پاورپوینت کامل نسبت عقل و دین ۷۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نسبت عقل و دین ۷۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نسبت عقل و دین ۷۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نسبت عقل و دین ۷۱ اسلاید در PowerPoint :

>

عباس نیکزاد[۱]

چکیده:

حجیت و اعتبار عقل چه از منظر برون دینی و چه از منظر درون دینی محل بحث و نزاع بوده است، نگارنده در این نوشتار، اعتبار عقل را از منظر آیات و روایات مورد بحث قرار داده و جایگاه آن را در اجتهاد فقهی بررسی نموده است و در پایان پرورش و شکوفایی عقل از دیدگاه اسلام را مطرح کرده و آموزه هایی از آیات کریمه و روایت را در رشد و بکارگیری عقل و مبارزه با هرگونه جمود و رکود اندیشه و فرد مورد بحث قرار داده است.

طرح بحث

یکی از مباحث مهم در کلام جدید، بحث نسبت میان عقل و دین است. اصل این بحث از دیر زمان در میان متکلّمان اسلامی و مسیحی مطرح بوده است.

منظور از «عقل» در این جا همان نیرویی است که باعث تشخیص حق و باطل و خیر و شرّ است. خداوند در نهاد انسان قوّه ای قرار داده است که در مسایل نظری، حق را از باطل و در مسایل عملی، خیر را از شرّ و منافع را از مضارّ بازشناسی می کند.

عقل انسان، نیرویی است که به کمک آن می تواند حقایق را بشناسد و از طریق معلومات، به مجهولات برسد. کار عقل، ادراک است. متعلّق ادراک، گاهی «هست و نیست» است که در اصطلاح به آن «حکمت نظری» می گویند و گاهی «باید و نباید و خوب و بد» است که به آن «حکمت عملی» گفته می شود.

حجیت و اعتبار عقل، بالذّات است؛ نه از طریق عقل اثبات می شود و نه از طریق نقل؛ زیرا اثبات آن از طریق عقل، نامعقول است چون فرض بر این است که حجیت آن، هنوز ثابت نشده است و اثبات آن از طریق نقل نیز دور است، زیرا اعتبار نقل از راه عقل ثابت می شود.

دانشمندان زیادی در غرب درباره پاورپوینت کامل نسبت عقل و دین ۷۱ اسلاید در PowerPoint و یا عقل و ایمان بحث کرده اند که از آن جمله می توان به آکویناس، کرکگارد، پاسکال، ویلیام جیمز، کالون، کارت بارت، هیوم، مایکل پترسون اشاره نمود.

سه نظریه اساسی در میان نظریه پردازان غربی در باب نسبت عقل و ایمان (دین) مطرح شده است: عقل گرایی حداکثری، عقل گرایی انتقادی، ایمان گرایی محض.

در میان دانشمندان اسلامی نیز در این باره اختلاف نظر وجود دارد. اهل حدیث و حنابله که به سلفیه معروف اند به کلّی منکر عقلانی بودن دین و آموزه های دینی بوده، و هرگونه بحث عقلی و چون و چرا در امور دینی را حرام و بدعت می دانند. اما فرقه های اسلامی دیگر ـ اعم از معتزله و اشاعره و امامیه ـ با اختلاف دیدگاه، به کارگیری عقل و منطق را در اعتقادات و آموزه های دینی روا و بلکه لازم می دانند.

طرح مباحث عمیق الهی از طرف أئمه اطهار و در رأس آن ها حضرت علی علیه السلام، باعث شد که عقل شیعی از قدیم الایام به صورت عقل فلسفی و استدلالی در آید. ذخیره های علمی ارزش مندی که از پیشوایان دینی شیعه به جای مانده، باعث شده است که علمای شیعه در معارف دینی به مباحث عقلی روی آورند.

حجیت و اعتبار عقل از منظر دین

در باب حجیت و اعتبار عقل از منظر دین می توان به آیات و روایات فراوانی استناد و استشهاد کرد. در قرآن کریم ۴۹ بار مشتقات عقل، ۱۸ بار مشتقات فکر، ۲۰ بار مشتقات فقه و صدها بار علم و مشتقّات آن به کار رفته است.

در برخی روایات، از عقل به عنوان حجّت باطنی خداوند، در کنار حجت ظاهری او، یعنی انبیا، نام برده شده است. و در پاره ای از آن ها دین داری لازمه خردورزی و خردمندی معرفی گردیده است. و در برخی دیگر، عقل و خرد وسیله عبودیت پروردگار و تحصیل بهشت و معیار ثواب و عقاب دانسته شده است.

