پاورپوینت کامل گفتگو حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل گفتگو حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل گفتگو حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل گفتگو حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint :

>

پژوهش، نوآوری و تولید علم

لطفاً به عنوان نخستین سؤال بفرمایید تعریف شما از پژوهش چیست؟

در جواب این سؤال باید خدمت شما عرض کنم که پژوهش، بحث جدیدی نیست که ما الآن بخواهیم به تعریف آن بپردازیم. پژوهش از همان دوره های نخستینِ انسان، هرچند به روش های بسیار ساده و ابتدایی، وجود داشته است. در همین دوران ماقبل تاریخ، انسان های اولیه برای این که بتوانند مایحتاج زندگی خودشان را تأمین کنند، به دنبال شکار حیوانات بودند.

آن ها طبیعتاً با دست شان نمی توانستند به آسانی شکار کنند و به ناچار به سلاح نیاز داشتند. این نیاز موجب می شود که به فکر ساختن سلاح و ابزار شکار بیفتند و مثلاً نیزه یا کمان بسازند و از طریق آن بتوانند حیوانات را به راحتی شکار کنند. این، خودش پژوهش است.

بنابراین می توان ادعا کرد که پژوهش از انسان های اولیه شروع شده است؛ منتها به صورت کاربردی و به شکل ابتدایی. بعد که انسان ها به تدریج تکامل یافته تر می گردند و نیازهای آن ها بیشتر می شود، ابعاد پژوهش آن ها نیز گسترده تر و کامل تر می شود.

از این جا می توان یک تعریف ساده و ابتدایی برای پژوهش بیان کرد و آن این که پژوهش، کوششی فردی یا گروهی برای حلّ مشکلی است که افراد با آن مواجه هستند. حال، این کوشش ممکن است به صورت تجربی در عرصه پژوهش های تجربی انجام شود و یا آن که به نحو نظری در حوزه پژوهش های نظری باشد.

خب، طبیعی است که اگر کسی بخواهد در علوم انسانی پژوهش کند، دیگر از ابزار تجربی استفاده نمی کند. این، تعریفی اجمالی و ابتدایی از پژوهش است که همین الآن هم کاربرد بسیار دارد.

پس در واقع، می توان گفت پژوهش، ریشه در نیازها و مشکلات انسان دارد؛ چه در حوزه تجربی و چه در حوزه نظری.

بله، همین طور است. وقتی که نیازهای بشر بیشتر می شود، پژوهش او نیز بیشتر می شود؛ مثلاً انسان در عرصه دین، از خود سؤال می کند که آیا من به خداوند نیاز دارم؟ آیا به پیامبران نیاز دارم؟ در این جاست که پای پژوهش های نظری در حوزه دین و معنویت باز می شود. همین می تواند پایه و اساس پژوهش های انسان شود تا بتواند به این سؤال پاسخ دهد که من چرا به خداوند نیاز دارم؟

موضوع پژوهش در این جا، نیاز بشر به خدا و نیاز بشر به دین می شود و می تواند دامنه پژوهش های بعدی را فربه تر سازد و آموزه های دین را تبیین و تقریر کند و به شبهات، پاسخ دهد. همه این پژوهش ها در حوزه علوم نظری و به طور خاص، در حوزه دین جریان پیدا می کند.

گذشته از پژوهش های نظری، پژوهش های تجربی هم، ابزار، شرایط و خاستگاه خودش را دارد که در جای خودش، قابل بحث است.

پژوهش چه جایگاهی در علوم اسلامی و حوزوی دارد؟

همان طور که عرض کردم پژوهش در حوزه دین و به خصوص، علوم اسلامی، جایگاهی دارد که از نیاز انسان به دین و خدا نشأت می گیرد. حال سؤال اساسی در این جا، این است که آیا بشر اصلاً این نیاز را احساس می کند یا خیر؟ انسان ابتدا باید نیاز را احساس کند و بعد به سراغ پژوهش برود.

