پاورپوینت کامل علی هجویری نامه یا داتا گنج بخش‌نامه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل علی هجویری نامه یا داتا گنج بخش‌نامه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل علی هجویری نامه یا داتا گنج بخش‌نامه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل علی هجویری نامه یا داتا گنج بخش‌نامه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

سفر به لاهور

بازهم دقیقاً نمی‌توان گفت علی هجویری چه وقت به لاهور (لهاوور) وارد گردید. مورخان نوشته‌اند که سلطان محمود غزنوی (متوفی ۴۲۱ه‍ ق) هفده بار هندوستان را میدان تاخت و تاز قرار داد و بعد از آن سلطان مسعود غزنوی (مقتول ۴۳۲ ه‍ ق) و دیگر سلاطین غزنوی به هندوستان وارد گردیدند. به همراه این فاتحان و حاکمان، شاعران و عارفان نیز هم‌سفر بودند. مرحوم دکتر غلام سرو استاد و رئیس بخش فارسی دانشگاه کراچی می‌گفت: «سلاطین غزنوی در قرن ۴ و ۵ و ۶ ه‍ ق سرزمین هندوستان را میدان‌تاخت و تاز خود قرار دادند و با شمشیر‌ها و نیزه‌ها و تیر و کمان‌ها و سُم اسبان خود، این سرزمین را شخم زدند و رفتند، اما دانه‌های علم و عرفان و شعر ادب اسلامی را، عارفان و شاعران کاشتند و آب‌یاری کردند، و به ثمر محبت و دوستی رساندند و این کشت و کار ادامه یافت».

سفر به لاهور

بازهم دقیقاً نمی‌توان گفت علی هجویری چه وقت به لاهور (لهاوور) وارد گردید. مورخان نوشته‌اند که سلطان محمود غزنوی (متوفی ۴۲۱ه‍ ق) هفده بار هندوستان را میدان تاخت و تاز قرار داد و بعد از آن سلطان مسعود غزنوی (مقتول ۴۳۲ ه‍ ق) و دیگر سلاطین غزنوی به هندوستان وارد گردیدند. به همراه این فاتحان و حاکمان، شاعران و عارفان نیز هم‌سفر بودند. مرحوم دکتر غلام سرو استاد و رئیس بخش فارسی دانشگاه کراچی می‌گفت: «سلاطین غزنوی در قرن ۴ و ۵ و ۶ ه‍ ق سرزمین هندوستان را میدان‌تاخت و تاز خود قرار دادند و با شمشیر‌ها و نیزه‌ها و تیر و کمان‌ها و سُم اسبان خود، این سرزمین را شخم زدند و رفتند، اما دانه‌های علم و عرفان و شعر ادب اسلامی را، عارفان و شاعران کاشتند و آب‌یاری کردند، و به ثمر محبت و دوستی رساندند و این کشت و کار ادامه یافت».

علی جلابی هجویری نیز یکی از نخستین عارفان و عالمان اسلامی بود که به هندوستان وارد گردید و در استان پنجاب کنار رود راوی، خانقاه علم و ادب و عرفان و تصوف اسلامی مستقر ساخت یعنی جایی که امروز شهر بزرگ لاهور مرکز علم و ادب و فرهنگ اسلامی است و داراخلاف استان پنجاب پاکستان است.

کنار رود راوی:

شهر لاهور در کنار رود راوی قرار دارد و مردم هم در کنار این رود به آسانی زندگی می‌کنند. علی جلابی هجویری به راهنمایی و هدایت و تعلیم‌ مردم پرداخت و ادب و رسوم دینی و اخلاقی و طریق اسلامی را به آنان می‌آموخت و شاگردان و مریدان خود احمد حمادی سرخسی و ابوسعید هجویری خدمات روحانی و اسلامی به مردم ارائه می‌دادند. تا آنجایی که هندوان هم مرید او شدند. مانند «شیخ هندو» که همواره برای او، شیر نوشیدنی می‌آورد و از لخاظ تغذیه او را همراهی می‌کرد.

داتا گنج بخش: اندک اندک مسجد بناگرد و مدرس تعلیم و تربیت برای مردم ایجاد نمود و تعلیمات قرآنی و علوم اسلامی و طریقت عرفانی را ترویج کرد و محبوب و مخدوم مردمان گردید و بدان جهت هندوان و مسلمانان به او «داتا و داتا گنج بخش» می‌گفتند. چون «داتا» در زبان هندی به معنی درویش و فقیر و فیاض و بخشنده و رازق و رزاق استفاده می‌شود. و بنابراین «داتا گنج بخش» یعنی درویش و فقیر فیض بخش و گنج بخش.

بخشند گنج.

