پاورپوینت کامل نگاهی اجمالی بر عدم شکل گیری نظام ارزشی جدید در مکه صدر اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نگاهی اجمالی بر عدم شکل گیری نظام ارزشی جدید در مکه صدر اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نگاهی اجمالی بر عدم شکل گیری نظام ارزشی جدید در مکه صدر اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نگاهی اجمالی بر عدم شکل گیری نظام ارزشی جدید در مکه صدر اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

>

نبی اکرم صلی الله علیه وآله در شهر کوهسارهای سیاه، مکه، زاده شد، بالید و به رهبری مردمان مبعوث گشت. سیزده سال، پیام الهی خویش را پنهان و پیدا بر مکیان خواند. پیروان زیادی یافت و دل های مشتاق زیادی را از خارج مکه به سوی خود جلب کرد. آنان که بدو گرویدند، تا پای جان، شکنجه و هجرت در کنار او ماندند و آنان که وی را تکذیب نمودند، در این راه بر قتلش کمر بستند، اما ناموفق. اسطوره لیلهالمبیت شکل گرفت و پیامبرصلی الله علیه وآله در پی ایجاد کانونی برای بالیدن و حفظ پیام الهی، به سوی یثرب گام نهاد، تا راهی نو برای ابلاغ وحی بیازماید.

نگاهی دیگر به چرایی و چگونگی عدم شکل گیری نظم جدید در مکه، مؤلفه ها و مشخصه های فرهنگی و تمدنی این شهر را در صدر اسلام به تصویر می کشد. نشان دادن تقابل نظم کهن و نظم جدید در این امّ القری، حاصل این تحقیق است.

فرضیه

به علت مؤلفه های فرهنگی و تمدنی ریشه دار و عمیق در مکه، پیامبرصلی الله علیه وآله نتوانستند باورها و فرهنگ اسلامی را به سطوح بالای اجتماع قبیله ای مکه برسانند. رؤسا، شیوخ و بزرگان و متولیان کعبه، به ندرت، به سختی و دیر اسلام آوردند و بعضاً با حفظ پایگاه اجتماعی خود، به عنوان هادیان، مطلعان و رؤسای نظم کهن، در مکه باقی ماندند. پیامبرصلی الله علیه وآله برای ایجاد فرهنگ مسلط اسلام، در رأس نظام جامعه، به یثرب مهاجرت کردند. سئوالات:

۱- چرا فرهنگ اسلامی نتوانست در مکه به مرتبه نمادها و باورهای جامعه برسد؟ (یعنی به قسمت بالای مراتب سیبرنتیک).۲

۲- فرهنگ سازان در مکه چه کسانی بودند و از کدام کالاهای فرهنگی ارتزاق می کردند؟ به تعبیر دیگر، مجموعه فرهنگ حاکم بر عصر جاهلی، از کدام منابع ارتزاق می کرد؟

۳- فرهنگ جاهلی در مکه، چگونه در برابر فرهنگ اسلامی، از خود دفاع کرد و تغییر نیافت؟

نگاهی به ویژگی های نظم کهن در مکه

تاریخ و جغرافیای مکه را می شناسیم. این شهر در حجاز، ناحیه ای بیابانی و لم یزرع، محصور در کوه های سیاه رنگ و جزوی از تهامه است. مورخان و جغرافی دانان برای این سرزمین نام های مختلفی برشمرده اند: مکه، بکه، ام القری ۳ و مکورابا.۴ عموماً، محققان بنیاد جامعه و مدنیت مکه را از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام (۱۹۰۰ یا ۲۱۰۰ ق.م) در نظر گرفته اند. حضور تاریخی ابراهیم علیه السلام و بنای مجدد کعبه در این ناحیه و حفر چاه زمزم (و یا پدید آمدن آن بر اساس قرآن)، قبایل متعددی را از شبه جزیره، به سوی این سرزمین روانه کرد.۵ بعدها از فرزندان اسماعیل علیه السلام، قبایل گوناگونی پدید آمدند که تا قبل از ورود عمالقه، جرهم و خزاعیان، امور محدود شهری؛ نظیر تولیت کعبه را به عهده داشتند.۶ آیین نیایش حاکم بر مکه، تا غلبه قبیله خزاعه، دین توحیدی ابراهیم علیه السلام و اسماعیل علیه السلام بود. از بین قبایل مختلفی که به جای فرزندان اسماعیل، بر مکه مستولی شدند، خزاعه از جهتی اهمیت دارد. نقل شده است که با غلبه خزاعیان، بت پرستی در مکه جای آیین ابراهیم را گرفت و قبیله خزاعه، متولی کعبه شد.۷ تا زمان قدرت گرفتن قصی بن کلاب، از بنی عدنان (از نسل اسماعیل علیه السلام)، امور شهر مکه در دست خزاعه بود.

