پاورپوینت کامل اقدامات عمرانی شاهان صفوی در عتبات عالیات ۷۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل اقدامات عمرانی شاهان صفوی در عتبات عالیات ۷۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اقدامات عمرانی شاهان صفوی در عتبات عالیات ۷۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل اقدامات عمرانی شاهان صفوی در عتبات عالیات ۷۱ اسلاید در PowerPoint :

>

عتبات در عصر نخستین شاهان صفوی

شاه اسماعیل اول، بنیان­گذار سلسله صفوی، در سال ۹۰۷ق/۱۵۰۲م. به تأسیس سلسله­ای موفق گردید که با گذشت هفت سال (۹۱۴ق/۱۵۰۸م) دامنه فتوح آن، به بیشتر نواحی عراق عرب گسترش یافت، و این امر، خصومت میان دو دولت صفوی و عثمانی را سرعت و شدت بخشید.

دولت صفوی از آغاز تأسیس، با رسمی نمودن تشیع در ایران، آن را پشتوانه­ای برای حمایت از خود قرار داد و با روش­های مختلف توسل و تمسک مذهبی کوشید خود را بیش از پیش مطرح و قلوب شیعیان را به صفویه جلب نماید. بنابراین، با مهم شمردن زیارت قبور ائمه اطهار(ع) در عراق عرب توسعه و آبادانی این اماکن مقدس شیعی، در رأس برنامه­های مذهبی، فرهنگی و سیاسی، اجتماعی دولت صفوی قرار گرفت. در آن زمان، آتش جنگ با دولت قدرت­مند عثمانی شعله­ور شده بود و وجود عتبات می­توانست کمک بزرگی برای شاهان صفوی باشد؛ «زیرا از شهرهای مقدس، امواجی به حرکت در می­آمد که جاذبه­های قوی داشت، امواجی که حرکت­شان مخالف سلطان ]عثمانی[ و در نتیجه موافق شاه بود».[۱]

هنگامی که شاه اسماعیل اول، در سال ۹۱۴ق/۱۵۰۸م. قدم به خاک عراق نهاد، ابتدا به زیارت مرقد مطهر امام حسین(ع) و شهدای کربلا و سپس به سوی نجف رفت و علاقه و شیفتگی خود را به ائمه اطهار(ع) آشکارا ابراز نمود و از سوی دیگر، بر انتسابش به امام موسی کاظم(ع) تأکید کرد. هم­زمان با ورود شاه اسماعیل به عراق، اقدامات عمرانی و تلاش برای بازسازی و توسعه عتبات آغاز شد. او «جهت هر یک از آن شش عتبه کعبه مرتبه نقاره و راتبه مقرر ساخت و فرمود که نجاران هنرمند و مهندسان خاتم­بند از اطراف ممالک محروسه در بغداد جمع آمده، شش صندوق منقش به نقوش اسلامی و ختائی در غایت تکلف و زیبایی ترتیب دهند و صنادیق قدیم را از آن مرقد عطرپاش برداشته صندوق­های مجدد را به جایش نهند.»[۲] ساخت این صندوق­ها که هر کدام شاهکاری هنری به شمار می­آید تا سال ۹۳۲ق/۱۵۲۶م. به طول انجامید. ظاهراً، هر یک از آنها به وسیله هنرمندانی جداگانه ساخته شده­اند، زیرا صندوقی که روی آرام­گاه امام جواد(ع)، در کاظمین، قرار دارد از نظر فن خاتم­سازی و منبت­کاری، جزء زیباترین و برترین آنهاست. این صندوق که در سال ۹۲۶ق/۱۵۲۰م. ساخته شد. «به قدری ریز و پرکار است که شاه­کار آن با چشم غیرمجهز دیده نمی­شود…».[۳] در آستانه هر یک از ائمه(ع)، نقاره­خانه­هایی ساختند که در آنها هم­چون دربار سلاطین، هر روز صبح و عصر به انجام مراسم می­پرداختند. هم­چنین برای آبادانی شهر نجف و حتی رساندن آب به حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) تلاش بسیار گردید.[۴] «آستانه کاظمین(ع) که بر اثر طغیان رودخانه دجله، و غفلت­های زمان گذشته و قرار داشتن در کانون منازعات فرقه­ای، ویران شده بود، مورد توجه خاص شاه اسماعیل قرار گرفت و از بنیاد خراب گردید و عمارت از پیش طراحی شده و زیبایی از نو بر آن ساخته شد».[۵] این بازسازی جدید، تمامی حرم را در بر می­گرفت. همچنین صحن توسعه یافت و با مرمر، سنگ فرش گردید. صندوق­های چوبی قدیمی را برداشته و جای آن، صندوق­های خاتم­کاری زیبا قرار گرفت. حرم با بنای دو گلدسته و بهترین کاشی­ها تزیین شد. کاروان­سرای درون صحن با انتقال به بیرون، در پشت آن ساخته شد. حرم را با فرش­ها و چلچراغ­ها زیبا نمودند و برای آن خادم و موذن و نگهبان تعیین گردید. بر کتیبه­ای در قسمت بیرونی دیوار رواق شرقی، روبه­روی صحن مطهر چنین نوشته شد: «امر کرد به ایجاد این بنای شریف،

