پاورپوینت کامل صنعت پته‌دوزی در کرمان ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل صنعت پته‌دوزی در کرمان ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل صنعت پته‌دوزی در کرمان ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل صنعت پته‌دوزی در کرمان ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint :

تولید صنایع دستی خانگی در مقابل صنایع کارگاه‌ها و کارخانه‌‌‌ها از عصر گسترش صنعت مورد توجه قرار گرفت. هرچند این تقابل موجب برتری کمی صنایع ماشینی برصنایع دستی گردید لیکن، صنایع دستی به عنوان بازتاب و نماد فرهنگی کشورها، جایگاه خود را همچنان پرارج حفظ کرده‌اند. پته‌دوزی کرمان در این زمره است.

دکتر کیانوش کیانی هفت لنگ^۱

شیوا سیف‌الدینی^۲

چکیده:

تولید صنایع دستی خانگی در مقابل صنایع کارگاه‌ها و کارخانه‌‌‌ها از عصر گسترش صنعت مورد توجه قرار گرفت. هرچند این تقابل موجب برتری کمی صنایع ماشینی برصنایع دستی گردید لیکن، صنایع دستی به عنوان بازتاب و نماد فرهنگی کشورها، جایگاه خود را همچنان پرارج حفظ کرده‌اند. پته‌دوزی کرمان در این زمره است.

کلیدواژه ها:

پته، تاریخچه، طرح‌‌‌ها و نقش‌‌ها،کاربردها، صنایع دستی.

مقدمه:

نقش زنان در اقتصاد و معیشت خانواده، به زمانی باز می‌گردد که انسان‌‌‌، کشاورزی را (و به تبع آن سکونت یکجانشینی) را آموخت . این امر تحولی شگرف در انتقال نقش کشاورز به زن ایفا کرد. مردان به شکار می‌رفتند و زنان به امور تربیت فرند و کشاورزی و انتقال فرهنگ و آموخته‌‌‌‌های خویش می‌پرداختند. زنان برای یافتن دانه‌‌هاو ریشه‌‌‌ها و برگ‌‌‌‌های مناسب خوراک به دشت و دمن و کوه و صحرا می‌رفتند. در نتیجه، آنان در شناسایی گل و گیاه و ریشه‌‌‌‌‌هایی که در درمان امراض نیز به کار رفتند، تبحری ویژه می‌یافتند، امری که حتاً تا روزگار ما قابل تشخیص است. امروزه نیز در روستاها و مناطق عشایری، کمتر پیرزنی را می‌توان یافت که از خواص دارویی گیاهانی چون ریواس، خاکشیر، گل گاوزبان، ترنجبین، شیرخشت و… اطلاع نداشته باشد و آن را در درمان بیماری ها به کار نبرد.

بدین‌گونه اگر شکار به توانایی و چالاکی مردان و عواملی از این دست مربوط بود. کشت و زرع هم نیازمند تحمل و صبوری سالانه و گاه یک عمر آدمیان بود. از تاریخ کشت درختان دیرمحصول و (خشکبار) توسط انسان اطلاع زیادی در دست نیست، اما گمان بر این است، زمانی که انسان‌‌‌ در فقر غذایی به سر می‌برد و حتی تا این اواخر، گهگاه برخی می‌خواستند تا تعداد نانخورها ^۳را کم کنند. طبیعی است که فکر حال و تغذیه فعلی که آموخته پیشینیان بود، بیشتر آنها را به عمل وامی‌داشت تا آینده نامطمئن و نشاخته دور. به همین دلیل گفته‌اند که منشأ تشکیل شهرها و یکجانشینی گورستان‌‌‌‌های مردگانی بود که همواره مورد احترام بوده‌اند.

اینک اگر پیش‌فرض‌‌‌‌های گفته شده را مرور کنیم و به گفت جامعه‌شناسان را که مردگان بر ما حکومت می‌کنند، بپذیریم؛ از طرفی به نقش اجتماعی زنان در طول تاریخ (بدون وسوسه‌‌‌‌های فمنیستی و بزرگنمایی ها) دقت کنیم از سوی دیگر با تثبیت تمدن‌‌‌ها (حاصل رابطه متقابل ادراک اجتماعی با اقتصاد ، سیاست و تولید ) تولیدات مادی و معنوی ر و به فزونی نهاد. مراکز تمدنی صادرکننده این تولیدات بودند. در نظریه اشاعه فرهنگی به این امرتوجه شده است.فرایند تجارت نام تولیدات منطقه و ویژگی‌‌‌‌های آن را نیز به همراه داشت و گاه اهداف کارکردی آنها را نیز در نام‌‌‌ها و اماکن می‌یابیم ؛از جمله راه ابریشم برای تجارت ابریشم از شرق به غرب که طی این مسافت و ابزارها و تکنیک‌‌‌‌های محافظت و امنیت راه‌‌‌ها در آن زمان واقعاً عجیب به نظر می‌رسد و یا سرزمین طلا که چارلی چاپلین در فیلم «جویندگان طلا» به درستی به کالبدشکافی آن در عصر تجارت پرداخته است.

