پاورپوینت کامل کتابشناسی نهایه الارب فی معرفه انساب العرب ۸۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل کتابشناسی نهایه الارب فی معرفه انساب العرب ۸۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل کتابشناسی نهایه الارب فی معرفه انساب العرب ۸۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل کتابشناسی نهایه الارب فی معرفه انساب العرب ۸۲ اسلاید در PowerPoint :

>

کتاب “نهایه الارب فی معرفه إنساب العرب”در علم تبارشناسی در معرفی نسب عرب, اثر ارزشمند احمد بن عبدالله قلقشندی (۸۲۱ ه”) است. او فقیه, نسابه, ادیب و شاعر بود و در سن بیست و یک سالگی به مقام اجازه فتوا و تدریس فقه شافعی نایل شد و بعدها با پیوستن به دیوان انشإ, کتاب “صبح الاعشی فی کتابه الانشإ”را به خامه کشید و در کنار این دو اثر ادبی و انسابی در سایر علوم نیز کتاب هایی بنگاشت.

مقاله حاضر تلاشی در معرفی یکی از منابع مهم در علم تبارشناسی است و با یک مقدمه به معرفی مولف, تإلیفات او, معرفی کتاب “نهایه الارب فی معرفه انساب العرب)), ویژگی ها و امتیازات آن, منابع کتاب و روش کار محقق و مصحح آن می پردازد. علم نسب شناسی از دیر باز مورد توجه مسلمانان بوده و یکی از حوزه های تاریخ نگاری است. نسب شناسان و مورخان پیوسته به آن پرداخته و از خامه آنان هر بار کتاب های مبسوط و مختصری به بار می نشست. قلقشندی از زمره ایشان است و کتاب “نهایه الارب فی معرفه إنساب العرب”از جمله منابع مهم و مختصر در موضوع خود است.

مقاله حاضر با اشاره به نکاتی برای آشنایی با کتاب مذکور در پنج قسمت به معرفی مولف, آشنایی با بخش ها و فصول کتاب, بررسی امتیازات, ویژگی ها و محاسن و احیانا کاستی های آن, بررسی منابع کتاب و در پایان به بررسی روش کار محقق و مصحح آن پرداخته است.

این کتاب در یک جلد و در قطع وزیری و در ۴۸۴ صفحه به چاپ رسیده و متن کتاب بالغ بر ۴۳۵ صفحه است و حدود ۵۰ صفحه آن اضافات و فهارس است. آشنایی با قلقشندی

ابوالعباس احمدبن(۲) علی بن(۳) احمدبن عبدالله بن(۴) جمال بن ابی یمن قلقشندی یا (قرقشندی)(۵) (۷۵۶ق / ۱۳۵۵م ـ ۸۲۱ ق / ۱۴۱۸م)(۶) اهل قاهره و بر مذهب شافعی است, شاعر, فقیه, نسب شناس و از ادبای قرن هشتم و نهم هجری می باشد. او در قلقشنده (یا قرقشنده) یکی از دیه های قلیوبیه در سه فرسخی قاهره, به دنیا آمد. (۷) در قاهره پرورش یافت و در سن ۶۵ سالگی, در روز شنبه (یا شب شنبه) دهم جمادی الاخر ۸۲۱ق بدرود حیات گفت.(۸)

احمد از خانواده علم و ادب بود در میان اجداد و فرزندان او علمای بزرگی ظهور کردند.(۹) نسب وی به بنی بدربن فزاره بن قیس عیلان می رسد.(۱۰) فرزندان فزاره در ایام فتوحات اسلامی و بعد از آن به مصر آمدند و بخشی از زمام امور آن مناطق را به دست گرفتند. او نیز در دوران خود به نیابت حکومت رسید.(۱۱) قبل از سال ۷۷۸ق به شهر اسکندریه رفت و بعد از مدتی اقامت, در سن ۲۱ سالگی, استادش سراج الدین ابوحفص عمربن ابی الحسن مشهور به “ابن الملقن”به وی اجازه فتوا و تدریس فقه شافعی داد و نیز اجازه روایت تمام آثار خویش و روایت کتب صحاح و مسانید و غیره را به شرط آن که نزد اهلش روایت کند, برای او صادر کرد.(۱۲) در سال ۷۹۱ق به دیوان “انشإ”در دربار سلاطین مصر پیوست(۱۳) و در همین زمان بود که اثر وزین خود “صبح الاعشی فی کتابه الانشإ))(۱۴) را نگاشت. قلقشندی آثار متعددی در علوم مختلف از خود به یادگار گذاشت که عبارتند از: تإلیفات:

۱ـ “صبح الاعشی فی کتابه الانشإ”در ۱۴ جلد که بهترین اثر اوست, و در آن از تاریخ, ادب, حکایات, وصف شهرها و مملکت ها و… سخن به میان آمده است. تمام مطالب کتاب به موضوع کتابت و انشا اختصاص دارد و یک باب آن در علم خط می باشد.