به نظر ما، می توان قصی بن کلاب را بنیان گذار زندگی نوین مدنی در مکه، دانست. درباره چگونگی تسلط وی بر مکه، گزارش های متعددی بیان شده است،۸ که بررسی آنها از حیطه این گفتار بیرون است. آن چه مهم است پیروزی بنی عدنان بر خزاعیان و اقتدار مجدد فرزندان اسماعیل علیه السلام و نیز خدمات، سنن و روش هایی است که قصی، با اقتدار تمام در مکه متداول کرد و تا عصر اسلام، پابرجا ماند. گفته اند، قصی قبایل پراکنده مرتیش را جمع کرد و به حریم مکه آورد، وی برای ترتیبات زندگی شهری و امور مربوط به تولیت کعبه و حجاج که مهم ترین امر زندگی مکیان محسوب می شد، کارهایی نظیر: سقایت (آب دادن به حجاج)، حجابت (سدانت یعنی: پرده داری و حفظ و نگهداری خانه خدا و کلیدداری آن) قیادت (فرماندهی و رهبری جنگ ها) و لواء (سنت حمل پرچم در جنگ) را انجام داد، و دارالندوه را برای تصمیم گیری های مهم قبایل تأسیس نمود که گامی مهم برای ایجاد نظم و قاعده در شهر مکه بود.۹ نظم اجتماعی که قصی پایه گذار آن بود، تا عصر بعثت در مکه متداول بود و یکی از ویژگی ها و امتیازات مهم آن جامعه به شمار می رفت.

غیر از دارالندوه، از دیگر نشانه های زندگی مبتنی بر نظم و قاعده در مکه، وجود پیمان ها و سوگندهایی بود که اعراب بدان ها متوسل می شدند تا بر سر موضوعی توافق کنند و یا موضوعی (امری) را رد یا ترک نمایند. حلف و تحلیف نشانه ای از همین پیمان هاست. در دوران قبل از اسلام، پیمان های معروفی؛ چون حلف الفضول را در نزد مردم مکه سراغ داریم. پس از ظهور اسلام، در سال هفتم بعثت، مشرکین مکه پیمانی مبنی بر قطع ارتباط با بنی هاشم منعقد ساختند. نگارش این پیمان نامه و آویختن آن بر دیوار کعبه، بیانگر دو واقعیت بود:

۱) پای بندی به اصول و مقررات مکتوب و رواج خط و کتابت و کاربری آن در میان قبایل یا حداقل درمیان خواص قوم؛

۲) استفاده از تقدس مکانی کعبه، برای استحکام بخشیدن به این پیمان نامه.

البته نگارش نام خدا (اللّه) بر بالای متن پیمان نامه، نیز درخور توجه است.

به لحاظ اقتصادی، شهر مکه در موقعیت ممتاز تجاری قرار داشت. این شهر، مسیرهای تجارتی هند، یمن و شام را به یک دیگر پیوند می داد. در آستانه ظهور اسلام، اهمیت تجاری این شهر دو چندان شده بود، زیرا بسیاری از ثروتمندان مکه و حتی برخی از زنان متمول این شهر، به تجارت اشتغال داشتند.

