پاورپوینت کامل درآمدی بر هنجارهای اخلاقی مورد تأکید در سیره حضرت امام رضا علیه السلام در حیطه ارتباطات اجتماعی ۸۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل درآمدی بر هنجارهای اخلاقی مورد تأکید در سیره حضرت امام رضا علیه السلام در حیطه ارتباطات اجتماعی ۸۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل درآمدی بر هنجارهای اخلاقی مورد تأکید در سیره حضرت امام رضا علیه السلام در حیطه ارتباطات اجتماعی ۸۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل درآمدی بر هنجارهای اخلاقی مورد تأکید در سیره حضرت امام رضا علیه السلام در حیطه ارتباطات اجتماعی ۸۱ اسلاید در PowerPoint :

>

بهرام جبارلوی شبستری[۱]

نازیلا نوزاد دیزجی[۲]

چکیده

حضرت ثامن الحجج، امام علی بن موسی الرضا علیه السلام همانند پیامبر اعظم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و دیگر معصومان علیهم السلام، ملاک و معیار اخلاق شریف و آداب بلند هستند و نهی آنان، زیربنای شناخت رذایل اخلاقی و پلیدی هاست. مسائل مربوط به هنجارهای اخلاقی در حیطه ارتباط و معاشرت انسان ها با یکدیگر که اخلاق اجتماعی نامیده می شود و توجه و اهتمام به فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی در امور اجتماعی، از جمله مباحث اساسی در سیره نظری و عملی امام رضا علیه السلام به شمار می رود. با مرور سیره امام رضا علیه السلام که با استفاده از روش تحقیقِ اسنادی انجام پذیرفته است، هنجارهای اخلاقی با رویکرد ایجابی مانند صله رحم، خوش خُلقی، هم دلی، دوستی با مردم، یاری کردن دیگران، و فروتنی و صبر داشتن و همچنین هنجارهای اخلاقی با رویکرد اجتنابی، مانند دوری از بُخل، پرهیز از غرور و تکبر، دروغ گویی، دوری از خشم، حسد، حرص، پرهیز از تمنای منجر به پستی، آزار و اذیت دیگران، دوری از پیمان شکنی، عیب گویی و مشاجره را می توان مشاهده کرد و از پیام ها و آموزه های الهی آن، برای ارتباط مؤثر و معاشرت مطلوب با دیگران در حد توان پند و درس گرفت و برای سعادت دنیا و آخرت، به آنها پای بند بود.

مقدمه

مباحث و آموزه های اخلاقی در آیات قرآن کریم، سیره پیامبر اعظم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و همچنین سیره معصومان علیهم السلام، از اهمیت و محوریت خاصی برخوردار است، به گونه ای که اخلاق نیکو را می توان واژه کلیدی در روش شناسی سیره حضرت محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام به شمار آورد. (کاجی، ۱۳۸۷: ۱؛ رحمدل، ۱۳۸۱: ۳۰۴)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «من برانگیخته شده ام تا مکارم اخلاق را کامل کنم».[۳] (مطهری، ۱۳۷۶: ۱۶۱)

حضرت علی علیه السلام نیز می فرماید:

ای مردم! چون خدای تبارک و تعالی خلقش را آفرید، خواست که آنان بر آداب بلند و اخلاق شریف باشند و دانست که آنان چنین نمی شوند، مگر خود آن چه را به سود و زیان آنان است، به آنان بشناسد و تعریف و شناساندن خوبی ها و بدی ها جز با امر و نهی به وسیله پیامبران ممکن نیست. (طبرسی، ج۱: ۲۰۷)

حضرت امام رضا علیه السلام نیز می فرماید: «از بد اخلاقی بپرهیزید؛ زیرا بد اخلاق بدون تردید در آتش است». (ابن بابویه، ۱۳۷۳: ج۱: ۳۴)

انسان می تواند چندین نوع ارتباط داشته باشد، مانند ارتباط با خداوند متعال، ارتباط با خود و ارتباط با دیگر انسان ها. قلمرو اخلاق نیز شامل حیطه های خاصی مانند اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی و اخلاق الهی (در مقام بندگی کردن) است. در این میان، محور اصلی مباحث اخلاق اجتماعی به چگونگی عمل یک فرد در ارتباط و معاشرت با دیگران مربوط می شود و به عبارتی، بر اساس زندگی اجتماعی پدید می آید. (دبیری، ۱۳۹۰: [۴]؛ سینگر، ۱۳۹۰: ۶)

