پاورپوینت کامل تاکتیک «چماق و شیرینی» و «فشار و دیپلماسی» ایالات متحده در ماجرای «ایران گیت» ۸۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تاکتیک «چماق و شیرینی» و «فشار و دیپلماسی» ایالات متحده در ماجرای «ایران گیت» ۸۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تاکتیک «چماق و شیرینی» و «فشار و دیپلماسی» ایالات متحده در ماجرای «ایران گیت» ۸۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل تاکتیک «چماق و شیرینی» و «فشار و دیپلماسی» ایالات متحده در ماجرای «ایران گیت» ۸۶ اسلاید در PowerPoint :

>

صادق سلیمی بنی[۱]

چکیده:

در ظلمتکده حکومت پهلوی دوم، ایران به عنوان متحد ردیف اول و ژاندارم امریکا در منطقه، نقش آفرینی می کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نظام نوپای جایگزین، ضمن در پیش گرفتن جهتگیری اعتراضی «نه شرقی، نه غربی» در سیاست خارجی و خروج از اردوگاه ایالات متحده و غرب، رویه استقلال طلبی را پی گرفت.

واشنگتن نیز با از دست دادن تهران، از صبحگاه پیروزی انقلاب تاکنون با انجام اقدامات خصمانه متعدد، بر خوی مداخله گرایی خود تأکید ورزیده است. روابط و مناسبات ایران و امریکا پس از انقلاب، در نتیجه تقابل خط مشی استقلال طلبی ایران و خصیصه مداخله گرایی و برتری طلبی امریکا در گذر زمان، دیوار بی اعتمادی میان آنها را به بالاترین سطح رساند که ناگفته ها و ابهامات متعددی پیرامون برخی وقایعِ رخ داده، وجود دارد.

یکی از این حوادث، افشای تلاشهای مخفی امریکا برای برقراری رابطه پنهانی با جمهوری اسلامی ایران در ۱۱ آبان ماه ۱۳۶۵ (۲ نوامبر ۱۹۸۶ م.) بود که با ورود ناگهانی مک فارلین، رییس شورای امنیت ملی ریگان رییس جمهور وقت امریکا، به تهران در ۴ خرداد ۱۳۶۵ (۲۵ مه ۱۹۸۶ م. پنج ماه قبل از افشای آن) صورت پذیرفت. این واقعه که در ایران به «ماجرای مک فارلین» و در ایالات متحده به «ایران گیت» و «ایران کنترا» نامگذاری شد، سؤالات و ابهاماتی را در پی داشت. در این مقاله، ضمن اشاره به مبانی تئوریک تاکتیک امریکا در این واقعه، زمینه ها و دلایل نزدیکی امریکا به ایران، شرح واقعی ماجرا، پیامدها و بازتاب های آن، مورد بررسی قرار گرفته است.

مقدمه

به دنبال ناکامی امریکا در جریان محاصره اقتصادی و توقیف داراییها، ماجرای طبس، کودتای نوژه، ترورهای کور و مقاومت سرسختانه و شکست ناپذیری ایران در دو سال نخست جنگ و پس از تحقیقات همه جانبه از سوی یکی از جناحهای قدرتمند تأثیرگذار بر سیاست خارجی امریکا در شورای روابط خارجی این کشور به نام «بنیاد هریتج»[۲] کلیات یک استراتژی جامع و فراگیر برای مقابله با انقلاب اسلامی تهیه شد. این استراتژی که به «استراتژی شولتز» معروف شد، یورش همه جانبه، پیوسته و زنجیره ای به انقلاب اسلامی را در همه ابعاد نظامی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و با بسیج تمامی امکانات و نیروهای بین المللی ذی نفع در بلوک غرب و شرق مورد تأکید و پیگیری قرار می داد.

کلیات این استراتژی توسط استراتژیستهای نخبه ایالات متحده تدوین و پس از تصویب، برای اجرا در اختیار «جورج شولتز» که در سال ۱۳۶۱ (۱۹۸۲ م.) وزیر خارجه ریگان شد، قرار گرفت. مهمترین بخش این استراتژی اینگونه تبیین شده است:

«… انقلاب ایران، خود را مستحکم کرده و مخالفین خود را در هم کوبیده تا حدی که یک انقلاب یا کودتا، در آینده نزدیک غیر ممکن است… سیاست استراتژیک امریکا در حالی که در کوتاه مدت دارای اهرمهای منفی است، در دراز مدت باید ایالات متحده اهرمهای مثبتِ قابل تعمّقی به ایران برای تعدیل سیاست خارجی انقلابی اش پیشنهاد کند.