وفات علی جلّابی هجویری یا داتا گنج بخش:

بازهم دقیقاً نمی‌توان گفت در چه تاریخی حضرت علی جلابی هجویری به دیار معبود شتافت. از ۴۶۵ تا۴۸۱ ه‍ ق و حتی تا ۵۰۰ ه‍ ق وفات او را نوشته‌اند. چنان که ولادت او را ده آخرین قرن چهارم (یعنی ۳۹۰ ه‍ ق نگاشته‌اند، بنابراین ۷۵ تا ۹۰ سال طول عمر او بوده است و در این جهان زندگی عارفانه داشته است

مرکز تجلیات عرفانی:

حضرت علی جلّابی هجویری در همانجایی که مسجد و مدرسه و خانقاه و خانه‌اش بود، در کنار رود راوی مدفون گردید و از آن زمان تا کنون آرامگاه او را «مرکز تجلیات عرفانی» می‌نامند و گنبد و بارگاه و گلدست با شکوه و مسجد و مدرسه و لنگر (مهمان سرا) دارد و به نام «ذاتا دربار» و «دربار داتا» هم شهرت دارد.

حجر اعتکاف:

حضرت معین‌الدین چشتی اجمیری (متوفی ۶۶۳ ه‍ ق) در کنار آرامگاه حضرت علی جلّابی هجویری داتا گنج بخش حجر اعتکاف داشته است و آن حجره هم اکنون هم موجود است و این بیت از او معروف و مشهور است:

گنج بخش فیض عالم مظهرنور خدا ناقصان را پیر کامل، کاملان را رهنما

چاه فیض:

علی جلّابی هجویری در کنار مدرسه و خانقاه خود، یک چاه آب حفر کرده بود که آب گوارا و نوشیدنی داشت. و آن چاه هم اکنون برقرار است و آب آن را، مردم شبیه آب زمزم می‌نوشند و آن را شفابخش می‌شمارند و از راه دور و نزدیک می‌آیند و از چاه فیض و درگاه فیض و چشم فیض آب می‌نوشند و با خود می‌برند.

شیرنوشی:

در هنگام زندگانی علی جلّابی هجویری داتا گنج بخش در لاهور، شخصی که معروف به «شیخ هندو» شده بود برای او شیر نوشیدنی می‌آورد. و بالاخره در تغذی او همراهی می‌کرده است. به همین جهت گاوها و گاومیش‌های او همواره سالم و شاداب و شیرده بودند. و این عمل «شیرنوشی داتا گنج بخش» تا این زمان هر سال سه روز در ماه تیر یا مرداد برقرار می‌گردند و از سراسر پاکستان برای تبرک شیر می‌آورند و به «لنگر‌شییر» حضرت داتا گنج بخش می‌دهند و از آنجاهم، مردان به رایگان شیر می‌نوشند.

لنگر (= مهمان سرا)ی‌ داتا گنج‌بخش:

لنگر یا مهمان سرای حضرت علی جلّابی هجویری داتا گنج بخش از هزاران سال پیش تا کنون برقرار است و از این «لنگر» فقیر و غنی وزایران درگاه یا دربار داتا هر روز یک بار تغذیه می‌شوند. و مراجعان به لنگر یا مهمان سرا از ده هزار تا پنجاه هزار تخمین زده‌اند و مخارج این لنگر به طور کلی تحت حمایت «محکم اوقاف پنجاب پاکستان» می‌باشد.

موقوفات:

حضرت علی جلّابی هجویری داتا گنج بخش‌خانه و زمین و غیر هم به صورت موقوفات دارد و علاوه بر ان «نذرانه» و «هدایا»ی مردمان وزایران بسیار است. بنابراین همواره لنگر و مهمان‌سرای او برقرار و آماد خدمت به مردمان مسکین و درویشان و فقیران است.

سجاده نشینی یا متولی‌ داتاگنج بخش:

معمولاً ادار امور و رتق و فتق و نظارت و نظامت دربار داتا صاحب و مسجد و نماز‌خانه و پاک و پاکیزه نگاه داشتن و وامنیت و آرامش این زیارتگاه عالی مرتبت یا مرکز تحلیات عرفانی بر عهد سجاده‌نشین و محکم اوقاف است. سجاد‌نشین یک شخصیت دنیا دیده و عارف و عالم روحانی سردوگرم چشیده است؛ و محکم اوقاف هم تحت نظارت حکومت پنجاب است و مدیریت و ادار و کارکنان خذمتگزار (خُدّام) دارد.

جنتی دروازه: درب‌های ورودی حضرت داتا گنج بخش را مردم پاکستان «دروازه» می‌گویند و «شش دروازه» دارد. اما یکی از این دروازه‌ها را مقدس و محترم می‌شمارند و آن را «جنتی دروازه» می‌گویند. در سال ۱۹۷۲م/۱۳۵۳ه‍ ق در عهد ذوالفقار علی بهتر نخست وزیر جمهوری اسلامی پاکستان، درواژ طلایی و مینا‌کاری برای حضرت داتا گنج‌بخش ساخته‌اند. این دروازه را هنرمندان اصفهانی ساخته‌اند و بسیار زیبا و عالی و دیدنی است

کتابخان و موز و حجر قرآن:

در کنار آرامگاه حضرت داتا گنج‌بخش، کتابخانه و موزه و حجر قرآن آماد خدمت به مردمان و وزیران است. آثار خطی و چاپی و بعضی اشیای قدیمی را در این جای‌ها دیدار می‌کنند. تعدادی قرآن خطی اهدا شده از طرف بزرگان و حاکمان وجود دارد. یک مجلد قرآن کریم خطی از طرف رنجیت سینگه پادشاه سیکه‌ها اهدا شده است کتاب کشف‌المحجوب با چاپ‌ها و ترجم‌های مختلف و رسالت و مجموعه در احوال و آثار علی جلّابی هجویری داتا گنج‌بخش در کتابخان او موجود است. تقریباً همه کتاب‌ها و رسایل به زبان اردو و پنجابی است. فقط کشف الممحجوب را به فارس می‌توان خواند.