پس اولین مقوله در چنین پژوهش هایی، آن است که ما این نیاز را به انسان یادآوری کنیم. در این جا، بحث «فطرت» مطرح می شود و آن این که جنبه خداشناختی و دین گرایی به طور نهادینه، در فطرت همه آدمیان وجود دارد.

اما گاهی گرد و غبارهایی، فطرت انسان را می پوشاند و نیاز او را به دین در هاله ای از ابهام قرار می دهد. آن چه امروزه در جوامع مدرن دیده می شود، آن است که عمدتاً از چنین نیازی، چشم پوشی کرده اند. دلیل آن هم این است که عوامل بیرونی، زنگارهایی را بر روی فطرت آن ها پوشانده است؛ به طوری که اصلاً نیاز به خدا و دین را احساس نمی کنند.

پژوهش، این است که ما فطرت بشر را بیدار کنیم. حال، چه گونه می توان این کار را کرد؟ به عنوان مثال می توان به این سؤال، پاسخ داد که عوامل پوشیده شدن فطرت انسان چیست؟ به فرآیند پاسخ دادن به این پرسش، پژوهش گفته می شود. بعد وقتی این مسئله روشن می شود، تازه یک پژوهش دیگر لازم می آید و آن این که ما چه گونه می توانیم بشر را به سوی خداوند سوق دهیم؟

در این جا باید به پژوهش پیرامون ادلّه خداباوری و براهین اثبات خداوند بپردازیم. بنابراین از این نکته، اهمیت پژوهش در حوزه علوم انسانی و علوم اسلامی، روشن می گردد. اساساً پژوهش در عرصه هایی که با اعتقادات و باورهای انسان، سروکار دارد، از اهمیت بیشتری برخوردار است که در چندین حوزه، قابل بررسی است؛ از جمله فلسفه، کلام و نظایر آن ها.

بنابراین ما برای این که اولاً اصل دین و اعتقادات دینی خودمان را حفظ کنیم و ثانیاً آموزه های دینی را برای همه نسل ها؛ اعم از کودکان، دانش آموزان، طلاب و دانشجویان، هر کدام با زبان خاصّ خودشان، تقریر کنیم، به پژوهش، نیاز جدّی داریم؛ چرا که اقتضائات و نیازهای ما در هر نسل، با نسل دیگر متفاوت است؛ مثلاً شرایط امروز ما، قابل مقایسه با شرایط بیست سال پیش و سی سال پیش نیست.

این به عهده پژوهشگر است که آموزه های نسل خود را با چه ابزار و زبانی ارائه کند. قطعاً اقتضای نسل امروز ما، این است که باید از همه ظرفیت های موجود؛ اعم از کتاب، مقاله، سایت و غیره استفاده کرد.

پس بحث پژوهش در علوم اسلامی، نشأت گرفته از فطرت است. فطرت انسان باید بیدار شود تا بتواند جایگاه خودش را در علوم اسلامی پیدا کند؛ یعنی فطرت های خاموش، نیازی به پژوهش احساس نمی کنند.

بله، اولین گام این است که پژوهش ما، معطوف به فطرت باشد. ما باید ابتدا نیاز به خدا و نیاز به دین را در انسان ها بیدار کنیم و پژوهش بعدی، نحوه تقریر دین و بیان ادلّه نیاز به خداوند و دین خواهد بود. این ها گام های بعدی است که باید به نوبت برداشته شود تا پژوهش کاملی صورت گیرد.

سیر تطوّر پژوهش را در محافل علمی کشور؛ اعم از حوزه های علمیه و دانشگاه ها، چه گونه ارزیابی می فرمایید؟ لطفاً به برخی از مصادیق آن، اشاره نمائید.

پژوهش در حوزه و دانشگاه، به طور معمول در دو عرصه جداگانه صورت می گیرد. دانشگاه معمولاً به عنوان نماد علوم تجربی شناخته می شود؛ مانند فیزیک، شیمی، پزشکی و غیره. این در حالی است که حوزه معمولاً به عنوان نماد پژوهش در علوم نظری مطرح است؛ مانند فقه و اصول، فلسفه، کلام و حتی ادبیات و نظایر آن ها. تاریخ تطوّر پژوهش در حوزه و دانشگاه، تقریباً مستقل از هم باید بررسی گردد.

