پاورپوینت کامل نگاهی به مضامین رجزهای واقعه عاشورا ۷۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نگاهی به مضامین رجزهای واقعه عاشورا ۷۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نگاهی به مضامین رجزهای واقعه عاشورا ۷۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نگاهی به مضامین رجزهای واقعه عاشورا ۷۸ اسلاید در PowerPoint :

رجز یا میدان خوانی در جنگ‌های صدر اسلام امری معمول بود که ضمن آن جنگاوران هنگامی که پا به میدان می‌گذاشتند، هماوردی در حد و شأن خود می‌طلبیدند. این معرفی، نوعاً شعری بود که فردخودش سروده یا از شعر مناسبی بهره می‌گرفت و یکی از راه‌های پی بردن به شخصیت و ماهیت جبهه‌ای بود که در جنگ وارد شده است. دکتر محمد رضا بهشتی استادیار دانشگاه تهران و مدیر گروه فلسفه فرهنگستان هنرضمن سخنانی در جمع عزاداران حسینی(ع) با تأمل بر ابعاد معرفتی رجز‌های چهره‌های نامی عاشورا نکات قابل توجه و ارزشمندی از این گونه ادبی -حماسی به دست داده‌اند. ضمن بررسی رجز و کارکردهای رجز ظرایف آن را مورد دقت قرار گرفته است.

بیان رسای رجز

رجز یا میدان خوانی در جنگ‌های صدر اسلام امری معمول بود که ضمن آن جنگاوران هنگامی که پا به میدان می‌گذاشتند، هماوردی در حد و شأن خود می‌طلبیدند. این معرفی، نوعاً شعری بود که فردخودش سروده یا از شعر مناسبی بهره می‌گرفت و یکی از راه‌های پی بردن به شخصیت و ماهیت جبهه‌ای بود که در جنگ وارد شده است. دکتر محمد رضا بهشتی استادیار دانشگاه تهران و مدیر گروه فلسفه فرهنگستان هنرضمن سخنانی در جمع عزاداران حسینی(ع) با تأمل بر ابعاد معرفتی رجز‌های چهره‌های نامی عاشورا نکات قابل توجه و ارزشمندی از این گونه ادبی -حماسی به دست داده‌اند. ضمن بررسی رجز و کارکردهای رجز ظرایف آن را مورد دقت قرار گرفته است.

عاشورا در تاریخ

آشنایی ما با واقعه عاشورا از چند طریق است. یکی از آنها تاریخ‌نگاری‌است. در برخی منابع تاریخی که مبنا برای تاریخ‌نگاری عالم اسلام هم قرار گرفته‌اند، همچون تاریخ طبری و تاریخ ابن اثیر که به «الکامل فی التاریخ» معروف است، بخش‌های مفصّلی در باب واقعه عاشورا وجود دارد که در قیاس با سایر حوادثی که نقل می‌شود، حجم قابل ملاحظه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند. تاریخ‌نگاری وقایع عاشورا از دو جهت می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد؛ یکی از جهت تکوین این واقعه و آنچه موجب پیدایش و وقوع این رخداد شده است. یکی هم از منظر تأثیراتی که این واقعه داشته و نحوه‌ای که از این حادثه اقتباس می‌شود. در همه نگرش‌های تاریخ‌نگارانه از جمله در مورد تاریخ‌نگاری واقعه عاشورا می‌توان با این دو نوع نگاه

generative

و

receptive

مواجه بود.

منبع دوم، سخنانی است که نقش‌آفرینان این واقعه، از هر دو سمت داشته‌اند. سخنانی که اباعبدالله الحسین(ع) و یارانش با یکدیگردارند. سخنانی که امام حسین(ع) با یارانش دارد و سخنانی که با مخالفانش در میان می‌گذارد، سخنانی که با نصیحت‌کنندگانش در مدینه رد و بدل می‌شود و سخنانی که حتی در قالب گفته‌ها و خطبه‌ها، خطاب به آیندگان دارد یعنی گفته‌های کوتاه و بلندی که ضمن آن به تشریح دیدگاه و باور خویش و محتوای نهضت می‌پردازد.منبع دیگر، نامه‌هاست. نامه‌هایی که مولا حسین بن علی(ع) از دوران قبل از واقعه عاشورا در دوران خلافت معاویه و بعد طی این ایام داشته و پاسخ‌هایی که دریافت کرده است. همچنین نامه‌هایی که از کوفه و برخی بلاد دیگر به حضرت نوشته‌اند و پاسخ‌هایی که ایشان داشته است.