۲ـ “ضوء الصبح المسفر و جنی الدوح المثمر”که خلاصه صبح الاعشی است.

۳ـ “الغیوث الهوامع فی شرح جامع المختصرات و مختصرات الجوامع”که در فقه شافعی است.

۴ـ “نهایه الارب فی معرفه انساب العرب.))(۱۵) که مقاله حاضر به معرفی آن می پردازد.

۵ـ “قلائد النجمان فی قبائل العربان))(۱۶) کتابی است در تبارشناسی عرب که آن را برای ابی الجود “بقربن راشد”رئیس عرب ها, در سرزمین های شرقی و غربی نوشته است.(۱۷)

۶ـ “مآثر الانافه فی معالم الخلافه”در سه جلد با تصحیح عبدالستار احمد فراج در بیروت توسط عالم الکتب به چاپ رسیده است. این اثر آخرین تإلیف اوست و حتی از حوادث ۸۱۸ نیز در آن یاد شده است. موضوع آن تاریخ دولت و خلافت و تاریخ سیاسی اسلام است و مباحثی کلی در باره خلافت و تاریخ خلفا در ادوار مختلف در بر دارد.

۷ـ “حلیه الفضل وزینه الکرم فی مفاخره بین السیف و القلم)).(۱۸)

۸ـ قصیده ای در مدح پیامبر(ص), که همراه کتاب “سبل الرشاد”شیخ احمد دمنهوری در اسکندریه چاپ شده است.(۱۹) گزارشی از کتاب “نهایه الارب فی معرفه انساب العرب))

مولف در خطبه کتاب پس از حمد و ثنای خداوند می گوید: این کتاب را برای ابوالمحاسن یوسف عثمانی به رشته تحریر درآورده است و طبق رسم آن روز, اثر خود را به شیوه ای بسیار زیبا, در مدح و ثنای مخدوم خود شروع می کند;

… و کان المعز الاشرف العالی المولوی الامیر الکبیری النصیری الزعیمی النظامی المدبری المشیری الاصیلی الکفیلی العزیزی (ابی المحاسن یوسف العثمانی الاموی القرشی) عزیز المملکه المصریه و سفیرها, و مدیر الممالک الاسلامیه و مشیرها و…. (۲۰)

پس از دعا و ثنا و ذکر فضائل و محسنات وی, چند بیت شعر آورده و در یکی از آن ها می گوید:

“و ان امور الملک اضحی مدارهاعلیه کما دارت علی قطبها الرحی))(۲۱)

آنگاه کتاب خود را چنین معرفی می کند: در این کتاب تمام قبایل عرب را نیاوردم, زیرا غیر ممکن بود ولی از همه قبیله ها آن چه مقدور بود بیان شد. در اصل نسب و ریشه قبایل به طور کامل کوشیدم و آن را “نهایه الارب فی معرفه انساب العرب” (۲۲) نامیدم و در سه بخش: مقدمه, مقصد و خاتمه نگاشتم. سپس فهرستی اجمالی از عناوین و فصل های هر بخش را همان گونه که در کتاب آمده, آورده است. (۲۳)

بخش اول, مقدمه کتاب در پنج فصل آمده است: فصل اول:

مولف در این فصل به مزایای آشنایی با انساب عرب می پردازد و می نویسد: دانش تبارشناسی علمی است مطلوب و مورد پسند مردم. علاوه بر آن احکام شرعی نیز بر آن بار شده و تعالیم اسلام در جاهای مختلف به آن توجه کرده است. چنان که دانش تبارشناسی, پیامبر(ص) را قرشی و هاشمی معرفی می کند که در مکه متولد شد و به مدینه هجرت کرد… و نیز شناخت انسان ها و اجتناب از نسبت دادن کسی به غیر پدر و اجدادش بر این علم استوار است. وی با ذکر آیه “انا خلقناکم من ذکر و إنثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا” برخی از احکام و فروعات فقهی مثل ارث, ازدواج و… از جمله علم به نسب رهبر جامعه و امام را که صلاح و رستگاری امت به دست اوست, یادآور می شود و می گوید امام باید قرشی باشد, چرا که “الائمه من قریش”فرموده پیامبری(ص) است که دیگران را بر قریش مقدم نکرد و ابوبکر با استدلال به آن, بر انصار غلبه یافت و خلیفه شد.(۲۴) سپس اضافه می کند اگر از نسب قرشی, کسی برای امامت یافت نشود می توان به ترتیب از “کنانه)), فرزندان اسماعیل(ع) در نهایت از فرزندان اسحاق(ع) امام را انتخاب کرد.(۲۵) وی علم نسب شناسی را از این نظر مهم می داند که انتخاب امامت جامعه وابسته به این علم است. هم چنین در این فصل ابوبکر, و غفل بن حنظله, ابن الکیس نمری, النجاربن اوس عذری, ابوعبیده, بیهقی, ابن عبدالبر و ابن هرم(۲۶) را به عنوان بهترین نسب شناسان عرب معرفی می کند.(۲۷) فصل دوم:

مولف در این فصل کلمه عرب, اعراب و منسوب به هر یک را به اختصار بیان می کند. هم چنین انواع عرب از عاربه و مستعربه و قبایل منسوب به هر کدام, و نیز عرب بائده و غیر بائده و مسائل مختلف مربوط به آن, از جمله گویش هر یک در زمانی خاص را به طور گذرا بیان می کند.(۲۸) فصل سوم:

مولف در این فصل طبقه های نسب را به شش طبقه به ترتیب شعب, قبیله, عماره, بطن, فخذ و فصیله تقسیم می کند و می گوید هر یک اعم از دیگری بوده و در تقدم و تإخر برخی بر برخی دیگر اختلاف است. و بعضی عشیره را قبل از فصیله اضافه کرده اند ولی به اعتقاد مولف این اقسام شش گانه به ترتیبی است که ذکر شد. وی آن ها را به بدن انسان از سر تا به پا تشبیه می کند و در آخر اضافه می کند که کلمه “حی”به چگونگی استعمال آن بستگی دارد; گاهی از ترکیب “حی من العرب”عموم و گاهی خصوص نسبی مثل, “حی من بنی فلان”قصد می شود.(۲۹) فصل چهارم:

مولف در این فصل محل سکونت عرب ها, اطلاعات تاریخی, جغرافیایی اعم از جغرافیای انسانی و طبیعی و فواصل هر یک از شهرها با یکدیگر دانستنی های جالبی ارائه داده و حدود جزیره العرب و قسمت های آن, تهامه, نجد, حجاز, عروض و یمن را آورده است. مولف در خلال اطلاعات جغرافیایی از مشاهیر مناطق مورد بحث نیز نام می برد.(۳۰) فصل پنجم:

در فصل پنجم, ده مسئله از مهمترین مسائل ضروری را برای پژوهشگران از علم انساب مطرح می کند:

اول: طبقه های نسب را به شش قسم تقسیم می کردند.

دوم: همه قبایل عرب به یک پدر ختم می شوند مگر سه قبیله; تنوخ, عتق و غسان, سپس علت آن را ذکر می کند.(۳۱)

سوم: اگر نسب کسی در سلسله نسب به دو طبقه یا بیشتر برسد, او را به همه آن ها می توان نسبت داد; مثلا فلان قرشی مضری عدنانی, و یا فقط نسب بالایی را گفت و یا….

چهارم: انتساب شخصی به غیر قبیله خودش از راه “حلف”و “موالی”ممکن است.

پنجم: اگر کسی از قبیله ای به قبیله دیگر پیوست, می توان وی را به قبیله اول یا دوم و یا به هر دو قبیله نسبت داد.

ششم: در سلسله انساب قبایل به یک پدر ختم می شوند با وجود این, گاهی قبیله ای را به مادر قبیله و یا به اسم خاص و یا به لقبی نسبت می دهند.

هفتم: در اصطلاح عرب اسم قبیله ها را پنج قسم میآورند:

الف ـ به اسم پدر, مثل: عاد و ثمود.

ب ـ به اسم فرزند, مثل: بنوفلان.

ج ـ به صیغه جمع به همراه الف و لام, مثل: الطالبیون.

د ـ تعبیر به آل فلان, مثل: آل ربیعه و آل علی(ع).