همان طور که عرض کردم احساس نیاز به تأمین غذا باعث شد تا بشر اولیه به فکر ساختن ابزاری برای شکار حیوانات بیفتد. از سوی دیگر، احساس نیاز به خداوند نیز در نهاد او وجود داشت. تطوّر پژوهش در هر دو زمینه علوم تجربی و انسانی، باید با ملاحظه همه این موارد، مورد مطالعه قرار گیرد.

این، مسئله مهمی است که مباحث خداشناسی، در دوران قبل از تاریخ هم وجود داشته، اما الآن به دست ما نرسیده است. آن چه مثلاً از فلسفه یونان در اختیار ما هست، می بینیم که بحث از خدا و به قول آن ها «خدایان»، در قالب پژوهش های مختلف انجام گرفته است.

پس نقطه شروع پژوهش به همان انسان های اولیه بازمی گردد که در ابتدا تجربی بود و برای رفع حوایج مادی صورت می گرفت. اساساً نیازهای مادی در بشر مادی، پررنگ تر است و او تمایل دارد که نیازهای خود را در این زمینه، زودتر برآورده سازد؛ در حالی که احساس نیازهای معنوی در انسان، کم رنگ تر بوده است.

شاید به همین دلیل باشد که پژوهش هایی که در زمینه مسایل تجربی صورت گرفته، بیشتر از پژوهش هایی است که در باب مسایل نظری انجام شده است. اما به طور خاص در حوزه علمیه، این طور نیست و گرایش به علوم نظری، وجه غالب حوزه محسوب می شود؛ بر خلاف دانشگاه که وجه غالب آن، علوم تجربی است.

حضرت عالی تا چه حد، پژوهش را برای طلاب و دانشجویان جوان ضروری می دانید؟

من چون می دانم مخاطبان اصلی مجله شما، طلاب حوزه علمیه و دانشجویان علوم انسانی هستند، می خواهم در این رابطه، این نکته را خدمت تان عرض کنم که در علوم نظری نمی توان از همان سال های اولِ ورود به حوزه یا دانشگاه، به صورت جدّی و تمام عیار، پژوهش کرد.

بر این اساس، من به محققان جوان و نوقلمان عرض می کنم که در ورود به عرصه پژوهش، شتاب نکنند؛ چرا که پژوهش، مقدماتی دارد و نیازمند بستری است که در ابتدا باید فراهم شود و بعد از آن، به پژوهش پرداخت. در این فرآیند، لازم است به عنوان گام اول، موضوع و عرصه پژوهش انتخاب شود و سپس بعد از طیّ مقدمات آن، شروع به تحقیق کرد؛ مثلاً چنان چه طلبه یا دانشجویی می خواهد در حوزه فلسفه به تحقیق بپردازد، اول باید کتب و منابع لازم آن را با دقت بخواند و بعد از تسلّط بر آموزه های فلسفی، در هر مسئله ای که نیاز هست، پژوهش کند. پس در تحقیق نباید عجله کرد.

بعضی اوقات، طلاب برای نوشتن مقاله فلسفی، به من مراجعه می کنند. بعد وقتی سؤال می کنم که شما در فلسفه، چه خوانده اید، می گویند: بدایه و نهایه. خب، تنها با خواندن این دو کتاب، که نمی شود مقاله پژوهشی نوشت و نهایتاً می توان جمع بندی کرد.

بنابراین، پژوهش برای طلاب و دانشجویان، ضروری است؛ اما بشرطها و شروطها. یکی از شروط مهم آن، این است که اول به خوبی آموزش ببیند و مبانی دانشی را که می خواهد در آن به پژوهش بپردازد، در اختیار داشته باشد. در ابتدا باید به مقدمات آن علم و هم چنین تاریخچه و مسایل آن، اشراف کامل داشت و بعد وارد عرصه تحقیق شد.

این نکته را هم عرض کنم که وقتی کسی به طور تخصّصی، به علمی ورود پیدا می کند و قصد تحقیق در آن علم را دارد، یکی از این دو راه را برای آینده علمی خودش می تواند انتخاب کند: یکی، تدریس و شاگردپروری است و دیگری، تحقیق است.