بازخوانی هنجارهای اخلاقی مورد تأکید در سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام، در حیطه های گوناگون اخلاقی و ارتباطی انسان ها به ویژه در حیطه اخلاق اجتماعی، تنها مصادیق تمام و کمالی است که شمول[۵] زمانی و جهانی نیز دارد. در همین راستا، این نوشته نیز می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که در سیره حضرت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، بر چه هنجارها و به عبارتی چه باید و نبایدهایی تأکید شده است؛ بایدها و نبایدهایی که هر انسان به عنوان آموزه های ارتباط و معاشرت با دیگران و در حیطه ارتباطات اجتماعی خود، باید به برخی از آنها توجه کند و نسبت به آنها اهتمام داشته باشد (اخلاق ایجابی) یا از برخی از آنها پرهیز کند (اخلاق اجتنابی).

۱. مواد و روش ها

در این مطالعه از روش تحقیقِ اسنادی استفاده شده است. همچنین برای پاسخ گویی به پرسش مورد نظر، به محتوای منابع مرتبط با موضوع تحقیق، در قالب کتاب ها، پایان نامه های دوره های تحصیلات تکمیلی و مقالات علمی انتشار یافته و در دسترس، مراجعه و به شیوه فیش برداری در چارچوب بحث و بررسی، از آنها استفاده شده است.[۶]

۲. مفهوم شناسی

واژه هنجار (Norm) در لاتین به معنای «گونیا» است و بیانگر قانون، قاعده یا مثالی است که بدان رجوع می شود و ما به وسیله آن، اعمال خود و دیگران را از نظر فکری، ارزش یابی و کنترل می کنیم. همچنین مفهوم ارزش (Value) با هنجار، ارتباط نزدیکی دارد و در بسیاری موارد به همراه هم و گاهی نیز به جای یکدیگر به کار می رود. ازاین رو، بسیاری از موارد بیان شده درباره هنجارها، درباره ارزش ها نیز صدق می کند، اما شاید بتوان وجه تمایز این دو را این گونه بیان کرد که ارزش، مفهومی فلسفی است و در مرحله نظر قرار دارد، در حالی که هنجار، دارای مفهومی کاربردی تر است و در مرحله عمل قرار دارد. (بیرو،[۷] ۱۳۸۰: ۲۴۸؛ کوپر،[۸] ۱۹۸۵: ۵۶۰؛ آشنا و رضی، ۱۳۷۶: ۲۰۸ ۲۱۰)

هنجارهای اخلاقی در امور اجتماعی، سلسله قضایای انشایی، دستوری و قاعده ای به شمار می روند که با گذشت زمان، در جامعه رشد و تکوین یافته و الزام آنها در درون آدمی به عنوان عضوی از جامعه شکل گرفته، کارکرد دارد و اثرگذار است. همچنین عمدتاً هنجارهای اخلاقی منشأ دینی و مذهبی دارند که از سوی مراجع دینی و مذهبی پی گیری و نظارت می شوند. (آراسته خو، ۱۳۷۰: ۵۵۳؛ آشنا و رضی، ۱۳۷۶: ۲۱۰)

برای نمونه، بررسی های جان کی. سیمونز[۹] نشان می دهد همیشه بین ارزش های مذهبی با هنجارهای اخلاقی رابطه تنگاتنگی وجود دارد. به عبارتی، باورهای مذهبی،[۱۰] رفتارهای انسانی[۱۱] را شکل می دهند؛ زیرا بر اساس قاعده عوامل تعیین کننده رفتار انسانی (B+B=B)،[۱۲] بروز هر رفتاری از تجمیع باورها و افرادی که به آن باورها ایمان و اعتقاد عملی دارند، شکل می یابد. (دی نر،[۱۳] ۱۹۹۷: ۴۶)

به دلیل اینکه سیره حضرت امام رضا علیه السلام، همانند پیامبر اعظم، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و دیگر معصومان علیهم السلام، ملاک و معیار اخلاق شریف و آداب بلند بوده و نهی آنها زیربنای شناخت رذایل اخلاقی و پلیدی هاست، در ادامه، برخی هنجارهای اخلاقی ایجابی و اجتنابی در سیره حضرت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا علیه السلام و در حیطه اخلاق اجتماعی، بیان می شود.

