پاورپوینت کامل گاهشمار شمسی تغییر خط فارسی (از قرن اول هجری تا کنون) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل گاهشمار شمسی تغییر خط فارسی (از قرن اول هجری تا کنون) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل گاهشمار شمسی تغییر خط فارسی (از قرن اول هجری تا کنون) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل گاهشمار شمسی تغییر خط فارسی (از قرن اول هجری تا کنون) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

تنظیم گاهشمار برای موضوعات مختلف، یکی از لازم ترین و بهترین کارهای ممکن در آن موضوع است، چرا که توجه و خواندن گاهشمار، می تواند یک نمای بیرونی و اطلاعات کلی، از سیر تغییر و تحولات آن موضوع در اختیار ما قرار دهد تا قدرت تجزیه و تحلیل انسان را در آن موضوع، آسان کند.

تنظیم گاهشمار برای موضوعات مختلف، یکی از لازم‌ترین و بهترین کارهای ممکن در آن موضوع است.
چرا که توجه و خواندن گاهشمار، می‌تواند یک نمای بیرونی و اطلاعات کلی، از سیر تغییر و تحولات آن موضوع در اختیار ما قرار دهد تا قدرت تجزیه و تحلیل انسان را در آن موضوع، آسان کند.
خواندن معلومات مختلف و پراکنده در یک موضوع، نمی‌تواند این ثمر را همراه داشته باشد، زیرا برای فهم بهتر و دقیق‌تر، لازم است به این اطلاعات درهم و غیر منسجم، دسته‌بندی شده نگاه کنیم تا منتج به نتیجه مناسب و مطلوب گردد. گاهی، نگاهی گذرا به یک گاهشمار، بسیاری از چرایی‌های ذهن انسان را پیرامون یک موضوع، پاسخگو است و در کمترین زمان ممکن، فرد می‌تواند به راحتی بسیاری از اسرار مرموز و گنگ یک موضوع را پی‌ببرد.
موضوع این مقاله، «گاهشمار خط فارسی» از قرن اول هجری تا کنون است. البته این مقاله سعی ندارد پیرامون مزایای تغییر خط فارسی و معایب آن سخن بگوید. یا در رد آن قدمی بردارد، بلکه تلاش دارد تا شما را با یک نمای کلّی از تاریخچه خط فارسی و فعالیت‌های گذشتگان در این باره آشنا کند و با مطالعه این گاهشمار، شما بتوانید به جواب بسیاری از سؤالات ذهنی خود برسید؛ بی‌آنکه در اثبات یا ردّ تغییر خط فارسی، سخنی رفته باشد.
اینجانب مدت دو سال است که مشغول تألیف کتاب دانشنامه خط فارسی هستم. این کتاب در دوازده فصل و حدود شش جلد پانصد صفحه‌ای، آماده حروفچینی است، به مناسبت فصلی از این کتاب، لازم بود تا گاهشماری تنظیم شود، بنابراین مقاله حاضر، مختصری از آن گاهشمار است.
در اینجا ضروری است، پیش از نمایش گاهشمار، چند نکته بیان شود:

۱ ـ از قرن اول هجری تا قرن سوم، هیچ کتاب نوشته‌ای، به جز قرآن کریم یا برگ‌هایی از این مصحف شریف، در ایران و اسلام، بر جای نمانده است. اولین نسخه خطی به جای مانده از صدر اسلام، مربوط به قرن سوم هجری و به زبان عربی است؛ البته اصل این نسخه نیز در ایران موجود نیست.

۲ ـ پس از ورود اعراب مسلمان به ایران، در زمانی نسبتاً کوتاه، خط پهلوی- که در آن زمان خط نوشتاری اکثر مناطق ایران بود- از کاربرد عمومی ساقط شد. حتی تا چند قرن خط یا زبان نوشتاری مردم ایران، زبان و خط عربی گشت و مردم ایران به زبان فارسی چیزی نمی‌نوشتند، مگر در گوشه و کنار و آن هم غیر قابل توجه.

بنابر آنچه بیان شد، در واقع و به طور رسمی و همه‌گیر، از اواسط قرن ششم، زبان فارسی در نوشتارها نمایان شد. اگر بخواهیم خط فارسی را بررسی کنیم، باید بدانیم که خط فارسی کنونی، از قرن ششم آغاز شده است؛ پیش از آن، فارسی‌نویسی کلاً رایج نبوده و همه نوشته‌ها به زبان عربی نگارش می‌شده است. خطوط فارسی قبل از این و برخی نوشته‌ها همانند شاهنامه فردوسی یا برخی کتاب‌های نادرِ پیش‌ از آن، به صورت استثنا به زبان فارسی نگاشته شده‌اند و فارسی‌نویسی، در ایران عمومیت نداشته است.

