پاورپوینت کامل نقد مجموعه تلویزیونی ولایت عشق از منظر بازنمایی سبک زندگی رضوی ۹۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقد مجموعه تلویزیونی ولایت عشق از منظر بازنمایی سبک زندگی رضوی ۹۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقد مجموعه تلویزیونی ولایت عشق از منظر بازنمایی سبک زندگی رضوی ۹۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقد مجموعه تلویزیونی ولایت عشق از منظر بازنمایی سبک زندگی رضوی ۹۰ اسلاید در PowerPoint :

>

سعید طاوسی مسرور[۱]

چکیده

مجموعه تلویزیونی ولایت عشق ذهنیت بسیاری از ایرانیان از طیف های گوناگون درباره امام رضا علیه السلام را شکل داده است. از این رو، نقد آن از جنبه های مختلف فنی و محتوایی ضرورت می یابد. از آنجا که سبک زندگی از موضوع هایی است که امروزه پژوهشگران حوزه های مختلف علوم انسانی، بسیار به آن توجه کرده اند، در این نوشتار به نقد محتوایی این مجموعه تلویزیونی، از منظر بازنمایی سبک زندگی رضوی پرداخته شده است.

این کار از آن جهت ضرورت دارد که آشنایی بیشتر مردم با سیره امام رضا علیه السلام، از اهداف اصلی این مجموعه تلویزیونی بوده است. برای نشان دادن سیره امام باید «چگونه زیستن» آن حضرت را به تصویر کشید و این همان بازنمایی سبک زندگی رضوی است. سبک زندگی رضوی، در سه محور سیره فردی (در نسبت خود)، سیره اجتماعی (در نسبت دیگران) و سیره عبادی (در نسبت خداوند) قابل تبیین است که در این نقد به هر سه محور پرداخته شده است.

کلیدواژگان: امام رضا علیه السلام، مجموعه تلویزیونی ولایت عشق، سبک زندگی رضوی، سیره فردی، سیره اجتماعی، سیره عبادی.

مقدمه

مجموعه تلویزیونی ولایت عشق که نخستین بار حدود سیزده سال پیش از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، به سبب جاذبه بالای تصویر در قیاس با متن (منثور یا منظوم) و صوت (سخنرانی، سرود) ذهنیت بسیاری از ایرانیان از طیف های گوناگون درباره امام رضا علیه السلام را شکل داده و در شکل گیری درک جمعی و فهم کنونی ما از تاریخ و سیره امام رضا علیه السلام نقش جدی داشته است. ازاین رو، نقد محتوایی آن ضرورت می یابد.

برای نشان دادن سیره امام باید «چگونه زیستن» آن حضرت را به تصویر کشید و این همان بازنمایی سبک زندگی رضوی است؛ زیرا سبک زندگی در نگاه اسلامی، «مؤمنانه زیستن در همه عرصه ها و شئون زندگی» است. (مصباح یزدی، ۱۳۹۲: ۵) ازاین رو، از «چگونه زیستن» امام رضا علیه السلام می توان تعبیر به سبک زندگی رضوی کرد. در یک تقسیم بندی، سبک زندگی رضوی در سه محور سیره فردی، سیره اجتماعی و سیره عبادی قابل تبیین است. (پورامینی، ۱۳۹۱: ۵ – ۷، ۱۷ – ۱۹)[۲] در این نوشتار بر همین اساس به نقد محتوایی مجموعه تلویزیونی ولایت عشق، از دیدگاه بازنمایی سبک زندگی رضوی در سه محور یادشده خواهیم پرداخت.

بنابراین می توان سیره هر فرد را «چگونگی زیستن» یا «سبک زندگی» وی دانست. ازاین رو سیره فردی یعنی سبک زندگی در نسبت با خود، سیره اجتماعی یعنی سبک زندگی در نسبت با دیگران و سیره عبادی یعنی سبک زندگی در نسبت با خدا.

ارزیابی کلی محتوای مجموعه تلویزیونی ولایت عشق

در ارزیابی کلی درباره محتوای ارائه شده در این مجموعه، اشکال های تاریخی متعددی وجود دارد، (میرخندان، ۱۳۹۲) اما از نظر انطباق با منابع تاریخی و روایی، در قیاس با برخی از دیگر آثار تاریخی سینما یا تلویزیون، پذیرفتنی تر است، به ویژه در آنچه که مستقیماً به شخص امام رضا علیه السلام مربوط می شود. با وجود کتاب عیون اخبار الرضا علیه السلام از شیخ صدوق که به طور اختصاصی درباره تاریخ و سیره امام رضا علیه السلام نوشته شده و بیشتر بودن اطلاعات تاریخی درباره آن حضرت در قیاس با برخی امامان معصوم علیهم السلام، مانند امام مجتبی علیه السلام و امام سجاد علیه السلام و نیز حجم قابل توجه پژوهش های انجام شده.