از زنان تاجرپیشه قریش، کسانی مانند: خدیجه بنت خویلد؛ هند، همسر ابوسفیان، و مادر ابوجهل را می توان نام برد.۱۰ و در میان مردان توانگر و تاجر نیز افرادی مانند: ابوسفیان بن حرب، ولیدبن مغیره، عاص بن وائل، عقبه و شیبه، امیهبن خلف، ابولهب و عباس بن عبدالمطلب دیده می شد.۱۱ در امر تجارت، کار عربِ قریش چنان رشد یافته بود که برای بازاریابی، خرید و فروش در سایر سرزمین های هم جوار و امنیت تجاری بازرگانانِ عرب، هاشم، جد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، با پادشاهان و امیران منطقه در تماس بود و امان نامه هایی از ایشان گرفته بود. این امان نامه ها، با نام های عصم یا حَبل و یا ایلاف معروف بودند.۱۲ با کسب چنین امنیتی، مکه کانون سرمایه و ثروت شد و کالاهای بسیاری از شام و یمن به این ناحیه می رسید و در بازارهای قریش به فروش می رسید. بازارهای معروف قریش، عکاظ، ذی المجاز و مجنّه بودند.۱۳ در آستانه ظهور اسلام، یکی از پدیده های نکوهیده که حاصل همین رشد و رونق تجاری بود، ربح و رباخواری توانگران و تجار مکه بود که قرآن و پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به شدت آن را سرزنش کردند.۱۴در منابع به مصنوعات مکه کمتر اشاره شده است. برخی از منابع، مصنوعات محدودی، چون: پشم ریسی و بافتن آن، دباغی پوست و ساخت کفش و مشک را ذکر کرده اند.۱۵ با این تولیدات اندک، گویی وجود کعبه و موقعیت زیارتی و تجارتی آن برای مکیان، کافی بوده است.۱۶

مؤلفه های فرهنگی عرب مکه، حول دو محور عمده، قابل تبیین است: یکی دین و دیگری زبان. دینِ اکثریت مردم مکه، بت پرستی بود، اما به نظر می رسد، احترام آنها به بت ها به سبب آفرینندگی و بی نیازی بت ها نبود، بلکه برای قدردانی و تکریم از سنن اجدادی ایشان بود. عرب، صفاتی چون خلقت، وحدانیت و بی نیازی برای بت ها قائل نبود، بلکه هر بت، عاری از خواسته ای بود که او در دل داشت: بتی برای باران، بتی برای تولید مثل، بتی برای فراخ شدن روزی. با توجه به داستان ترویج بت پرستی، توسط عمروبن لحی از قبیله خزاعه، همین خواص را می یابیم: قوم عمالقه به عمرو گفتند: ما این سنگ ها را تکریم می کنیم تا به ما باران و پیروزی بر دشمن دهند و عمرو برای همین بتی از آنها گرفت و به مکه آورد و مکیان را به تعظیم آنها تشویق کرد.۱۷ و داستان دومی که از روی آوردن مکیان به بت پرستی آورده اند، نیز مؤید ظن ماست؛ نوشته اند، فرزندان اسماعیل که زیاد شدند، از مکه به بیرون از شهر مهاجرت کردند و هر یک از آنها سنگی از حرم بردند تا آن سنگ ها را به جای کعبه طواف کنند. به مرور زمان، فرزندان آنها سنگ ها را به جای طواف کعبه پرستیدند.۱۸ گذشته از افسانه گونه بودن چنین روایت هایی، نکته پر اهمیت در تاریخ دین داری مکیان، چرخش ایشان از یکتاپرستی معقول، به سوی بت پرستی نامعقول است. متأسفانه منابعِ روشنی از دوره جاهلیت در اختیار نداریم، تا به وضوح دریابیم، چه تغییراتی در تفکر و بینش عرب به وجود آمد، که آنها آیین ابراهیم علیه السلام را گذاشتند و به ورطه بت پرستی افتادند. این موضوع پذیرفتنی نیست که عمروبن لحی توانست، به سادگی دین مکیان را تغییر دهد، چون می دانیم دین و دین داری از ویژگی های شخصیتی و روانی هر فرد است، و تغییر آن به سادگی امکان ندارد. پیامبرصلی الله علیه وآله پس از سیزده سال ابلاغ آیات روشن و ارائه الگویی از زندگانی خودشان که مبین رفتار فردی دین دار بود، نتوانستند به طور کامل دین مکیان را تغییر دهند، چگونه لحی با آوردن یک بت، ایشان را به وادی بت پرستی انداخت؟ به هر صورت، گذشته از تشکیک ما در کار انفرادی لحی، که با وضعیت روحی عرب و تعصبات او درباره آیین اجدادی محال می نماید؛ سفر وی به شام و دیدار اعمال عمالقه، نشان دهنده دو نکته است:

۱) مراودات مکیان از سال ها قبل از ظهور اسلام با نواحی مجاور، از جمله شام که منجر به اخذ فرهنگ و تمدن می گشت، درست، مخالف عقیده برخی از محققان است که جامعه مکه را تا ظهور اسلام، جامعه ای بسته معرفی می کنند. نمونه های متعددی از این قبیل مراودات را سراغ داریم: عبدالمطلب براثر تماس با ملوک یمن، روش خضاب کردن را آموخت و به مکه آورد و متداول کرد،۱۹ با این که اعراب مکه، چندی قبل از ظهور اسلام، از کاهنان و یهودیان خارج از مکه شنیده بودند که پیامبری به نام محمدصلی الله علیه وآله ظهور می کند و آنها به طمع افتاده و نام پسران خود را محمد می نهادند.۲۰ و یا کسانی از متمولان قریش که چون ایرانیان، زندگی اشرافی برای خود ترتیب داده بودند، آشپز و غذای ایرانی و خنیاگر داشتند.۲۱

۲) عرب ها به بت ها به منزله ابزاری برای رسیدن به نیازهای دنیایی خویش می نگریستند، مانند طلب باران، استعانت از آنها در وادی، پیروزی بر خصم و نزدیک کردن آنها به خدا.۲۲

عده ای از محققان بیان کرده اند که قریش در حوزه دیانت جاهلی (بت پرستی) و حمایت از آن، منافع و امتیازهایی داشتند و از جمله آن، حفظ تولیت کعبه به مثابه معبد بت ها بود که افراد بسیاری را از اقصی نقاط شبه جزیره به آن جا می کشید و ایشان اموری چون: فروش اولین جامه حج، اغذیه و بازارها را در اختیار داشتند.۲۳ البته در منفعت طلبی قریش شکی نیست، اما آیا قبل از بت پرستی، با فرض وجود آیین ابراهیم علیه السلام در مکه، همین امتیاز، نصیب ساکنان مکه نمی شد؟ و آیا قریش از این ویژگی مطلع نبودند و هم چنین پس از ابلاغ وحی و حضور مسلمانان، آیا به این مهم پی نبردند، که با فرض وجود اللّه واحد نیز می توان همان امتیازات را به دست آورد؟ در این صورت، علت مخالفت های آنها با نبی صلی الله علیه وآله چه بود؟ به نظر می رسد، موجه ترین دلیل این است که قریش، به بت پرستی به عنوان آیین نیاکان پای بند بود و بارها در جواب پیامبرصلی الله علیه وآله گفتند: ما بت های سنگی را خالق خود نمی دانیم و بت ها را می پرستیم برای این که ما را به خدا نزدیک کنند.۲۴ و نیز در مجادله های لفظی با پیامبرصلی الله علیه وآله، پیوسته از او می خواستند تا از دین آبا و اجداد آنها انتقاد نکند.۲۵ علاوه بر بت پرستان، تعدادی حنیف، که به آیین ابراهیم علیه السلام وفادار مانده بودند، نیز در مکه حضور داشتند. وجه مشترک حنفاء و بت پرستان، تکریم و تعظیم کعبه بود؛ هر یک به علتی و با ایمانی خاص. برخی از حنیفان که در منابع از آنها یاد شده است، عبارتنداز: امیهبن ابوالصلت، ورقهبن نوفل، عبیداللّه بن جحش، زیدبن عمروبن نفیل و قس بن ساعده.۲۶

