پاورپوینت کامل عراق، خیزش های تاریخی شیعی ۸۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل عراق، خیزش های تاریخی شیعی ۸۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل عراق، خیزش های تاریخی شیعی ۸۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل عراق، خیزش های تاریخی شیعی ۸۵ اسلاید در PowerPoint :

>

مرتضی شیرودی[۱]

چکیده:

گرچه شیعیان عراق، حدود سه چهارم عرب های آن کشور را تشکیل می دهند، ولی اهل سنت عراق، در طول تاریخ، حضور سیاسی ضعیفی را برای آنها فراهم آورده اند. بر عکس، اقلیت عرب سنی از زمان عثمانی ها، رهبری عراق را در دست داشتند، و با سوق دادن شیعیان به سوی یک توزیع نابرابر جغرافیایی، از مزایای انحصاری قدرت سیاسی بهره گرفته اند.

به این معنا که، شیعیان را همواره در مناطق روستایی فقیرنشین جنوب عراق متمرکز کرده اند، اما خود اغلب در شهرهای عمده و بزرگ، بویژه در پایتخت ( بغداد) ساکن شده اند، در نتیجه، در موقعیتی قرار گرفتند که بهتر می توانستند از آموزش و پرورش غیرمذهبی سود برده، دسترسی بیشتری به حرفه های مدرن و عضویت در هیأت حاکمه را داشته باشند.

افزون بر آن، اکثر حاکمان عراق با متعهد ساختن خود به ایجاد یک جامعه لائیک، محرومیت بیشتری را بر جامعه شیعه مذهب عراق، در دستیابی به مزایای اجتماعی و سیاسی فراهم کردند. واکنش شیعیان به این موقعیت اسفبار چه بوده است؟ آیا جامعه شیعی تلاشی برای رفع محرومیت سیاسی و اقتصادی خود انجام نداده است؟ این مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسشها است.

مقدمه

پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، منطقه عراق امروزی به تصرف سپاه اسلام در آمد. با پایان گرفتن حکومت کوتاه حضرت علی (ع) به ترتیب امویان، بنی عباس، امرای آل بویه و ترکان سلجوقی بر آن ناحیه حکمرانی کردند. اما عراق در قرن هفتم خورشیدی به اشغال مغولها در آمد. سرانجام در سال ۲۹۲ م. / ۹۱۳ ش. سلطان سلیمان عثمانی با شکست دادن مغولها بر عراق مسلط شد. این سرزمین تا چهار قرن پس از آن زیر سلطه امپراتوری عثمانی باقی ماند.[۲]

انگلستان در سال ۱۰۳۴ م. / ۱۴۱۳ ش. اجازه تأسیس یک دفتر تجاری در مصر را از سلطان عثمانی دریافت کرد. حدود هفتاد سال بعد از آن، انگلیسی ها با ایجاد دو پایگاه نظامی در دهانه اروندرود و منطقه کویت و نیز، تأسیس سفارت در بغداد، نفوذ خود را در این بخش ( خاورمیانه)، گسترش دادند. سه سال بعد از شروع جنگ جهانی اول، انگلستان با بهره گیری از ضعف عثمانی و متحدینش[۳] تا بغداد و کرکوک پیشروی کرد. این واقعه سرآغازی برای شکل گیری جنبش های اسلامی ضد استعماری در تاریخ معاصر عراق شد.[۴]

نخستین خیزش ها و قیام ها

قیام معروف ۱۹۲۰ م./ ۱۲۹۹ ش. عراق، اولین واکنش گسترده مردم عراق علیه سلطه و استعمار غربی بود. نطفه این قیام با تصرف بصره در نخستین سال شروع جنگ جهانی اول بسته شد، اما اشغال بغداد در سال ۱۹۱۷ م./ ۱۲۹۶ ش.، عدم وفای انگلیس به عهد خود (اعطای استقلال به عراق پس از جنگ جهانی اول)، تحت الحمایه کردن عراق طی یک رفراندوم فرمایشی، تثبیت نظام قیمومت انگلیس بر عراق در «کنفرانس سان ریمو»[۵] و بویژه فتوای «آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی» مبنی بر این که «هیچ کس جز مسلمانان حق ندارد، بر مسلمانان حکومت کند.»

