پاورپوینت کامل دور سنجی و خوانش دستگاههای اسمی زبان ایلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دور سنجی و خوانش دستگاههای اسمی زبان ایلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دور سنجی و خوانش دستگاههای اسمی زبان ایلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل دور سنجی و خوانش دستگاههای اسمی زبان ایلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

شواهد نشان می دهد در دوره باستان روشهای پیشرفته آموزش زبان وجود داشته است که بواسطه این روشها ، یادگیری زبانهای اول و دوم و زبانهای بعدی به آسانی صورت میگرفته است به نوعی دیگر میتوان گفت که پیشینیان زبان را کنترل کرده بودند و آن را بدانگونه که خواستشان بود تاب داده بودند و اگر غیر این بود یادگیری همزمان زبانهایی همچون زبان ایلامی ، اوستا ، پارسی باستان ، سانسکریت ، یونانی و غیره برای پیشینیان و بخصوص کاتبان امری دشوار ، مستلزم سالیان سال وقت ، و در برخی مواقع با در نظر گرفتن سیستم نرم افزاری و سخت افزاری دوره باستان امری محال بوده است. اما در دوره باستان روشها و پروسه های آم

شواهد نشان می دهد در دوره باستان روشهای پیشرفته آموزش زبان وجود داشته است که بواسطه این روشها ، یادگیری زبانهای اول و دوم و زبانهای بعدی به آسانی صورت میگرفته است به نوعی دیگر میتوان گفت که پیشینیان زبان را کنترل کرده بودند و آن را بدانگونه که خواستشان بود تاب داده بودند و اگر غیر این بود یادگیری همزمان زبانهایی همچون زبان ایلامی ، اوستا ، پارسی باستان ، سانسکریت ، یونانی و غیره برای پیشینیان و بخصوص کاتبان امری دشوار ، مستلزم سالیان سال وقت ، و در برخی مواقع با در نظر گرفتن سیستم نرم افزاری و سخت افزاری دوره باستان امری محال بوده است. اما در دوره باستان روشها و پروسه های آموزشی وجود داشته است که امر یادگیری و آموزش زبانهای دوم و زبانهای بعدی را برای زبان آموزان تسهیل کرده است.

یکی از روشهای کنترل زبان ، تخمین و برآورد امکانات آوایی یک زبان است با یک دور سنجی دقیق میتوان آرایش واجی و واکه ای یک زبان را به دست آورد و به عبارتی دیگر ؛ روشهایی وجود دارد که بوسیله این روشها میتوان شمارش دقیق هم نشینی واجها یا آرایش هجایی یک زبان را بدست آورد. همه زبانها از ساختار هجایی مشخص و از الگوهای تعریف شده ای بهره برده اند و به این نکته تاکید میگردد که دست یابی به این ساختارهای هجایی خود امر یادگیری زبان برای پیشینان را تسهیل کرده است.

در دوره باستان یک زبان آموز علاوه بر یادگیری زبان ، آرایش هجایی زبان خود و سایر زبانها را یاد میگرفت که این آرایشهای هجایی چنین قابلیت آوایی را دارا بودند که به آرایش هجایی دیگر زبانها تبدیل گردد یعنی در سپیده دم پیدایش زبان ، سیستم ترجمه واژه به واژه و جمله به جمله وجود نداشته است و کاربران یک زبان برای دریافت معانی و مفاهیم سایر زبانها الفباها و هجاهای دیگر زبانها را با تکنیک ها و شیوه های زبانی که ؛ در اینجا مبناهای زبانی نامیده میشود به الفباها و هجاهای زبان خود تبدیل یا ترجمه می کرده اند و با این شیوه آموزشی سایر زبانها را یاد میگرفتند.