مَسنَد علی هجویری داتا گنج بخش:

در دانشگاه خاورشناسی دانشگاه پنجاب لاهور، کرسی هجویری‌شناسی برقرار است و یک مرکز تحقیقات هجویری شناسی هم موجود است که به نام «مسند هجویری» یا «مسند حضرت داتا گنج بخش» معروف است و هم اکنون هم محل مراجع محققان و عارفان و صوفیان دکتر است محمد سلیم مظهر ریاست دانشکد خاورشناسی دانشگاه پنجاب لاهور مسؤلیت مسند هجویری را بر عهده دارد. شنیدم در این طریق دکتر معین الدین (معین نظامی) نیز همراهی و همکاری می‌کند و هم چنین استادان دیگر دکتر سید محمد اکرم شاه (اکرم) شاعر و ادیب معاصر پاکستان نیز کوششگراین راه می‌باشد.

سؤالات ابوسعید هجویری:

اما شاگردان و یاران هجویری، همواره تشنگی علم و عرفان داشتند، و پیوسته پروانه‌وار گرد شمع وجود استاد پیر خود می‌گشتند و می‌خواستند که استاد پیرشان باز هم بنویسد و کامل‌تر و عارفانه‌تر آنان را ارشاد فرماید. بدین جهت ابوسعید هجویری که یکی از شاگردان باوفا و آگاه و دانای او بود، سؤالهای زیر را مطرح کرد و از استاد درخواست کرد که به آنها پاسخ دهد بدین ترتیب:

۱- تحقیقات طریقت تصوّف.

۲- کیفیّت مقامات ایشان (یعنی صوفیه).

۳- مذاهب ایشان.

۴- مقالات ایشان.

۵- رموز ایشان.

۶- اشارات ایشان.

۷- چگونگی محبّت خداوند ـ عزّوجل ـ (در دل ایشان).

۸- کیفیت اظهار آن بر دل‌ها.

۹- سبب حجاب عقول از کُنه و ماهیت آن.

۱۰- [سبب] نفرت نفس از حقیقت آن.

۱۱- و آرام روح از صفوت آن.

۱۲- و آن چه بدین تعلق دارد از معاملات آن.

کشف المحجوب:

سید علی جلّابی هجویری بر شاگرد وفادار خود در دل و جان آفرین گفت و دربار سؤالات او به تفکر و تعمق پرداخت. وی با کمال وثوق قلبی و اطمینان روحی به قلم تکیه کرد و کتاب کشف المحجوب براساس این سؤالات آغاز به تصنیف شدن کرد و تحت عنوان‌های برگزیده و منتخب گام به گام به نگارش پرداخت.

سائل و مسؤول:

ابوالحسن علی جلّابی هجویری نخست استخارت کرد یعنی طلب خیر از قرآن نمود. سس از خداوند بزرگ درخواست استعانت و کمک کرد. و تحت عناوین «سائل» و «مسؤول» مطالب عرفانی و مباحث دینی و ارزش‌های اخلاقی انسانی را تحت مُداقّه و تحقیق درآورد.

نخست مقدمه‌یی در معرفی کتاب و تعریف نام کتاب می‌آورد. سپس مقصود و معنی «کشف» و «حجاب» و «محجوب» را می‌نویسد و بعد از آن «باب اثبات علم» را آغاز می‌کند. و به همین ترتیب باب فقر، باب تصوّف، باب مرقّعه داشتن، و ابواب مربوط به صحاب کرام (ص) و اهل بیت اطهار (ع) و رجال عرفان تا اینکه می‌رسد به کشف الحجاب الاول در معرفت الله تا کشف الحجاب یازدهم در سماع و در این ابواب و فصول و کشف الحجاب‌ها، مباحث گوناگون فقر و صفوت، ملامت، احوال و آثار صحابه و اهل بیت رسول (رض) و رجال عرفان و اهل صُفه و فرقه‌های دوازده‌گان تصوف و مکتب‌های تصوف و آراء و عقاید هر فرقه و مکتب و طریقت آنها را می‌آورد و با براهین عقلی و روایات نقلی آنها را ثابت می‌کند. و بعضی را می‌پذیرد، و برخی را ردّ می‌کند و سرانجام نتیج مطلوب می‌گیرد.

تقسیمات کشف المحجوب:

مطابق متن و استناد به ابواب و فصول و کلام و کشف الحجاب‌ها، می‌توان کشف المحجوب را به طور کلی اینگونه تقسیم کرد:

اول: ۴۰ باب.