%%%%

زبان

یکی از ویژگی های فرهنگی هر ملتی داشتن زبانی غنی است، و غنای زبان، در شعر که مادر هنرهاست، نهفته می باشد. وضعیت زبان قریش از این جنبه ممتاز بود. کلاً شعر و شاعری چنان جایگاه والایی نزد عرب داشت که اعراب برای ظهور هر شاعر، جشن می گرفتند و به یک دیگر تبریک می گفتند. معروف است که اعراب جز در سه مورد، به هم تبریک نمی گفتند: تولد یک پسر، ظهور یک شاعر و یا زادن یک مادیان.۲۷ از شعرای معروف عرب، شنفری ازدی؛ همکار غارت گرش تأبط شرا؛ ورقَهَبن نوقل؛ ابوطالب؛ زیاد اعجم؛ عتبهبن ربیعه؛ فاطمه دختر خرشب؛ فکیمه؛ هند، همسر ابوسفیان (که اشعاری دارد)؛ و همسر ابولهب را می توان نام برد.۲۸ هر ساله در بازارهای مشهور عرب؛ یعنی عکاظ، مجنّه و ذی المجاز که در انحصار قریش بود، شعراء و خطباء با شیوه های مختلف، برای همگان شعر و خطابه می گفتند. عده ای از محققان معتقدند که این بازارها در وحدت بخشیدن زبان ها و ترویج یک زبان، که همان زبان قریش بود، نقش بسزایی داشتند.۲۹ این زبان در ساخت لقب، کنیه، ضرب المثل و حکایات نیز، بی نظیر بود. وجود صفات و القاب متعددی که اعراب برای اشخاص در نظر می گرفتند هم برایشان نوعی سرگرمی بود و هم نشان دهنده هوش آنها در زبان آوری. از آن جمله است القاب گوناگونی که به زنان صاحب اولاد پسر، مانند: ام البنین، ام ولد، سعدالعشیر و بنت سعد داده اند۳۰ و نیز القاب کسانی، مانند: قصی که نامش زید بود، عبدالمطلب که نامش شیبه بود، هاشم که همان عمرو بود، ابوبکر لقب عتیق داشت، ابوجهل که نامش ابوالحکم بود، اسماء دختر ابوبکر را ذات النطاقین گفته اند، مدرکه همان عامر، طانجه همان عمرو بود و…. ۳۱ برای درک الفاظ و معانی عربی، قرآن و آیات آن، کتاب مقدس کفایت می کند. الفاظ عربی، با روح کلام الهی آمیخته و معجزه ای خلق کرده که همانا برای اثبات حقانیت رسولش نزد خلق بس است.۳۲

علوم، معارف و رسوم عرب

علوم و معارف عرب، بسیار ساده و کاربردی بود. علم آنها در کهانت، طبابت، قیافه شناسی، فراست، کمی حساب و کتاب و تجارت، علم سماء و افلاک، نسب شناسی، تاریخ و شعر خلاصه می شد.۳۳ از رسوم عرب، حفظ ماه های حرام بود. این رسم به نوعی به قاعده و نظم شهر مکه یاری می رسانید. در این ماه ها جنگ های قبیله ها متوقف می شد و مردم از سرتاسر شبه جزیره، برای حج و حضور در بازارها می آمدند. دقت و مراقبت قریش، در حفظ ماه های حرام و جلوگیری از جنگ و خون ریزی در حرم امن کعبه، نشانه تعصب آنها در صیانت از رسوم اجدادی بود. صفاتی که اعراب بدان متصف بودند عبارتند از: وفای به عهد، تعصب به قبیله و عشیره، جوان مردی و سخاوت، میهمان نوازی، شجاعت و بیعت.۳۴

حاصل سخن: مکه در صدر اسلام، ویژگی های متعدد یک نظام را دارا بود، جامعه مکه، بر بنیاد خانواده، عشیره، قبیله و وحی، استوار بود. قشرهای متعددی، چون بازرگانان، شعرا، خطبا، بردگان و ضعفا با پایگاه های اشرافی و غیر اشرافی، در این شهر حضور داشتند. مکه علاوه بر مهتر و رئیس، دارای مجلس شیوخ یا دارالندوه برای تصمیم گیری بود. بیعت روشی مهم برای تصمیم گیری های شهری بود. پیمان نامه و نیز اصلِ حکم قرار دادن اشخاص، از اصول مورد اتفاق قریش برای پایان دادن به منازعات قبیله ای بود. در ماجرای نصب حجرالاسود، نمونه ای از این نوع حکمیت ها را می بینیم.

در حوزه نظام اقتصادی، «تجارت» و «برگزاری حج»، منبع های درآمد این شهر بودند. و هر یک، متولیان مخصوص داشتند. قبایل قریش، متمول ترین و با اعتبارترین قبایل مکه بودند و مشاغل مربوط به امور حجاج و کعبه در دست ایشان بود؛ ضمن آن که تجار معتبر نیز، عموماً از قریش بودند.