زمینه های تدریجی قیام مذکور را علیه انگلیس فراهم آورد.[۶] هدف مردم عراق از قیام علیه انگلیس، رهایی از سلطه، تحت الحمایگی و قیمومت آن کشور بود. به همین جهت، علی رغم ستم ها و ظلم های امپراتوری عثمانی نسبت به عراقی ها، هنگامی که بصره به اشغال انگلیسی ها درآمد، عراقی ها در کنار عثمانی ها علیه قوای انگلیسی وارد جنگ شدند.

«به دیده مأمورین انگلیسی در عراق، واکنش عراقی ها بدین ترتیب بوده است: به محض آن که تصمیم حکومت پادشاهی انگلیس بر کناره گیری از عراق اعلام گردد، نود درصد مردم رأی به حکومت ترک ها خواهند داد، و ده درصد آنها هم به کشورهای دیگر عربی پناه برده، انگلیسی ها را نسبت به خود خائن خواهند خواند.»[۷]

همچنین با اعلام تحت الحمایگی عراق از سوی انگلیس و به خصوص بعد از تصمیم کنفرانس «سان ریمو» مبنی بر لزوم قیمومت انگلیس بر عراق، شورش های گسترده ای علیه انگلیسی ها در عراق صورت گرفت.[۸]

رهبری سلسله قیام های دهه دوم قرن بیستم میلادی و قیام ۱۹۲۰ م./ ۱۲۹۹ ش. عراق با روحانیت و بویژه با آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی مرجع بزرگ شیعیان بود؛ زیرا بر اساس فتوای ایشان مردم در جهاد عمومی علیه انگلیس در زمان اشغال بصره شرکت کردند[۹]و در پایان جنگ جهانی اول از شرکت در رفراندوم انگلیسی در تأیید و تثبیت تحت الحمایگی عراق خودداری ورزیدند، و همچنین به دستور معظم له «کمیته حیدری» مرکب از روحانیون برای هدایت انقلاب مسلحانه ضد انگلیسی تشکیل شد. با فوت وی قیام از سوی مرجع بعدی؛ یعنی «آیت الله فتح الله اصفهانی» معروف به «شیخ الشریعه» تداوم یافت.[۱۰]

وی در نخستین اعلامیه خود نوشت: «مرگ شیرازی سبب هیچ گونه سستی در مبارزه علما و مردم بر ضد حکومت بیگانگان در عراق نخواهد شد.»

اما رهبری شریعت اصفهانی طولی نکشید، زیرا، معظم له در همان سالی که آیت الله میرزا محمدتقی شیرازی درگذشت، دار فانی را وداع گفت. پس از آن، تنی چند از مجتهدان برجسته، رهبری قیام ضد انگلیسی را بر عهده گرفتند، که البته همه آنها نام و احترامی برابر و یکسان داشتند، و هیچ یک مرجعی برجسته تر از دیگران نبود.[۱۱] باید خاطر نشان کرد، تنها مردم شیعه عراق در مبارزه علیه انگلیس شرکت نداشتند، بلکه رهبری قیام که توسط علمای شیعه نجف، کربلا و کاظمین صورت می گرفت، هم از گروه های غیرشیعی برای مبارزه با اشغال گران دعوت کردند، و هم ازمبارزه ضد انگلیسی این گروه ها حمایت به عمل آوردند، حتی آیت الله میرزا محمدتقی شیرازی در اطلاعیه ای از همه مردم عراق، اعم از شیعه، سنی، یهودی و مسیحی خواست تا دست به دست هم داده و به جنگ مشترک با دشمن بپردازند.[۱۲]

انگلیسی ها حاضر نبودند به سادگی خاک عراق را ترک کنند، چون خروج آنها، آثار منفی عدیده ای بر روابط انگلیس با همسایگان عراق می گذاشت. در یکی از گزارش های وزارت امور خارجه انگلیس، این آثار منفی، به شرح ذیل آمده است. با خروج انگلیس از عراق:

۱ـ احتمال اشغال عراق توسط ترک های عثمانی وجود داشت، در این صورت ترک ها با اشغال عراق فشار زیادی را متوجه فرانسویان اشغال گر سوریه که متحد انگلیس بودند، وارد می کردند.

۲ـ موجب می شد که انگلیس ناچار شود که خاک فلسطین و ماورای اردن را ترک کند، در حالی که فلسطین برای انگلیس از اهمیت حیاتی و استراتژیک برخوردار بود.

۳ـ احتمال همکاری ابن مسعود و ادریسی ها با ترک های عثمانی فراهم می گردید، در این صورت از نفوذ انگلیس در منطقه حجاز کاسته می شد.