در کل مبناهای زبانی قابل قیاس با مبناهای ریاضی دودویی ، هشت هشتی ، ده دهی ، دوازده دهی ، شانزده دهی و شصت شصتی هستند با این تفاوت که بافت و ساختار زبان منحصر به فرد است و زبان در حول محورهایی به نام دوایر زبانی ـ و در میان دوایری که در داخل هم تنیده شده است ـ ساخته میشوند. در این مقوله هدف نشان دادن ارتباط مبناهای ریاضی با مبناهای زبان نیست بلکه در اینجا سعی بر این است که نحوه واج آرایی ، شیوه همنشینی آواها و ارتباط منطقی هجاهای زبان ایلامی به تصویر کشیده شود. بافت آوایی زبان ایلامی همانند با ساختار آوایی سایر زبانهای هم عصر خود نبوده است لذا برخی از دانشمندان از این زبان به عنوان زبان منفرد نام برده اند. روشن است که با این تعریف برخی از خصوصیات آوایی این زبان منطبق با یافته های زبانشناسی تاریخی و زبانشناسی همگانی نخواهد بود.

دبیره میخی ایلامی، دبیره‌ای است که از ۲۵۰۰ پ.م. تا ۳۳۱ میلادی به کار می‌رفته‌ است در سال ۱۹۱۱ اف اچ . ویسباخ ۱۱۳ علامت ایلامی قدیم را بر شمرد بعدها بوسیله ج . ج کامرون و آر. تی هالوک ۱۰ علامت دیگر شناسایی شد. و تنها راه و مبنای متقن برای شناسایی زبان ایلامی کتیبه های هخامنشیان است در این مقوله شیوه آرایش هجایی و روش همنشینی واکه ها و واجهای زبان ایلامی < با ذکر نمونه هایی از کتیبه های پارسی باستان > مورد برسی قرار میگیرد :

۱. همنشینی واجها در زبان ایلامی : با اینکه در زبان ایلامی نشانه های آوایی بسیار زیاد بوده اند اما همخوانهای زبان ایلامی که با الفبای لاتین معادل سازی شده اند با ۱۷ واج <

m , p , b , t , d , š , s , z , h , l , n , r , k , g , q , y , w

> و هچنین با چهار واکه <

α

, e , i , u

> نگارش شده اند برای گسترش نشانه های آوایی یک زبان چندین دلایل زبانی وجود دارد یکی از این دلایل ، تفکیک ساختار های اسمی یک زبان است مثلا در زبان ایلامی بوسیله نشانه آوایی آکوت ، واژه های

ur

α

< اهورا ،

α

hur

α

> و نیز

úr

α

< جو > از همدیگر تفکیک شده اند [

۳ . Hintz & koch : II. 1244

].

اساسآ حروف الفبای سازنده با نشانه های آوایی تفکیک کننده

Diakritika

تفاوت اساسی دارد. مثلا در زبان یونان باستان ۲۴ حرف الفبا وجود دارد اما در همین زبان تعدادی

Diakritika

وجود دارد که بر روی واکه ها و برخی از واجها ـ برای تفکیک نشانه های آوایی ـ بکار رفته است که با این احتساب شمار نشانه های آوایی در زبان یونانی سه رقمی میگردد. روشن است که زبان ایلامی نیز از این خصیصه های آوایی برای تفکیک دستگاههای اسمی خود سود جسته است. از دیگر دلایل افزایش نشانه های زبان ایلامی میتوان به وجود گویشهای مختلف در زبان ایلامی اشاره کرد. چنانکه در زبان ایلامی ، واژه اردشیر با نگارش متفاوت

ir-t

α

k-š-š-š

ـ؛

ir-t

-ik-š-š-š

ـ؛

ir-d

α

-ik-š-iš-š

نگاشته شده است [

۳. Hintz & koch : II. 782

]. که هر کدام از گویشها برای تفکیک ماده های اسمی

Diakritika

بکار برده اند.