سلطان سلاطین جهان، سایه خدا بر سر خلق عالم، یاری­گر دین جدش احمد(ص)، پرچم­دار راه محمد(ص) ابوالمظفر، شاه اسماعیل، پسر شاه حیدر، پسر جنید صفوی موسوی، خداوند سلطنتش را برای برپائی پرچم دین پاینده دارد و حجت و دلیلش را برای هدم و نابودی گمراهان تأیید نماید. این نوشته در ششم ربیع­الثانی سال ۹۲۶ تحریر شد».[۶]

درباره شاه اسماعیل اول، پس از زیارت حرم عسکریین(ع) در سامرا نقل است: «… به آن آستان عرش نشان، قالی­های رنگین و فرش­های الوان انداخته به فراشی و خدمت آن مکان تفاخر می­نمودند…».[۷] تنها یک دهه پس از مرگ او در سال ۹۳۰ق/۱۵۲۶م. با جدایی عراق عرب از حکومت صفوی، آن اماکن تحت سلطه عثمانی قرار گرفت، اما با وجود تمام موانعی که آن دولت ایجاد کرده بود در هر فرصت ممکن، اقدامات عمرانی در عتبات ادامه می­یافت. شاه طهماسب اول (۹۳۰ـ۹۹۶ق/۱۵۲۴ـ۱۵۸۸م.)، فرزند و جانشین شاه اسماعیل اول، پادشاهی متدین و متعصب در امور مذهبی بود که در گسترش آن، سعی بسیار می­نمود، و با تأثیر فراوان عتبات عالیات، بر تایید مذهب تشیع و حکومت تازه تاسیس صفوی، در آبادانی آن کوشید. به فرمان او، تعمیرات گسترده­ای در حرم امام حسین(ع) و حضرت ابوالفضل(ع) در کربلا آغاز شد و صحن شمالی حرم امام در این زمان، بنا گردید. اصلاحات شاه طهماسب «مناره العبد» یا «مناره غلام» بود که از زیباترین آثار هنر و معماری در اماکن مقدس عراق به شمار می­آید.

