پاورپوینت کامل نهج البلاغه در میان زیدیه ایران و یمن ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نهج البلاغه در میان زیدیه ایران و یمن ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نهج البلاغه در میان زیدیه ایران و یمن ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نهج البلاغه در میان زیدیه ایران و یمن ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint :

نویسنده این سطور تاکنون در مقالات متعدد خود درباره این موضوع سخن گفته که اولین آن مقاله ای بود که در مجله معارف پانزده سالی پیش منتشر شد.

در آن برای نخستین بار مطالبی را درباره هویت واقعی علی بن ناصر سرخسی و ارتباط اعلام نهج البلاغه او با محافل زیدی ایران منتشر کردم (شماری از نویسندگان بعداً همان مطالب را در طی مقالاتی دیگر عرضه و تکرار کردند). چند ماهی پس از انتشار آن مقاله نویسنده این سطور در سفری به یمن به نسخه ای کهنسال از اعلام نهج البلاغه که همراه نسخه ای ارزشمند از متن خود نهج البلاغه در یکی از کتابخانه های خصوصی یمن موجود است دست یافت که همان زمان طی یادداشتی در مجله شهاب قم معرفی شد. از آن زمان تاکنون اسناد زیادی در رابطه با روایت نهج البلاغه به دست آورده ام که برخی از آنها را در مقالات متعدی عرضه کرده ام و برخی نیز در مقاله مستقلی تدوین شده که در دفتر دوم کتاب از گنجینه های نسخه های خطی منتشر خواهد شد. در مقاله ای هم که با زابینه اشمیتکه در رابطه با سنت تحصیلی عبد الله بن زید العنسی منتشر کرده ایم در پیوست آن مفصلاً در این زمینه مطالبی را عرضه کرده ایم. اینجا تنها یادداشتی که سالها پیش در سایت کاتبان منتشر شد را باز نشر می کنم.

نویسنده این سطور تاکنون در مقالات متعدد خود درباره این موضوع سخن گفته که اولین آن مقاله ای بود که در مجله معارف پانزده سالی پیش منتشر شد.

در آن برای نخستین بار مطالبی را درباره هویت واقعی علی بن ناصر سرخسی و ارتباط اعلام نهج البلاغه او با محافل زیدی ایران منتشر کردم (شماری از نویسندگان بعداً همان مطالب را در طی مقالاتی دیگر عرضه و تکرار کردند). چند ماهی پس از انتشار آن مقاله نویسنده این سطور در سفری به یمن به نسخه ای کهنسال از اعلام نهج البلاغه که همراه نسخه ای ارزشمند از متن خود نهج البلاغه در یکی از کتابخانه های خصوصی یمن موجود است دست یافت که همان زمان طی یادداشتی در مجله شهاب قم معرفی شد. از آن زمان تاکنون اسناد زیادی در رابطه با روایت نهج البلاغه به دست آورده ام که برخی از آنها را در مقالات متعدی عرضه کرده ام و برخی نیز در مقاله مستقلی تدوین شده که در دفتر دوم کتاب از گنجینه های نسخه های خطی منتشر خواهد شد. در مقاله ای هم که با زابینه اشمیتکه در رابطه با سنت تحصیلی عبد الله بن زید العنسی منتشر کرده ایم در پیوست آن مفصلاً در این زمینه مطالبی را عرضه کرده ایم. اینجا تنها یادداشتی که سالها پیش در سایت کاتبان منتشر شد را باز نشر می کنم.