دوم: ۴۰ فصل.

سوم: ۱۶ کلام.

چهارم: ۱۱ کشف الحجاب.

ولیکن از لحاظ موضوعی می‌توان کشف المحجوب را بر ۲۵ موضوع اصلی تقسیم کرد و از مباحث علمی و عرفانی و رجال متصوّفه و فرقه‌های دوازده‌گان تصوّف در عهد او و مصطلحات عرفانی استفاده نمود و از صحاب کبار (رض) و اهل بیت اطهار (ع) و اهل صفّه و تابعین و کشف الحجاب‌های یازده‌گانه آگاهی‌ها مدلّل و مستند به دست آورد، بدین ترتیب:

۱- کشف المحجوب و تعریف و موضوع آن.

۲- علم و اثبات آن.

۳- فقر و دلایل آن.

۴- صوفی و تصوّف آن و مستصوف و فرق میان آنها.

۵- مرقّعه و مرقّعه پوشیدن.

۶- اختلاف مرقّعه و صفوت و بحث دربار آن دو.

۷- ملامت و ملامتیه.

۸- صحاب کبار و تابعین (رض).

۹- اهل بیت اطهار (ع).

۱۰- اهل صفّه و تعداد آنها.

۱۱- تابعین و انصار و تعداد آنها.

۱۲- اتباع تابعین تا عصر هجویری.

۱۳- معاصرن هجویری (متأخرین).

۱۴- رجال صوفیه بر اساس بلاد اسلام.

۱۵- فرقه‌ها و مذاهب صوفیه.

۱۶- معرفت و دلایل آن.

۱۷- توحید و دلایل آن.

۱۸- ایمان و مباحث آن.

۱۹- طهارت و دلایل قرآن و حدیث و قول.

۲۰- صلوه (نماز) و وجوب آن براساس قرآن و حدیث و فقه.

۲۱- صوم (روزه) و وجوب آن براساس قرآن و حدیث و فقه.

۲۲- حجّ و دلایل آن و مستطیعان آن.

۲۳- صحبت و مصاحبت و آداب آن.

۲۴- الفاظ و اصطلاحات متصوّفه و معانی و مفاهیم آنها.

۲۵- سماع و بیان انواع آن بر اساس حدیث رسول (ص) و قول مشایخ.

قدیم‌ترین کتاب‌های تصوف به زبان فارسی:

کتاب کشف المحجوب از قدیم‌ترین کتاب‌های تصوف است که به زبان فارسی تصنیف شده، و نخستین کتابی است منظم و مرتب و منسجم که در اصول نظری و علمی تصوف ایجاد شده است. این کتاب از لحاظ متن مستند زبان فارسی، نمونه و سرمشق دیگر عارفان و نیوسندگان کتاب‌های تصوف بوده است، و از آغاز تصنیف تاکنون و همواره و بعد هم متن مستند و ارزشمند عرفانی زبان فارسی در جهان عرفان و تصوف اسلامی است.

نخستین تذکر صوفیان:

از جهتی دیگر می‌توان کشف المحجوب را نخستین تذکر صوفیان و پیشوایان علم تصوف به زبان فارسی دانست. این کتاب از مصنفات بسیار ارزنده در تصوف اسلامی به شمار می‌رود، و تصنیفی است مستند بر اساس قرآن کتاب الله و احادیث رسول الله (ص) و اقوال مشایخ بزرگوار که همگان از آن سخن گفته‌اند، و محققان درباره‌اش تحقیق کرده و فایده‌ها برگرفته‌اند. از روزگاران علی هجویری تا روزگاران ما، کتاب‌های تصوّف و عرفان و تذکره‌های مشایخ و اوصیا بسیار به زبان‌های فارسی و عربی وارد و پنجابی و پشتو و سندی و ترکی و انگلیسی نگاشته‌اند، اما کشف المحجوب چیزی دیگر است و در تألیف و تصنیف مصنّف آن روشی و طریقی دیگر است.

تاریخ تألیف کشف المحجوب:

دربار تاریخ تألیف کشف المحجوب نمی‌توان دقیقاً چیزی گفت. آن چه راجع به تاریخ نگارش کشف المحجوب نوشته‌اند و خوانده‌ایم، همه بر اساس حدس و گمان و مقایسه و مقابله بوده و تا اندازه‌یی مشتمل بر استنتاجات تاریخی بوده است و در حقیقت تاریخ تألیف کشف المحجوب بنابر تعیین سال و ماه و محدود کردن آن در وقتی معین و در یک واحد زمانی بسیار مشکل است و به عبارت دیگر تاریخ تألیف مستند و دقیق کشف المحجوب ناشناخته است. حضرت شیخ علی هجویری در کتاب خود تاریخی که کشف المحجوب را آغاز به تألیف کرده، و یا تاریخی که در آن کتاب خود را پایان داده باشد، یاد نکرده است. اما آرای صحیح که نسبت به تاریخ تألیف کشف المحجوب اظهار می‌گردد، این است که بالاخره در یک دور محدودی این کتاب تصنیف شده است، که در سه نکت زیر خلاصه می‌گردد:

اول: این که کشف المحجوب از آخرین تصنیفات هجویری است.

