پاورپوینت کامل استاد منوچهر ستوده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل استاد منوچهر ستوده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل استاد منوچهر ستوده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل استاد منوچهر ستوده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

ستوده/ sotude / ، منوچهر (اول مهرماه۱۲۹۲ـ ۲۰ فروردین۱۳۹۵)، پژوهشگر برجسته در حوز مطالعات جغرافیای تاریخی ایرانزمین، به ویژه صفحات شمالی ایران، عضو شورای عالی علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی، استاد دانشگاه و مولفی پراثر و پر سفر. از وی تا کنون ۶۲ عنوان کتاب در ۱۰۲ مجلد در ۲۶۰۰۰ صفحه و ۲۷۸ مقاله و اشاره و نکته در ۲۰۳۱ صفحه، جمعاً۲۸۰۳۱ صفحه انتشار یافته است؛ نیز چند کتاب و مقال دیگر از او زیر چاپ، در آستان انتشار یا آماده برای انتشار است. استاد راهنمای ۴۸ عنوان پایان نام دکتری و کارشناسی ارشد بوده است( بر پای برآوردهای فرشته و عنایت الله مجیدی).

دبا: مقال پیوست در اصل برای درج در دانشنام ایران نوشته شده است. مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی(مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی)، ناشر دانشنام ایران، به مناسبت در گذشت پاورپوینت کامل استاد منوچهر ستوده ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، این مقاله را پیش از درج در دانشنامه به حضور دوستداران آن استاد فقید تقدیم می دارد.

ستوده/

sotude

/ ، منوچهر (اول مهرماه۱۲۹۲ـ ۲۰ فروردین۱۳۹۵)، پژوهشگر برجسته در حوز مطالعات جغرافیای تاریخی ایرانزمین، به ویژه صفحات شمالی ایران، عضو شورای عالی علمی دائره المعارف بزرگ اسلامی، استاد دانشگاه و مولفی پراثر و پر سفر. از وی تا کنون ۶۲ عنوان کتاب در ۱۰۲ مجلد در ۲۶۰۰۰ صفحه و ۲۷۸ مقاله و اشاره و نکته در ۲۰۳۱ صفحه، جمعاً۲۸۰۳۱ صفحه انتشار یافته است؛ نیز چند کتاب و مقال دیگر از او زیر چاپ، در آستان انتشار یا آماده برای انتشار است. استاد راهنمای ۴۸ عنوان پایان نام دکتری و کارشناسی ارشد بوده است( بر پای برآوردهای فرشته و عنایت الله مجیدی).

1. زندگی و فعالیتها

منوچهر ستوده در« زندگی نام خودنوشت» اش(نوری، ره آورد ستوده، ۲۹ـ۳۷)، و در چند گفت و گو که در نشریه های مختلف چاپ شده، به بخشهایی از زندگی خود اجمالاً اشاره کرده است. صورت این منابع در بخش «مآخذ» همین مقاله آمده است. در اینجا به شمه ای کوتاه از سرگذشت اواشاره می شود.

در محل عودلاجان تهران در خانواده ای متوسط به دنیا آمد. خلیل ستوده(۱۲۶۲ ـ ۱۳۴۵ش)، پدرش، در تهران به دنیا آمده بود، اما اصالتاً از منطق نور مازندران، و مادرش لیلی(۱۲۷۲ـ ۱۳۱۷ش) اصالتاً تفرشی بود. خلیل ستوده، آموزگار، مدیر مدرسه و اهل شعر و ادب بود و مدتها با پروین دولت آبادی، شاعر معروف، ابتدا مبادل شعر و بعداً مجادله داشت(ستوده، «یادداشتهای من»، دستنوشت، بدون شمار صفحه). منوچهر ستوده از کودکی و در محیط خانواده با ادب و فرهنگ آشنا . پیوندهای خانواد پدری اش با مازندران و آمد و شد مازندرانیها به خان پدری، موجب اصلی آشنایی او با منطق مازندران بود.