درباره امام رضا علیه السلام، کار نویسندگی این سریال نسبت به برخی سریال های تاریخی، مانند تنهاترین سردار یا مختارنامه، راحت تر بوده و حتی برخی دیالوگ های فیلم، به ویژه بیانات امام رضا علیه السلام، مستقیماً و با کمترین تغییر یا بدون تغییر از منبع تاریخی یا روایات، به ویژه از همان کتاب شیخ صدوق استخراج شده است. مانند سکانس مهم و اثرگذار مناظرات امام رضا علیه السلام با عالمان دیگر ملل [۳]یا مقایسه آن حضرت درباره پذیرفتن ولایت عهدی مأمون با رفتار حضرت یوسف علیه السلام در دربار عزیز مصر[۴] ازاین رو، محتوای این مجموعه از سوی برخی مراجع عظام تقلید، مانند آیت الله العظمی مکارم شیرازی تأیید شد. (فخیم زاده، ۱۳۹۱)

این مجموعه می توانست با بهره گیری مستمر از یک ناظر و نه صرفاً یک مشاور آشنا به تاریخ و سیره معصومان علیهم السلام و آموزه های مکتب اهل بیت علیهم السلام و نیز آگاه از ویژگی های رسانه در کنار کارگردان و صرف وقت بیشتر در مرحله تحقیق و نگارش، تصویری بهتر و منسجم تر از شیوه رهبری شیعه به وسیله امام رضا علیه السلام و سیره سیاسی، اجتماعی، علمی و فرهنگی آن حضرت و سبک زندگی رضوی ارائه کند.

مهدی فخیم زاده در نگارش متن متحمل زحمات فراوان شده و افزون بر بیست و چند جلد کتاب، مانند تاریخ یعقوبی، زندگی سیاسی امام رضا علیه السلام، نوشته علامه جعفر مرتضی عاملی و راویان امام رضا علیه السلام، نوشته شیخ عزیزالله عطاردی را خوانده است (فخیم زاده، ۱۳۸۹) و از راهنمایی برخی مشاوران تاریخی – مذهبی، مانند استاد فقید سید جعفر شهیدی، استاد صادق آیینه وند و حجت الاسلام دکتر رسول جعفریان بهره مند بوده است، ولی به ظاهر خط های اصلی مطالعه ایشان بیشتر درباره فضای آن دوران و کلیات تاریخ امام رضا علیه السلام و رویدادهای مهم مرتبط با ایشان بوده است.

در چنین مجموعه ای باید افزون بر نویسنده فیلم نامه، فردی کارشناس با نگاهی جامع، سیره امام را در جنبه های گوناگون، تبیین و در اختیار نویسنده فیلم نامه قرار دهد تا فیلم در نشان دادن «چگونه زیستن» امام یا به تعبیر دیگر سبک زندگی رضوی موفق باشد. به علاوه در این سریال به ادعای کارگردان به جهت دراماتیک ساختن کار، تقریباً از حدود نیمی از دوران امامت امام (از آغاز امامت در سال ۱۸۳ تا سال ۱۹۳ قمری که مرگ هارون الرشید رخ داد) که هم زمان با اقامت امام در مدینه در دوره خلافت هارون است، صرف نظر شده و این مسئله سبب شده معرفی ناقصی از امام رضا علیه السلام به مخاطب صورت بگیرد.

ازاین رو، مقاطع ارائه شده از زندگانی امام رضا علیه السلام توازن ندارد و بیشتر بر دوران اقامت ایشان در مرو، ولایت عهدی و شهادت آن حضرت، تمرکز و علاوه بر حذف دوران امامت امام در مدینه، از سفر آن حضرت به ایران نیز تصویری ناقص ارائه شده است.

این در حالی است که مسائلی همچون رقابت و جنگ امین و مأمون برای خلافت و نبرد طاهر بن حسین، سردار مأمون و علی بن عیسی بن ماهان، سردار امین و سرانجام فتح بغداد و قتل امین که برای روایت زندگانی امام هشتم علیه السلام باید بیان شود، اما در حد حاشیه، زمان فراوانی را به خود اختصاص داده و حاشیه جای متن را گرفته است.

