پاورپوینت کامل نقدی بر پلورالیسم دینی ۷۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقدی بر پلورالیسم دینی ۷۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقدی بر پلورالیسم دینی ۷۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقدی بر پلورالیسم دینی ۷۰ اسلاید در PowerPoint :

>

چکیده

پلورالیسم دینی برای اثبات ادعای خویش، به دلایل و توجیهاتی برون دینی و درون دینی تمسّک جسته است.دلایل و توجیهات برون دینی:

۱) با بهره گیری از نظریه کانت در تمایز واقعیت فی نفسه از واقعیت پدیداری به توجیه اختلاف برداشت ها از دین می پردازد؛ اما این دلیل به نسبیت گرایی می انجامد.

۲) کثرت فهم ها و تفسیرها از متن و تجربه دینی را متأثر از پیش فرضها و گسترش علم در شاخه های مختلف می داند؛ اما این دیدگاه به نسبیت علم و معرفت بشری و ایده آلیست می انجامد.

۳) پیامبران را در برداشت از گوهره دین مختلف ؛ اما این احتمال با عقل و حکمت و قاعده لطف خداوند منافی است.

و نیز از برخی آیات، گمانِ تأیید این دیدگاه از جانب خداوند را کرده اند که با تأمل و تتبع، نادرستی این برداشت ها ثابت میگردد؛ از جمله: آیه ۸۵ و ۱۹۹ سوره آل عمران و آیات ۳ و ۴ سوره یس.

مقدمه

انسان عصر نوین بافرهنگ، اندیشه و آیین های گوناگون، با گسترش چشم گیر ارتباطات به مانند آن است که در دهکده ای کوچک زندگی می کند. این هم زیستی موجب شده تا دغدغه حقانیت ادیان و سعادت اخروی داغ تر شود. کثرت گرایی دینی از جانب دو فیلسوف با نامه ای جان هیک و کنتول اسمیت مطرح شد (خسرو پناه، ۱۳۸۸: ج ۳ ص ۳۸۴)؛

در پلورالیسم دینی دو مبحث عمده مطرح است: کثرت گرایی در فهم دین و کثرت گرایی در خود دین.کثرت گرایی در فهم دین، مربوط به فهم دینداران از دین است و کثرت گرایی در خود دین، عمدتاً بحثی برون دینی است که همه ادیان را چهره هایی از یک حقیقت واحد می داند (لاریجانی، ۱۳۸۰: ص ۵۶).

برای مطالعات بیشتر در این زمینه می توانید به مقالات ذیل رجوع فرمایید:

*هیک، جان، (۱۳۸۴ ه.ش)، «پلورالیسم دینی و اسلام»، نشریه قبسات، ش ۳۷؛

* لاریجانی، صادق، (۱۳۸۰ ه.ش)، «نقد پلورالیسم دینی»، نشریه مبلغان، ش ۲۵؛

*سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۳۷۹ ه.ش)، «کثرت گرایی دینی»، فصلنامه بازتاب اندیشه، ش ۳؛

* مورگان، بو ریل، (۱۳۷۵ ه.ش)، «نظریه کثرت گرا»، ماهنامه معرفت، ش ۱۷.

کثرت گرایی دینی (پلورالیسم دینی)

«پلورالیسم» در لغت به معنای تکثّر و تعدّد است. پلورالیسم برای نخستین بار در حوزه کلیسا به اشخاصی اطلاق شد که دارای مناصب و مشاغل متکثّری بودند (قدران ملکی، ۱۳۸۰: ص ۳).

«پلورالیسم دینی» نگاه جدیدی است به دین و گزاره های دینی که در حوزه کلام و فلسفه دین مورد بحث قرار می گیرد؛ در این دیدگاه، با بیاعتنایی و تردید در روش نقلی، تفسیرهای سنتی از اعتقادات و کتاب مقدس را کنار زده و «تجربه دینی» را به جای عقاید، احکام، مراسم عبادی و اخلاق دینی می نهد و تجربه دینی را درونمایه و بُعد مشترک تمام ادیان می داند. این دیدگاه هر چند بحثی برون دینی است، اما معرفت درجه اوّل محسوب می شود و نیز می تواند به صورت درون دینی مورد نقد و نظر قرار گیرد.

در واقع، پلورالیسم یا کثرت گرایی دینی، تفسیری است از تعدد و تنوع ادیان نسبت به رستگاری اُخروی و حق یا باطل بودن آنها و بدان معناست که گرچه حقیقت در نفس الامر و واقع واحد و ثابت است، ولی آنگاه که حقیقت واحد در دسترس فکر و اندیشه و تجربه دینی بشر قرار می گیرد، به تکثّر رنگین می شود و از آن رو که همه آنها به نحوی به حقیقت دسترسی پیدا می کنند، در نجات و رستگاری شریکاند.