رجز منبع عاشورا شناسی

یکی از منابعی که به نظر می‌رسد منبع جالب توجهی باشد، رجزهای عاشوراست. با توجه به فرصت کوتاهی که در اختیار است، می‌خواهم اهمیت این منبع را گوشزد و علاقمندان را به مطالعه واقعه عاشورا از این زاویه ترغیب کنم. می‌خواهم تأکید کنم این منبع، یعنی رجزهای روز عاشورا به عنوان یک منبع قابل ملاحظه برای شناسایی محتوای حادثه عاشورا می‌تواند به کار آید.

همه ما می‌دانیم که رجزها، اشعار کوتاهی هستند که صبغه حماسی دارند. حریفانی که در جنگ با هم درگیرند، رجز می‌خواندند. رجز چند ویژگی داشت. یکی اینکه در یک قالب شعری ارائه می‌شد. اهمیت رجز در جامعه‌ای که فرهنگ غالبش شفاهی است، بسیار بالاست.اساساً شعر در فرهنگ شفاهی بهتر در حافظه‌ها می‌ماند و در سینه‌ها حفظ می‌شود. خودِ این قالب به بقای محتوایی که از این طریق عرضه می‌شود، کمک می‌کند.

ویژگی های رجز

بنابراین اولین خصوصیت رجز این است که واسطه‌ای است برای انتقال مفاهیمی که گوینده‌اش در میدان کارزار می‌خواهد آن را عرضه کند.

دومین ویژگی رجز این است که معمولاً فی‌البداهه سروده می‌شود. ارتجالی است. در‌جا سروده می‌شود. بنابراین ممکن است تمامی صنایع و فنون ادبی در آن با دقّتی که انتظار می‌رود، مراعات نشود و لزومی هم ندارد که مراعات شود. بلکه بازتاب حالت و حال و هوای فرد جنگنده و رجز خواننده در همان لحظه‌ای است که آن را فی‌البداهه و به نحو ارتجالی بیان می‌کند.

سومین خصوصیت مرسوم در رجز این است که فرد باید خودش را ضمن رجز معرفی می‌کرد. از جمله ویژگی‌های جنگ‌های ماقبل مدرن این بود که طرفین جنگ، یکدیگر را می‌دیدند، با هم مواجه می‌شدند، با یکدیگر همسخن می‌شدند. این طور نبود که در جایی فردی نشسته باشد، انگشتی روی ماشه فشار دهد و در چهل یا پنجاه یا صد بلکه صدها کیلومتر آن طرف‌تر تخریبی انجام شود. این گونه نبود که افرادی به قتل برسند و آسیب‌های بسیاری وارد آید و جنگندگان اصلاً نه یکدیگر را ببینند، نه بشناسند و نه با هم مواجه شوند و حریفان حداکثر به منزله اهدافی باشند که مورد هجوم قرار می‌گیرند. بُعد فرهنگی-انسانی در این مواجهه و حتی مشافهه، در این رویارو شدن و در این گفت‌و‌گو و همسخن شدن، بعد بسیار قابل ملاحظه‌ای است. هر چه در دوران مدرن پیش می‌رویم، بعد فرهنگی در جنگ و میدان کارزار، جای خود را به تکنیک، صنعت، فنون و امثال اینها می‌دهد. در گذشته افراد یکدیگر را می‌دیدند، یکدیگر را می‌شناختند. شناسایی در آن موقع در جامعه عرب به این معنا بود که با حسب و نسب خودشان را معرفی می‌کردند و خود را می‌شناساندند تا معلوم باشد که چه کسی الآن به میدان کارزار می‌آید.