۳ـ سده ششم هجری قمری، آغاز خطاطی فارسی در ایران و سده نهم و دهم هجری، اوج خطاطی کتاب‌های فارسی است. در سده دوازدهم، با ورود حروفچینی سربی به ایران، کاهش چشم‌گیری در خطاطی فارسی پدید آمد؛ حتی پس از آن، خطاطی کتاب، فقط به صورت تفنّنی و تفریحی و تزیینی به کار رفته است؛ به صورتی که اکنون، خطاطی کتابی منسوخ شده است، مگر استثنائاتی غیر قابل توجه. جالب‌تر اینکه حتی برای اکثر مردم ایران، خطوط خطاطی، خوانا یا حداقل به راحتی خوانا نیست، مگر متن‌های بسیار کوتاه و تیتروار.

۴ ـ خط فارسی عمومی مردم ایران، از زمان پیدایش خط نسخ (و گاه نستعلیق) و کاربرد عمومی آن تا کنون، تغییر قابل ملاحظه و چشم‌گیری نکرده است، به طوری که اگر سیر خط‌های عمومی و رایج بین اکثر مردم ایران (و نه خطاطان حرفه‌ای) را در نوشته‌جات و کتاب‌های غیر تزیینی، بررسی کنید، خواهید دید که در حال حاضر ایران، خط فارسی همان است که هشتصد سال پیش بوده است، مگر در موارد خاص که برخی مردم بد خط‌اند یا بسیار خوشنویس.

۵ ـ تاریخ وقایع این گاهشمار، بر اساس مبدأ هجری شمسی تنظیم شده است. اکثر تاریخ‌ها، بسیار دقیق‌اند، اما از آنجایی که در تبدیل تاریخ قمری به شمسی، جدای از پیچیدگی‌های تفاوت این دو شیوه، ماه‌های این وقایع نیز تأثیر گذارند، ممکن است برخی سال‌های ذکر شده در مقاله، با یک سال پس و پیش، واقعیت پیدا کنند. و برخی نیز که نشان دهنده دوره خاصی هستند، تاریخ حدودی آن دوره یا واقعه ذکر شده است.[۱]

***
برای تنظیم این گاهشمار، تلاش فراوانی انجام شد و به منابع بسیاری مراجعه نمودم، ولی از آنجا که تاریخ همیشه قرین عدد و رقم است، حروفچینی، نمونه‌خوانی، تطبیق و تنظیم متن‌های تاریخی بسیار مشکل است، و احتمالاً در تنظیم این مقاله، مرتکب خطاهایی نیز شده‌ام. بسیار مناسب است که خوانندگان فرهیخته و محترم، خطاهای آن را متذکر شوند.[۲]
تاریخ هجری شمسی / عنوان واقعه تاریخی
۰۰۰۰ ـ رواج «خط پهلوی» در ایران و «خط کوفی» (ساده و مایل، بدون نقطه و اعراب) در عربستان و عراق.
۰۰۲۱ ـ سقوط شاهنشاهی «ساسانیان» توسط مسلمانان.

۰۰۲۱ ـ آغاز نفوذ و درآمیختگی زبان و خط عربی در ایران.[۳]
۰۰۲۵ ـ وجود سکه‌ای که اثری از زبان عربی دارد. (ولی اصالت آن ثابت نشده است)
۰۰۲۶ ـ رواج خط کوفی و نسخ عربی در نوشتارها.
۰۰۳۰ ـ نخستین سکه ایرانی به زبان عربی (همراه خط پهلوی) در مرو ضرب شد.
۰۰۳۱ ـ افزایش تعداد سکه‌های خط عربی در ایران (همراه خط پهلوی).
۰۰۶۷ ـ ابداع حرکات حروف خط کوفی به شکل نقطه توسط «ابوالاسود دوئلی».
۰۰۷۳ ـ نخستین سکه ایرانی که در آن «خط پهلوی» کاملاً از بین رفته است.
۰۰۸۴ ـ گردانیدن «دیوان ولایات» از فارسی به عربی و آغاز استعمال «خط سیاق» برای حسابداری.
۰۱۲۵ ـ ابداع «نقطه» و ابداع «زیر و زبر» با دوایر کوچک یا خطوط مورب نازک توسط «یحیی بن یعمر العدوانی» در خط کوفی.
۰۱۲۵ ـ تغییر ترتیب حروف الفبا، به مبنای «ابتثی».
۰۱۲۸ ـ آغاز خلافت عباسیان و شروع ترجمه و تألیف کتب گوناگون علمی به زبان و خط عربی.[۴]
۰۱۲۸ ـ رونق بازار خوشنویسی.