سابقه بنای «مناره غلام» یا «مناره العبد» به حدود دو قرن قبل از حکومت صفوی باز می­گردد، که آن، خود واقعه­ای شبیه به معجزه و شایسته توجه است. خواجه مرجان که از سوی سلطان اویس جلایر (۷۵۷ـ۷۶۶ق/۱۳۵۶ـ۱۳۶۵م) بر بغداد حکومت می­نمود، در هنگام غیبت او در عراق و حضورش در تبریز، از اطاعتش سرپیچی کرد و در سال ۷۶۷ق/۱۳۶۶م. ادعای استقلال نمود. سلطان اویس بلافاصله به عراق عرب لشکر کشید و خواجه که توانایی مقاومت در برابر سپاه جلایری را نداشت و با خیانت و فرار اطرافیان، تنها ماند به کربلا و آستان مطهر امام حسین(ع) پناهنده شد. او در آن­جا گلدسته­ای ساخت که به «مناره العبد یا «مرجان» معروف است. سلطان اویس که از این اقدام خیر خواهانه او آگاهی یافت، گناهش را بخشید و حتی پس از مدتی، بار دیگر او را به پاس احترام به امام حسین(ع) و خدمت­هایی که به آن حرم مطهر نموده بود بر ولایت عراق گماشت. در این مدت، خواجه مرجان «عمارات عالیه را که پیشتر بنا نهاده و ناتمام مانده بود، به­ اتمام رسانید و از نو بناهای رفیع ساخت.[۸]

«مناره العبد» یا «مناره مرجان» با ارتفاع چهل متر در طرف شمال­شرقی صحن مطهر قرار داشت، و بلندترین و باشکوه­ترین مناره در تمام اعتاب مقدس عراق به شمار می­آمد که پس از دو قرن، در سال ۹۸۲ق/۱۱۱۰م. به دستور شاه طهماسب صفوی، بار دیگر تعمیر و تزیین گردید.[۹] هم­چنین شاه طهماسب در جهت بهبود شرایط اقتصادی شیعیان کربلا و آسایش حال زائران، دستور حفر نهری را از رودخانه فرات به سوی شهر کربلا داد که به «طهماسیه» معروف شد.[۱۰] اقدامات عمرانی او آستانه حضرت ابوالفضل(ع) را نیز شامل شد، که آن با زیباترین و نفیس­ترین کاشی­ها و فرش­های ایرانی تزیین گردید.[۱۱]

عتبات در عصر شاه عباس اول

از هنگام ورود شاه اسماعیل اول به سرزمین عراق، تا زمانی که شاه عباس اول (۹۹۶ـ۱۰۳۸ق/۱۵۸۸ـ۱۶۲۹م) موفق به ورود پیروزمندانه­اش به آن­جا گردید، حدود یک قرن گذشت. عباس اول، سال ۱۰۳۲ق/۱۶۲۳م. در اوج قدرت سیاسی و نظامی قرار داشت، و با موفقیت، سپاه عثمانی را در تمام جبهه­ها شکست داد و آنان را عقب راند؛ دیگر دلیلی وجود نداشت که او سیادت حکومت سنی مذهب عثمانی را بر اعتاب مقدس شیعیان بپذیرد، شاه که همیشه خود را «کلب آستان علی» می­نامید، با توجه به مشکلات دولت عثمانی و فترت حاصل از عدم وجود حکومتی مقتدر در عراق عرب، به قصد زیارت آستان امیرالمؤمنین(ع) در سال ۱۰۳۲هـ. به سمت عراق حرکت نمود و موفق به فتح آن گردید.[۱۲]

در نظر شاهان صفوی و در رأس همه آنان، شاه عباس اول، سرزمین عراق عرب حکم سنگر ایران و پل ارتباطی شرق به غرب و محل اتصال مسلمانان این کشور به سرزمین حجاز به شمار می­آمد. از سوی دیگر، عراق و عتبات عالیات، آرامگاه ائمه اطهار(ع) بود که به سان کعبه­ای دیگر، آمال همه شیعیان جهان و عاملی مهم در گسترش مذهب و فرهنگ تشیع، قلمداد می­گردید و همانند پشتیبانی محکم، برای شاه بزرگ صفوی محسوب می­شد و این دولت از آغاز تاسیس، به آن توجه خاصی داشت. شاه عباس، فقط هنگام ضعف و ناتوانی­اش پذیرفت تا آن مناطق را به دشمن کینه­توز خود واگذار سازد و موقتاً او را آرام نماید، اما سرانجام در آخرین سال­های حکومت، موفق به باز پس­گیری آن شد. زمانی که شاه عباس، مظفرانه قدم به خاک عراق نهاد، مشاهد مشرفه در عراق با توسعه و آبادانی فزاینده­ای مواجه گردید.[۱۳]