ذکر این نکته ضروریست که کم کاربردترین واج در زبان ایلامی واجهای

y , w

بوده اند. شواهد نشان میدهد که این دو واج در زبان ایلامی واج اصلی نیستند چرا که این دو واج در زبان ایلامی متقدم ، فرم نگارش دیگری نیز داشته اند چنانکه در زبان ایلامی نو واج

Y

همیشه با خوشه آوایی

y

α

و در ایلامی قدیم با ترکیب واکه ای نیز نگاشته شده است مثلا واژه

y

α

–

α

–

α

در ایلامی قدیم بصورت

e-e-e

ـ؛ و واژه

y

α

–

α

-t

α

-p

α

-d

α

بصورت

α

–

α

-t

α

-p

α

-d

α

نیز نوشته شده است [

۳. Hintz & koch : II. 1260- 1262

]. حتی واژه ای که در زبان ایلامی متاخر بصورت

y

α

-u-n

α

یونان ـ؛ نوشته شده است این واژه در خود زبان یونانی با ترکیب واکه ای و بصورت

ωνες

ایونس ـ؛

o

νες

ایائونس ـ؛ و با خوشه آغازی واکه ای نگاشته شده است [

۱ . Frisk : I . 748 / 3 . Hintz & koch : II . 1265

].

همچنین در زبان ایلامی واج

w

که واج کم کاربردی محسوب میشود در پاره ای از شرایط ، خود با واج جانشین دیگری نیز نگاشته شده است مثلا در زبان ایلامی بجای خوشه

wi

خوشه آوایی

pi

نیز بکار رفته است چنانکه واژه های ایلامی

wα(pi)-gu-un.KI

ـ؛ و

we(pi)-il-bi-ti

با هر دو خوشه آوایی نگارش شده اند [

۳. Hintz & Koch : II. 1259

]. یعنی در زبان ایلامی نو و متاخر تحول آوایی صورت گرفته است و بجای خوشه آوایی

wi

w

α

,

خوشه

های آوایی

pi

،

p

α

نیز بکار رفته است. فقط به این نکته تاکید میگردد که شمار واجهای سازنده در زبان ایلامی پانزده واج بوده است.

نکته قابل ذکر اینست که ؛ با توجه به همین تعداد همخوان < 15 همخوان > ، در زبان ایلامی دست کم صدها واژه که دلالت بر نام ماههای سال دارد ثبت شده است مثلا نام ماه اول در زبان ایلامی بصورت

nu-š-αn.lg

ـ؛

hα-du-gi-nα

ـ؛

hα-du-k

n-nα-iš

ـ؛

hα-du-k

n-nu-yα

ـ؛

hα-du-qα-nα-iš

< با املای متفاوت زیاد > ـ؛

zí-ik-l

α

ـ؛

d.zik-li

وغیره نگاشته شده است [

۳ . Hintz & koch : I . 586- 587-, II . 1012- 1290

]. دلیل تعدد نام ماهها در زبان ایلامی مدخل و ورودی واجها است چنانکه در نمودار پایین تر نشان داده خواهد شد هر زبانی بر اساس توانایی های آوایی خود واجها را دسته بندی میکند که هر کدام از این دسته بندی ها در اینجا دستگاه اسمی نامیده میشوند. در زبان ایلامی همزمان دستگاههای اسمی متعددی برای ساخت واژه وجود داشته است بدین دلیل در این زبان برای نام یک ماه ، دهها فرم آوایی وجود داشته است و هر کدام از این فرمهای آوایی با گردش واکه ای و واجی در دستگاه اسمی متفاوتی ساخته شده اند.