۰۱۴۶ ـ پیشنهاد علایمی شامل: فتحه، ضمه، کسره، سکون، تشدید، مد، همزه و تنوین توسط «خلیل ابن احمد فراهیدی».
۰۲۰۹ ـ الالسن المخترعه من الحروف المبتدعه (یا کتاب الاعلام بفک الرموز من سائر الاقلام / ایوب بن مسلمه / خطی
۰۲۲۳ ـ درآمیختن واژه‌های عربی با فارسی و همگانی‌شدن خط عربی و بیگانگی مردم از «خط پهلوی» همانند زبان پهلوی.
۰۲۵۲ ـ آغاز فرمانروایی‌های مستقل در ایران.
۰۲۵۴ ـ تجلیل از شعرای «عربی‌سُرا» در ایران.
۰۲۷۱ ـ قدیمی‌ترین اصل نسخه خطی عربی برجای مانده (به جز قرآن)، به نام غریب الحدیث از ابن قتیبه که فیلم نسخه در ایران موجود است.
۰۲۹۱ ـ به کارگیری بیشتر «خط نسخ» و نیز ممتاز شدن خطوط ستّه (شش‌گانه)[۵] و پیدایش خطوط دیگر، برای کاربردهای خاص؛ همانند خط غبار.
۰۳۳۶ ـ داستان‌ها و روایات تاریخی به عنوان نخستین اثر زبان فارسی در مجموعه‌ای مستقل با نام شاهنامه ابومنصوری در اختیار مردم قرار گرفت.[۶]
۰۳۴۳ ـ نخستین شعرسرایی فارسی، توسط «محمدبن وصیف» و آغاز استعمال دوباره «فارسی دری» و خروج آن از رکود.[۷]
۰۳۵۰ ـ رواج آموزش زبان عربی در مکتب‌ها از کودکی و رواج نام‌ها و کنیه‌های عربی در بین مردم ایران.
۰۳۵۲ ـ به کارگیری خط کوفی ایرانی (کوفی شرقی).
۰۳۵۳ ـ قدیمی‌ترین اصل نسخه خطی عربی (به جر قرآن) موجود در ایران، به نام الهدایه و الضلاله به خط کوفی.
۰۳۵۸ ـ با وجودی که «سره‌نویسی» و «سره‌گویی» مذمت می‌شد، «فردوسی» سرودن شاهنامه را آغاز کرد.[۸]
۰۳۵۹ ـ تألیف لغت‌نامه‌های عربی به فارسی.
۰۳۸۰ ـ به کارگیری خط کوفی مغربی.
۰۳۸۴ ـ ترجمه تفسیر طبری، اولین متن دینی اسلامی به زبان و نثر فارسی نوشته شد.
۴۱۸ ـ تا این زمان، قانون و دفاتر و امثله و مناشیر، به عربی نوشته می‌شد و فارسی‌نویسی امثله عیب بود و از این پس دوباره «فارسی‌نویسی» رایج شد.
۰۴۳۴ ـ قدیمی‌ترین کتاب به خط «فارسی‌نو»، الابنیه عن حقایق الادویه است که توسط اسدی‌توسی در پزشکی تحریرشده و نسخه‌ای از آن، اکنون برجای مانده است.
۰۴۳۷ ـ به کارگیری خط کوفی خراسانی.
۰۴۵۱ ـ تألیف لغت‌نامه فارسی به فارسی.
۰۴۶۶ ـ قدیمی‌ترین اصل نسخه خطی فارسی، ذخیره خوارزمشاهی است که فیلم این نسخه در ایران موجود است.
۰۴۸۵ ـ به کارگیری خط کوفی گلدار سلجوقی.
۰۴۸۵ ـ تألیف برخی کتاب‌های معتبر و مهم به زبان فارسی.
۰۵۰۰ ـ به کارگیری خط کوفی رازی و غوری.
۰۵۲۴ ـ رغبت مردمان در این دوره از مطالعه کتب عربی قاصر گشت.
۰۵۳۴ ـ منسوخ شدن خط کوفی و رواج بیشتر خط نسخ و محقق.
۰۵۶۳ ـ به کارگیری خط بنایی.
۰۵۸۲ ـ فارسی شدن نامه‌های خصوصی و برخی نوشته‌های دیگر، به خط نسخ.
۰۶۴۸ ـ قدیمی‌ترین نسخه گلستان سعدی، موجود در ایران که به سال ۶۳۷ تألیف شده است.
۰۶۴۸ ـ قدیمی‌ترین نسخه بخشی از مثنوی معنوی، موجود در ایران؛ البته تألیف مثنوی از سال ۶۴۱ تا وفات مولوی (۶۵۲ش) ادامه داشته است.