۱- شرحی بر نهج البلاغه از مؤلفی زیدی

چند سالی پیشتر به دلیل دستیابی به نسخه ای کهن از نهج البلاغه در یمن , تحقیقی درباره ریشه های نسخه های نهج البلاغه در یمن و در میان زیدیه سامان دادم که متأسفانه هنوز به چاپ نرسیده است . اما به دلیل آنکه تصویری از آن نسخه کهن به کتابخانه آیه الله مرعشی در قم تقدیم شد , یادداشتی کوتاه درباره آن نسخه و ریشه های نسخه های نهج البلاغه و روایت آن در میان زیدیه نوشتم که به خاطر دارم در مجله شهاب آن کتابخانه منتشر شد . تحقیق من در رابطه با روایت و اسناد تداول نهج البلاغه در میان زیدیه ایران , عراق و یمن است که البته آن را بر اساس پاره ای از مدارک خطی و نسخه های زیدی نگاشته ام . در عین حال در دو مقاله ای که در مجله معارف از اینجانب درباره علی بن ناصر سرخسی و اعلام نهج البلاغه( شرح نهج البلاغه ) منتشر شده است , به دلیل آنکه این شرح , از شروح مورد تداول زیدیان یمن بوده است , مواردی از تحقیق خود را درباره روایت زیدی نهج البلاغه مطرح کرده ام .این شرح سالها پیش توسط استاد عطاردی در هند و سپس در ایران منتشر شد , بدون آنکه هویت مؤلف آن برای محققان شناخته باشد . درباره این شرح و در پیرامون سرخسی گمانه زنی های متفاوتی از زمان مؤلف کشف الحجب و آقای امینی و دیگران مطرح شده بود . اما خوشبختانه بر اساس پاره ای از اسناد زیدی و نیز برخی منابع تاریخی و همچنین بر اساس مکاتبه ای که میان او و فخر رازی در اختیار ما قرار دارد , شناسایی کامل علی بن ناصر سرخسی و کتابهای او بر ما روشن شد ؛ مهمتر از همه اینکه دانسته شد او مؤلف کتاب اخبار الدوله السلجوقیه ( که به نام زبده التواریخ شناخته می شود و بارها و از جمله توسط محمد اقبال منتشر شده است) نیز بوده و در عین حال که علائق تاریخی داشته , اهل فلسفه و حکمت هم بوده است . این روزها فرصتی به دست آمد که با توجه به نسخه کهنه ای که از کتاب اعلام نهج البلاغه در اختیار دارم , تحریر تازه ای از مقاله اول ( نهج البلاغه به روایت زیدیه ) تهیه کنم و از دیگر سو مقاله تازه ای بر اساس برخی منابع جدید درباره سرخسی تهیه کرده و دو مقاله گذشته را در نوشتاری نوین بازنویسی و تحریر نمایم .

زیدیان از آغاز آشنایی خود با نهج البلاغه علاقمند به تدوین شروحی بر آن بوده اند و البته تا کنون شماری از این شروح شناسایی شده و برخی نیز به چاپ رسیده اند . شرح امام یحیی بن حمزه المؤید بالله با نام الدیباج الوضی که سالها پیش نسخه ای از آن را در اختیار داشتم , یکی دو سالی است که در یمن و در چندین مجلد به چاپ رسیده است . در یادداشت بعدی شرحی چاپ نشده را از مؤلفی دیگر معرفی خواهم کرد.

۲- العقد النضید

این عنوان مربوط می شود به شرحی بر نهج البلاغه از نویسنده ای زیدی که نام وی برای محققان ایرانی شناخته نیست : فخر الدین عبدالله بن الهادی بن یحیی بن حمزه .