۴ـ مصری ها به ناتوانی آن کشور در اداره عراق پی می بردند، و این امر، مصری ها را تشویق می کرد که به نفوذ انگلیسی در مصر خاتمه دهند.

۵ـ سودانی ها، علی رغم این که مصریان را دوست ندارند، در کنار آنان قرار می گرفتند، و نجات سودان از چنگال انگلیس را از مصری ها می خواستند.

درباره اثرات خروج بریتانیا از عراق در ایران گزارش انگلیسی ها چنین آمده است:

«مدارک و دلایل بسیار و کاملاً قابل اعتمادی وجود دارد که ثابت می کند، روس ها پول های فراوانی در راه تهییج افکار عمومی ایرانی ها بر ضد بریتانیای کبیر صرف می کنند، تا گونه ای حکومت کمونیستی در ایران بر پا سازند که آن کشور را مانند ایالت های قفقاز به طور کامل در خدمت منافع خود درآورند بنابر اطلاعات، روس ها پیشنهاد کرده اند که یک قرارداد سری نظامی با دولت ایران امضا کنند تا بدان وسیله روس ها مجاز باشند که نیروی نظامی خود را از راه ایران به بین النهرین بفرستند.»[۱۳]

قیام های مردم عراق که در فاصله سالهای ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۰ م./ ۱۲۸۹ تا ۱۲۹۹ ش. روی داد، به پیروزی قاطع و آشکار دست نیافت؛ زیرا جهاد عمومی مردم در سالهای پس از اشغال بصره، به علت ساز و برگ نظامی برتر انگلیسی ها، تأثیر وعده استقلالی که انگلیسی ها به شیوخ و مردم عراق داده بودند، و نیز ناتوانی قوای عثمانی ها که ناشی از ضعف نظامی، رشد فساد و فقدان پایگاه اجتماعی آنان بود، منجر به پیروزی های پی در پی انگلیسی ها شد که با اشغال بغداد در سال ۱۹۱۷ م./۱۲۹۶ ش. به اوج خود رسید، در مرحله بعد، انگلیس با بهره گیری از فروپاشی عثمانی و برخورداری از حمایت دولت های استعماری بزرگ، قیام مردم علیه تحت الحمایگی عراق را در هم کوبید. قیام ۱۹۲۰ م./ ۱۲۹۹ ش. را نیز با انتصاب یک فرماندار خشن برای عراق و تقویت نیروی نظامی بویژه نیروی هوایی به شدت سرکوب کرد.[۱۴]

علما و امور خیریه و قضایی

با سرکوب قیام ۱۹۲۰ م./ ۱۲۹۹ ش. مخالفت شیعیان عراق با سیاست های انگلیس ادامه یافت. این مخالفت ها علاوه بر دلایل گذشته، زمینه های جدیدتری نیز داشت؛ مانند: تعیین شورای وزیران با اکثریت سنّی توسط فرماندار انگلیسی عراق، به پادشاهی رساندن فیصل در عراق طی یک رفراندوم فرمایشی در سال ۱۹۲۱ م./ ۱۳۰۰ ش.، اعمال نفوذ در انتخابات مجلس ملّی، کم کردن نفوذ علما بر امور خیریه و قضایی از طریق تشکیل اداره اوقاف و افزایش شمار دادگاه های مدنی، تلاش برای غیر دینی کردن مدارس بر پایه ناسیونالیسم عرب، برقراری اتحاد ۲۵ ساله عراق با انگلیس به عنوان شرطی برای استقلال کشور، اجرای قانون سربازگیری اجباری از شیعیان، افزایش مالیات ها و…[۱۵]

مردم قیام کننده همانند گذشته در پی دستیابی به استقلال کشور از سلطه انگلیسی ها بودند، این مخالفت ها نیز از سوی روحانیت شیعه هدایت و رهبری می شد، به گونه ای که مردم بر اساس نظر علمای شیعه از شرکت در انتخابات مجلس ملّی که قرار بود بر قیمومت انگلیس بر عراق صحه گذارد، خودداری کردند. امّا روحانیت همانند دوران قیام های ضد انگلیسی گذشته در صحنه حضور نداشت. علت این امر به سرکوب قیام ۱۹۲۰م./۱۲۹۹ش. روی کار آمدن یک دولت ملّی، تحکیم سلطه انگلیس در عراق و نیز فقدان رهبر و یا رهبرانی مقتدر چون آیت الله محمد تقی شیرازی و شیخ الشریعه بود.[۱۶]