۰۷۶۹ ـ برای نخستین بار کتاب‌هایی با حروف متحرک در «چین» به چاپ رسید.
۰۷۶۹ ـ قدیمی‌ترین نسخه دیوان حافظ، موجود در ایران که به سال وفات مؤلف است.
۰۸۱۹ ـ حروفچینی و چاپ با «حروف فلزی مجزا» توسط «یوهانس گوتنبرگ» آلمانی، ابداع شد.
۰۸۲۵ ـ به کارگیری خط نستعلیق در خط فارسی.[۹]
۰۸۲۶ ـ کار چاپ، توسط «گوتنبرگ» مکانیکی شد.
۰۸۲۹ ـ چاپ کتاب مقدس.
۰۸۳۰ ـ اوج خطاطی ایران در دوره «ایلخانیان» و «تیموریان».
۰۸۴۱ ـ صنعت چاپ پدیدار شد و به سراسر اروپا گسترش یافت.
۰۸۴۴ ـ به کارگیری خط رقعه.
۰۸۹۴ ـ در «ونیز ایتالیا» زیباترین نوشتار با حروف فلزی با نام «آنتیک» پدیدار شد.
۰۹۰۳ ـ چاپگری ونیزی، از «حروف بزرگ ایتالیک» برای نخستین بار استفاده کرد.
۰۹۲۹ ـ به کارگیری خط دیوانی توسط «حسام رومی».
۱۰۱۹ ـ قدیمی‌ترین کتاب موجود، در جلفای اصفهان، که با استفاده از حروف مجزا سربی و خط فارسی (اواخر سلطنت شاه صفی)، توسط ارامنه کرملی چاپ شده است. [۱۰]
۱۰۲۰ ـ خلیفه خاچادور قیصری، در جلفای اصفهان برای نخستین بار چاپخانه‌ای دایر کرد که کاغذ و مرکب و حروف آن در جلفا تهیه می‌شد.
۱۰۵۵ ـ مذاکره برادر وزیر دربار شاه سلیمان با شاه و شاردن، جهانگرد فرانسوی، برای آوردن متخصصان چاپ به ایران برای آموزش ایرانیان که به نتیجه‌ای نرسید.
۱۰۶۸ ـ به کارگیری خط «شکسته نستعلیق».
۱۰۷۹ ـ حروف‌های جدیدی برای الفبا در اروپا طراحی شد.
۱۰۹۶ ـ کشیش آنژدوسن ژزف فرانسوی و از مبشرین فرقه نصارای کرملی- که مدتی در ایران اقامت داشت- کتاب لغت فرانسه را به فارسی، تألیف و در فرانسه چاپ نمود.
۱۰۹۸ ـ اعزام اولین گروه محصلین ایرانی برای آشنایی با علوم‌جدید، به انگلستان.
۱۱۵۹ ـ اختراع چاپ ژلاتینی.
۱۱۵۹ ـ اولین کتاب چاپی فارسی، به نام واژه‌نامه مختصر انگلیسی و فارسی در مالاد بنگال به چاپ رسید.
۱۱۷۵ ـ چاپ سنگی (لیتوگرافی) توسط «زنفلدر» تکمیل شد.
۱۱۸۲ ـ محاصره شهر گنجه و آغاز جنگ‌های ایران با روسیه. دولت روس، پس از تسخیر داغستان، برای زبان‌های اوار، چچن و چرکس، الفبای جداگانه‌ای با حروف لاتین درست کرد تا در مدارس جدید، خط جدید تدریس شود و تعدادی کتاب‌های اسلامی را به همان خط برگردانیدند.
۱۱۸۲ ـ اولین نمونه چاپ ژلاتینی در ایران، برای نشر شبنامه در تبریز.
۱۱۹۰ ـ اعزام دو نفر محصل (میرزا محمد کاظم و حاجی باب افشار) به انگستان.
۱۱۹۱ ـ ماشین چاپ، از روش مسطح به سیلندری تکامل پیدا کرد شکست ایران از روس‌ها، عقد عهدنامه گلستان و پایان جنگ‌های دور اول ایران و روس.
۱۱۹۴ ـ اعزام پنج تن، دسته دوم محصلین ایرانی به انگلستان توسط عباس میرزا. (میرزا جعفر مشیرالدوله و میرزا صالح، ناشر نخستین روزنامه ایرانی، جزء این دسته بودند.)
۱۱۹۷ ـ بازگشت پنج نفر محصلین ایرانی از انگلستان و تأسیس اولین دستگاه چاپ حروفی در تبریز. [۱۱]
۱۱۹۷ ـ اولین کتاب فارسی[۱۲] به نام فتحنامه[۱۳]و سپس رساله جهادیه[۱۴] ، که با چاپ حروفی در تبریز چاپ شد. این حروف چاپی فارسی، با رعایت اصول خط نسخ طراحی شده بود.