به این صورت تولید وارد عرصه بازار شد. صنایع خانگی و دستی به صنایع کارگاهی تبدیل شدند و معجزه‌ای که در این میان اتفاق افتاد رقابت بر سر تصاحب بازار و کیفیت بود. به این صورت اگر هنرهای دستی را به طور اعم برای کمک به اقتصاد خانواده تعریف کنیم و ضمن آن به نقش زنان در حفظ این هنرهای ظریف پی ببریم، نوعی فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری پنهان را نیر در لابلای آن خواهیم یافت. چنانکه در تحلیل محتوای طرح‌‌‌ها و رنگ‌‌ها،چگونگی انتخاب و علت قیمت‌گذاری در مورد پته سفید و سایر رنگ‌‌ها،مواد اولیه به کار رفته (که گاه از غرب (زنجان)، با طی مسافت به شرق ایران (کرمان) برای رنگرزی، همه و همه تعامل‌‌‌‌ میان فرهنگی را موجب می‌شده است. یادگیری‌‌‌ها و انتقال فرهنگ میسر می‌شد و از همین روی منطقه‌ای را به نام تولیداتش می‌شناخته‌اند. گفته می‌شود که زنان زرتشتی کرمان حق گریستن در ملأ عام برای جوان از دست ر فته یا همسر کشته شده‌شان در جنگ‌‌‌ها را نداشته‌اند، بلکه آنان را احترام نهاده، یادبودی از طبیعت به وام می‌گرفتند تا بغض‌‌‌‌های در گلو مانده خود را در انظار به شکل سروی ترسیم کنند که با قامتی استوار ایستاده است. نمادی که همواره سبز است و میوه‌ خوردنی ندارد؛ بلکه نشانه آزادگی و آزادمردی است و هنگامی که بغض می‌ترکد از مظلومیت آن «بته جقه ای» پدید می‌آید که در قالیها، گلیم‌‌ها،البسه و حتی ابزارآلات تزئینی به خوبی قابل رؤیت است.

تاریخچ پته:

از دیدگاه فروشندگان و دوزندگان: وقتی از تنی چند از فروشندگان و دوزندگان پته سؤال شد که از تاریخچه و پیشینه هنر پته‌دوزی چه می‌دانند، عمدتاً جوابی تقریباً مشابه دادند:

” تاریخ کرمان با مقاومت در برابر تهاجم بیگانگان رقم خورده است، اما زنان و مردان این سرزمین ضمین درگیری با مهاجمان و مارزه با طبیعت سرسخت زندگیشان لحظه‌ای از نوآوری برکنار نماندند. دامن پاک و بی‌آلایش هنر را رها نکرده و در زمینه صنایع دستی شهرتی جهانی دارند. پت آن نیز نمود عینی و روشن دست‌‌‌‌‌هایی است که سال‌‌‌ها نقش عشق بر پیرهن زربفت هستی زده اند. این هنر ، پیشینه مشخصی ندارد و هریک از پژوهشگران پیدایی آن را به دورانی از تاریخ نسبت می‌دهند.

در دوران صفویه در کرمان رایج بوده و به اوج خود رسیده است . عده‌ای در پاسخ این هنر را مختص به زمان نادرشاه افشار دانسته‌اند. هرچند معقتد بودند که خیلی قبل پته در کرمان رواج داشته است.”

در شناسایی طرح‌‌‌ها و نقش‌‌‌ها و منبع الهام آنها، پاسخ‌‌‌ها عموماً چنین بود:

نمی‌دانستند و در چیستی آن هم نیندشیده بودند. زرتشتیان کرمان در مورد طرح بته جقه، اصل آن را درخت سرو دانسته‌اند و طرح ترنج را همان میوه‌ای می دانند که زرتشتیان روز عید نوروز در سفره هفت سین استفاده می‌کنند.