بر این اساس، برخی شیوه آموزش صِرف و تعلیم و تعلّم را انتخاب می کنند و بعضی دیگر، به تحقیق و پژوهش می پردازند. پس طلاب باید پیش از ورود به حوزه علمیه، تکلیف خود را مشخص کنند که آیا می خواهند مدرّس شوند یا پژوهشگر. در این صورت می توانند به هر کدام که علاقمند هستند، به طور جدّی وارد شوند و به توفیقات خوبی دست یابند. البته ممکن است برخی هم استعداد هر دو زمینه را داشته باشند؛ یعنی هم آموزش و هم پژوهش.

این را هم عرض کنم که منافاتی ندارد طلاب در حین تحصیل، زیر نظر اساتید متخصّص، برخی تحقیقات محدود نیز داشته باشند؛ مثلاً مقاله ای بنویسند و آن را به استاد نشان بدهند و گام به گام، قدم در عرصه تحقیقات جدّی علمی بگذارند.

بنابراین بدون راهنمایی استاد و بدون آن که مبانی، در اختیار طلبه باشد، او نمی تواند مقاله پژوهشی بنویسد و مثلاً به جشنواره ها و همایش ها ارائه کند و یا آن را جهت انتشار به مجلات و فصلنامه های علمی بفرستد. این مسئله، بیشتر از آن که به او در امر تحقیق، کمک کند، جلوی رشد کیفی او را می گیرد.

مسئله مهمی که در این جا مطرح می شود، آن است که طلابی که وارد حوزه علمیه می شوند، شاید بخواهند در سه بخش، به فعالیت بپردازند: تدریس، پژوهش و تبلیغ. آیا نمی توان گفت که پژوهش در هر سه بخش، لازمه کار طلاب است؟ چون آشنایی با روش تحقیق، ممکن است در امر تدریس و حتی تبلیغ، موجب موفقیت بیشتر طلاب شود. آیا نمی توانیم بگوییم که پژوهش می تواند قدر جامع و وجه مشترک هر سه شاخه تحقیق، تدریس و تبلیغ باشد؟

بنا بر تعریفی که از پژوهش ارائه شد، پژوهش یعنی: کوششی علمی برای حلّ یک نیاز و برطرف کردن یک مشکل که هدف غایی پژوهشگر است. حال باید ببینیم طلبه ای که در عرصه تبلیغ، مشغول به فعالیت است، مشکل اش چیست؟

هدف اصلی او در امر تبلیغ، این است که آموزه های دینی را به طیفی از مخاطبان، آموزش دهد. این هدف، بسیار مقدّس است؛ اما این که بالای منبر چه بگوید، چه طور مقدمه چینی کند، چه طور وارد بحث شود و چه طور بحث را خاتمه بدهد، این دیگر پژوهش به معنای ساده و اجمالی آن می شود.

بنابراین، تبلیغ به پژوهش نیاز ندارد، بلکه به خروجی های پژوهش نیاز دارد. مبلّغ نیاز نیست برای آن که بتواند به مباحثی؛ از قبیل سکولاریزم، پلورالیزم و در مجموع، شبهات کلامی بپردازد و به آن ها پاسخ بدهد، برود پژوهش کند و چندین جلد کتاب بنویسد.

نه، همین که او از تحقیقات دیگران استفاده کند و منبر خود را غنی نماید، کافی است. کسانی که عمده وقت شان، صَرف تبلیغ می شود، دیگر وقت آن را ندارند که بنشینند پژوهش کنند. البته مبلّغ باید به روز باشد و از تحقیقات دیگران به خوبی استفاده کند.

البته ممکن است کسانی هم باشند که در هر سه شاخه، فعالیت کنند و موفّق هم باشند؛ مانند شهید مطهری که هم پژوهشگر خوبی بود و هم مدرّس و مبلّغ خوبی.