امریکا باید بکوشد با برقراری یک رابطه سازنده با ایران، این کشور را از اهداف انقلابی اش دور و انقلاب ایران را در همان کشور محصور کند. در نتیجه، ایران یک کیان محوری ژئواستراتژیکی است که ایالات متحده نمی تواند آن را فراموش کند و همچنین کشوری انقلابی است که امریکا نمی تواند در برابر آن آرام باشد… ایالات متحده باید صبورانه سیاست «تهدید و تحبیب» را تعقیب کند.»[۳]

استراتژی شولتز، براساس حربه سنتی «چماق و شیرینی» و تاکتیک «فشار و دیپلماسی» هِنری کیسینجر صهیونیست و استراتژیست پرآوازه ایالات متحده به مورد اجرا گذاشته شد. حربه فشار و دیپلماسی، شکل پیچیده، متحوّل شده و تکامل یافته ای از یک سیاست معروف و قدیمی در غرب است که با مفاهیم مختلفی نظیر «چماق و شیرینی»، «انجیل و شمشیر» و «زور و آشتی» در قرن ۱۹ میلادی توسط استعمارگران اروپایی (بویژه انگلیسیها) به طور وسیع، مورد استفاده قرار گرفته بود.

کیسینجر، حربه کهن و سنتی «چماق و شیرینی» را با تز «جنگ محدود»[۴]ریچارد نیکسون ادغام و آن را تحت عنوان «فشار و دیپلماسی»، مدرنیزه کرد.[۵] تکیه گاه نظری این تاکتیک بر پایه تجربه شکستهای ایالات متحده در دیگر نقاط بحرانی جهان به خصوص ویتنام بنا شد و عرصه عملکرد آن نیز در مقابله با بحرانهای عارض در صحنه سیاست خارجی امریکا نظیر مقابله با انقلاب اسلامی ایران که نتیجه مطلوب و دلخواه، با تجاوز مستقیم نظامی حاصل نمی شد، استوار بود.

تاکتیک فشار و دیپلماسی بسان سکه ای دو رو بود که از دو مرحله اجرایی ۱ – فشار یا چماق ۲- دیپلماسی و شیرینی تشکیل شده بود. بر اساس این تاکتیک، در شرایطی که براندازی رقیب امکان پذیر نباشد، ایالات متحده برای نیل به مقصود خود با مرحله بندی اقدامات، ابتدا پس از وارد ساختن فشار همه جانبه بر دشمن، زمینه را برای بهره گیری از پرده دوم این تاکتیک یعنی دیپلماسی فراهم می سازد. آنگاه با تجزیه و تحلیل، ارزیابی و جمعبندی نتایج مرحله قبل، در مرحله بعد فشار بیشتری را وارد ساخته و به دنبال آن نیز مجدداً از دیپلماسی بهره می گیرد. به این ترتیب فشارهای وارده و حرکتهای دیپلماتیک، متأثر از تأثیرات مرحله قبل خواهد بود.[۶]

کاخ سفید، به منظور اجرای استراتژی شولتز و تحقق بخشیدن به تاکتیک فشار و دیپلماسی کیسینجر و عملی ساختن حربه چماق وشیرینی در مورد ایران، پس از وارد ساختن فشارهای شدید از طریق محاصره اقتصادی و توقیف داراییهای ایران، حمله به طبس، کودتای نوژه، صدور فرمان پنهان برای آغاز جنگ از سوی صدام، شدت بخشیدن به حربه ترور و نیز فشارهای مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی بر آن و پشتیبانی و حمایتهای آشکار از عراق پس از فتح خرمشهر، روی دیگر سکه فشار و دیپلماسی را با ورود ناگهانی مک فارلین و ۵ نفر از همراهان وی به نامهای «نورث»، «جورج کیو»، «هوارد تیچر»، «نیر» و رابط سازمان سیا، در ۴ خرداد ۱۳۶۵ (۲۵ مه ۱۹۸۶ م.) عملی ساخت. در واقع از دید آنها، فشارهای وارده در حکم «چماق» و نزدیکی و برقراری روابط از طریق به کارگیری دیپلماسی به مثابه شیرینی بود که پس از چماق، عرضه شد. در این قسمت برخی از مهمترین جنبه های ایران گیت را مورد بررسی قرار می دهیم.

الف) زمینه ها و دلایل نزدیکی به جمهوری اسلامی در ایران گیت

در سال ۱۳۶۴ (۱۹۸۵ م.) گروهی از مقامات بلندپایه شورای امنیت ملی امریکا نظیر «رابرت مک فارلین» با همکاری سازمان سیا به سرپرستی «ویلیام کیسی» اجرای سیاست نزدیکی سرّی به ایران را آغاز کردند.