تاریخچه ای از پلورالیسم دینی

«کثرت گرایی دینی» مسئله تازهای نیست و حتی در گذشته نیز برخی بحث حقانیت همه یا برخی ادیان را به بیانهای متفاوت مطرح نموده اند؛ از متقدّمان می توان به امام محمد غزالی اشاره کرد؛ وی در کتاب «فیصل التفرقه بین الاسلام و الزندقه» اکثریت پیروان ادیان دیگر چون مسیحیت را، مشمول رحمت الهی و معذور می داند و در همان جا به حدیث معروف نبوی که همه یا بیشتر پیروان ادیان را گمراه می خواند، اشاره کرده آن را توجیه می کند و نیز اخوان الصفا که فی الجمله پلورالیسم را تأیید می کند (قدران ملکی، ۱۳۷۸: ص:۴).

در حقیقت «پلورالیسم دینی» زاییده تاریخ مسیحیت است. اندیشه انحصارگرایانه و افراطی مسیحیان در «رُنسانس»، دوران تسلط کلیسا با گسترش استعمار نمود یافت؛ اما پس از جنگ جهانی دوم، اواخر قرن بیستم عواملی موجب شد تا بسیاری از مسیحیان دست از انحصار بکشند.

اما در قرن معاصر کوشش های فکری برخی فیلسوفان مانند «کنتول اسمیت» و «جان هیک» جهت اثبات حقانیت همه ادیان و گسترش ارتباطات میان جوامع و پیروان ادیان مختلف، موجب گستردگی و تازگی آن گردید (خسرو پناه، ۱۳۸۸: ج ۳ ص ۳۸۵).

در مورد قِدمت این مسئله در ایران باید گفت: در دهه ۱۳۲۰ ش مرحوم آیت الله مجتبوی قزوینی در کتاب «بیان الفرقان فی نبوه القرآن»، از شخصی بهنام «کیوان قزوینی» مطالبی از زرتشت بدین مضمون که «خدا را به هر روش پرستش کنید تا خداوند همواره پرستیده شود و لو به ستاره پرستی»، بیان و آن را رد کرده است.

ادله و توجیهات کثرت گرایان

در اثبات پلورالیسم دینی، از ادله و توجیهات برون دینی و نیز درون دینی استفاده نموده اند. در این مختصر ابتدا به بررسی و تبیین مستمسِکات برون دینی و سپس درون دینی می پردازیم.

الف) ادله و توجیهات برون دینی

۱) تفکیک واقعیت فی نفسه از واقعیت پدیداری؛

تفکیک بین حقیقت مطلق و غایی در ذات خویش و حقیقتی که انسان باتجربه و اندیشیدن کسب می کند. به این معنا که واقعیت ساده و واحد در ذهن، به همان صورت منعکس نمیشود بلکه به وسیله ذهن تفسیر می شود،

بدین جهت میتواند واقعیت واحد با تفاسیر متکثّر که همه به نوبه خود صادق اند رو به رو گردد؛ مولوی در مثنوی معنوی داستان «پیلی در تاریکی» را حکایت می کند که از مقصود ما دور نیست؛ در آن تمثیل واقعیت واحد که همان فیل است در تفسیر مردمی که در تاریکی فیل را لمس کرده بودند متکثّر آمد و هر یک نیز به نوبه خود با درک پاره ای از حقیقت، تفسیر درستی داشتند.

ارزیابی و نقد

به این رویکرد نقدهای معرفت شناختی و فلسفی وارد است که به اختصار بیان می کنیم:

۱. ادعای تفکیک واقعیت فی نفسه از واقعیت پدیداری، مستلزم ایدئالیسم است؛ چگونه می توان وجود واقعیت فی نفسه را اثبات کرد درصورتیکه خود مدعی است واقعیت فی نفسه از ادراک ما خارج است.

۲. به اطلاق دلیل، باید قائل به تساوی هر مکتب و آیینی اعم از الهی و الحادی باشند؛ درصورتیکه آنها چنین نتیجه ای را نمی پذیرند و معتقدند نظریه کثرتگرایی بر طبیعت گرایی غالب است.

۳. لازمه کلامشان قبول دیدگاه های رقیب – انحصارگرایی، شمول گرایی و طبیعت گرایی- است؛ لکن طرفداران پلورالیسم دینی از قبول آن إبا دارند.

۴. ادیان گوناگون دارای گزاره های متناقض و متعارضی هستند و صحیح دانستن همه این ادیان و به تبع گزاره های آن مستلزم اجتماع نقیضین است. چگونه میتوان «تثلیث» مسیحیت، «ثنویت» زرتشت و «توحید» اسلام را با یکدیگر جمع کرد و همه را صادق دانست.

اگر گفته شود: این متناقض ها پدیدارهای یک واقعیت فی نفسه اند و چون این باورها بیانگر واقعیت نیستند، پس اجتماع نقیضین لازم نمیآید. می گوییم: اجتماع نقیضین در هر عالمی محال است؛ هم عالم بودها و هم در عالم نمودها؛ اگر چه ادیان، تعبیرها و برداشت های مختلفی از واقعیت مطلق باشند، باز هم تناقض در عالم برداشت ها لازم می آید که محال است (خسرو پناه، ۱۳۸۸: ج ۳/ ص ۴۱۱-۴۱۷).