بله، این ها جزء نوابغ هستند. این که شهید مطهری هم در حوزه پژوهش و نویسندگی و هم در عرصه تدریس و تبلیغ سرآمد است، نشانه نبوغ اوست. او محقق بسیار خوبی بود؛ در عین حال، هم در دانشگاه و هم در حوزه تدریس می کرد و همین طور در حسینیه ارشاد و برخی مساجد و محافل مذهبی، به امر تبلیغ اشتغال داشت و خطبه های آتشین ایراد می کرد.

اما تعداد چنین افرادی، بسیار اندک است و توصیه کلّی من، این است که هر کس به هر حوزه ای که علاقمند است و احساس می کند در آن، استعداد دارد، ورود پیدا کند. شرط موفقیت هم همین است. بنابراین، کسانی که احساس می کنند در جذب مخاطب، موفق تر هستند، بیان خوبی دارند و می توانند خطبه های قرّاء ایراد کنند، بهتر است به امر تبلیغ بپردازند. من برخی اساتید حوزه و دانشگاه را می شناسم که در تدریس یا تبلیغ، بسیار موفق اند، اما یک صفحه مطلب نمی توانند بنویسند.

بنابراین، آن چه در این جا مهم است و از عوامل موفقیت طلاب محسوب می شود، این است که ببینند در کدام بخش استعداد دارند و به کدام شاخه، علاقمند هستند. این مسئله در علوم هم وجود دارد. طلاب باید ببینند در کدام علم، بهتر می توانند کار کنند؛ همان را انتخاب کنند و به طور جدّی در آن، کار علمی انجام دهند. این سخن از ابوعلی سینا یا خواجه نصیرالدین طوسی نقل شده است که من هر صاحب علمی را شکست دادم، اما کسی که ذی فن بود و تنها صاحب یک مهارت بود، مرا شکست داد.

قطعاً کسی که در چند علم؛ مانند فلسفه، کلام و فقه و اصول، تمحّض و تخصّص اجمالی دارد، با کسی که تنها بر روی فلسفه کار کرده و بر آن، تسلّط کامل دارد، در دانش فلسفه، یکی نیست. پس طلبه باید تصمیم بگیرد که در آینده می خواهد در چه دانشی تخصّص پیدا کند. باید دانشی را برگزیند که مطابق با استعداد و علایق شخصی او باشد و سعی کند که در همان علم، تمحّض کامل پیدا کند.

آیا داشتن استعداد پژوهشی، امری ضروری برای دانش پژوهان به شمار می رود؟ چه گونه و با چه روشی می توان این استعداد را شناسایی کرده و شکوفا نمود؟

من در بحث های قبلی، تا حدّی به این سؤال شما پاسخ دادم. به نظر می رسد چه گونگی کشف استعدادها، فقط به عهده خود افراد است. خود فرد باید بنشیند و به اصطلاح، کلاه خودش را قاضی کند و ببیند که به چه چیز علاقه دارد و استعدادش، مطابق با کدام یک از شاخه های علوم است.

البته لازم است که او در ابتدا چندین سال در حوزه یا دانشگاه، تحصیل کند و بن مایه های اولیه را داشته باشد و بعد هر کدام را که خواست، انتخاب کند. در این انتخاب هم آن چه بیش از هر چیز اهمیت دارد، ذوق و علاقه شخصی خود فرد است.

اگر علاقه نباشد، مقداری از راه را می رود، اما در ادامه شکست می خورد و مأیوس می شود و دیگر در هیچ دانشی نمی تواند توفیقی حاصل کند. پس این انتخاب، خیلی مهم است. من دانشجویانی را می شناسم که در دانشگاه مثلاً رشته مهندسی خوانده اند، ولی این رشته را بدون علاقه انتخاب کرده اند و الآن در زمینه علوم حوزوی با من همکاری می کنند. از سوی دیگر، طلابی هم هستند که بدون علاقه، به تحصیل در حوزه می پردازند و چنان چه در دانشگاه علوم تجربی بخوانند، چه بسا موفّق تر باشند.

عرصه های پژوهشی مناسب برای حوزویان و دانشگاهیان کدام اند؟

همان طور که عرض کردم،