دوم: کشف المحجوب را، هجویری در دور آخر زندگیش و در هنگام اقامتش در شهر لاهور تألیف کرده است.

سوم: این که کشف المحجوب، حوالی نیم قرن پنجم هجری، یا ربع سوم قرن پنجم هجری، و چه بسا که در ربع آخر قرن پنجم هجری تصنیف گشته است. چنان که ملاحظه می‌کنیم، هیچ یک از سه نکت بالا، ما را اقناع نمی‌کند که تاریخ تألیف کشف المحجوب را بپذیریم، بنابراین باز هم سؤالهای زیر را مطرح می‌کنیم:

۱- آیا نگارش کتاب کشف المحجوب بین سالهای ۴۸۱ و ۵۰۰ ه‍ ق/ ۱۰۸۸ و ۱۱۰۶ به پایان رسیده است؟

۲- آیا هجویری بین سالهای ۴۸۱ و ۵۰۰ ه‍ ق/ ۱۰۸۸ و ۱۱۰۶ م در گذشته است؟

۳- آیا کشف المحجوب را در میان سالهای ۴۳۲ تا ۴۴۲ ه‍ ق/ ۱۰۴۳ تا ۱۰۵۰ م تألیف کرده است؟

۴- آیا کشف المحجوب را در هنگام وفات شیخ ابوالقاسم گرگانی (متوّفی ۴۵۰ه‍ ق/۱۰۵۸ م) پایان داده است؟

۵- آیا کشف المحجوب در میان سالهای ۴۴۱-۴۴۲ ه‍ ق/ ۱۰۴۹-۱۰۵۰ م. تألیف شده است.

این سؤال‌ها، ما را و شما خواننده و خواهنده را اقناع نمی‌کند، اما ما را و شما را به تفکر و تحقیق وادار می‌کند.

نسخه‌های خطی کشف المحجوب:

تاکنون ۶۲ نسخ خطی کشف المحجوب را در سر تا سر دنیا شناخته و معرفی کرده‌اند و در کتابخانه‌های سر تا سر دنیا محفوظ است، بدین ترتیب:

۱- کتابخان آکادمی علوم روسیه، شماره ۱۱۲۸

B

،

or

، قرن ۹ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲- کتابخان پادشاهی وین، به خط مسعود صوفی، قرن ۹ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۳- کتابخان دانشگاه پنجاب، لاهور، به خط عبدالحکیم بن عبدالوهاب، ۹۹۴ ه‍ ق، ۲ نسخه.

شمار ۱۳۳۵-۳-۶۰۳/۳۶۲۷

شمار ۱۳۳۴-۱۸۵۱/۴۸۷۱ (مجموع مخطوطات شرانی) لاهور،

۴- کتابخان موز ملی پاکستان، کراچی، شمار ۵-۱۹۶۵

N. M.

و شمار ۳۶۷-۱۹۶۴، ۲۵۵ ورق، کاتب ملا محمد حیات.

عرف افغان، ۵/۹۹۴-۱۹۵۷

N. M.

کتابت ۱۰۷۳ ه‍ ق، ۳ نسخه.

۵- کتابخانه سن پطرزبورگ (لیننگراد)، شماره ۵۴۸، کتابت ۱۰۱۱ق، ۱ نسخه.

۶- کتابخان موسی زئی شریف (پاکستان)، کتابت ۱۲۵۸ ه‍ ق، (ضلع دیره اسماعیل خان)، کاتب: اللهیار میان جیونیک محمد چنو، ۱ نسخه.

۷- کتابخان عبدالحلیم‌ترین، ملتان، کتابت قرن ۱۱ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۸- کتابخان گنج بخش مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلام آباد.

شمار ۳۹۵، قرن ۱۰ ه‍ ق.

شمار ۸۴۲۵، قرن ۱۱ ه‍ ق.

شمار ۱۰۴۵۴، کاتب محمد سهراب، کتابت ۱۱۳۲ ه‍ ق.

شمار ۱۴۱۷۵، کتابت قرن ۱۰ ه‍ ق.

شمار ۱۲۹۶، کتابت قرن ۱۱ ه‍ ق، کاتب: شیخ فرید بن شیخ بایزید بن حافظ جمال کتابت، ۱۱۲۷ ه‍ ق.

شمار ۸۸۷ قرن ۱۰ ه‍ ق.

شمار ۸۰۷ قرن ۱۰ ه‍ ق.

شمار ۷۱۶۱، کتابت ۱۱۲۲ تا ۱۱۲۳ ه‍ ق.

شمار ۱۹۴۴، ۱۰ نسخه.

شمار ۴۰۷۵ کتابت قرن ۱۱ ه‍ ق.

۹- کتابخان دکتر مولوی محمد شفیع، لاهور، شمار ۲۹۸/۳۶۵، شمار ۳۰/۳۶۳، ۳ نسخه.