زمینه شکل گیری تمایل به نزدیکی مخفی و مذاکرات پنهانی در مقامات امریکایی برای توافق با عناصر ایرانی از طریق مبادله قطعات نظامی به ایران در مقابل آزادی گروگانهای امریکایی در لبنان (متعاقب بروز بحران ناشی از تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان و ظهور پدیده گروگان گرفته شدن غربیها و ناتوانی امریکا در حل این مشکل) و همچنین ربوده شدن هواپیمای T.W.A امریکا در خرداد ماه ۱۳۶۴ (مه ۱۹۸۵ م.) و بی نتیجه ماندن تلاشهای سوریه در حل بحران هواپیماربایی فراهم آمد.

تا کنون، دلایل مختلفی برای نزدیکی امریکا به ایران در ماجرای ایران گیت از جانب پژوهشگران روابط بین الملل و کارشناسان مسائل ایران و امریکا بیان شده است. در یک نگرش کلی به دلایل ارائه شده، به این واقعیت می رسیم که اغلب آنها در تفسیر موضع رسمی هیأت حاکمه امریکا ذکر گردیده است. با عنایت به این مطلب، ابتدا دلایل اعلامی از سوی رئیس جمهور امریکا را بیان کرده، آنگاه نقطه نظرات و تفسیر یکی از نویسندگان امریکایی را در این رابطه ذکر می کنیم تا از رهگذر آن، علت اقدام امریکا برای برقراری رابطه با جمهوری اسلامی مشخص گردد.

ده روز پس از افشای سفر مک فارلین به تهران، «رونالد ریگان» رئیس جمهور وقت امریکا با شرکت در یک نطق تلویزیونی و مورد خطاب قرار دادن مردم ایالات متحده، با نشان دادن واکنش در برابر اتهاماتی نظیر «نادیده گرفتن منافع اعراب و چرخش به سمت ایران»، «تضعیف متحدان امریکا» و «نقض سیاست تحریم تسلیحاتی ایران از سوی واشنگتن»، سکوت معنادار دستگاه سیاست خارجی این کشور را در هم شکست. وی ضمن تأیید فعالیتهای پنهانی و اشاره به تاریخ شروع این حرکت، درحالی که سعی می کرد دلایلی را به نفع کشور متبوعش بیان دارد، علت اصلی این اقدام را در دست یابی به چهار هدف عمده خلاصه کرد:

«اکنون هجده ماه است که ما یک ابتکار سیاسی محرمانه در ارتباط با ایران را در جریان داریم. این ابتکار به خاطر ساده ترین دلایل در جریان قرار گرفت:

۱ – تجدید روابط با کشور ایران

۲ – تحقق خاتمه شرافتمندانه به یک جنگ شش ساله بین ایران و عراق

۳ – محو کردن تروریسم دولتی و خرابکاری!

۴ – تأثیر در بازگشت تمامی گروگانها

بدون همکاری با ایران، ما قادر به خاتمه بخشیدن به جنگ خلیج فارس نیستیم و بدون رضایت ایران امکان برقراری یک صلح با دوام در خاورمیانه وجود ندارد.»[۷]

نویسنده معروف امریکایی، پروفسور «جیمز بیل» در کتاب «عقاب و شیر» در تفسیر این اقدام کاخ سفید، دو دلیل تاکتیکی ۱ – آزادی گروگانها ۲ – عرضه گزارشهای اطلاعاتی و سه دلیل استراتژیک ۱ – خطر شوروی سابق ۲ – ترس از صدور انقلاب اسلامی ۳ – قیمت نفت را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

از دیدگاه وی، در رابطه با آزادی گروگانها، علی رغم این که تهران فاقد کنترل بر گروه های شیعه در لبنان بود، اما بر آنها نفوذ زیادی داشت. با وجود این، مسأله گروگانها فقط یک جزء کوچک از ترکیب تصمیم گیری کاخ سفید در قبال ایران بود. از نظر وی دومین دلیل تاکتیکی برای نزدیکی به ایران، ارائه گزارشهای غلط اطلاعاتی به دست اندرکاران کاخ سفید بود. به عنوان نمونه «گراهام فولر» مأمور اطلاعات ملی سازمان سیا در خاور نزدیک، در خردادماه۱۳۶۴ (مه ۱۹۸۵ م.) در گزارش خود هشدار داد:

«ایران در معرض خطر جدی تجزیه قرار دارد، موقعیت [امام] خمینی در حال تزلزل است و شوروی برای بهره گیری از این سقوط احتمالی، خود را آماده ساخته است.»[۸]

دو ماه بعد، در جلسه هیأت تصمیم گیرنده شورای امنیت ملی امریکا، دو تن از تحلیلگران این شورا به نامهای «هوارد تیچر» و «دونالد فورتیر» نیز همانند فولر نظر دادند. نزدیکی این نظریات که بیانگر مطابقت و همسویی ایده ها و نظرات سازمان سیا و شورای امنیت ملی بود، تاکتیک اطلاعاتی نزدیکی به ایران را تقویت کرد.