اما نام نیای او می بایست برای محققان ایرانی که درباره زیدیه و معتزله کار می کنند آشنا باشد ؛ امام المؤید بالله یحیی بن حمزه( د. ۷۴۹ ق ) , از مشهورترین دانشمندان و امامان زیدی یمن که شمار بسیاری کتاب هم اکنون از وی در اختیار قرار دارد. وی تقریبا نقشی شبیه معاصرش علامه حلی در میان زیدیه داشته و دارد و در بیشتر شعب علوم و دانشهای عصرش , مانند فقه , کلام , اصول , تفسیر , ادب و لغت , فلسفه و تصوف وغیره تألیفات بزرگی دارد . به هر حال کتاب العقد النضید شرحی است بر نهج البلاغه که تاکنون به چاپ نرسیده ولی شنیده ام کتابخانه مجلس به دلیل وجود نسخه ای از این کتاب در آن کتابخانه آن را آماده چاپ کرده است . سالها پیشتر وجود این نسخه در کتابخانه مجلس و ضرورت انتشار آن را مرحوم علامه سید عبدالعزیز طباطبایی در مجله تراثنا ( البته با عنوان العقد الفرید ) متذکر شده بودند ( شماره ۵ مجله ) . در یمن چند نسخه از این کتاب را در برخی کتابخانه های خصوصی یمن دیدم و از آنها عکسهایی را سفارش دادم . هم اینک عکس نسخه ای کهن از آن (کهنتر از نسخه مجلس ) در اختیارم هست که برای تدوین برخی مقالاتم به آن مراجعه می کنم . نکته مهم در رابطه با این شرح این است , که در حقیقت این کتاب خلاصه ای است از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید با اندکی اضافات . اما به هر حال انتشار آن به دلیل آنکه نقطه نظرات مورد تأیید زیدیان یمن را درباره پاره ای از مسائل تاریخی و مذهبی روشن می کند , اهمیت دارد . شماری دیگر از منابع آن را نیز شناسایی کرده ام که در مقاله ام در رابطه با نهج البلاغه که در یادداشت پیش از آن سخن گفتم , مطرح نموده ام.

۳- علی بن ناصر سرخسی و کتاب اعلام نهج البلاغه

با وجود اینکه تا کنون دو مقاله در رابطه با شخصیت علی بن ناصر سرخسی از سوی اینجانب در طول سالهای گذشته در مجله معارف (مرکز نشر دانشگاهی) به چاپ رسیده، اما همچنان اطلاعات تازه ای از او در لابلای نسخه های خطی دیده می شود که در مقاله ای که هم اکنون برای مجله کتاب ماه دین تدوین می کنم، آخرین یافته های خود را درباره او گردآورده ام. در دو مقاله گذشته که حدود چهار تا پنج سال پیش از سوی نگارنده منتشر شد، این نکات را به طور مدلل و بر اساس اسناد مختلف نشان دادم:

۱- علی بن ناصر سرخسی، نویسنده شرح نهج البلاغه موسوم به اعلام نهج البلاغه، از دانشمندان اواخر سده ششم و معاصر فخر رازی بوده و افزون بر ادب و فقه و حدیث در فلسفه و حکمت هم دست داشته و جالب اینکه در سند فلسفی خواجه نصیر طوسی به ابن سینا نام وی به عنوان شاگرد افضل الدین غیلانی، متکلم و فلسفه دان نامدار و نویسنده کتاب حدوث العالم ( منتشر شده از سوی آقای دکتر مهدی محقق) یاد شده است.

۲- علی بن ناصر مکاتبه ای هم با فخر رازی داشته که متن آن را بر اساس دو نسخه در مجله معارف منتشر کردم.

۳- وی افزون بر این دانشها، در دانش تاریخنگاری هم دست داشته و کتابی درباره تاریخ سلاجقه نوشته با عنوان اخبار الدوله السلجوقیه که بارها به چاپ رسیده است.

۴- وی در انتقال نسخه نهج البلاغه به یمن به دلیل شاگردان زیدی خود سهم مهمی داشته و شرح او نیز برای زیدیان یمن متنی شناخته شده بوده و در حقیقت کتاب او تنها از این طریق برای آیندگان حفظ شده است. با این وصف او بی تردید امامی مذهب بوده است و در کتابش اشاره به امامت دوازده امام دیده می شود (نک: اعلام، ص ۲۰۳).