دیگر اینکه رجز غالباً با یک مفاخره و تفاخر همراه بود یعنی فرد نه فقط خود را به حسب و نسب معرفی می‌کرد، بلکه رجزخوانی با یک نوع فخرفروشی، به رخ کشیدنِ حسب و نسب، که گاهی با اغراق، گزافه و لاف‌زنی توأم بود همراه می‌شد. دیگر اینکه بعضی از رجزها به جای آنکه حریف را مخاطب قرار دهد، حدیث نفس بود و فرد با خودش سخن می‌گفت تا خود را برای میدان جنگ، تشجیع و ترغیب کند.

گاهی اوقات هم رجزها و محتویات آنها بیانگر آن بود که فرد می‌خواهد حریف خود را مرعوب و از جنگیدن منصرف کند، یا به نحو دیگری تحت تأثیر قرار دهد. یکی از ویژگی‌هایی که بعد از نهضت اسلامی و با پیدایش اسلام و مواجهه‌ها و مناظره‌هایی که به منظور دفاع از اسلام در زمان پیامبر(ص) شکل گرفت، این بود که رجزها صبغه‌ای فراتر به خود گرفت. در این حال، رجز محتوای بالاتری را عرضه می‌کند؛ ابلاغ پیام و بیان عقاید فرد است. در جنگ بدر، لشکر قابل ملاحظه‌ای با چند هزار نفر با یک لشکر نسبتاً کوچک مواجه می‌شود. تصور کنید رعبی را که در اثر این مواجهه حاصل می‌شود. این رویارویی همراه است با طبل‌زدن‌ها و دهل‌زدن‌ها و شیپور زدن‌ها و بعد هم یک شعار، یک رجز. در جنگ بدر صف‌های مشرکان یکپارچه فریاد می‌زدند: «اُعلُ هُبَل، اُعلُ هُبَل» بزرگ بدار هبل را، بزرگ بدار هبل را! آن صف‌آرایی بزرگ و امکانات قابل ملاحظه مشرکان با جمعی کوچک و نوپا مواجه می‌شود. انصافاً رعب‌آور است. بعضی از دوستان قطعاً در میدان‌های جنگ حضور داشته‌اند. صحنه‌هایی در جنگ وجود دارد که انصافاً رعب‌آور است. چه در حمله و تهاجم و چه در شکست،در بدر مسلمانان با یک چنین فضایی روبه‌رو هستند. صفی که در مقابل آنها کشیده شده و جمعیتی که با جمعیت آنها قابل قیاس نیست. حال در مقابل شعار و رجز مطرح «اُعلُ هُبَل، اُعلُ هُبَل»، به فرمان پیامبر اکرم(ص) ناگهان فریاد مسلمانان با شعار «الله أعلی و أجلّ» خداوند برتر و بلند مرتبه تر است،بلند می‌شود. این فریاد چنان به این جمع قوّت قلب می‌دهد که در ایستادن و مقاومت راسخ می‌شوند. بنابر این نقش رجز را نمی توان نادیده گرفت.