با این حال، سایر تحقیقات اطلاعاتی، برتری روزافزون ایران را در جنگ مورد تأیید قرار می داد که با توجه به گرایش سابق امریکا نسبت به عراق، تصور وضعیت فرضی امریکا بعد از پیروزی ایران، کاخ سفید را به اتخاذ یک سیاست دو جانبه و متناقض در قبال آن دو کشور سوق داد.

جیمز بیل، در بیان دلایل استراتژیک، ضمن آن که نگرانی از افزایش قدرت شوروی در منطقه خلیج فارس را نخستین دلیل استراتژیک برقراری رابطه با ایران اعلام می دارد، خطر صدور انقلاب اسلامی به کشورهای محافظه کار خلیج فارس (بویژه احتمال بروز بی ثباتی در عربستان سعودی که در آن زمان، از یک چهارم ذخایر نفتی ثابت شده جهان برخوردار بود) نگرانی استراتژیک دوم برای نزدیک شدن به ایران به حساب می آورد.

به نظر او، دلیل استراتژیک نهایی که پایه اقتصادی داشت مسأله نفت بود. سیر نزولی و کاهش بهای نفت به کمتر از ده دلار در آن مقطع، اعتراض تهدیدآمیز صنایع مستقل نفتی در واشنگتن و نیاز به محافظت از صنعت نفت داخلی از یک سو و تلاقی درخواست افزایش قیمت این طلای سیاه از سوی ایران و امریکا و اتخاذ تدابیر مشترک در این راستا از دیگر سو، سبب افزایش قیمت نفت و در نتیجه توجه واشنگتن به ایران گردید. بنابر دلایل فوق، به اعتقاد نویسنده کتاب عقاب و شیر:

«زمانی که از یک دیدگاه استراتژیک به نزدیک شدن امریکا به ایران بنگریم، دلایل این اقدام را اجباری می یابیم. عقاب امریکا نمی توانست با شیر ایران که مقتدرترین نیرو در خلیج فارس بود، رابطه نداشته باشد.»[۹]

ب) شرح ماجرای «ایران گیت»

به رغم عدم استقبال رسمی از هیأت امریکایی توسط مقامات ایران و استقرار آنها پس از چند ساعت بلاتکلیفی در یکی از هتلهای تهران در تاریخ ۴ خرداد ۱۳۶۵ (۲۵ مه ۱۹۸۶ م.)، مک فارلین و همراهان وی طی مدت چهار روز اقامت خود در تهران، پس از انجام هفت دور مذاکره با افراد ایرانی، سرانجام بدون حصول نتیجه، مجبور به ترک ایران گردیدند.

در اولین دور مذاکرات که در ساعت ۱۷ روز اول به مدت دو ساعت صورت پذیرفت، پس از بحث و تبادل نظر پیرامون موضوعات مختلف از جانب طرفین، مک فارلین حضور خود در ایران را به نمایندگی از سوی رئیس جمهور ایالات متحده نشانه شروع فصلی جدید در مناسبات دو کشور ذکر و اولویت اصلی را نیز ایجاد پل اطمینان بیان کرد. وی برای نشان دادن حسن نیت دولت متبوعش، اعلام کرد که حاضر است برخی از اقلام مورد نیاز ایران را تأمین نماید.[۱۰]

دور دوم مذاکرات که نیم ساعت به طول انجامید، رأس ساعت ۳۰/۱۵ پنجم خرداد ماه ۱۳۶۵ (۲۶ مه ۱۹۸۶ م.) در حالی آغاز شد که هیأت امریکایی نگرانی و سردرگمی خود را از عدم پیشرفت مذاکرات اعلام کرد. «نورث» گفت:

«اکنون بیش از یک روز است که در اینجا هستیم و کسی با ما صحبت نمی کند.»[۱۱]

در ادامه، مک فارلین به عنوان رئیس هیأت امریکایی، لازمه ایجاد پایه و اساس اعتماد متقابل و بحث پیرامون مسائل مهم را، انجام ملاقات و مذا