الف) هنجارهای اخلاقی در امور اجتماعی با رویکرد ایجابی

یک صله رحم

دو خوش خُلقی

سه هم دلی کردن

چهار دوستی با مردم

پنج یاری کردن دیگران (ترجیح راحت دیگران بر زحمت خویش)

شش تواضع و فروتنی کردن

هفت صبر داشتن

یک صله رحم

صله رحم، یکی از فضایل اخلاقی به شمار می رود که در سیره حضرت امام رضا علیه السلام جایگاه ویژه ای دارد. ازاین رو، توجه و اهتمام به آن، هنجار اخلاقی محسوب می شود و همگان در ارتباط و معاشرت با خویشاوندان باید به آن پای بند باشند. امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید: «هر که صله رحم نکند، تقوای الهی را رعایت نکرده است.» (ابن بابویه، ۱۳۷۳: ج۲: ۲۳۴) یا در جایی دیگر فرمود: «پیوند خویشاوندی را برقرار کنید، گرچه با جرعه آبی باشد و بهترین پیوند خویشاوندی، خودداری از آزار دادن خویشاوندان است». (حرّانی، ۱۳۸۲: ۴۶۹)

دو خوش خُلقی

توجه و اهتمام به فضایل اخلاقی به عنوان یکی دیگر از هنجارهای اخلاقی مورد تأکید در سیره رضوی محسوب می گردد که هر انسانی در ارتباط و معاشرت با دیگران باید به آن پای بند باشد. امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید: «با مردم، با روی خوش [همراهی کن ]. » (مجلسی، ۱۳۷۱: ج ۷۸: ۳۵۶) ایشان در جای دیگری نیز فرموده است: «نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش خُلق ترین و بالطف ترین آنها نسبت به اهل خویش است». (ابن بابویه، ۱۳۷۳: ج۲: ۳۸)

سه هم دلی کردن

هم دلی (Empathy) به توانایی افراد برای درک احساسات دیگران و مشارکت در آن گفته می شود. همچنین ارتباط میان فردی همچون شکل های دیگر رفتار انسان ها، در دو حد نهایی بسیار اثربخش و غیر اثربخش مطرح می شود. ازاین رو، هم دلی، یکی از ویژگی هایی است که به شکل معنا داری بر اثربخشی ارتباط میان فردی اثر دارد. (فرهنگی، ۱۳۸۹: ۱۱۲؛ کومار،[۱۴] ۱۹۹۸: ۱۶۶)

هم دلی یکی از فضایل اخلاقی مهم در سیره حضرت امام رضا علیه السلام است. ازاین رو، توجه و اهتمام به آن، هنجار اخلاقی محسوب می شود که هر انسانی در ارتباط و معاشرت با دیگران، باید به آن پای بند باشد. چنان که امام رضا علیه السلام می فرماید: «هر کس گره از کار مؤمنی بگشاید، خداوند در روز قیامت دلی شاد، ارزانی اش کند.» (ابن بابویه، ۱۳۷۳: ج۱: ۶۴۳) و ایشان در جایی دیگر فرموده است: «هر کس اندوه و مشکلی را از مؤمنی برطرف نماید، خداوند در روز قیامت اندوه را از قلبش برطرف سازد». (کلینی رازی، ۱۴۱۲: ج۳: ۲۶۸)

چهار دوستی با مردم

انسان موجودی مدنی الطبع است. بنابراین، از تنهایی گریزان و به سوی جامعه گرایش دارد. انسان ها در تعامل با یکدیگر می توانند به نیازهای گسترده، متنوع و پیچیده خود پاسخ دهند. (شرفی، ۱۳۸۹: ۶۵۶۷)

دوستی با مردم یکی از فضایل اخلاقی مهم در سیره حضرت امام رضا علیه السلام است. ازاین رو، توجه و اهتمام به آن، هنجار اخلاقی به شمار می آید که هر انسانی در ارتباط و معاشرت با دیگران، باید به آن پای بند باشد. چنان که امام رضا علیه السلام می فرماید: «دوستی با مردم، نیمی از خرد است.» (حرّانی، ۱۳۸۲: ۳) و «به دیدن یکدیگر بروید تا یکدیگر را دوست داشته باشید». (مجلسی، ۱۳۷۱: ج۷۸: ۳۴۷)