۱۲۰۰ ـ آغاز جنگ میان ایران و عثمانی.
۱۲۰۲ ـ عقد عهدنامه ایران و عثمانی در ارزنه الروم.
۱۲۰۳ ـ عباس میرزا، میرزا جعفر تبریزی را برای آموختن فن چاپ به مسکو فرستاد. [۱۵]
۱۲۰۳ ـ ورود «چاپ سنگی» به ایران، تأسیس اولین کارخانه چاپ سنگی در تبریز و دایر بودن چاپ سربی در تهران.
۱۲۰۴ ـ چاپ حروفی قرآن مجید به خط میرزای نیریزی- که به قرآن معتمدی مشهور شد- توسط میرزا زین‌العابدین در تهران.
۱۲۰۵ ـ ورود بیشتر «چاپ سربی» به ایران و ورود سید محمد مجتهد از عتبات به تهران و فتوای او به جهاد با روس همراه فتوای دسته جمعی روحانیان. آغاز جنگ دوم ایران با روس و فتح گنجه به دست روس و شکست ایرانیان.
۱۲۰۶ ـ ابداع حروف نستعلیق هندیِ چاپی، توسط ویلکینز و چاپ کتاب پیمان تازه خداوند با همین خط در هند. فتح ایروان ایران به دست روس. عقد عهدنامه ترکمن چای و پایان جنگ دوم ایران و روس.
۱۲۱۳ ـ بسته شدن چاپخانه حروفی در تبریز، و درگذشت فتحعلی شاه در سفر به اصفهان و تاجگذاری محمد شاه در تهران.
۱۲۱۶ ـ انتشار نخستین روزنامه در ایران [۱۶] و لشکرکشی محمد شاه به هرات.
۱۲۱۷ ـ ظاهراً نخستین کتابی که در تهران چاپ سنگی شده، دیوان حافظ است.
۱۲۲۳ ـ دو دسته دیگر از محصلین ایرانی برای آشنایی با علوم‌جدید، عازم فرنگ شدند.
۱۲۲۴ ـ تشکیل مجلس موقت هیئتی علمی – فرهنگی در استامبول، که بعداً انجمن دانش نام گرفت و جمعیت علمیه عثمانی از دل آن بیرون آمد. وظیفه‌اش مطالعه راه‌های مبارزه با بی‌سوادی و اصلاح نظام آموزشی بود. یکی از اقدامات آن، تأسیس دارالفنون است.
۱۲۲۴ ـ بسته شدن چاپخانه حروفی در تهران. از این زمان تا بیش از شصت سال، چاپخانه‌های ایران منحصر به چاپ سنگی گردید.
۱۲۲۷ ـ تاجگذاری ناصرالدین شاه و نصب میرزا تقی خان امیر نظام به صدارت.
۱۲۲۹ ـ تأسیس دارالفنون در ایران [۱۷] و انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه.
۱۲۳۰ ـ مجلس موقت انجمن دانش در استامبول با حضور پادشاه و رشید پاشا، معمار تنظیمات، رسماً به انجمن دانش نامیده شد. [۱۸]
۱۲۳۵ ـ امضای عهدنامه صلح ایران و انگلیس و سلب حق حاکمیت ایران بر افغانستان.
۱۲۳۶ ـ رسم‌الخط جدید / آخوند زاده، فتحعلی در تفلیس.
۱۲۳۹ ـ خط اختراعی مسیوبارب[۱۹] ، برای خط اسلام و نیز چاپ چند کتاب فارسی و عربی به خط اختراعی موسیو بارب در وین.
۱۲۳۹ ـ رساله منیف پاشا، وزیر دولت عثمانی، درباره تغییر خط.
۱۲۴۱ ـ سخنرانی معروفِ محمد طاهر منیف افندی (منیف پاشا، وزیر دولت عثمانی) در جلسه جمعیت علمیه عثمانی، در ضرورت اصلاح الفبای عرب.
۱۲۴۲ ـ مسافرت آخوند زاده به استامبول و شرکت در جلسه‌ای در جمعیت علمیه عثمانی، پیرامون تغییر خط [۲۰] و ارائه مقاله خود به این جمعیت.
۱۲۴۲ ـ منظومه در خصوص الفبای تازه/ آخوندزاده، میرزا فتحعلی چاپ تفلیس.