کاتب، مولانا بهاءالدین زکریا ملتانی، کتابت ۶۶۴ ه‍ ق.

شمار ۳۶۴/۲۹۹ (موجود در کتابخان دانشگاه پنجاب).

۱۰- کتابخان بنیاد خاورشناسی فرهنگ تفلیس، کتابت قرن ۹ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۱۱- کتابخان حصار (مقال مولوی محمد شفیع)، ۱ نسخه.

۱۲- کتابخان ایندیا آفیس شمار ۷۷۷۳/۹۳۰، کاتب جنید سرهندی، ۶ نسخه.

شمار ۱۷۷۴/۱۲۷۴، کتابت ۱۰۹۵ ه‍ ق.

۱۳- کتابخان عمومی تاشکند، روسیه (ازبکستان) کتابت ۱۰۴۶ ه‍ ق، ۱ نسخه. کاتب، محمدعالم بن علی بن محمد صالح فدایی.

۱۴- کتابخان عمومی پنجاب (= پنجاب پبلک لایبریری)، لاهور، کتابت ۱۰۸۰ق، ۱ نسخه.

۱۵- کتابخان فقیرخانه، لاهور، شمار ۶/۲۹۷-۱۰۸۰ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۱۶- کتابخان انجمن آسیایی بنگال، شمار ۱۱۴۲ ی/ ۱۱۴۹، ۳ نسخه.

کتابت ۱۰۹۲ ه‍ ق، شمار ۱۱۴۱ ی/ ۷۱۵۱

کتابت ۱۲۴۵ ه‍ ق، شمار ۱۷۵/۲/۲۰۳

۱۷- کتابخان خوشی محمد سجاده‌نشین درگاه پیرعلی هجویری، شمار ۱۴۴ قرن/ ۱۲ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۱۸- کتابخان محمد نورالدین کنجاه، گولیکی، گجرات، قرن ۱۱ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۱۹- کتابخان حکیم محمد موسی امر تسری، لاهور، قرن ۱۱ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۰- کتابخان سیّد ایوب جان بنّوری، پیشاور، کاتب محمد صالح باغبان، قرن ۱۱ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۱- کتابخان مولانا قدرت‌الله، سرگودها، کتابت قرن ۱۲ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۲- کتابخان عبدالله پور و مولوی رمضان شوق، فیصل‌آباد، قرن ۱۲ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۳- کتابخان سالار جنگ، حیدرآباد دکن (هندوستان)، شمار ۳۱۹۱/۱۲۶، ۳ نسخه.

قرن ۱۲ ه‍ ق، شمار ۳۱۹۲/۱۲۷، ۳۱۹۳/۱۵، کتابت ۱۱۰۴ ه‍ ق.

۲۴- کتابخان مولوی وردک (مذهبی کتب خانه)، محل جنگی، بازار قصه‌خوانی، پیشاور (سر حد پاکستان)، کتابت ۱۲۰۲ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۵- کتابخان پیر حسام‌الدین راشدی، کراچی، کتابت قرن ۱۲ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۶- کتابخان کوچه کمانگران، گذر موئی دروازه، لاهور، شمار ۷۳۵۴، کتابت ۱۲۷۶ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۷- کتابخان معظم خان کتابفروشی، دیره اسماعیل خان (پاکستان)، قرن ۱۲ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۲۸- کتابخان شرق‌شناسی عمومی بانکی‌پور، کتابت تقریباً ۱۹۰۰ م، پتنه (هندوستان)، شمار ۱۳۷۵/۱۳۴۵، ۱ نسخه.

۲۹- کتابخان موز بریتانیا (بریتیش میوزیم، لندن)، شمار ۸۰۶/۱۹، قرن ۱۰ ه‍ ق ، ۱ نسخه.

۳۰- کتابخان سلیمانیه (قسمت وهبی افندی بغدادی)، ترکیه، استانبول، شمار ۲۲۲۱/۲، قرن ۱۱ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۳۱- کتابخانه یوسف آغا (قونیه)، شماره ۲/۱۴۲، ترکیه، ۱ نسخه.

۳۲- کتابخان جارالله (استانبول)، شماره ۱۰۲۷ (فهرست فؤاد سزگین)، ۱ نسخه.

۳۳- کتابخان شهید علی پاشا (استانبول)، به شمار ۱۲۳۱ (فهرست فؤاد سزگین)، ۱ نسخه.

۳۴- کتابخان قلیج علی پاشا (استانبول) (فهرست فؤاد سزگین)، ۱ نسخه.

۳۵- کتابخان رضا پاشا (استانبول)، (فهرست فؤاد سزگین)، ۱ نسخه.

۳۶- کتابخان استانبول اوینوریسته‌سی (ترکیه)، شمار ۱۲۸۲، قرن ۱۰ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۳۷- کتابخان مؤسس السن شرقیه، وزارت امور خارج روسیه، قرن ۹ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۳۸- کتابخان سمرقند، تاجیکستان (متعلق به: و. ل. و. یاتکین)، قرن ۹ ه‍ ق، ۱ نسخه.