در برخی از آیات قرآن کریم، نادیده گرفتن عقل باعث سقوط انسان تا مرحله شرّالدواب،[۲] و در برخی دیگر، عدم تعقّل و خردورزی، عامل آلودگی انسان به پلیدی دانسته شده است. برخی آیات قرآن کریم که به دلالت التزامی بر حجیت و اعتبار عقل دلالت دارند به قرار زیر است:

الف) آیات فراوانی که بشر را به تعقل و تفکر و تذکر دعوت می کند، که به گفته علامه طباطبایی در المیزان، به حدود سیصد مورد می رسد؛

ب) آیاتی که از مخالفان اسلام می خواهد برای اثبات ادعاهای خویش اقامه برهان کنند، مانند آیه: «قُلْ هاتُوا بُرْهانَکمْ إِنْ کنْتُمْ صادِقِینَ»[۳]؛

ج) آیاتی که برای اثبات معتقدات دینی مانند توحید و معاد و نبوّت، به برهان عقلی و فلسفی متوسّل می شود؛[۴]

د) آیاتی که به فلسفه برخی از احکام مانند وجوب نماز و روزه و حج و حرمت شراب و قمار… اشاره می کند؛

ه) آیاتی که مسلمانان را به اصل اجتماعی شور و مشورت ترغیب می کند و در حقیقت از آن ها می خواهد از عقول و علوم دیگران در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها استفاده کنند؛

و) آیاتی که به عوامل لغزش عقل و اندیشه اشاره می کند و مردم را به مبارزه با آن ها دعوت می نماید. در حقیقت این دسته از آیات به مزاحم های عقل اشاره می کند و افراد را از افتادن در دام آن ها بر حذر می دارد. برخی از مزاحم های عقل (یا عوامل لغزش اندیشه) در نگاه قرآن عبارت اند از: پیروی از ظن و گمان به جای علم و یقین[۵]، پیروی از تمایلات نفسانی و هوا و هوس ها[۶]، پیروی از اکثریت و وحشت از قرار گرفتن در اقلیت[۷]، شخصیت گرایی و مرعوب شخصیت ها شدن[۸]، سنت گرایی و گذشته نگری کورکورانه[۹] و شتاب زدگی در اظهارنظر و داوری ها[۱۰].

بیان لغزش گاه های عقل و اندیشه، خود نشان می دهد که عقل از نگاه قرآن کریم برخوردار از اعتبار و حجیت است، و گرنه لزومی نداشت که قرآن ما را به لغزش گاه های آن توجه دهد و از قرار گرفتن در آن ها بر حذر دارد. در حقیقت، قرآن خواسته است با معرفی این لغزش گاه ها، عقل ما را نسبت به ارتکاب خطاها مصون سازد.

اعتبار و اصالت دین و معارف دینی و ادلّه شرعی بر پایه عقل استوار است؛ به همین خاطر، هرگز معقول نیست که دین به بی اعتباری عقل و احکام قطعی آن، حکم بدهد.

صدرالمتألهین شیرازی که نقش بزرگی در عقلانی نشان دادن معارف و آموزه های دینی دارد درباره پاورپوینت کامل نسبت عقل و دین ۷۱ اسلاید در PowerPoint می گوید:

«شرع و عقل با هم تطابق و توافق دارند. منزه است شریعت پاک حقّه الهیه از این که احکام و آموزه های آن ناسازگار با معارف عقلی یقینی ضروری باشد و نابود باد فلسفه ای که قوانین آن با کتاب و سنّت سازگار و همراه نباشد».[۱۱]

مرحوم علامه طباطبایی در دفاع از عقل و فلسفه و در رد طعن علاّمه مجلسی به فلاسفه در اعتماد به ادلّه عقلی فلسفی و عدم توجه به ظواهر اخبار، می نویسد:

«اوّلاً، ظواهر امر دینی در حجیت خویش، بر برهان عقلی توقف دارند و عقل در اعتماد و گرایش به مقدمات برهانی، فرقی میان مقدّمه ای با مقدّمه دیگر قایل نیست. وقتی بر چیزی برهانی آورده شد به ناچار عقل آن را می پذیرد. ثانیا، ظواهر دینی توقّف بر ظهور لفظ است و از آن جا که ظواهر لفظی دلیل ظنّی اند، نمی توانند با براهین عقلی که قطعی اند معارضه نمایند.