آنچه که تاکنون مورد اشاره قرار گرفت، به اضافه برخی دیگر از اطلاعات درباره او تمام آن چیزی است که در دو مقاله که سالها پیش از نویسنده این سطور منتشر شد، بر اساس مدارک متعدد مورد بحث قرار گرفته بود؛ اطلاعاتی بر اساس کتابهایی مانند تاریخ نیشابور و لباب الالباب عوفی و کتب رجال زیدیه و تواریخ فلسفه و پاره ای از نسخه های خطی. در سفرهایی که پس از تحریر این دو مقاله به یمن داشتم، در شهر صعده نسخه ای کهن از نهج البلاغه و نسخه ای کهنه از اعلام نهج البلاغه در اختیارم قرار گرفت که اطلاعاتی که در دو مقاله پیشتر در رابطه با علی بن ناصر سرخسی نوشته بودم را مورد تأکید قرار می داد. البته کتاب اعلام نهج البلاغه سالها پیش توسط استاد عزیز الله عطاردی در هند و سپس در ایران منتشر شده بود و استاد نظر مشهور را که مولف کتاب معاصر شریف رضی بوده، نادرست دانسته و نشان داده بودند که چطور در این شرح از اشخاص متأخرتری مانند وبری خوارزمی و دیگران نقل قول شده است. یک نکته دیگر هم از سوی استاد مورد توجه قرار گرفته بود و آن اینکه مکاتبه او با فخر رازی را بر اساس نسخه دانشگاه تصحیح کرده بودند و همین امر، نویسنده را در تصحیح دوباره متن مکاتبه و این بار بر اساس دو نسخه یاری کرد؛ اما خوب سایر مطالب و از جمله مسئله ارتباط با زیدیه و یا سند فلسفی خواجه و نیز کتاب اخبار الدوله السلجوقیه از مواردی بود که بحمدالله در دو مقاله پیشگفته برای نخستین بار مورد مداقه قرار می گرفت. البته این کار حاصل مطالعه ای مستمر در این موضوع و گاهی یافتن مطالبی به صورت اتفاقی بود که نتیجه آن شناخت یکی از عالمان برجسته ایرانی است که به ویژه کتاب اخبار الدوله السلجوقیه او بیش از صد سال است که از سوی شرقشناسان مورد مطالعه قرار گرفته و همواره در مورد هویت مؤلف آن اختلاف بوده است؛ این امر به این دلیل بود که این نویسندگان اطلاعی از اعلام نهج البلاغه و مؤلف آن و اطلاعاتی که درباره او در منابع زیدی موجود است، نداشته اند. در یادداشت بعدی می کوشم، درباره کهنترین نسخه اعلام نهج البلاغه و ضرورت تصحیح دوباره این متن سخن گویم؛ من چند سالی پیش عکسی از این نسخه کهنه را به کتابخانه آیه الله مرعشی تقدیم کردم.

۴- نسخه ای کهن از اعلام نهج البلاغه از سال ۶۳۵ق

در یادداشتی که پیرامون علی بن ناصر سرخسی نوشته بودم، درباره این نسخه کهن که در یمن موجود است، به اشاره سخن گفتم.

در اینجا به معرفی نسخه می پردازم و امیدوارم استاد عطاردی برای چاپی دیگر از کتاب اعلام نهج البلاغه، از این نسخه بهره گیرند. نسخه های اساس چاپ استاد عطاردی همگی نسخه های متأخری هستند و بهره وری از نسخه حاضر بی تردید در ارائه متنی صحیح تر از کتاب کمک خواهد کرد. این نسخه را قریب پنج سال پیش در شهر صعده یافتم و از آن عکسی در اختیار بنده قرار دارد.

در صفحه عنوان با خطی متأخر( ۱۰۳۰ق) چنین آمده است:

” کتاب اعلام نهج البلاغه تألیف السید الامام الامجد الاطهر المرتضی حسیب الأبوین وأفضل من فی الخافقین ملک الساده والنقباء علی بن ناصر الحسینی السرخسی أطال الله بقاه وکبت بالذل حسدته وأعداه”.

در دنباله می نویسد: ” نقلت هذه الترجمه بلفظها من نسخه خزانه حی الفقیه حمید بن أحمد المحلی الشهید رحمه الله تعالی”.