۳۹- کتابخان رضا قلی خان هدایت، تهران (ایران)، (نسخ مورد استفاد علی قویم)، ۱ نسخه.

۴۰- کتابخان دانشگاه علیگره (هندوستان) (عطی خان محمد اسماعیل صاحب)، فهرست کتابخانه دانشگاه علیگره، ۲ نسخه.

شمار ۵۹، قرن ۱۲ ه‍ ق.

شمار ۱۱۶ قرن ۱۲ ه‍ ق.

۴۱- کتابخان ملی افغانستان، فهرست آقای بورکری فرانسوی، ۱ نسخه.

۴۲- کتابخان درگاه شریف گیلانی، اوج شریف گیلانی، شمار ۱۴۱، قرن ۱۱ ه‍ ق، ۱ نسخه.

چاپ‌های کشف المحجوب:

چاپ‌های کشف المحجوب به ترتیب تاریخ چاپ و نشر:

۱- مطبخ پنجابی، لاهور، حسب فرمایش میان الهی بخش، ۱۲۸۳ ه‍ ق/ ۱۸۷۴م.

۲- مطبع نامی گرامی حرمت‌مند سلیمانوف، سمرقند (ازبکستان)، به کوشش سید عبدالحمید نقی، ۱۳۳۰ ه‍ ق/۱۹۱۱م.

۳- چاپ محمد حسین فاضل دیوبندی، لاهور، ۱۹۳۱م.

۴- چاپ علی قویم، تهران (چاپ اول ۱۳۲۷ ه‍ ش)، چاپ دوم، لاهور، ۱۳۵۶ ه‍ ش/ ۱۳۹۸ ه‍ ق.

۵- چاپ احمد علی شاه، اسلامیه کالج، لاهور، ۱۳۴۲ ه‍ ق/۱۹۲۳م.

۶- چاپ لینگراد (روسیه)، به کوشش والنتین ژوکوفسکی، ۱۳۴۴ ه‍ ق/۱۹۲۶م.

۷- مطبع بهاول پریس، لاهور، به کوشش شیخ الهی بخش و محمد جلال‌الدین، تاریخ چاپ ندارد.

۸- نوای پرنترز، لاهور، به کوشش احمد ربّانی ابن مولوی محمد شفیع، ۱۹۶۸م.

۹- مطبع تاج بُک دپو، لاهور (کتاب درسی قرارداده شده)، ۱۹۷۰.

۱۰- سمن پیلیکنشز و مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، به کوشش دکتر محمد حسین تسبیحی (رها)، ۱۳۷۵ ه‍ ش/ ۱۹۹۶م.

۱۱- چاپ دکتر عابدی، تهران (از بهترین چاپ‌های کشف المحجوب)، ۱۳۸۰ ه‍ ش.

ترجمه‌های کشف المحجوب:

اول ـ اردو:

۱- ترجم میان طفیل احمد، اسلامیک پبلیکیشنز لیمتد، لاهور، تاکنون ۹ بار چاپ شده است.

۲- ظهیر المطلوب ترجم اردو کشف المحجوب: مترجم شاه ظهیرالدین احمد ظهیری، لاهور، ۱۲۴۳ ه‍ ق/۱۹۲۵م.

۳- ترجم مولانا شمس‌الهند ایزدی، لاهور، ۱۳۴۶ ه‍ ق/۱۹۲۷م.

۴- ترجم ابوالحسنات قادری، با مقدم حکیم محمد موسی امرتسری، لاهور.

دوم ـ ترجم عربی (ج ۱ و ۲) خانم دکتر اسعاد عبدالهادی قندیل، مطبع الاهرام التجاریّه القاهره (مصر)، ۱۳۹۴م.

سوم ـ ترجم ترکی، چاپ ۱۹۸۲م. استانبول (ترکیه).

چهارم ـ ترجم انگلیسی (رینالدنیکلسون)، ۱۹۰۳م.

پنجم ـ ترجم پنجابی، لاهور، محمد صابر، ۱۹۹۶م.

ششم ـ ترجم سندی (؟).

هفتم ـ ترجم پشتو (؟).

هشتم ـ ترجم روسی (؟)

کتاب‌شناسی مآخذ تحقیق:

برای تحقیق در کشف المحجوب و احوال و اثار شیخ امام هجویری (رح)

فارسی، عربی، اردو، انگلیسی، ترکی،

آب کوثر (اردو): شیخ محمد اکرام، چاپ فیروز سنر، لاهور، ۱۹۷۱م، ص ۷۶-۸۱.

آثار تاریخی کلات و سرخس (فارسی)، چاپ انجمن آثار ملی، تهران، ۱۳۴۴ ه‍ ش، ص ۲۶-۳۷ (خطاب مهدی بامداد).

آداب الحرب و الشجاعه (فارسی): فخر مدبّر مبارک شاه، تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران، ۱۳۴۶ ه‍ ش، ص ۴۳۹ (دربار شیخ قصوره الجردیزی).

آداب المریدین (فارسی): ضیاءالدین ابوالنجیب سهروردی، ترجمان، عمر بن محمد بن احمد شیرکان، به تصحیح نجیب مایل هروی، ص ۴۳۲، تهران، ۱۳۶۳ ه‍ ش.