رجزهای عاشورا دریچه‌ای به ضمیر افراد

این ویژگی در رجزهای عاشورا خیلی بارز است، یعنی اینکه محتوا و مضمونی فراتر از صرف معرّفی خود به حریفان و اینکه بخواهند خود را به یکدیگر بشناسانند و برتری خودشان را به رخ دیگری بکشانند، در رجز چهره می‌نمایاند. این بسیار باارزش است و به ما کمک می‌کند تا به طرز فکر، دیدگاه و باور و عقیده، شخصیت و شاکله شخصیتی افرادی که با هم روبه‌رو هستند، آن هم درست در لحظه رویاروی با مرگ آشنا شویم. از این دریچه، امکان شناسایی این صف‌آرایی در عاشورا وجود دارد. بسیار جالب است که ما سخن کسانی را بشنویم که در معرکه کارزارند، در جایی که رودررو با مرگ ایستاده‌اند و در لحظه‌ای که علی‌القاعده انسان دیگر بعید است حرفی غیر از حرف دلش را بزند. اینجا دریچه‌ای باز می‌شود که بتوان به نهانخانه درون افراد و به ضمیر آنان پی برد و از این جهت فرصتی بسیار باارزش بلکه بی‌بدیل را در اختیار ما می‌گذارد. رجز در میدان کارزار و رویارویی با مرگ شکل می‌گیرد. همان‌طور که در مورد سخن راست و صدق ضرب‌المثلی داریم که به صداقت گفتار کودکانه اشاره دارد. رجز هم رنگ صدق و راستی دارد. می‌گویند «حرف راست را از بچه بشنو». کودک بدون ملاحظه، آنچه را که در دلش دارد، می‌گوید. چون هنوز فرا نگرفته آنچه را در دل دارد بپوشاند یا جور دیگری جلوه دهد و یا به زبان دیگری غیر از آنچه با آن آشناست، بیان کند. اصلاً لزومی در این نمی‌بیند؛ تجربه دیگری ندارد. یکی از جاهایی هم که به نظر می‌رسد جای حسّاسی است و در آن، این مجال پیدا می‌شود که در سخن آن ضمیر نهان فرد آشکار شود، رویارویی با مرگ است. اینجا جای تعارف نیست. اینجا جای پیچیدگی نیست. اینجا جای محاسبه اینکه من چه بگویم و چه نگویم، نیست. وسط میدان کارزار است. فرد به صورت ارتجالی و فی‌البداهه شعر را می‌گوید. نه اینکه قبلاً نشسته باشد، فکر کرده باشد و جرح و تعدیل کرده باشد که چه چیز را بگویم، چه چیز را نگویم و چگونه بگویم. حسن رجز در این است که بر خلاف برخی دیگر از صورت‌ها و قالب‌های ادبی، ارتجالی و بدیهه است، در نتیجه ما را مستقیم به ضمیر فرد می‌رساند. بنابراین در اینجا با یک دریچه استثنایی نسبت به سرشت، باورها و منش‌ افراد مواجه هستیم.

واقعه عاشورا چند خصوصیت دارد که باعث می‌شود این منبع آشنایی ما، یعنی رجزها یک وضعیت خاص و استثنایی داشته باشند. اوّلاً در این کارزار به دلیل اینکه یک طرف نیروی برتربود و تفوّق بالایی داشت، خودش را برنده جنگ می‌دانست، اساساً این مواجهه را «جنگ» به معنای مصطلح نمی‌دید. جمع کوچکی؛ چه بسا کمتر از صد نفر با یک سپاه چندین برابری، این جمع را به لحاظ نظامی حریف خود نمی‌دید. بنابراین چندان عجله و شتابی هم برای پایان دادن به جنگ نداشت. اگر به حوادث روز عاشورا نگاه کنیم، به استثنای چند مورد که با هجوم روبه‌رو هستیم، اغلب جنگ‌های تن به تن و طولانی است. طبق یکی از همین رجزها که اتفاقاً از جانب مقابل هم خوانده شده، گفته می‌شود که ما از صبح شروع کردیم. از آن وقتی که هوا روشن می‌شود، از آن وقتی که هنوز هوا به گرما هم نگراییده است، جنگ شروع شده و تا پاسی از بعد از ظهر هم ادامه داشته است. جنگ نسبتاً طولانی است. جدالی چندین ساعته‌ که از این جهت جالب توجه است. بویژه آنکه یک طرف جنگ اصرار نداشت که آغازگر جنگ یا پرتاب‌کننده نخستین تیر باشد و سمت دیگر هم مردد و با خود در کلنجار بود. بنابراین یک وضعیت استثنایی به وجود می‌آید و مجال این پیدا می‌شود که در میدان کارزار حرف زده شود. جنگ غالباً میدان حرف‌زدن‌ها نیست. وقتی صدای سلاح‌ها بلند می‌شود، صداهای دیگر خاموش می‌شود.

۸۴

رجز در یک نیمروز

در این واقعه، حرف زیاد زده می‌شود. هم خطبه‌ها بسیار جالبند و هم رجزها. نزدیک به هشتاد و چهار رجز از دو طرف موجود است. این تعداد کم نیست حتی در قیاس با بسیاری از خبررسانی‌های امروز راجع به وقایعی که با این کوتاهی به لحاظ زمانی صورت می‌گیرند، اطلاعات مان از این رویارویی به نسبت زیاد است. ویژگی دیگر رجز‌های عاشورا در این است که یک طرف بخصوص اصرار دارد از این فرصت برای