ـ در مورد نماد و سمبل هریک از طرح ها:( پاسخ به این سؤال تولیدکننده، فروشنده، خریدار)

اغلب ریشه این طرح را نمی‌دانستند و فقط یکی از استادان دانشکده هنر کرمان در مورد بعضی از طرح‌‌‌ها مانند بته جقه که نمادش درخت سرو است و بته زنبقی و معتقد بود به نوعی می‌تواند همان گل لوتوس یا نیلوفر باشد، در مورد دیگر طرح‌‌ها،اغلب اطلاع چندانی نداشتند. (طرح بته جقه را زرتشتیان سمبل اندوه خود می‌دانستند که نمادی از سرو خمید می‌باشد).

از لحاظ قدمت و سابقه پته قدیمی‌تر است یا قالی کرمان؟

همگی معقتد بودند پته از زمان‌‌‌‌های بسار دور قبل از پیدایش قالی بوده است.

ـ در مورد مرغوبیت پته (از لحاظ رنگ، دوخت و سایر موارد):

ـ پته مرغوب دارای رنگ سفید و نقش پر یعنی محراب و ترنج با نخ ظریف و با سوزن‌‌‌‌های بسیار زیاد و متوالی و کوتاه می‌باشد.

ـ مصارف و کاربردهای پته در گذشته و حال:

در قدیم، برای جهیزیه دختران همچنین زمان بردن عروس به حمام از بقچه و سوزنی استفاده می‌کردند و لباس داماد را در بقچه می‌گذاشتند و طبقه اشراف برای بردن عروس به حمام از سوزنی استفاده می‌کردند و دیگر مصارف پته مانند پرده، چون کرمان سرزمینی خشک و کویری است و اختلاف درجه دمای شب و روز آن زیاد و شب‌‌‌‌های سرد دارد و در قدیم وسایل گرمازا مثل امروزه نبوده است، از پرده پته برای جلوگیری از سرما استفاده می‌کردند ولی امروزه بیشتر پته‌‌‌ها جنبه تزئینی دارند. مانند سوزنی که برای رومیزی، یا دیگر انواع پته که برای تزئین منزل استفاده می‌شود.

جنس شال (عریض) و نخ پته و رنگ‌‌‌‌های بکار رفته در پته:

جنس آن در قدیم از کرک بوده و اکنون از پشم است. در قدیم رنگ‌‌‌‌های گیاهی و امروزه از رنگ‌‌‌‌های شیمیایی استفاده می‌شود. ۵۰ سال است که رنگ شیمیایی در رنگرزی شال و نخ پته کاربرد دارد. چند رنگ اصلی در پته‌دوزی شامل سبز، سورمه‌ای، سفید، لاکی، نارنجی، لیموئی و به ندرت از رنگ مشکی استفاده می‌شود.

از دیدگاه مورخان داخلی:

مهدی بهشتی‌پور نویسند کتاب تاریخچه صنعت نساجی ایران با استناد به همین نکته زمان پیدایش نساجی و دوخت را هشت هزار سال پیش فرض کرده است.

در جلد اول دایرالمعارف فارسی نیز آمده است که تهمورث بعضی از چهارپایان و مرغان را اهلی کرد، باز وشاهین را برای شکار دست‌آموز ساخت و پشم کردن را از پشت میش و رشتن آن و جامه دوختن را بنیان نهاد. در کتاب تاریخ طبری، تألیف محمدبن جرید طبری، کرباس بافی، ابریشم بافی، رشتن نخ و بافتن پارچه‌‌‌‌های الوان و رودوزی‌‌‌ها به روزگار جمشیدشاه پیشدادی نسبت داده شده است. پذیرفتن فرضیه عمری هفت هزار ساله برای نساجی و دوخت، آن هم براساس روایات و افسانه‌‌‌‌های باستانی چیزی است که مورد تأیید اکثر محققین می‌باشد و در مورد آن اتفاق نظر دارند.

در حالیکه ارزیابی بازیافته‌‌‌‌های باستانی و تعیین طول عمر صنعت نساجی و دوخت براساس این بازیافته‌‌‌ها اظهارنظرهای متفاتی از سوی محققان متأخر عنوان شده به طور مثال گیرشمن صنعت نساجی در ایران را دارای قدمت بیشتر دانسته و نوشته: صنعت بافندگی و تهیه لباس و دوخت در ایران حدود ده هزار سال پیش از میلاد شروع شده، زیرا تهیه پوشاک دوخته و بافته از نخ‌‌‌‌های رشته شده، به شیوه‌ای که بر روی ظروف متعلق به حدود قرن هشتم قبل از میلاد نقش گرفته، گذشت هزاران سال را لازم دارد.