اساسا هجاها از یک واج و یا دو واج تشکیل میشوند که در این مقوله و در دستگاههای اسمی ، یکی از واجها واج اصلی یا اورجینال و واج دوم فرعی یا آلترناتیو نامیده میشوند < زمانیکه هجا یک واج داشته باشد همان واج اصلی است > . باید در نظر داشت در زبانی همانند زبان ایلامی تنها ۱۷ واج و ۴ واکه وجود داشته است و این تعداد آواها برای روند واژه سازی و برای بیان تمامی مفاهیم طبیعی کافی نیست و زمانیکه در زبان ایلامی و یا هر زبانی دیگر واجها به گردش در میآیند بنا به بافت زبانی ، شکل هجاها یکسان میگردد لذا برای گسترش مفاهیم تغییراتی بر روی برخی از واجها صورت میگیرد تا مفاهیم از یکدیگر تفکیک گردد. یک زبان قادر است واجها و واکه های بیشتر و نشانه های آوایی کمتری بکار ببرد اما در این حالت یادگیری زبان ، دریافت زبان ، سرعت انتقال مفاهیم زبانی و غیره کند خواهد شد. اما هر چقدر آواهای زبان کمتر باشد یادگیری و سرعت انتقال زبانی بیشتر خواهد شد اما در اینصورت

Diakritika

و نشانه های آوایی یک زبان بیشتر خواهد شد تا ساختار آوایی و معنایی واژگان را از همدیگر جدا کنند.

اما چرا در یک زبان واجها در جایگاه اصلی یا اورجینال و یا در جایگاه فرعی یا آلترناتیو قرار میگرند ؟ روش شناسایی هجا در مغز با گردش واج صورت میگیرد زمانیکه واجها در دستگاههای اسمی هر زبانی به گردش در میآیند و یا به عبارتی صرف میشوند شکل بسیاری از هجاها یکسان میگردد که در این حالت به واسطه واج اصلی یا اورجینال و نیز فرعی یا آلترناتیو هجاهای همسان از همدیگر تمییز داده شده و تفکیک میگردند. مثلا واج

š

در آغازین واژه ایلامی

šu-š-

α

n

واج اصلی محسوب میشود چرا که برای تمییز دادن این واج ، در پارسی باستان شکل نوشتاری آن تغییر کرده و بصورت

çš

نوشته شده است [

۴ . kent : 188

]. در حالیکه در واژه

mi-iš-š

واج

š

میانی ، واج اصلی و اورجینال است این نکته در ساختار آوایی واژه همسان که ؛ در زبان پارسی باستان بکار رفته است بخوبی مشخص و نمایان میگردد. این واج در زبان پارسی باستان ـ برای تاکید و برای نشان دادن دستگاه اسمی این هجا ـ تغییر کرده است و واج ثانوی این واژه بصورت

Mi

θ

-r

α

نوشته شده است [

۴ . Kent : 203

] و این خود نشان میدهد که هجای ها

çš

و

h

α

mi-çiy

α

[

۴ . kent : 213

] در یک دستگاه اسمی ساخته شده اند و یا هر دو هجای این زبان از یک مدخل وارد زبان شده اند اما واژه

Mi

θ

-r

α

در دستگاه اسمی دیگری ساخته شده است.

مشخصا مداخل دستگاههای اسمی را میتوان بوسیله واجهای شامل طبقه بندی کرد مثلا در زبان ایلامی علاوه بر واژه

mi-iš-š

که دلالت بر

Mi

θ

r

α

دارد همچنین بخش اول واژه ایلامی

mi-tur-r

α

-b

α

-nu–iš

در ایران باستان بصورت

mi

θ

r

α

-b

nu

بازسازی شده است [

۵ . Mayer.hof : 207

] یعنی واج

š

,

t

با همدیگر زوج و شامل حساب شده اند همچنین واژه پارسی باستان

Art

α

xš

α

ç

α

در زبان ایلامی با دو واج

, d

t

و بصورت

ir-t

α

k-š-š-š

ـ؛

ir-d

α

-ik-š-iš-š

نوشته شده است [

۳ . Hintz & Kock : II . 782 / 4 . Kent : 171

]. بدین ترتیب واجهای

š

, d ,

t

واج شامل محسوب میشوند.