در این زمان، حرم مقدس حضرت علی(ع) در نجف اشرف در جایگاه اوّل قرار داشت. در واقع، بنای اصلی نجف، در این دوران گذاشته شد.[۱۴] شیخ بهایی، وظیفه طراحی و نظارت بر بنای این آستانه مطهر را بر عهده یافت، او طرح بسیار جامع و باشکوهی را ایجاد کرد. گنبد بسیار رفیعی برای حرم بنا شد و اطرافش را رواقی به عرض دوازده زراع که گرداگرد آن رواق، حجرات ساختند و درهای بسیار نفیس از هنر خاتم­کاری بر آنها نصب نمودند. قبه حرم با کاشی­های زمرّدی منقّش آراسته شد و داخل آن با بهترین کاشی­های اصفهان و سنگ­های مرمر، تزیین گردید. در چوبی قدیمی حرم را برداشتند و دری از نقره به جای آن قرار دادند. وضوخانه، کاروان­سرا، دارالشفاء و مطبخ نیز جهت اقامت و آسایش زائران دور و نزدیک ساخته شد.[۱۵]

ناصرالدین شاه قاجار در سفرش به عتبات در سال ۱۲۸۷ق/۱۸۷۰م. در زیارت از حرم حضرت علی(ع) می­نویسد: «فرش­های ابریشمی قالی که صفوی، یعنی شاه عباس انداخته است و رقم هم دارد (کلب علی عباس) مثل این است که امروز از کارخانه در آمده است».[۱۶]

هم­چنین به دستور شاه عباس ضریح­های فولادی با شکوهی ساخته شد که روی هر شش صندوق قدیمی در سامراء، کاظمین، کربلا و نجف قرار گرفت، و در همه این اماکن مقدس، در حد توان ساخت و سازهایی انجام داد. شاه دستور به تعمیر کاشی­کاری حرم امام حسین(ع) را نیز داد و ویرانی و آسیب­های حرم کاظمین را بر طرف نمود.[۱۷]

اقدامات عمرانی در عتبات پس از شاه عباس

با مرگ شاه عباس اول در سال ۱۰۳۸ق/۱۶۲۹م. نواده­اش شاه صفی جانشین او گردید. او در نخستین سال­های سلطنتش در برابر پیش­روی سپاه عثمانی، مجبور به لشکرکشی به سوی عراق عرب گردید. شاه در این سفر نظامی ـ مذهبی­ به بغداد در سال ۱۰۴۲ق/۱۶۲۳م. به زیارت عتبات مقدس ائمه اطهار مشرف شد، و به آبادانی و هر چه با شکوه­تر ساختن آن عتبات تاکید نمود. او حرم کاظمین (ع) را ـ که در اثر طغیان رودخانه دجله درسال ۱۰۴۲هـ خراب شده بود ـ تعمیر نمود.[۱۸] هم­چنین در شهر سامراء و عتبه مقدس عسکریین(ع)، دستور به بازسازی و نظارت بر امور حرم را داد.[۱۹] شاه صفی، حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) را که در جنگ­های مداوم و آتش توپ­خانه دشمن ویران شده بود از نو بنا کرد؛ «اندرون حرم محترم نیز بسیار تنگ و در هنگام زیارت و ازدحام زائران مرقد مطهر، بر زوار به غایت دشوار بود و سکنه نجف اشرف نیز از بی­آبی که آب شیرین از دو فرسخ راه می­بایست آورد، تعب و تشویش بسیار می­کشیدند و مردم عاجز فرومایه را هر روز مبلغی بقیمت آب می­بایست داد. در این وقت رای صواب نمای اشرف بدان متعلق گردید…».[۲۰]

به دستور او، اقدامات عمرانی در عتبه حضرت علی(ع) آغاز شد و میرزا تقی خان مازندرانی، اعتمادالدوله ش