در حوزه نظام فرهنگی، مکه شهری دین مدار بود و به سبب وجود کعبه و سنن باقی مانده از آیین ابراهیم علیه السلام و بت هایی که در آن جا نگه داری می شد، از دیرباز مورد توجه قبایل متعدد جزیرهالعرب بود. قریش علاوه بر اختصاص تولّی کعبه، حفاظت و نگهداری از بت ها، جمع آوری نذورات، برقراری و ترتیب همه ساله حج، و طواف کعبه، متولی امور مذهبی مردمان مکه و شبه جزیره نیز بود. در بعد دیگر، مؤلفه فرهنگی یعنی زبان، در صدر اسلام، یک زبان غنی به نام زبان مضری (قریش) در مکه حاکم بود، که بدان شعر، خطابه، داستان و افسانه، و تمثیل بیان می کردند و با همین زبان، مشرکان به احتجاج غیر منطقی و غیر عقلی بر ضد مسلمانان می پرداختند. با در نظر گرفتن ویژگی های فوق می توان اذعان کرد که مکه در صدر اسلام، یک جامعه منظم در ابعاد سیاسی – اقتصادی و فرهنگی بود.

واکنش های مشرکان در قبال پیام اسلام با اتکاء بر داشته های فرهنگی و تمدنی عهد جاهلیت

در مدت سیزده سال تبلیغ پیام الهی، مشرکان در مقابل تبلیغ اسلام، واکنش های منفی نشان دادند، و چنان مسیر را به بن بست کشاندند، که پیامبرصلی الله علیه وآله به یثرب مهاجرت کردند. با علنی شدن دعوت اسلام، مشرکان ابتدا به استهزاء پیامبر صلی الله علیه وآله پرداختند. ابولهب برای اولین بار و در ماجرای دعوت خویشان، نبی صلی الله علیه وآله را استهزاء کرد. منابع تاریخی از اشخاص متعددی نام برده اند که پیامبر و آیات را بیهوده می شمردند و به تمسخر متوسل می شدند، مانند: ابولهب و همسرش، ابوجهل، عاص بن وائل، حارث بن طلاطله، اسودبن مطلب و اسودبن عبدیغوث.۳۵ ناراحتی پیامبرصلی الله علیه وآله از عمل آنها و نزول آیات متعدد، در ردّ و تقبیح ایشان و دعوت پیامبرصلی الله علیه وآله به صبر و مقاومت، دشمنی عمیق این افراد را با پیامبرصلی الله علیه وآله آشکار می سازد.۳۶

استفاده از حربه تهمت و دروغ بستن به پیامبرصلی الله علیه وآله، شیوه دیگر مشرکان بود و این در حالی بود که خود مشرکان، چنین تهمت هایی را باور نداشته، به امین بودن پیامبر اقرار داشتند.۳۷ آن چه بیش از همه، پیامبرصلی الله علیه وآله را می رنجانید، افتراء به دروغ بود که ابولهب به پیامبر نسبت می داد و هر گاه پیامبر مردم را به سوی خویش فرا می خواند، ابولهب می گفت: «ای مردم این جوان برادرزاده من است و بسیار دروغگوست از او بر حذر باشید».۳۸

سوره مسد، برای کوتاه شدن اعمال سخیف ابولهب نازل شد. شیوه دیگر مشرکان، روی آوردن به ابوطالب، بزرگ بنی هاشم، بود؛ آنها سه بار نزد ابوطالب رفتند و از او خواستند تا پیامبرصلی الله علیه وآله را نصیحت کند تا از نکوهش بت ها دست بردارد. اما هر بار، ابوطالب، پیامبرصلی الله علیه وآله را مصمم یافت و مشرکان راه به جایی نبردند.۳۹ از سخافت های رفتار و افکار مشرکان یکی هم آن بود که در مرتبه سوم، عماره پسر ولید را بردند تا به ابوطالب ببخشند و به جای وی محمدصلی الله علیه وآله را بگیرند و بکشند۴۰!!!

در واکنش های فکری و فرهنگی قریش درباره اسلام، دو مسئله را می توان تفکیک کرد:

۱) استفاده از حافظه تاریخی قوم، در مبارزه با پیام الهی و شعر گویی؛

۲) پرسش و حجت خواستن از پیامبرصلی الله علیه وآله، برای آزمودن توانایی او.

در قسمت اول، نضربن حارث فعال بود. او داستان ها و روایاتی از ملوک ایران و روم و رستم و اسفندیار، برای مکیان می خواند تا توجه ایشان را به خود جلب کند. در این راه، مشرکان، قرآن را اساطیر الاولین خواندند۴۱ و سوره ها و آیات متعددی، در ردّ گفته های نضر نازل شد.۴۲ و کسانی چون همسر ابولهب نیز زبان به هجویه و شعر گشودند تا