ه” ـ تعبیر اولاد فلان.

هشتم: بیشتر اسم های عرب از موجودات خیالی, جمادات, نباتات و حیوانات اطرافشان گرفته شده است, مثل: اسد, حنظله, حیه, صخر و….

نهم: عرب ها اغلب نام های زشت را بر فرزندان خود و نام های زیبا را بر بردگان و خدمتکاران خود می نهادند و معتقد بودند فرزندان را برای دشمن نام می گذاریم و غلامان را برای خود.

دهم: اگر در قبیله ای دو اسم مانند هم وجود داشت, به طور مثال اگر نام دو نفر حارث بود, اولی را حارث اکبر و دومی را حارث اصغر می نامیدند و ممکن بود دو برادر نیز هم اسم باشند.(۳۲)

بخش دوم کتاب با عنوان مقصد آمده است:

این بخش به شناخت تفصیلی نسب های قبایل عرب اختصاص دارد و شامل دو فصل است. فصل اول: سلسله نسب پیامبر(ص) را تا حضرت آدم(ع) ذکر می کند و تا عدنان (جد بیستم حضرت) را بدون اختلاف دانسته و از او به بالا را پر اختلاف می شمارد, و می افزاید تقدیم نسب پیامبر(ص) به خاطر شرافت اوست.

سپس به انشعاب و شاخه شاخه شدن نسبت ها, در سلسله انساب از حضرت آدم(ع) به بعد پرداخته و آدم(ع) را سر سلسله نسب ها می داند. هم چنین نظر فارسیان را که کیومرث را ابوالبشر می دانند, متعرض می شود آن گاه از طوفان نوح (ع) و فرزندان و نوادگان آن حضرت سخن به میان میآورد و با اشاره به اختلافات فراوان, در این که هر امتی به یکی از فرزندان سه گانه نوح(ع) یافث, سام و حام ختم می شوند. به معرفی امت های گوناگون و نسب هر یک ـ با ذکر اقوال خلاف ـ می پردازد. و سی طایفه بزرگ از امت ها و نژادها را نام می برد.(۳۳)

فصل دوم: نویسنده در فصل دوم به شرح و تفصیل قبایل عرب, به ترتیب حروف الفبا پرداخته, در حد توان, محل سکونت هر یک را در گذشته و حال (زمان تإلیف) ذکر می کند. این قسمت طولانی ترین فصل کتاب است (ص۴۱ ـ ۳۹۹) و از “بنو…))(۳۴) شروع شده پس “آل…))(۳۵) و بعد از آن “اولاد…))(۳۶) ذکر شده است. مولف در اثنای این مباحث, برخی قبایل را با اسم خاص آورده است. پس از یادآوری نسب ها با “بنو, آل و اولاد”ترتیب الفبایی به طور کامل رعایت شده است.(۳۷) در این فصل موارد قابل توجهی وجود دارد که بحث خواهد شد. بخش سوم کتاب

این بخش خاتمه نام دارد و مشتمل بر پنج فصل است: فصل اول;

مولف در این فصل به دین شناسی و علوم پرداخته است. اقسام دین را در جاهلیت, از منکرین خالق و قیامت (دهریون) و معتقدین به خدا و نشر, آغاز کرده و بحث را با بت پرستان و نام بتان ادامه داده است. وی می نویسد: گروهی در برابر ستاره و نجوم سر بر سجده نهاده اند و گروهی در برابر ملائکه و برخی در برابر اجنه. جماعتی نیز ادیان الهی و توحیدی و شریعت خداوندی را پاس می دارند و عده ای بر آداب و سنت های دینی و اجتماعی پایبندند, شریعت الهی اسلام, با ابقای برخی آداب بر بخشی از سنت های جاهلی خط بطلان کشید و مردم را از ظلمت به نور هدایت فرمود.

کهانت و به خدمت گرفتن جن ها و تطیر و زجر و… در بین جامعه جاهلی جایگاهی بس رفیع داشت, اما دانش عرب ها عبارت بود از: علم انساب, علم به انواع کواکب, علم تاریخ, تعبیر خواب و قیافه شناسی, مولف در این فصل طائفه ای را نام می برد که بیشتر اهل علم بودند.(۳۸) فصل دوم;

این فصل به مفاخرات بین عرب ها و قبایل با یکدیگر اختصاص دارد و مولف تنها یک حکایت نقل می کند که در آن ابن کلبی از گفت و گوی خسرو پرویز, با نعمان بن