در نمودار زیر روش همنشینی واجهای شامل و شکل گردش واجها نمایش داده میشود < بنا به دلایلی که در صفحه دوم ذکر شد واجهای

y , w

مشمول دسته بندی واجهای شامل قرار نمیگیرند > البته روش دسته بندی واجهای شامل ـ بخاطر وجود گویشها ـ میتواند متغییر باشد اما این نمودار کل امکانات واجی و روش همنشینی آنها در زبان ایلامی را نشان میدهد و هر تغییری در نحوه چینش واجهای شامل ، مانع صرف کامل واجها نیست چون در هر صورت یکایک واجها با همدیگر همنشین خواهند شد. و الزاما این نکته باید یادآوری گردد که این نمودار نشان دهنده امکانات واجی زبان ایلامی است و با افزایش واج < مثلا با خوانش کتیبه هایی که جدیدا از زبان ایلامی بدست آمده است > کیفیت کار عوض نخواهد شد و تنها کمیت کار تغییر کرده و شکل ترسیم نمودار دگرگون گشته و واجهای همنشین شده در نمودار بیشتر میگردد. در واقع نمودار زیر امکان بالقوه واج آرایی یا روش همنشینی واجها با یکدیگر ـ با توجه به واجهای موجود زبان ایلامی ـ است :

رنگ قرمز نشان دهنده واجهای

Original

اورجینال و اصلی ، و رنگ سبز نشان دهنده واجهای

Alternative

و واج جایگزین هستند.

در نموار فوق هر یک از

Category

کاتاگوری ها مدخلی برای ورود به فونتیک زبان ایلامی محسوب میشوند و این نمودار خود نشان دهنده کل امکان آوایی و همنشینی واجهای بدست آمده زبان ایلامی است. الزاما به این نکته تاکید میگردد که بخاطر کنتاکت و همسانی آوایی و نیز سایر ملاحظات زبانی ، احتمال تغییر در نوع واجهای کاربردی نیز وجود داشته است. همچنین با افزایش واج ، نمودار زبانی گسترش و با کاهش واج نمودار زبانی کاهش پیدا خواهد کرد. زبان ایلامی تنها ۱۵ واج اصلی داشته است اگر در زبان ایلامی ، یکی از گویشهای این زبان ، اصول واژه سازی را از مدخل ، ورودی و یا کاتاگوری

Cat. I

+

Cat. I

شروع کرده باشد گویش دیگر این زبان مجبور است که واژه سازی خود را از مدخل

Cat. II

+

Cat. I

شروع کند تا تشابه آوایی با سایر گویشها نداشته باشد < مثلا هنگام ساخت نام خدایان > بدین جهت در زبان ایلامی بالقوه ۲۵ مدخل وجود داشته است اما مشخصا ۵

Category

مدخل و ورودی اصلی برای گویشهای زبان ایلامی محسوب میشوند. یعنی بالقوه در زبان ایلامی ، پنج گویش و زبان اصلی وجود داشته داشت.

اساسا در زبان ایلامی نام ماههای سال ، شمارش اعداد و غیره هر کدام برای خود مداخلی داشته اند برای مثال یکی از گویشهای زبان ایلامی ، از مدخل و ورودی <

Cat. IV + Cat. III

> برای ماه اول استفاده کرده است بدین سبب در زبان ایلامی نام ماه نخست بصورت

hα-du-

k

n-nα-iš

ـ؛ نوشته شده است. همچنین با گردش واجی نام ماه یکم در ورودی و

Category

کاتاگوری <

Cat. IV + Cat. V

> بصورت

zí-ik-lí

ـ؛ نوشته شده است که خود نشان از تغییر گویش در زبان ایلامی را دارد. واجهای آغازین و واج ثانوی در همه زبانها نقش تعیین کننده ای دارند در مداخل زبان ایلامی واج دوم واژه

h

α

-du-k

n-n

α

-iš

با واج

t

و بصورت

h

α

]-tu-k

n-nu-y[

α

]iš

[

نگاشته شده است [

۳ .Hintz & koch: I . 587

] که در این هجا ، واج ثانوی خود واج اصلی بوده و واج شامل برای این فرم آوایی و نام این ماه محسوب میشود.