این وضعیت درباره برخی شخصیت های فرعی هم صدق می کند که بیش از حد به آنان پرداخته شده است؛ یعنی نبود توازن در پرداخت به شخصیت ها نیز دیده می شود. از این رو، طبیعی است با تأکید بیش از حد بر دراماتیک بودن اثر و اصل قرار دادن رویدادهای سیاسی مانند جنگ ها و پرداختن به انبوه شخصیت های فرعی یا گاهی خیالی و ساختگی، دیگر چندان جایی برای نمایش سیره امام و نشان دادن سبک زندگی رضوی به مخاطب نمی ماند. بنابر گفته کارگردان، مجموعه ۳۰ قسمتی ولایت عشق، این گونه تقسیم بندی شده است: دوازده قسمت درباره مرگ هارون، جنگ دو برادر و خلافت مأمون؛ پانزده قسمت درباره ضرورت ولایت عهدی امام رضا علیه السلام، هجرت و سفر امام و بررسی عمل تاکتیکی امام و سه قسمت درباره حرکت مأمون به سوی بغداد و شهادت حضرت رضا علیه السلام. ( میرخندان، ۱۳۹۲) در همین تقسیم بندی می توان بی توجهی به سبک زندگی رضوی را دید چنان که در کل لوح فشرده چهارم، اساساً امام رضا علیه السلام برای دقایقی کوتاه و حتی در حد چند ثانیه هم حضور ندارد.

در جهت تقویت شخصیت های فرعی می بینیم که ظاهراً برای جذب مخاطب به سبک هالیوودی، نقش زنان بیش از حد در سریال پررنگ شده، به ویژه نقش های مربوط به خانم ها لادن طباطبایی و مریلا زارعی، که حتی بارها در سریال شاهد سوارکاری آنان هستیم. فخیم زاده در گفت وگویی در این باره گفته است: «گفتیم که از شما هنرنمایی نمی خواهیم.

ما کسی را می خواهیم که بتواند اسب سواری کند و حرکات نمایشی انجام دهد»، (میرخندان، ۱۳۹۲) اما اینکه زنان در آن دوران در میدان جنگ، سوار بر اسب، در درگیری با سربازان حکومتی شرکت کنند و به راحتی، کارهایی انجام دهند که حتی از برخی مردان برنیاید، [۵] نه تنها مایه شگفتی است، بلکه اساساً به این جذابیت های کاذب ناسازگار با سبک زندگی رضوی نیازی نیست؛ زیرا صرف پرداختن به موضوع امام رضا علیه السلام برای مخاطب ایرانی وشیعه آنقدر جذاب است که اگر آن را خوش ساخت و با کیفیت بالای فنی ارائه کنیم، به این گونه تقلیدها از هالیوود و بالیوود نیاز نباشد.

نقد ولایت عشق از منظر سیره فردی امام رضا علیه السلام

صبر از ویژگی های امام رضا علیه السلام است. آن حضرت شکیبایی را از ویژگی های اصلی مؤمن و از نشانه های دست یابی به حقیقت ایمان می دانند. (کلینی، ۱۳۶۵: ج ۲: ۲۴۱ – ۲۴۲؛ ابن شعبه حرانی، ۱۴۰۴: ۴۴۶) ولایت عشق در بازنمایی این صفت امام، موفق عمل کرده و علاوه بر نشان دادن بردباری امام در برابر رنج های ولایت عهدی اجباری،[۶] در بیانات امام پس از رسمیت یافتن ولایت عهدی، آن حضرت، صبر را از صفات امامان پیش از خود برمی شمرد.[۷]

آراستگی و اهمیت دادن به نظافت، از دیگر مظاهر سیره فردی آن حضرت است (پورامینی، ۱۳۹۱: ۶۷ – ۶۹) چنان که از آن حضرت نقل شده که پاکیزگی از اخلاق انبیاست. (ابن شعبه حرانی، ۱۴۰۴: ۴۴۲) به نظر می رسد

انتخاب جامه سپید و تمیز در انتقال این صفات امام به مخاطب، اثرگذار بوده است. در این مجموعه امام را می بینیم که لباسی ساده، اما آراسته و تمیز دارند و نعلین های ساده ای به پا کردند یا اگر با پای برهنه هستند، پاهایشان بسیار تمیز است.[۸] البته بر خلاف آنچه در ولایت عشق می بینیم، به ظاهر این جامه سپید لباس ایشان، در روز عید فطر بوده است (خنجی اصفهانی، ۱۳۷۵: ۲۳۷) و این گونه نبوده که امام فقط چنین جامه ای (ردای سپید) بپوشند، بلکه مانند امامان پیش از خود (البته جز امیرالمؤمنین علیه السلام و امام حسن علیه السلام در هنگام خلافت که به سبب قرار گرفتن در جایگاه حاکم به تأسی از رسول خدا صلی الله علیه و آله خود را در سطح پایین ترین افراد جامعه قرار می دادند) جامه های زیبا و نو مانند جبه خز می پوشیدند. (پورامینی، ۱۳۹۱: ۷۵ – ۷۶؛ جعفریان، ۱۳۹۱: ۳۵۶ – ۳۵۷)

این مسئله با ساده زیستی امام هیچ تناقضی ندارد و سادگی و بی تکلفی در سراسر زندگی امام جاری بود. آن حضرت جامه ارزان و خشن می پوشید اما در دیدار با مردم خود را می آراست و لباس فاخر بر تن می کرد. (پورامینی، ۱۳۹۱: ۷۴ – ۷۵؛ جعفریان، ۱۳۹۱: ۵۷۶ – ۵۷۷؛ ناجی، ۱۳۸۷: ۷۷ – ۷۹) در نگاهی کلی، ولایت عشق در بازنمایی ساده زیستی امام موفق بوده، اما از نکته پیش گفته صرف نظر کرده است.