ایشان، «زیادی دوستان» را یکی از خوشی های دنیا دانسته اند، (همان: ۱۵۲) البته با این شرط که این دوست یا دوستان، نادان نباشند، وگرنه پیوسته در عذاب خواهیم بود. امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید: «کسی که با نادان دوست باشد، پیوسته در عذاب است.» (جلالی حسینی، ۱۴۱۸: ج۱: ۳۰۲)

پنج یاری کردن دیگران (ترجیح راحت دیگران بر زحمت خویش)

یاری کردن دیگران و ترجیح راحت دیگران بر زحمت خویش، یکی از فضایل اخلاقی ارزش مند در سیره حضرت امام رضا علیه السلام است. ازاین رو، توجه و اهتمام به آن، هنجار اخلاقی به شمار می رود که باید هر انسانی به آن توجه داشته باشد. امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید: «به راستی که بدترین مردم کسی است که یاری اش را [از مردم] باز دارد». (حرانی، ۱۳۸۲: )

امام رضا علیه السلام در جایی دیگر می فرماید: «یاری تو به ناتوان از بهترینِ صدقه هاست». (همان: ۴۴۶)

یا فرموده است: «احسان و اطعام به مردم، دادرسی از ستم دیده و رسیدگی به حاجت مندان از بالاترین صفات پسندیده است ». (مجلسی، ج۷۸: ۳۵۷)

شش تواضع و فروتنی کردن

تواضع به این معناست که انسان خود را در جایگاهی قرار دهد که پایین تر از موقعیت اجتماعی اوست. تواضع در برابر خودبینی است که سبب می شود انسان خود را برتر از دیگران بداند، مردم را به چشم حقارت بنگرد و خود را دانای کل بپندارد. (پایگاه حوزه، ۱۳۸۹: ۱ – ۲)

تواضع، یکی از فضایل اخلاقی مهم در سیره حضرت امام رضا علیه السلام است. ازاین رو، توجه و اهتمام به آن، هنجار اخلاقی محسوب می شود که هر انسانی در ارتباط و معاشرت با دیگران، باید به آن پای بند باشد. امام رضا علیه السلام در تبیین این موضوع می فرماید: «تواضع این است که آن چه را می خواهی مردم به تو بدهند، به مردم بدهی. » (کلینی رازی، ۱۴۱۲: ج۳: ۱۸۹) و «آنچه را دوست می داری مردم به تو عطا کنند، تو به مردم عطا کنی». (همان: ۲۸۹)

همچنین حضرت امام رضا علیه السلام در ادامه درباره مراتب و درجاتِ انسان متواضع می فرماید:

تواضع و فروتنی مراتبی دارد؛ مرتبه ای از آن این است که انسان موقعیت خود را بشناسد و بیش از آن چه شایستگی آن را دارد، از کسی متوقّع نباشد و با مردم به گونه ای معاشرت و رفتار کند که دوست دارد با او آن گونه رفتار شود و اگر کسی به او بدی کرد، در مقابل خوبی کند، خشم خود را فرو خورد و گذشت پیشه کند و اهل احسان و نیکی باشد. (مجلسی، ۱۳۷۱: ج ۷۸: ۳۵۵)

هفت – صبر داشتن

صبر یکی از فضایل اخلاقی در سیره حضرت امام رضا علیه السلام است. ازاین رو، توجه و اهتمام به آن، هنجار اخلاقی محسوب می شود که هر انسانی در ارتباط و معاشرت با دیگران، باید به آن پای بند باشد. حضرت امام رضا علیه السلام در تبیین این موضوع می فرماید: «هیچ بنده ای حقیقت ایمانش را کامل نمی کند، مگر اینکه در او سه خصلت باشد:. .. و شکیبایی در مصیبت ها و بلاها». (مجلسی، ۱۳۷۱: ج۷۸: ۳۳۹)

یا فرموده است:

مؤمن، مؤمن واقعی نیست، مگر آنکه سه خصلت در او باشد: سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از امامش، اما سنت امامش، صبرکردن در زمان تنگ دستی و پریشان حالی است. (کلینی رازی، ۱۴۱۲: ج: )

امام رضا علیه السلام