حمید محلی دانشمند نامدار زیدی و از دانشمندان محفل المنصور بالله زیدی است که چندین کتاب مهم او به چاپ رسیده و اخیرا هم دیدم دوست عزیز آقای سید علی موسوی نژاد رساله ای از او را که در رد بر حسینیه است بر اساس نسخه ای که من آن را برای مجموعه طاووس یمانی و عکسهای زیدی سفارش داده بودم ( نسخه ای متعلق به مجموعه ای از مکتبه الهاشمی) به چاپ رسانده اند (در مجله هفت آسمان).

در پایان نسخه اعلام نیز گواهی کاتب چنین است:

” تمّ الکتاب بعون العزیز الوهاب وکان تمامه یوم السبت لثلاث خلون من شهر شعبان سنه خمس وثلاثین وستمائه بخط منصور بن مسعود بن عباس بن أبی عمرو..”

درباره چگونگی ورود این کتاب به یمن و اینکه تنها از طریق یمن و زیدیان یمنی است که ما همینک کتاب اعلام نهج البلاغه را در اختیار داریم و اینکه تمامی نسخه ها به اصل یمنی باز می گردند، در دو مقاله ای که درباره مؤلف در مجله معارف سالها پیش منتشر کردم، توضیحات وافی داده ام و تنها در مقاله دیگری که این روزها درباره او می نویسم نکات تازه ای را مطرح می کنم که به نظر من می تواند از برخی جهات اهمیت داشته باشد. درباره نسخه حاضر این نکته نیز قابل ذکر است که تنها دو سه دهه پس از وفات مؤلف در یمن کتابت شده است.

۵- نسخه ای کهن از نهج البلاغه در یمن؛ یادداشتی درباره ورود این کتاب به سرزمین یمن

به مناسبت معرفی نسخه کهن اعلام نهج البلاغه در یادداشت قبلی، مناسب دیدم نسخه نهج البلاغه ای را نیز که همراه همان نسخه و در ضمن یک مجموعه موجود است، در این یادداشت معرفی کنم.

البته این نسخه نهج البلاغه در مقایسه با نسخه های دیگر کتاب اندکی متأخرتر است، اما به دلیل اینکه سندی است مهم برای اطلاع از نحوه ورود این کتاب به یمن و حامل اطلاعاتی است در رابطه با نسخه مادری که از ایران به یمن در اوائل سده هفتم قمری منتقل شده است، اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل با اینکه چند سالی پیش در رابطه با این نسخه یادداشتی را در مجله میراث شهاب قم در قالب نامه ای رسمی به کتابخانه آیه الله مرعشی منتشر کرده ام؛ ولی در اینجا مناسب دیدم اطلاعاتی را بر اساس کتاب در دست انتشارم با عنوان” روابط فرهنگی ایران و یمن” در رابطه با این نسخه و زمینه های انتقال نهج البلاغه به یمن منتشر کنم. اطلاعات بیشتر در رابطه با زیدیه و نهج البلاغه در همین کتاب و در مقاله ای که در رابطه با این موضوع به زبان عربی نوشته ام و به زودی منتشر می شود، آمده است. در مقاله اخیر به طور کلی به روایات مختلف نهج البلاغه و نسخه های خراسانی نیز پرداخته ام. به هر حال بیشتر نسخه های کنونی نهج البلاغه در یمن و از جمله نسخه ما که ظاهرا کهنترین نسخه این کتاب در یمن است، به همین روایت خراسانی نهج البلاغه باز می گردد که با همکاری علمای خراسان و یمن هم اینک در اختیار ما قرار دارد. پیش از معرفی این نسخه ذکر چند نکته را ضروری می دانم:

در مقالات مربوط به علی بن ناصر سرخسی در رابطه با این شخصیت و اینکه او دست کم مدتی را در شادیاخ نیشابور به سر می برده مطالبی را متذکر شده ام. در اینجا به ذکر سه تن از شاگردانش که از او کتاب اعلام نهج البلاغه (یا اعلام الروایه) را شنیده اند، می پردازم:

۱- الشیخ الأدیب معین الدین (یا معز الدین؟) تاج الدین أحمد بن