زبان ایلامی در ساخت آوایی خود خیلی ساده بوده است اما مشکل بزرگ این زبان کنتاکت آوایی واجهای این زبان است. مثلا بر اثر گردش واجها ، آرایش واجی کلاس

B

و کاتاگوری <

Cat. IV + Cat. II

> با آرایش واجی کلاس

D

و کاتگوری <

Cat. II + Cat. IV

> با هم کنتاکت آوایی پیدا کرده و آرایش واجی یکسانی پیدا کرده اند. و این بدان معناست که هر کدام از واجها در هم نشینی با سایر واجها ، دو بار با هم کنتاکت آوایی پیدا کرده و آرایش واجی یکسانی پیدا میکنند مشخصا بین

h

α

l-t

α

m _۶ -iš

و نیز

h

α

l-t

α

m _۵ -ti

فرقی است [

۳. Hintz & Koch : I . 609

] و هر کدم از این هجاها و آرایش واجی از مداخل مختلفی وارد زبان ایلامی شده اند < در نمودار فوق 25 کاتاگوری وجود دارد احتمالا در روش محاسبه ایلامیان

h

α

l-t

α

m _۵ -iš

از کاتاگوری شماره ۵

h

α

l-t

α

m _۶ -ti

و از شماره ۶ وارد زبان ایلامی شده اند یعنی روش محاسبه نیز می تواند متنوع باشد > در زبان ایلامی بیشتر دستگاههای اسمی و کاتاگوریها با همدیگر کنتاکت آوایی پیدا کرده اند.

امکان هم نشینی واجها در یک زبان بسیار محدود است و یک زبان مجبور است برای گسترش دامنه واژه سازی خود و برای ساخت واژگان بیشتر ، از مداخل های متفاوتی وارد زبان گردد در زبان ایلامی پنج مدخل وجود داشته است و این امکان آوایی برای زبان ایلامی وجود داشته است که این زبان برای گسترش و ذخیره واژگانی خود ـ به کمک واکه ها و با تغییر آرایش هجایی ـ دست کم از پنج مدخل متفاوت وارد زبان و سیستم صرف واجها گردد. که این باعث شده آریشهای هجایی زبان ایلامی با همدیگر کنتاکت آوایی پیدا کرده و شکل آوایی همسانی پیدا کنند کرده که همین امر در یک زبان خود باعث ازدیاد نشانه آوایی

Diakritika

یا نشانه های تفکیک میگردد که تا بدین بوسیله دستگاههای اسمی از تفکیک گردند.بدین دلیل زبان ایلامی از

Diakritika

زیادی < 123نشانه آوایی > بهره برده است تا دستگاهای اسمی این زبان از همدیگر تفکیک و جدا گردند این نکته در مقایسه با واژه های پارسی باستان بخوبی روشن میگردد.

برای مثلا واج

š

واژه های ایلامی

s

i-iš-š-

α

n-t

α

k-m

α

ـ؛

šu-š-

α

n

ـ؛ در پارسی باستان متفاوت و بصورت

Ciç

α

n

t

α

xm

α

ـ؛

çš

نگاشته شده است[

۴. Kent : 184- 188

]. نشانه گذاری بر زیر واج آغازین ç در واژه

çš

< که هر دو واج این واژ در زبان ایلامی با واج

š

نوشته شده است > خود نشانگر این است که این واج ، واج اصلی و ارجینال است در حالیکه در واژه

Ciç

α

n

t

α

xm

α

واج دومی یا ç واج ارجینال است مشخصا در پارسی باستان نشانه آوایی ç به جای واج اصلی

š

نشسته است و این ممیزه خطی که ؛ دستگاههای اسمی را از هم جدا کرده است

Diakritika

محسوب شده و دستگاههای اسمی زبان پارسی باستان را از یگدیگر تفکیک و ممتاز کرده است. مشخصا همین علت در پارسی باستان باعث ازدیاد نشانه آوایی شده است.