۱۲۴۷ ـ مکتوب شارل میسمر فرانسوی در بیان سبب جمودت اهل مشرق که به صدر اعظم عثمانی نوشته شده است. [۲۱]
۱۲۴۷ ـ مقاله در خصوص عدم قابلیت الفبای اسلامیه به نشر علوم، روزنامه غولوس چاپ پطرزبورغ، سال هفدهم، شماره ۲۶۶.
۱۲۴۸ ـ چاپ مقالاتی پیرامون تغییر خط در روزنامه‌های ترقی و حرّیت و مقالات نامق کمال[۲۲] در جواب میرزا ملکم‌خان.
۱۲۴۹ ـ نامه آخوند زاده به ملکم (۲۵ آوریل) / آخوندزاده، میرزا فتحعلی / باکو
۱۲۵۰ ـ نامه آخوند زاده به ملکم (۲ ژوئیه) / آخوندزاده، میرزا فتحعلی / باکو.
۱۲۵۰ ـ قحطی و خشکسالی بزرگ در سراسر ایران، که منجر به آدم‌خواری گشت.
۱۲۵۲ ـ سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ به اتفاق میرزا حسین خان سپهسالار.
۱۲۵۴ ـ انتشار روزنامه اختر در استامبول که اولین روزنامه چاپ در خارج از کشور و نخستین روزنامه فارسی با حروف چاپ سربی است.
۱۲۵۶ ـ درگذشت میرزا فتحعلی آخوند زاده در تفلیس و سفر دوم ناصرالدین شاه به فرنگ.
۱۲۵۶ ـ ترجمه «واپس‌مانده اهالی شرق از ترقی به خاطر نقصان الفبا»، نوشته «شخص کامل» از بیکزاد کان گرجستان، توسط رشدی و چاپ آن در روزنامه اختر ش ۱۷ چاپ شد.
۱۲۵۷ ـ بررسی امکان تغییر خط عربی و ترکی به حروف لاتین، نامق کمال.
۱۲۵۸ ـ گفتارهایی پیرامون نارسایی‌های واک‌های خط عربی از انسی‌زاده، سعید در روزنامه ضیاء قفقاسیه تفلیس.
۱۲۵۹ ـ اصلاح خط و کتابت / میرزایوسف‌خان،[۲۳] چاپ شده در روزنامه اختر سال ششم، شماره ۲۲، چاپ استامبول.
۱۲۵۹ ـ کاغذ وین، میرزا حسن،[۲۴] پیرامون تغییر خط، روزنامه اختر سال ششم، شماره ۲۸ ، چاپ استامبول.
۱۲۵۹ ـ ترجمه استفتاء میرزا یوسف خان پیرامون تغییر خط، توسط مسیو بارب در روزنامه رسمی وین.
۱۲۵۹ ـ الفبای اختراعی میرزا رضای‌تبریزی،[۲۵] چاپ شده در مطبعه شرکت ایرانیه در اسلامبول. و چاپ مقدمه این رساله در روزنامه اختر، س ۷، ش۲، چاپ استامبول.
۱۲۵۹ ـ سواد تعلیقه، شیخ الاسلام قفقاز (آخوند احمد حسین زاده) برای میرزا رضای تبریزی، روزنامه اختر، سال هفتم، شماره ۵ ، چاپ استامبول.
۱۲۵۹ ـ معلم الاطفال / حسین زاده، احمد؛ چاپ تفلیس در قفقاز.
۱۲۶۱ ـ الفبای بهروزی / افشار بکشلو، میرزا رضاخان؛ چاپ استامبول.
۱۲۶۴ ـ مقدمه گلستان سعدی / ملکم خان، ناظم‌الدوله / مطبعه ترقی لندن
۱۲۶۴ ـ درباره تغییر و اصلاح الفبا / تبریزی، میرزا لطفعلی / روزنامه اختر؛ ش ۲۱ و ۲۲ سال ۱۳۰۲ق چاپ استامبول
۱۲۶۵ ـ اختراع دستگاه حروف‌ریزی «لاینو تایپ».
۱۲۶۵ ـ نمونه افکار (الفبای جدید) / دبیر، میرزا حسین خان؛ چاپ استامبول.
۱۲۶۵ ـ رساله در وجوب اصلاح خط اسلام / مستشارالدوله، یوسف؛ چاپ استامبول.
۱۲۶۵ ـ نامه میرزا نجفعلی خان (سرکاتب اول و ترجمان سفارت کبرای دولت ایران) پیرامون تغییر خط، روزنامه اختر، سال دوازده، شماره ۳۷ ، چاپ استامبول.