اما تمسّک به براهین عقلی در اصول دین و سپس معزول ساختن عقل در حوزه معارف که در آن ها اخبار آحاد وارد شده، مستلزم تناقض آشکار است، زیرا ظواهر شرعیه که به کمک همین براهین عقلی اعتبار پیدا کرده اند چگونه می توانند مقدّمه ای را که به برکت آن سندیت پیدا کرده اند ابطال کنند».[۱۲]

وی در جایی دیگر می گوید:

«خدای متعال در هیچ جا از کتاب مجیدش ـ حتی در یک آیه از آن ـ بندگان خود را مأمور نکرده است به این که او را کورکورانه بندگی کنند و یا به یکی از معارف الهی او ایمان کورکورانه بیاورند و یا طریقه ای را کورکورانه سلوک نمایند. حتی شرایع و احکامی را هم که تشریع کرده و بندگانش را مأمور به انجام آن نموده، با این که عقل بندگان قادر به تشخیص ملاک های آن نیست با این همه، آن شرایع را به داشتن آثاری تعلیل کرده است.»[۱۳]

جایگاه عقل در اجتهادات فقهی

در فقه اسلام، عقل در کنار کتاب و سنت و اجماع به عنوان یکی از منابع و مدارک فقهی به رسمیت شناخته شده است. همین امر نشان دهنده نقش برجسته عقل در این عرصه است.

نقش عقل در اجتهادات فقهی را می توان در موارد زیر مشاهده کرد:

الف) کشف حکم شرعی از طریق احاطه و آگاهی به ملاک احکام: یکی از مسلّمات فقه شیعه این است که احکام شرعی تابع و نشأت گرفته از یک سلسله مصالح و مفاسد واقعی است. یعنی خداوند متعال برای این که بشر را به یک سلسله مصالح واقعی که سعادت او در آن است برساند اموری را واجب یا مستحب کرده است، و برای این که بشر را از یک سلسله مفاسد دور بدارد، برخی امور را حرام و یا مکروه نموده است. به همین دلیل فقها معتقدند احکام شرعی تابع و دایر مدار حکمت ها (مصالح و مفاسد واقعیه) است.

بر همین اساس می گویند اگر به فرض در موارد خاصّی از جانب شارع، حکمی به ما ابلاغ نشده باشد، عقل ما می تواند در صورت دست رسی قطعی به مصالح و مفاسد برخی از افعال، حکم شرعی آن ها را کشف نماید. مثلاً عقل با پی بردن به مصلحت لازم الاستیفا در فعلی حکم می کند که آن فعل از جانب شارع دارای وجوب شرعی است.

و یا با پی بردن به مفسده لازم الاحتزار حکم می کند که آن فعل دارای حرمت شرعی است. برای نمونه می توان به این مسئله اشاره نموده که چون در زمان گذشته استعمال مواد مخدّر مطرح نبوده است، از جانب شارع حکمی در این مورد صادر نشده است، اما با توجه به این که از جهت علمی و عقلی، مفاسد و مضارّ آن به صورت قطعی کشف شده است، عقل می تواند از این راه، حکم شرعی حرمت استعمال مواد مخدّر را کشف نماید.

اصولیون و فقها تلازم عقل و شرع را «قاعده ملازمه» نامیده و می گویند: «کلّما حکم به العقل حکم به الشرع» و «کلّما حکم به الشرع حکم به العقل».

البته باید توجه داشت که قانون ملازمه، مربوط به جایی است که عقل به صورت قطعی و ضروری به ملاک و مناط حکم، (مصلحت یا مفسده) دست رسی پیدا کند، و گرنه به صرف ظنّ و تخمین نمی توان به این قانون استناد کرد. دلیل بطلان «قیاس» هم این است که مناط و ملاک به دست آمده ظنّی و توهّمی است نه قطعی و ضروری؛ به همین دلیل نباید قیاس را با «تنقیح مناط» که در فقه مورد قبول فقها است اشتباه گرفت؛ زیرا تنقیح مناط در جایی است که مناط حکم احراز گردیده باشد.

ب) کشف حکم شرعی از طریق لوازم احکام: هر حکمی از طرف هر حاکمی، لوازمی دارد که معمولاً از طریق عقل شناسایی می شود. به عنوان مثال، در مسایلی هم چون مقدمه واجب، ترتّب، اجتماع امر و نهی و امر به شیئی مستلزم نهی از ضد است عقل با محاسبات دقیق خود، تکلیف را روشن می کند. به همین دلیل، اصولیون، بحث های دقیقی را در این چهار مسئله مطرح کرده اند.

ج) کشف حکم شرعی از راه تشخیص مصادیق و موضوعات: اسلام در بسیاری از موارد حکم موضوعات را به صورت کلّی بیان نموده است، اما تشخیص مصادیق و موارد جزئی آن را به عقل واگذار کرده است. تشخیص مصادیق موضوع کلی در موارد زیادی به راحتی انجام نمی گیرد بلکه نیاز به محاسبات دقیق و تأملات زیاد عقلی دارد.

به عنوان نمونه، در نگاه اسلام، سلطه پذیری کفّار حرام است، اما تشخیص این که فلان معامله و یا فلان نوع ارتباط، از مصادیق سلطه پذیری است، در برخی از موارد، احتیاج به بررسی های کارشناسانه علمی و عقلی دارد، و مادامی که این بررسی ها صورت نگیرد نمی توان به حرمت آن ها حکم نمود. و