بخاطر اینکه نشانه هایی آوایی در یک زبان محدود است لذا واجها در برخی جایگاههای آوایی بعنوان واج اورجینال و در برخی جایگاههای آوایی بعنوان واج فرعی یا آلترناتیو ایفای نقش میکنند. و این واجها در انتقال معانی نقشهای مثبت و منفی و غیره را ایفا میکنند. مثالی از زبان فارسی گویا تر خواهد بود. در زبان فارسی هجای نخست

bur-d

α

n

بردن ـ؛ که عمل بردن را نشان میدهد فرم اصلی و ارجینال این کلمه است و بار معنایی مثبت دارد اما با تغییر آرایش واجی این واژه بصورت

rubu-d

α

n

ربودن ـ؛ نوشته شده است که از مفهوم این فعل نیز عمل بردن افاده میگردد اما بار معنایی این هجا منفی است و مشخصا این آرایش واجی فرم آلترناتیو این کلمه را نشان میدهد. ولی اگر مداخل تغییر یابد < گویشها تغییر یابد > هجای

rub

در بار معنایی مثبت نیز بکار خواهد رفت چنانکه این هجا در واژه

rub

yeš

ربایش و جذب کردن ـ؛ در مفهوم مثبت این هجا بکار رفته است. یعنی پیوسته مداخل و ورودی یک زبان تغییر می یابد. که تغییر گویش این روند را تسریع و مضاعف میکند.

مشخصآ در زبان ایلامی به سبب گردش واجها ، نقش واجهای اصلی یا ارجینال و نیز واجهای فرعی یا آلترناتیو در ساخت هجاهایی که با هم ارتباط معنایی دارند پر رنگ تر خواهد برای مثال در زبان ایلامی دو ارایش واجی در هجاهای

m

αš

< در

m

αš

-te-iz-z

α

مزدا > و

š

α

m

< در

š

-m

αš

–

α

d-du

خدای خورشید در ایلامی و آکادی > که بعنوان آرایش واجی اورجینال و آلترناتیو بکار رفته اند [

/ ۲ . Hintz : 163

۳ . Hintz & koch : II . 895- 1130

] میتوانند با هم ارتباط مفاهیم داشته باشند کما اینکه با اختلاف مداخل ، دو آرایش واجی

m

α

š

ـ؛

š

α

m

در جهت عکس واجی یگدیگر نیز قرار دارند.

و نیز لازم به ذکر است که ؛ سایر زبانها و گویشها هنگام گزارش هجاهای زبان ایلامی ، عموما از واجهای شامل

Group

گروه و

Category

کاتگوری استفاده کرده اند برای مثال همکرد ایلامی

b

α

-q

α

در واژه

b

α

-q

α

-bu-uk-š

بغابوخش ـ؛ با اختلاف در واج شامل ثانوی ، در زبان پارسی باستان بصورت

b

α

g

α

buxš

α

ـ؛ در آکدی

b

α

-g

α

-bu-ki-šú

و با اختلاف در واج شامل آغازی در زبان یونانی

M

εγβυζος

مگابیزوس ـ؛ نگارش شده است [

۴ . Kent : 199

]. همچنین زمانیکه ، در گزارش یک هجا تغییر دستگاه اسمی رخ داده است با نشانه های آوایی تغییرات واج دستگاههای اسمی مشخص گردیده است مثلا واج واژه زبان ایلامی

kn-bu-s

i-i

α

در زبان پارسی باستان با واج

m

و بصورت

k

α

m

bjiy

α

نگاشته شده است [

۴ . Kent : 178

] که هنگام آوانویسی برای تاکید به این نکته و برای تفکیک ،

Category

کاتگوری هجاها ، واج

m

با خردنویسی از سایر واجها تفکیک شده است و دستگاه اسمی این هجا مشخص شده است.