علی رغم این که روحانیان از مبارزه سیاسی و نظامی با انگلیس دست برنداشتند، اما بعد از شکست ۱۹۲۰ م. / ۱۲۹۹ ش.، آنها عمده فعالیت های خود را در بخش های فرهنگی متمرکز کردند، و به جای مبارزه نظامی و سیاسی با انگلیس به مبارزه فرهنگی با آنها پرداختند. از جمله: آنها در خیل زائران روستایی و عشایری عتبات و عالیات حضور می یافتند، و به تبلیغ دین خدا دست می زدند، و بذر مبارزه با بیگانگان را می کاشتند. روحانیان بلند پایه، شش هزار طلبه را در بیست حوزه علمیه در عراق، تحت تعلیم و تربیت قرار دادند. کمک روحانیون به رفع فقر تأسف بار عراقی ها و برقراری رفاه فقرا تحسین برانگیز بود. روحانیان کمک مؤثری در مهار و کنترل کمونیسم در عراق داشتند، و در این راه، قرآن و آموزش آیات جهاد مانند: باید با آن هایی که به خداوند و روز آخرت ایمان ندارند، بجنگید (سوره ۹ آیه ۲۹) تأثیر به سزایی در تقویت روحیه بیگانه ستیزی داشت. تجلیل از عاشورا نیز شدت بیشتری یافت که خود نماد مبارزه با ظلم به شمار می رفت.

«هر سال روستاییان برای فرستادن افرادی از میان خود به کربلا برای مشارکت در مراسم تعزیه در اربعین پول جمع آوری می کردند. در ماههای محرم و رمضان در مساجد محلی که مثل خانه های گلی روستاییان از خشت و گل درست شده بود، نوحه خوانی می شد.»[۱۷]

یکی از مهمترین شیوه های مبارزه دینی و فرهنگی علما با انگلیس صدور فتوا بوده است.

در این زمینه در گزارش رسمی مأمورین انگلیسی عراق چنین آمده است:

«از مدتی پیش ارتباط هایی میان علما بویژه شیخ مهدی خالصی در کاظمین، [سید] ابوالحسن اصفهانی و میرزا حسن نائینی در نجف برقرار گردیده و پیرامون لزوم بیرون دادن فتوایی بر ضد شرکت در انتخابات رایزنی می کنند. شیخ مهدی خالصی همواره از صدور چنین فتوایی طرفداری می کرده است، ولی آن دو مجتهد دیگر که نامشان در بالا آمد، مخالف صدور فتوا بودند. ولی این مخالفت آنان دیری نپایید و روز ۸ نوامبر ۱۹۲۲ م. / ۱۳۰۱ ش. حاکم شهر کربلا در ضمن تلگرافی آگاهی داد که [حاج سید] ابوالحسن اصفهانی فتوای تحریم شرکت در انتخابات را امضا و میرزای نائینی نیز از او پیروی کرده است و… فتوای یاد شده نزد شیخ مهدی خالصی فرستاده شد. او و سپس بقیه علمای کاظمین از جمله سید حسن صدر زیر آن فتوا را مهر کردند.»[۱۸]

انقلاب، نه اصلاح

در نیمه اوّل دهه ۳۰ ش./ نیمه دوم دهه ۵۰ م. ضرورت تقابل با ناسیونالیسم عربِ متأثر از اندیشه های ناسیونالیستی «جمال عبدالناصر» – رئیس جمهور اسبق مصر – و نیز، نیاز به مقابله با رشد فزاینده کمونیسم و… موجب شکل گیری گروه های اسلامی جدید در عراق گردید. «حزب الدعوه» (تأسیس ۱۹۵۷ م. / ۱۳۳۶ ش.)، جماعه العلما (تأسیس ۱۹۵۸ م. / ۱۳۳۷ ش.) و حزب اسلامی (تأسیس ۱۹۶۰.م / ۱۳۳۹ ش.) از این گروه ها هستند که اوّلی بر پایه لزوم تلاش برای بازگشت به اسلام نخستین و مابقی به منظور جلوگیری از گسترش کمونیسم شکل گرفتند.[۱۹]

هدف رهبران حزب الدعوه، جماعه العلما و حزب اسلامی تغییر وضع سیاسی عراق و تبدیل آن به یک وضع مطلوب اسلامی از طریق مبارزه با ناسیونالیسم و کمونیسم و تشکیل حکومت اسلامی بود. این هدفها ماحصل سالها مبارزه سیاسی بود. زیرا حزب الدعوه پس از بیست سال تل