به فرض افسانه پنداشتن روایات و معتبر ندانستن اظهارنظر کارشناسان وسایلی که متعلق به حدود شش هزار سال قبل از میلاد است و در غار کمربند نزدیکی بهشهر به دست آمده، گواه خوبی است برای اینکه مردم آن زمان از فن تبدیل پشم به نخ اطلاع داشته و از این نخ‌‌‌ها در دوخت و دوزها استفاده می‌نمودند. (اسفندیار، ۱۳۷۹، ص ۳، ۴) گروهی از سوزن‌دوزی‌‌‌ها که نخ و سوزن به تنهایی در نقش‌آفرینی و تزئین روی آن مؤثر نبوده، بلکه محتاج به مواد تزئینی‌ دیگری می‌باشند، مانند پولک‌دوزی، سکه‌دوزی، یراق‌دوزی، مرواریددوزی، منجوق‌دوزی، سنگ‌دوزی، زغره‌دوزی، مرصع‌دوزی، و پیله‌دوزی در ایران سوزن‌دوزی‌‌‌‌های متنوعی رایج بوده که بعضی از آنها در اثر مرور زمان و بی‌توجهی به اشاعه و احیای این هنرها از بین رفته‌اند. در حال حاضر در ایران دست کم ۱۱۵ رشته سوزن‌دوزی رایج است و بعضی از این رشته‌‌‌ها در در بعضی مناطق ایران در حال زوال کامل می‌باشد.

از دیدگاه مورخان و سفرنامه نویسان خارجی:

شاردن در سفرنامه خود می‌نویسد:

«منسوجاتی که از کرک شتر تهیه می‌گردد و به ویژه در یزد و کرمان واقع در ایالت کرمان بافته می‌شود، ایرانیان پشت شتر را تفتیک و نیز کرک می‌نامند. کرک شتر بسیار لطیف و تقریباً مانند پشم سگ آبی کاملاً نرم و ظریف است. ولی تهیه منسوجات استوار و جسم از آن غیرممکن می‌باشد. در این ولایت منسوجات پشمی ارزان قیمت، پارچه‌‌‌‌های غلکی مخلوط از پشم و نخ ابریشم و پشم نیز به دست می‌آید در سرزمین مغان پارچه‌‌‌‌های پشمی ضخیم و کلفتی می‌بافند. که به درد اشخاص عادی و معمولی می‌خورد.» سرپرسی سایکس در سفرنامه خود شرح نسبتاً کاملی از منسوجات پشمی کرمان می‌دهد. از جمله در مورد شال کرمانی می‌نویسد:

شال کرمانی با کرک یا پشم بافته می‌شود و نقشه و طرح آن نیز مثل نقشه قالی ذهنی باف است این متاع از حیث ظرافت به قالی ترجیح دارد و اکثر به دست اطفال خردسال بافته می شود و اهالی کرمان به واسطه ذوق و شوق فوق‌العاده‌ای که دارند از این کار خسته و مریض و فرسوده نمی‌شوند. اوضاع شال بافی از موقع مأموریت «سرفردریک گلد اسمیت» که نقشه رقت‌آوری از طرز تهیه این متاع کشیده، اندکی رو به بهبودی نهاده است. شال‌‌‌‌های کرمان دارای اشکال و نقوش مختلف و بهتر از همه آنها نقش گل و بوته است. که از طرف حکام به عنوان خلعت برای اشخاص فرستاده می‌شود. شال‌‌‌‌های سفید حاج خلیل خانی «که معمولاً به استانبول حمل می‌گردد و در آنجا یا مردها به کمر می‌بندند و یا زن‌‌‌ها به جای زینت لباس خود به کار می‌برند. نوع دیگر از منسوجات کرمان که بیشتر جنبه هنری دارد پته (فته) دوزی است که زنان سابقاً بر روی شال‌‌‌‌های ساده و پشمی و در حال حاضر بر روی عریض (عریض پارچه‌ای است دستباف پشمی و نسبتاً ضخیم است.) با نخ پشمی سوزن می‌زنند و نقش می‌آفرینند» چند نفری در کرمان به این کار مشغولند و در رقابت با پارچه‌‌‌‌های کارخانه‌ای در حال از میان رفتن است.

ارنست اورسل که در سال ۱۸۸۲ میلادی به ایران مسافرت کرده در سفرنامه خود می‌نویسد: برای دیدن سیمای واقعی و قدیمی تهران به محله آرام و خلوت بازار رفتم در بازارچه بزازان شال‌هایی که به تقلید از روی شال‌‌‌‌های کشمیر با پشم شتر در کرمان می‌بافند. در کنار پارچه‌‌‌‌های زری‌‌‌‌‌دوزی شده اصفهان آویزان بود.