یکی از راههای تفکیک دستگاههای اسمی یا

Category

کاتگوری ها بکار بردن واجی است که در اینجا از این واج با نام ” واج فزونه ” یاد میشود نقش واج فزونه تفکیک دستگاههای اسمی و یا

Category

کاتگوری ها است برای مثال واژه بردیا در زبان ایلامی

bír-ti-i

α

ـ؛ و در پارسی باستان

B

α

rdiy

α

ـ؛ نوشته شده است اما این واژه در زبان یونانی بصورت

Σ

–

μρδις

سمردیس ـ؛ نوشته شده است [

۴ . kent : 200

].

محتملا مدخل و ورودی هجای نخستین واژه زبان ایلامی

bír-ti-i

α

ـ؛ و پارسی باستان

B

α

rdiy

α

ـ؛ برای کاربران زبانهای ایلامی و پارسی باستان مشخص و معلوم بوده است اما در زبان یونانی واج فزونه

σ

زیگما ـ؛ به اول واژه

Σ

–

μρδις

سمردیس ـ؛ افزوده شده است تا تعلق این واژه به دستگاه اسمی یا مدخل

š

نشان را دهد < در زبان یونانی واج

š

بکار نرفته است واژه

Σ

–

μρδις

سمردیس ـ؛ خود میتواند از روی فرمی که در ایران باستان واج

š

داشته است به زبان یونانی گزارش گردد.> در زبان ایلامی دو واج پشت سرهم نوشته نشده است و زمانیکه واج فزونه در این زبان به تنهایی نوشته شده است این واج با حروف جداکن از آرایش هجایی جدا شده است مثلا واجهای

h , d

در

ku-te-ir.nα-h-hu-un-de

ـ،

ku-ti-ir.d.nαh.hu-un-te

واج فزونه هستند و این دو واج فزونه دستگاههای اسمی این دو واژه را جدا کرده اند و این دو واژه گرچه ساخت آوایی یکسانی دارند اما از مدخل و

Category

کاتاگوری متفاوت وارد زبان ایلامی شده اند واج فزونه از آرایش هجایی زبان ایلامی محسوب نمیشود اما به پیش ، پس و میان هجا اضافه میگردد و الزاما با حروف جدا کن ممتاز میگردد .

اما هنگامیکه واج فزونه همراه با یک واکه بکار رفته است در جاهایی که امکان تفکیک این واج نبوده و یا ضرورت ایجاب کرده است واج فزونه < واجی که نمایانگر مدخل و

Category

کاتگوری واژه است > بواسطه

Diakritika

از سایر دستگاههای اسمی ایلامی تفکیک شده است برای مثال نام خود سرزمین ایلام در زبان ایلامی بصورت

h

α

l-t

α

m-ti

نوشته شده است. که نشانه آوایی در زیر واج

h

نشان میدهد که این واج فزونه است و این واژه از مدخل و

Category

کاتاگوری این واج به زبان ایلامی وارد شده است همچنین واژه

h

α

l-t

α

m-ti

در زبان پارسی باستان بصورت

h

u

j

α

, ^h u

vj

α

نوشته شده است [

۴. Kent : 175

]. که در این واژگان واج فزونه

h

خرد نویسی شده است تا بدین طریق تعلق این واژگان به مدخل و

Category

کاتاگوری واج

h

نشان داده شود. البته واج فزونه در جاهایی که ضرورت ایجاب کرده است افزوده شده است چنانکه واژه

h

α

l-t

α

m-ti

در زبان اکدی بدون واج فزونه

e-l

α

m-m

α

t

گزارش شده است. [

۴ . Kent : 175

].

۲. همنشینی واکه ها در زبان ایلامی : زبان ایلامی زبانی کاملا تصریفی است که در آن علاوه بر پایانه های دستوری همه واجها و واکه به گردش در آمده و تمامی اجزای آوایی هجاها صرف شده است. رای بر این است که ساخت واژه نخست از یک واکه آغاز میشود سپس سیستم گردش واجی و گردش واکه ای ساختار واژگان را گسترش میدهد چنانکه واژه ایلامی

u-rα

در ایران باستان بصورت

αhu-rα

گزارش شده است [

۳. Hi