آیین اکبری (فارسی): جلد سوم، چاپ منشی فول کشور، ۱۸۶۹م، ص ۳۷۸ (از کشف المحجوب و شیخ علی غزنوی و ۱۲ سلسل صوفیان یاد می‌کند).

احادیث مثنوی (فارسی و عربی): مرحوم استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ تهران، ۱۳۲۴ ه‍ ش (دربار حدیث قدسی، ص ۵۲ و ۷۸).

اخبار الاخیار فی اسرار الابرار (فارسی): شیخ عبدالحق محدث دهلوی، چاپ دهلی، ۱۳۰۹ ه‍ ق، ص ۶۰.

اخبار الحلّاج (عربی): تألیف علیّ بن انجب الساعی (متوفی ۶۷۴ ه‍ ق/۱۲۷۵م) (دربار حلّاج (حسین بن منصور).

اخبار الصّالحین (اردو): از سد یک تا سد ششم هجری قمری (شرح حال عرفا)، چاپ دوم (لاهور)، ص ۱۰۱ (دربار داتا گنج بخش).

اذکار ابرابر ترجم گلزار ابرابر (اردو): چاپ لاهور، ۱۳۲۶ ه‍ ق، ص ۲۵ (یاد شیخ ابوالحسن علی هجویری).

ارتباط کشف المحجوب با تذکره الاولیاء (فارسی): از محمد مهدی هاشمی عطار، (فهرست رساله‌های تحصیلی، ش ۱۲۷۲، سال ۱۳۵۳ ه‍ ق، انتشارات دانشگاه تهران).

اردو دایر معارف اسلامیه (اردو)، (ج ۹)، (خمسه ـ دهتورا)، ۱۳۹۲ ه‍ ق، ص ۹۱-۹۷ (داتا گنج بخش). (مقاله‌نویس: هاشمی فریدآبادی).

ارزش میراث صوفیه (فارسی): دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، چاپ تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۲ ه‍ ش (بسیار مطالب در صفحات مختلف)، ۲۷۰ص.

از پایر تا پاریس (فارسی): دکتر ابراهیم باستانی پاریزی، چاپ تهران، ۱۳۳۸ ه‍ ش، ص ۱۵۱-۱۵۴) (پلوداتا گنج بخش).

ارمغان علمی (مقالات اردو و فارسی و عربی و انگلیسی)، به کوشش دکتر سید عبدالله، چاپ لاهور، ۱۹۵۵م، ص ۵۱-۶۴) (مقال مرحوم استاد عبدالحیّ حبیبی افغانی).

استخراج مغول صریح، صفت و موصوف، حالت اضافه (فارسی):

از: خانم شمسی فره‌وشی (استفاده از کشف المحجوب هجویری) سال تحصیلی ۱۳۳۹-۱۳۴۰ ه‍ ش (فهرست رساله‌های تحصیلی شمار ۸۹۶/۴۰) چاپ دانشگاه تهران.

اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید (فارسی)، از: محمد بن منور بن ابی سعد بن ابی طاهر میهنی، به اهتمام: مرحوم استاد دکتر ذبیح‌الله صفا، چاپ تهران، ۱۳۳۲ ه‍ ش، ص ۴۱.

اشعار حلّاج (عربی و فارسی): گردآوری ماسینیون فرانسوی.

اطلس تاریخ ایران (فارسی) غزنویان (نقش شمار ۱۴). (مفید برای خط سیر و سفر استاد امام هجویری).

الاعلام (قاموس تراجم لأشهر الرّجال و النساء) (عربی) از: خیرالدّین الزرکلی، ج ۱۰ (هجویری).

افغانستان بعد از اسلام (فارسی)، از: عبدالحیّ حبیبی افغانی (دست نوشت).

اقبال در راه مولوی (فارسی): نگارش: دکتر سید محمد اکرم شاه (اکرام)، چاپ لاهور، ۱۳۴۹ ه‍ ش (اشاراتی دربار داتا گنج بخش).

اقتباسات آداب الحرب و الشجاعه (فارسی)، چاپ لاهور، ۱۹۳۸م، ص ۴۸.

انوار الاولیاء (اردو و فارسی)، از: سید رئیس احمد جعفری ندوی، چاپ لاهور، ۱۹۶۸م، ص ۳۹۱-۴۰۲ (داتا گنج بخش).

اوراد الاحباب و فصوص الآداب (فارسی) از: ابوالمفاخر یحیی باخزری، ج ۲ (فصوص الآداب)، به کوشش: ایرج افشار، چاپ تهران، ۱۳۴۵ ه‍ ش.

بحثی کوتاه پیرامون کشف المحجوب هجویری و اصطلاحات و عبارات آن (پایان نام درج لیسانس) ۱۳۴۷-۱۳۴۶ ه‍ ش از: اهل علی ایمانی، ۴۵ص، فهرست رساله‌های تحصیلی، ص ۱۸، شماره ۱۳۶/۵۷