۱۲۶۵ ـ اقوال علی (به خط ملکمی) و ضروب امثال (مثل‌های ترکی به خط ملکمی) / ملکم خان، ناظم‌الدوله / مطبعه ترقی لندن
۱۲۶۵ ـ نمونه خطوط آدمیت / ملکم خان، ناظم‌الدوله / مطبعه ترقی / ۶۱ ص / لندن
۱۲۶۶ ـ اختراع ماشین حروف‌چینی «مونوتایپ» توسط «تالبرت لانستون» آمریکایی.
۱۲۶۸ ـ الفبای تازه / آلان براغوش، میرزاکاظم خان، سفر سوم ناصرالدین شاه به فرنگ، عزل ملکم هان و انتشار روزنامه قانون توسط او در لندن.
۱۲۷۷ ـ تشکیل دوباره جمعیت علمیه عثمانی، که همزمان با کاسته شدن فعالیت‌های انجمن دانش، به صورت غیر دولتی، ولی با همان اهداف شکل گرفت.
۱۲۷۹ ـ برای استفاده از «خط نستعلیق» در حروف‌چینی سربی، تلاش‌هایی در آلمان به عمل آمد.[۲۶]
۱۲۸۳ ـ اصلاح الفبا از تختنسکی، محمد آقاشاه در روزنامه شرق روس تفلیس.
۱۲۸۴ ـ مسالک المحسنین / طالبوف، میرزا عبدالحیم / بی‌نا / تبریز
۱۲۸۸ ـ کتابچه‌ای پیرامون خط جدید از حقی‌بیک میلاسی[۲۷] ، اسماعیل چاپ استامبول و بیروت
۱۲۸۸ ـ الخط الجدید چاپ بیروت
۱۲۸۹ ـ کتابی با الفبای لاتین از امیرخانجر، ابراهیم چاپ استامبول
۱۲۹۲ ـ الفبای خط نو برای نوآموزان پارسی[۲۸] / اویسی، علی محمد.
۱۲۹۳ ـ شروع جنگ جهانی اول.
۱۳۰۰ ـ ممنوعیت حک خطوط خارجی در تابلوهای مغازه‌ها و دکاکین و استفاده از خط فارسی و مخالفت اتباع خارجه.
۱۳۰۱ ـ کمیته الفبای نو به راهبری نریمان نریمانوف پدید آمد.
۱۳۰۲ ـ انتشار «مسأله تبدیل الفبا به لاتین» (به روسی) / پولیوانف، پروفسور در شوروی. و حرکت احمد شاه به اروپا؛ اعلان جمهوری در ترکیه و خروج قوای انگلیس از ایران.
۱۳۰۳ ـ ارسال هیئت‌هایی به جمهوری ترک و تاتار برای گزینش الفبای نو.
۱۳۰۳ ـ نریمان نریمانف رهبر بلشویک آذربایجان، توانست قانون استفاده از خط لاتین در امور دولتی را به تصویب مجلس جمهوری آذربایجان برساند.
۱۳۰۴ ـ ورود رسمی بحث تغییر خط به ایران و نیز انتشار «علامات و قواعد تنقیط» و «الفبا به ترتیب راه نو» / کاظم‌زاده ایرانشهر، حسین و کتاب «لزوم اصلاح خط و زبان» / اعتصام‌زاده، ابوالقاسم و اعلام انقراض قاجاریه و تأسیس سلسه پهلوی.
۱۳۰۵ ـ طرح تبدیل الفبای ترکی ملل جماهیر شوروی و ترک زبانان آذربایجانی جهان، به لاتین؛ در اولین کنفرانس ترک‌شناسی در باکو.
۱۳۰۵ ـ نخستین پلونیوم کمیته مرکزی الفبا در باکو و بررسی پیشنهادهای رسیده پیرامون الفبا.
۱۳۰۶ ـ تاجیکستان و الفبای نو، معروف زاده، مجله رهبر دانش شماره ۲ و دنیای نو ـ الفبای نو / عبدالرئوف فطرت، مجله رهبر دانش شماره ۳ و نیز لایحه الفبای‌نو در تاجیکستان.
۱۳۰۶ ـ «گاتها» (مقدمه، در لزوم تغییر خط) و «تغییر خط فارسی» و «پوراندوخت‌نامه» (مقدمه، در لزوم تغییر خط) از پور داود، ابراهیم و «مخترع خط جدید» بی‌نام.
۱۳۰۷ ـ الفبای اختراعی ابتهاج / ابتهاج، غلامحسین
۱۳۰۷ ـ الفبای جدید، الفبای پیشنهادی / چیره
۱۳۰۷ ـ در این سال حداقل ۱۶ عنوان کتاب یا مقاله پیرامون تغییر خط فارسی منتشر شد.[۲۹]
۱۳۰۷ ـ لزوم اصلاح خط از ملکم، ناظم‌الدوله / فروغ ؛ دوره ۱، ش ۱۱ـ۱۲ چاپ تهران
۱۳۰۷ ـ خط دانش و انسانیت از اندامان انجمن دانش هندوستان، چاپ بمبئی هند
۱۳۰۷ ـ پلونیوم دوم به شهر تاشکند خوانده شدند. در این پلونیوم همه جمهوری‌های قفقاز که نوشته‌های آنها به خط عربی بود، در تطبیق الفبانو و به کاربستن آن هم‌داستان شدند.