۵. نظریه معرفتی کانت، راه را بر حقیقت میبندد و هیچ گزاره ای را واقع نما نمی داند؛ لذا خود گزاره ها و ارکان نظریه کانت را نیز مشمول آن می گردند و خودشکن قلمداد می گردند. (رشاد، ۱۳۸۴: ص ۳۰).

۲) هرمنوتیک فلسفی

متون دینی صامت اند. هیچ یک از ما نمی تواند ادعا کند که خالی الذهن و بدون آموزه و پیشفرض قبلی، به تفسیر متون دینی می پردازد. تأثیر علم ما در شاخه های مختلف، بر فهم ما از متون، امرِ واضحی است.

لذا فهم ها و تفسیرهای متنوعی از متون دینی می شود؛ به مانند اشخاصی که با نیتهای متفاوت، تفألی به دیوان حافظ می زنند و هر کس مرتبط با نیتش، تفسیری از شعر می یابد.

چنانکه همه این برداشت ها صحیح است. مگر نه اینکه هیچ تفسیر رسمی و واحدی از دین وجود ندارد. بنابراین هیچ فهمی، مقدس نیست و حجیت تعبدی برای شخص دیگری ندارد.

در تجارب دینی ما نیز این امر صادق است.متن صامت یا تجربه خام، باید به وسیله علم، پرده برداری شود. علمی که هر لحظه در تزاید و تحول است؛ پس چگونه میتوان تفسیر واحدی نمود؟ لذا این کثرت فهم و تفسیرها از متن و تجربه دینی، به امری نازدودنی مبدّل گشته است.

مشهوره ابی خدیجه اولی

«مُحَمَّد بْن الْحَسَنِ بِإِسْنَادِه. .. عَن أَبِی خَدِیجَه قَالَ: بعثنی أَبو عَبْدِ اللَّهِ (ع) إِلَی أَصْحَابِنَا فَقَالَ قُل لَهُم إِیَّاکُم إِذَا وَقَعَت بَیْنَکُم خُصُومَه أَوْ تَدَارَی فِی شَیْءٍ مِنَ الْأَخْذِ وَ الْعَطَاءِ أَنْ تَحَاکَمُوا إِلَی أَحَدٍ مِنْ هَؤُلَاءِ الْفُسَّاقِ اجْعَلُوا بَیْنَکُم رَجُلًا قَد عَرَفَ حلالنا وَ حرامنا فَإِنی قَد جعلته عَلَیْکُم قَاضِیا وَ إِیَّاکُمْ أَنْ یُخَاصِمَ بعضکم بَعْضاً إِلَی السُّلْطَانِ الْجَائِرِ.» (طوسی، ۱۴۰۷: ۶ / ۳۰۳).سند روایت صحیح می باشد.

ارزیابی و نقد

۱. رهیافت این دیدگاه به نسبیت علم و معرفت بشری و سپس ایده آلیست و شکاکیت می انجامد.

۲. هر متن و گزارهای، مبهم و تفسیر بردار نیست تا نیازمند تفسیر باشد. متون دینی، نیز مانند هر متن دیگری میتواند از جمله های محکم و متشابه، مبهم و روشن تشکیل شود و بالتبع، متن روشن، به صراحت و بدون نیاز به تفسیر، معنای خود را در اختیار مخاطب قرار می دهد. قرآنکریم نیز این مسئله را تأیید میکند: «هُوَ الَّذی أَنْزَلَ عَلَیک الْکتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکماتٌ هُنَّ أُمُّ الکتاب وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ» (آل عمران/۷).

۳. نخست اینکه با قبول تغیر معارف دینی با تحول و سیال بودن معرفت بشری، آنچنانکه نظریه پلورالیسم دینی مدعی است، حقانیت تمام تفاسیر و تجارب ثابت نمی شود؛ نهایت، بیانگر امکان تغییر معارف بشری با تزاید و تحول علوم است.

دوم اینکه دلیل ترابط میان معارف با یکدیگر و تغییر کلی معرفت بشری، استقرای ناقص است که نقض های فراوانی بر آن وارد است. به عنوان نمونه، تغییراتی که در علم زیست شناسی، پزشکی و شیمی صورت گرفته، در برداشتِ وجوب نماز از آیه شریفه «و اَقِمِ الصَّلوه طَرَفَیِ النَّهار و زُلَفاً مِنَ اللّیلِ اِنَّ الحَسَنات یُذهِبنَ السِّیئات ذلک ذِکری للذّاکرینَ » (هود/۱۱۴)؛ دخالتی نداشته است.

۴. بشری دانستن معرفت دینی و خطاپذیر بودن آن، نمی تواند حجیت و قداست معرفت دینی را متزلزل سازد؛ زیرا:

الف) بر فرض خطاپذیر بودن معرفت دینی، حقانیت معارف و تجارب دینی و پلورالیسم دینی اثبات نمی شود؛ اگر چه انحصارگرایی نفی گردد، نفی آن الزاماً به معنای اثبات کثرت گرایی نیست.

ب) بشری دانستن معارف دینی، مستلزم خطاپذیری آن نیست؛ زیرا معارف دین پیشوایان معصوم(ع) هم گرچه بشری است، ولی مصون از خطاست.

ج) اگر مجتهد جامع الشرایط