پاورپوینت کامل اعتبار، مشاهده صرف یا آزمایش؟ ۵۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل اعتبار، مشاهده صرف یا آزمایش؟ ۵۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اعتبار، مشاهده صرف یا آزمایش؟ ۵۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل اعتبار، مشاهده صرف یا آزمایش؟ ۵۴ اسلاید در PowerPoint :

دکتر جورج صلیبا، استاد تاریخ علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا، در جریان سفر به ایران در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۴ در نشست «تاریخ علم، ایران و جهان اسلام» در سرای اهل قلم به سخنرانی پرداخت و مدعی شد که ابن‌هیثم اصطلاح کلیدی «اعتبار» را برخلاف آنچه عبدالحمید صبره و دیگران گفته‌اند، نه از متون بیگانه، بلکه از قرآن کریم اخذ کرده و مرادش از آن نیز مشاهده و استنتاج منطقی از آن بوده و نه تجربه‌گرایی و آزمایش. نگارنده در این نوشتار تلاش کرده با بررسی معانی مختلف «اعتبار» ثابت کند که ابن‌هیثم آگاهانه این واژه را در معانی آزمایش و تجربه‌گرایی به کار برده است.

درآمد: دکتر جورج صلیبا، استاد تاریخ علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا، در جریان سفر به ایران در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۴ در نشست «تاریخ علم، ایران و جهان اسلام» در سرای اهل قلم به سخنرانی پرداخت و مدعی شد که ابن‌هیثم اصطلاح کلیدی «اعتبار» را برخلاف آنچه عبدالحمید صبره و دیگران گفته‌اند، نه از متون بیگانه، بلکه از قرآن کریم اخذ کرده و مرادش از آن نیز مشاهده و استنتاج منطقی از آن بوده و نه تجربه‌گرایی و آزمایش. نگارنده در این نوشتار تلاش کرده با بررسی معانی مختلف «اعتبار» ثابت کند که ابن‌هیثم آگاهانه این واژه را در معانی آزمایش و تجربه‌گرایی به کار برده است.

قرآن کریم، این معجزه آسمانی از همان آغاز تمدن اسلامی در همه زمینه‌های فکری و فرهنگی در جهان اسلام مؤثر افتاد و قانون‌ساز فصاحت و بلاغت گردید. در قرون سوم و چهارم هجری نیز هنگام ترجمه علوم نظری از منابع بیگانه، بسیاری از واژه‌های آن در این علوم به کار رفت. یکی از این واژه‌ها «عبرت» و مشتقات آن و به ویژه «اعتبار» است که مورد توجه علمای مختلف قرار گرفت. باید این نکته را افزود که این علما هر یک به فراخور رشته خود مفهوم تازه‌ای به کلمه «اعتبار» دادند که با مفهوم اولیه آن متفاوت بود. یکی از مفاهیم «اعتبار» همان است که «ابن‌هیثم» در آثار نورشناختی خود به کار برده است. این مفهوم اخیراً مورد واکاوی دکتر جورج صلیبا قرار گرفته است که با آنچه تاکنون مورد اجماع مورخین علم بوده همخوانی ندارد. ما در این مقاله نخست نظر استاد لبنانی را ذکر می‌کنیم و آنگاه به ارزیابی آن می‌پردازیم.

نظر دکتر صلیبا درباره واژه «اعتبار»

استاد صلیبا در این باره گفت: «عبدالحمید صبره ادعا کرده که اعتبار در آثار ابن‌هیثم ترجمه اصطلاحی یونانی است، در حالی که باید آن را مأخوذ از قرآن بدانیم، آنجا که می‌فرماید: فاعتبروا یا اولی‌الابصار، منظور ابن هیثم از آن نیز فهم جدیدی از مشاهده است. اعتبار در حقیقت فعالیتی (ذهنی) حاصل از مشاهدات ماست.۱

اعتبار و معانی آن

اعتبار در قرآن: اعتبار مصدر باب افتعال فعل «عبر» است. این کلمه به این صورت در قرآن نیامده، ولی مشتقاتش را به صورت فعل می‌توان در کلام آسمانی مشاهده کرد که از آن جمله «اعتبروا» است که در معنی عبرت‌گیری به کار رفته است. مراد از «عبرت‌گیری» نیز از زمان حال به گذشته رفتن و گذشته را با دقت بررسی کردن و آن را همانند آینه‌ای فرا روی خود قرار دادن است. قرآن در سوره‌های متعدد اشاره به حوادث گذشته دارد. این اشارات قرآنی نه منزله قصه‌گویی، بلکه به منظور عبرت‌گیری است. قرآن این حوادث را همانند آینه می‌داند که در آن می‌توان همه رخدادهای زشت و زیبا را مشاهده کرد و از آنها، هم برای دنیا و هم برای آخرت خویش توشه برگرفت؛ از همین رو حسن‌المصطفوی در کتاب‌التحقیق فی کلمات القرآن الکریم درباره اعتبار چنین نوشته است: «والاعتبار بمعنی اختیار العبور و اخذه، فان الرجل المتفکر العاقل اذا شاهد امورا … و قضایا مفیده: یستفید منها و ینتج فی جریان معیشتها دنیویاً او روحانیاً و یطبقها علی حالاتها، فهو یتجاوز عما یتشاهد فی‌الخارج الی نفسها.»۲

از باب مثال در سوره حشر، قرآن وقایع غزوه بنی‌النضیر و توطئه یهودیان را علیه مسلمانان و عکس‌العمل شدید سپاه اسلام را با آنان بازگو می‌کند تا نتیجه بگیرد که در جنگ، ایمان به خداست که حرف آخر را می‌زند. امتی که مسلح به ایمانی قوی باشند، اگر هم تعدادشان کمتر از نفرات دشمن باشد، پیروز خواهند شد. بنابراین «فاعتبروا یا اولی‌الابصار»: عبرت بگیرید ای صاحبان بصیرت!۳