تفاوت بین شال کرمان با شال کشمیری به جز مرغوبیت بافت شال کشمیر مسئله نقش و نگار آنها است. در شال‌‌‌‌های کشمیری بته جقه‌ای به صورت تک تک بافته می‌شده در حالیکه در شال‌‌‌‌های کرمان بته‌‌‌‌های جقه‌ای به وسیله شاخه‌‌‌ها و گلی به یکدیگر متصل‌اند. نوع دیگری شال در یزد و کرمان می‌بافتند که تار و پود و یا تار آنها از نخ بوده و البته از جهت دوام و زیبایی رنگ‌آمیزی به پایه شال‌‌‌‌های پشمی نمی‌رسیده است. به شال‌‌‌‌های ساده در کرمان سلسله می‌گفتند و زنان با سوزن و نخ پشمی نقش‌‌‌‌های مطلوب بر روی آن بوجود می‌آوردند.

مراکز فروش:

این هنر به وسیله زنان و دختران و به صورت خانگی انجام می‌گیرد وآنان در کلیه محلات کرمان پراکنده می‌باشند . بیشتر پته فروشی‌‌‌ها در بافت قدیمی شهر کرمان هستند، تعیین تعداد دقیق آنها میسر نیست، ولی طبق اظهار واسطه‌‌‌‌های خرید و فروشندگان محصولات و بررسی‌‌‌‌‌هایی که در سال ۱۳۶۰ به عمل آمده، جمعیت کل پته دوزان استان کرمان را حدود ۵۰۰۰ نفر تخمین زده‌اند که در شهرهای کرمان، رفسنجان، سیرجان، زرند، راوند، بردسیر، زنگی‌آباد، اختیارآباد، حجت‌آباد و روستاهای توابع بخش زرند به صورت پراکنده مشغول به کار هستند.

مراحل تهیه پته (مراحل کارگاهی ـ مراحل خانگی) ^۴

۱ـ مواد اولیه

الف) کرک یا پشم: در ‌ گذشته، (حدود پنجاه سال پیش )نخ لازم جهت بافت زمینه کار پته که آن را عریض می‌گویند از ریسیدن کرک نیز تهیه می‌شده است. امروزه پشم جایگزین آن شده و نخ‌‌‌‌های پشمی نیز از کشورهای کره، ژاپن، استرالیا وارد و در اختیار بافنده‌‌‌ها قرار می‌گیرد.

ب) عریض: پارچه پشمی ضخیمی که مراحل دوخت پته روی آن انجام می‌پذیرد که در گذشته برای دوخت دامن، کت و پالتوهای زنانه نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت که به وسیله دستگاه‌‌‌‌های بافندگی دستی به رنگ های، سفید و زرد و قرمز تولید می‌شود. (اسفندیار، ۱۳۷۹، ص۱۰۰)

عریض در نقاط مختلف کرمان، به نام شال پته، شال زمینه یا پارچه زمینه نیز معروف است. در قدیم عریض را به وسیله ماشین‌‌‌‌های دستی و ابتدایی به نام ماشین‌‌‌‌های «دوپاباف» و «چهارپاباف» تهیه می‌کردند.

امروزه این ماشین‌‌‌ها جای خود را به ماشین‌‌‌‌های مجهز داده‌اند و به ندرت در بعضی از روستاهای کرمان از ماشین‌‌‌‌های چهارپاباف برای بافت «ترمه» استفاده می‌شود.

ج) ریس:

عبارت است از نخ‌‌‌‌های پشمی و کرکی که جهت دوخت خریداری می‌شوند. تهیه این ریس‌‌‌ها در گذشته به وسیله چرخ پشم ریسی که در اصطلاح عامیانه به «چرخو» معروف بود، انجام می‌شد.

هم اکنون عمل بافت این ریس‌‌‌ها در شهرهای اصفهان، یزد، و تهران انجام می‌گیرد و به صورت دوک‌‌‌‌های بزرگ به رنگ سفید به کرمان ارسال می‌شود. در کرمان این ریس‌‌‌ها در کارگاه به وسیله دستگاهی که کلاف پیچ نام دارد به صورت کلاف درآمده و برای رنگرزی آماده می‌شوند. ریس‌‌‌ها در رنگ‌‌‌‌های مختلف به بازار فروش عرضه می‌شوند که اهم آنها عبارتند از: عنابی، مشکی، سبز روشن و تیره، قرمز، آبی تیره (سرمه‌ای).

در قدیم بیشت