۱۳۰۷ ـ «یکی یول» یا الفبای‌نو، که از لاتین گرفته شده بود، رسماً در بیشتر جمهوری‌های قفقاز به کار افتاد.
۱۳۰۷ ـ با پیشنهاد «تحسین عمر» و با سخنرانی آتاتورک (غازی مصطفی کمال پاشا) و تصویب مجلس ملی ترکیه، الفبای لاتین، جایگزین خط عربی در ترکیه شد.
۱۳۰۷ ـ انتشار حداقل چهار مقاله[۳۰] به روسی پیرامون تغییر خط در باکو
۱۳۰۸ ـ انتشار «تسهیل و تکمیل الفبا» / صدر المعالی، نور حقیق و «خط لاتین برای فارسی» / داعی الاسلام، محمد علی؛ در حیدرآباد دکن.
۱۳۰۸ ـ پذیرفته شدن لایحه فطرت و تلاش عملی دولت تاجیکستان برای رسمی ساختن خط لاتین و ممنوعیت استفاده از خط عربی در دولت ازبکستان.[۳۱]
۱۳۰۹ ـ ابداع حروفچینی با روش عکاسی.
۱۳۰۹ ـ انتشار «فارسی جدید» / داعی الاسلام، محمد علی و «راه پیشرفت» / فاتح، مصطفی
۱۳۱۰ ـ رواج کامل حروف سربی در ایران؛ از این تاریخ تا دهه ۶۰ ؛ که اکثر کتاب‌ها با حروف سربی چاپ می‌شده است.
۱۳۱۰ ـ ماشین تحریرهای برقی شرکت آی‌بی‌ام، کم کم به ایران آمد.
۱۳۱۱ ـ مکاتبه با دربار در زمینه مداخله کلوپ ایران جوان در مورد تغییر خط فارسی.
۱۳۱۲ ـ الفبای فارسی / داعی الاسلام، محمد علی.
۱۳۱۳ ـ انتشار «چند قاعده و چند پیشنهاد برای تسهیل نوشتن و خواندن فارسی» / کاظم زاده ایرانشهر، حسین.
۱۳۱۳ ـ دبیره از بهروز، ذبیح، چاپ ایران کوده در تهران.
۱۳۱۴ ـ تغییر الفبا و الفبای علائی[۳۲] / اعلائی، جبرئیل و «خط نو فارسی» / نثری، موسی و دو مقاله دیگر از ایشان.
۱۳۱۵ ـ خطوط معمول در دنیا و میزان تکامل خط فارسی، رضاعی، حسین؛ چاپ پاریس.
۱۳۱۶ ـ پیام من به فرهنگستان / فروغی، محمد علی
۱۳۱۷ ـ دولت شوروی، برای یکی گردانیدن خط، همه جمهوری‌های خود (به جز ارمنستان و گرجستان) را مجبور کرد تا خط خود را از لاتین به روسی (سریلیک) برگردانند. [۳۳]
۱۳۲۰ ـ نمونه‌ای از رسم الخط ایرانی / آربری، ا.ج و «انتقاد کتاب الفبا» / باغچه‌بان، جبار
۱۳۲۱ ـ خواندن و نوشتن در دو هفته / بهروز، ذبیح و نیز انتشار حداقل چهار نوشته پیرامون تغییر خط فارسی از مؤلفان: کسروی، احمد / صدرالمعالی، نور حقیق
۱۳۲۱ ـ سخنرانی احمد کسروی پیرامون اصلاح خط چاپ روزنامه پرچم؛ یازدهم تیر در تهران
۱۳۲۱ ـ درباره خط و الفبا از کسروی، احمد چاپ مجله پیمان در تهران
۱۳۲۲ ـ الفبای آشتیانی / آشتیانی، اسماعیل و خط آسان برای تعلیم عمومی / داعی‌الاسلام، محمدعلی در حیدرآباد دکن و انتشار سه نوشته پیرامون تغییر خط فارسی.[۳۴]
۱۳۲۳ ـ تأسیس «گروه طرفداران الفبای آسان» و انتشار حداقل پنج نوشته پیرامون تغییر خط فارسی.[۳۵]
۱۳۲۴ ـ اختراع «الفبای آسان» / آزاد مراغی، ابوالقاسم و «الف