سعدی کسانی را که از حوادث گذشته عبرت نمی‌گیرند، «شوخ چشم» یعنی بی‌بصیرت می‌نامد:

این همه رفتند و مای شوخ چشم

هیچ نگرفتیم از ایشان اعتبار

عبرت‌گیری در مفهوم قرآنی را خاقانی شروانی در قصیده معروف «ایوان مداین» به خوبی تشریح کرده است. او که از تاریخ بنا و دوران شکوفایی ایوان مداین و یا همان قصر باشکوه پادشاهان ساسانی آگاهی داشت، هنگامی که از نزدیک به دیدن آن می‌شتابد، از خرابی‌های آن سخت یکه می‌خورد و به تأمل می‌نشیند و با خود به گفتگو می‌پردازد:

هان ای دل عبرت‌بین از دیده عبر کن، هان!ر ایوان مداین را آیینه عبرت دان

او در این تأمل قطعاً با نیروی تخیل سفری به گذشته دور ایران کرده و این ایوان را به هنگام جلال و شوکتش مشاهده نموده که این چنین خوب این گذشته را تشریح می‌کند. شاید در این سفر درونی یک روز دل‌‌انگیز بهاری را که نسیم سحرگاهیش بر دجله و دشتهای پرگل و ریحان قصر می‌وزیده، او را همراهی می‌کرده است.

اکنون ما نیز همسفر او می‌شویم تا بتوانیم گذشته و حال این قصر را تماشا کنیم. در این روز پرتوهای زرین آفتاب را که هنوز رنگ نباخته و سرخ و گداخته‌اند و بر قصر افسانه‌ای انوشیروان می‌تابند را مشاهده می‌کنیم. مردم شهر را می‌بینیم که همه در آمد و شد و جنب و جوش‌اند و ولوله عجیبی در شهر حاکم است. همه جا رفته و آب‌زده و تر و تازه به نظر می‌رسد. رایحه حاصل از عود، کندر و صندل که ملازمان قصر برافروخته‌اند، با نسیم برخاسته از دجله درهم می‌آمیزد و ساکنان قصر را سرزنده و بانشاط می‌کند.

پس از این تأمل درونی، اگر خاقانی چشم سر باز کند، چه می‌بیند؟ آنچه می‌بینید، هراسناک و دهشت‌زاست. کاروانی را می‌بینید که در بیابانی سوزان به سوی این ویرانه روان است تا خسته و کوفته در پای دیوارهای شکسته‌اش بار اندازد و در سایه شب بیارامد. گویی اینجا خورشید به انسانها و ساکنانش مهری ندارد و مردم نیز از آن گریزانند تا به دامن شب پناه برند. به هنگام شب نیز جغدهای آشیانه گرفته در آن با ناله‌های سوزناکشان مرگ و نیستی را برای کاروانیان تداعی می‌کنند.

از این تأمل و سفر درونی، خاقانی عبرتی را که باید می‌گرفت، گرفت و به خود آمد:

دندانه هر قصری پندی دهدت نو نو

پند سر دندانه بشنو ز بن دندان

ما بارگه دادیم، این رفت ستم بر ما

بر قصر ستمکاران تا خود چه رسد خذلان

اعتبار در متون دینی

پیشوای هشتم شیعیان حضرت امام رضا(ع) واژه اعتبار را در روایتی مترادف با تجربه آورده‌اند: «فقد جمعنا لاسم و اختلاف المعنی و اما الخبیر فالذی لایعوب عنه شی و لا یغوثه لیس للتجربه ولا للاعتبار بالاشیاء فعند التجربه والاعتبار علمان و لو لاهما ما علم لان من کان کذلک کان جاهلا والله لم یزل خبیراً بما یخلق والخبیر من الناس المستخبر عن جهل المتعلم فقد یجمعنا الاسم واختلف المعن»۴

اعتبار در متون فقهی

اعتبار در کتب فقهی در معانی مختلفی آمده که از جمله آن اطمینان قلبی است؛ مثلاً اگر به نماز ایستاده‌ایم، نیت را هم به زبان نیاوریم، نماز باطل نمی‌شود، زیرا قلباً به آن اراده کرده‌ایم. شیخ طوسی در این باره می‌گوید: «والنیه تکون بالقلب ولااعتبار بها باللسان بل لایحتاج الی تکلفها لفظاً اصلاً…»۵

اما فقهای مسلمان، از واژه اعتبار بیشتر مشاهده و امتحان مراد کرده‌اند؛ مثلاً عاملی کرکی از فقیهان شیعه، درباره وضوگرفتن از آبی که به نظر نجس می‌رسد، می‌گوید که وضو با چنین آبی جایز نیست، مگر پیش از آن به وسیله امتحان پاکی آن محرز گردد. عین نوشته این فقیه چنین است: «لان المقتضی للتنجیس موجود والمانع مشکوک فیه، فینتفی بالاصل ـ کما سبق ـ لکن الحکم بالنجاسه هنا مطلقا مشکل، لوجوب اعتبار هذا الماء اذا تعین للاستعمال…»۶

اعتبار در کلام اسلامی

اعتبار در کلام اسلامی مفهومی ذهنی است که در مقابل عین قرار می‌گیرد. شادروان سیدجعفر سجادی در فرهنگ فلسفی خود در این باره چنین نوشته است: «مفاهیمی را که در خارج مابه ازایی ندارد، امور اعتباری می‌ن