نظر به محدودیت کارگردان در نشان دادن شخصیت امام رضا علیه السلام به صورت کامل، برخی ویژگی های فردی امام چندان امکان به تصویر کشیده شدن ندارد. صفات یادشده مواردی بود که بیشتر امکان نمایش داشت و این مجموعه در حد توان خود آنها را ارائه کرده است.

انتخاب بازیگر نقش امام نیز مناسب بود؛ زیرا بلندقامتی ایشان باعث می شود در لانگ شات ها به خوبی دیده و حضورش احساس شود. حرکت های آرام و باطمأنینه و صدای پخته، حرفه ای و پرطنین او که مدتی طولانی از آن استفاده نشده بود، در خلق شخصیت وارسته ای همچون امام رضا علیه السلام بسیار کارساز بوده است. (سریال های تاریخ اسلام فخیم زاده، ۱۳۹۲)

نقد ولایت عشق از منظر سیره اجتماعی امام رضا علیه السلام

از آنجا که سیره اجتماعی امام بیشتر در تحلیل ارتباط ایشان با دیگران قابل تبیین است، برای بازتاب سیره اجتماعی حضرت در سریال ولایت عشق بهتر بود ارتباط ایشان با برخی یاران اصلی و نزدیک امام رضا علیه السلام مانند ابن ابی عمیر، احمدبن ابی نصر بزنطی، داوود رقی، زکریا بن آدم قمی، صفوان بن یحیی و فضل بن شاذان نیشابوری و برخی دیگر از اصحاب آن حضرت، مانند حسین بن سعید اهوازی و برادرش حسن، داود بن سلیمان غازی، ریان بن صلت و یاسر خادم و نیز دو امام زاده بزرگوار حضرت علی بن جعفر صادق علیه السلام (درباره وی عطاردی، ۱۳۷۳: ۲۰۱ – ۲۰۵) و حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام که هر دو به محضر مبارک امام رضا علیه السلام مشرف شدند (طوسی، ۱۴۱۵: ۳۵۹؛ عطاردی، ۱۳۷۳: ۳۸ – ۳۹) به تصویر کشیده شود، اما در این زمینه نشانی در فیلم نمی بینیم. در مقابل برای درک بهتر در این مجموعه تلویزیونی، برخی شخصیت های فرعی یا گاهی خیالی و ساختگی، مانند علی بن عثمان (با بازی مهدی فخیم زاده) بسیار پررنگ شده اند. چه نیکو بود پیام امام به شیعیانش که آن را به حضرت عبدالعظیم آموختند، در مجموعه ولایت عشق دیده می شد؛ زیرا این پیام آموزه های مهمی درباره رفتار اجتماعی دارد. (پورامینی، ۱۳۹۱: ۹۴ – ۹۵) البته در مقابل، برخی یاران آن حضرت، بسیار خوب و دقیق به تصویر کشیده شده اند، مانند اباصلت هروی که از یاران مخلص امام رضا علیه السلام و از تربیت شدگان آن حضرت بوده است (جعفریان، ۱۳۹۱: ۵۷۱) که در سریال هم شاهد چنین شخصیتی از او هستیم.

گفتنی است، این نقش مهم با بازی خوب زنده یاد غلام رضا طباطبایی ماندگار شده است. به علاوه می شد در سریال بیش از این به برخی برادران و خواهران امام رضا علیه السلام اشاره کرد، به ویژه به امثال سید احمد یا حضرت معصومه علیها السلام و رابطه متقابل امام با آنان را به تصویر کشید. البته در سکانسی، گروهی از برادران حضرت علیه السلام مانند زید نزد ایشان می آیند و درباره مبارزه با حکومت جور از ایشان سؤال می کنند. این سکانس از نظر نمایش دادن برخورد حکیمانه امام رضا علیه السلام با سؤال و اعتراض برخی برادرانش قابل توجه است. زید معروف به زید النار، از امام رضا علیه السلام تبعیت نداشت (صدوق، ۱۴۰۴: ج ۲: ۲۵۸ – ۲۶۰) و بهتر بود در کنار نشان دادن وی، برخی از برادران نیک اعتقاد