسیقی دیگر نقاط عربستان متمایز بوده است.(۵۳) مسعودی درباره تإثیر موسیقی حیره بر موسیقی رایج در عربستان می گوید: ((قریشیان آوازی به غیر از نصب نداشتند تا این که نضر بن حارث برای دیدار کسری به حیره رفت و نواختن عود و هنر آواز را از آنان آموخت و چون به مکه باز گشت آنچه را که آموخته بود به مکیان یاد داد)).(۵۴)

تعدادی از واژه های فارسی, قبل از اسلام به زبان عربی راه یافت. آذرنوش تعداد ۱۰۵ کلمه فارسی مانند ((آبزن)) و ((دیوان)) و ((بستان)) و ((تاج)) و ((خندق)) و ((دربان)) و ((کسری)) و ((مرزبان)) و ((همیان)) را در شهر جاهلی یافته است.(۵۵) آرتور جفری نیز بر اساس تحقیقات زبان شناسی تعدادی از کلمات فارسی مانند ابریق و ((برزخ)) و تنور و دین و رزق و روضه را در قرآن کریم یافته است.(۵۶) نمی توان با قاطعیت گفت کلمات فارسی عمدتا از طریق حیره به زبان عربی راه یافت, اما با توجه به روابط همه جانبه ایران و حیره, حضور ایرانیان در حیره و همچنین با توجه به این مطلب که تعدادی از حیریان فارسی را به خوبی می دانسته اند(۵۷) می توان احتمال داد حیره در وارد کردن برخی از کلمات فارسی به زبان عربی نقش در خور توجهی داشته است. این احتمال زمانی قوت می گیرد که اظهار می شود برخی از کلمات فارسی مستقیما از طرف حیره وارد زبان عربی شده است, مثلا آذرنوش معتقد است چون حیریان بازیهای شطرنج و نرد و چوگان را از ایرانیان فرا گرفتند اصطلاحات این بازیها مانند النرد و النردشیر و صولجان ـ چوگان و شطرنج و دست ـ یک دست بازی از طریق حیره وارد زبان عربی شد.(۵۸)

سخن آخر درباره تإثیر فرهنگ ساسانی بر فرهنگ عرب تإثیر احتمالی تاریخ نگاری ساسانی بر تاریخ نگاری اسلامی از طریق حیره می باشد. بر خلاف بسیاری از مناطق عربستان که تاریخ به صورت شفاهی بوده, در حیره تاریخ نویسی مکتوب وجود داشته است. قدیمی ترین سند درباره تاریخ نگاری حیریان کتیبه امروالقیس می باشد. امروالقیس البدء فرزند عمرو بن عدی, دومین امیر لخمی بود. کتیبه ای بر سر مزار وی در روستای نماره در جنوب دمشق پیدا شده است. در این کتیبه از امروالقیس با عنوان ملک همه عرب, کسی که تاج بر سر نهاد, مطیع کننده اسد و نزار و ملک معد یاد شده است که مذحج را به هزیمت واداشت.(۵۹)

متون تاریخی ای که در کلیساها یا دیرهای حیره نگاهداری می شد دلیل دیگر بر تاریخ نگاری مکتوب حیریان است. ابومنذر هشام بن محمد کلبی گفته در نوشتن کتب تاریخی اش از اخبار عرب و نسب نامه آل لخم و تاریخ ملوک حیره که در دیرهای حیره موجود بوده, استفاده کرده است.(۶۰) کلبی با استفاده از همین بایگانی ها چندین اثر به نام های ((کتاب الحیره)) و ((کتاب الحیره و تسمیه البیع و الدیارات ونسب العبادیین)) و ((کتاب المنذر ملک العرب)) درباره تاریخ حیره نوشت.(۶۱)

به گمان این سبک خاص در نوش