تحصیلات ابتدایی را در ۱۳۰۶ش و تحصیلات متوسطه را در ۱۳۱۲ش در تهران به پایان برد. بر اثر تحصیل در کالج آمریکایی(بعداً: دبیرستان البرز) با زبان انگلیسی آشنا شد و همین آشنایی به او امکان داد از منابعی استفاده کند که بعدها بر روند مطالعاتی اش تاثیر گذاشت. در کنار تحصیل، در همان کالج کار هم می کرد. مدتی تلفنچی دکتر جردن، مدیر کالج البرز، بود. چند گاهی در کتابخان آن کالج به کار مشغول و در آنجا با برگه نویسی و اصول یادداشت برداری، ادار کتابخانه و منابع انگلیسی آشنا شد. در میان منابع انگلیسی به کتابی از فریا استارک در بار الموت برخورد که توجه او را به خود جلب کرد. همین آشناییهای مقدماتی به مسیر بعدی مطالعاتی او شکل داد(ستوده، «زندگی نامه… »، ۲۹ـ ۳۱؛ خون است دلم برای ایران(سی دی فیلم سینمایی).

منوچهر ستوده پس از تجربه ای کوتاه مدت در عرص سیاسی در سنین نوجوانی در عصر پهلوی اول، دیگر هیچ گاه به عرص سیاست عملی وارد نشد، در عین آنکه مسائل سیاسی را از نظر دور نمی داشت. یادداشتهایی که در بار رویدادهای ۱۳۲۰ و ۱۳۲۱ ش، از حمل نیروهای متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰ با ذکر جزئیات نوشته است، و نیز یادداشتهایش از ۵ دی ۱۳۵۷ تا ۳ اسفند همان سال در بار رویدادهای انقلاب ( نک: ره آورد ستوده، ص ۲۱۰ به بعد)، همچنین واکنشهایتندی که پس از نخستین سفرهایش به صفحات ماوراء النهر و اوضاع نابسامان آن مناطق پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دیدارهای خصوصی با دوستان نشان می داد، و انتقادهای تلخی که با لحنی گزنده از نظام فروپاشیده می کرد، حکایت از آن دارد که ذهن او به مسائل سیاسی پیرامونش بی اعتنا نبوده است. او در سایر نوشته های منتشر شده اش از پرداختن به جنبه های سیاسی، آگاهانه و عامدانه پرهیز کرده است(مشاهده و اطلاع شخصی).

منوچهر ستوده در ۱۳۱۳ش تحصیل در رشت زبان و ادبیات فارسی را دردانشسرای عالی آغاز کرد. نفوذ بدیع الزمان فروزانفر، از استادان او در دانشسرا در این دوره و بعداً در دور تحصیل دکتری، نیز تاثیرهای دکتر فاطم سیاح، استاد ادبیات تطبیقی، بر او عمیق، و در انتخاب مسیر تحقیقات و فعالیت حرفه ای اش تاثیرگذار بود. او احتمالاً در همان سال، همراه چند تن از دوستانش، برای نخستین بار به الموت رفت. آنها پای پیاده از تهران راه افتادند و از مسیر سولقان و طالقان و کوره راههای کوهستانی به شرق الموت سرازیر شدند، مسیری اندکی متفاوت با مسیری که خانم فریا استارک پیاده پیموده و شرح سفر خود را در کتابش آورده بود. ستوده می گوید کتاب خانم استارک « نظرم را خیلی جلب کرد. دیدم زنی از لندن راه می افتد ببیند حسن صباح در اینجا چه کرده است، در حالی که بنده در تهرانم و از حسن صباح و قلع الموت اطلاعی ندارم»(ستوده،« گفت و گو با… »،۶). او با همین انگیزه بود که از منطق الموت و قلعه های به جای مانده از دور اسماعیلیان بازدید کرد و شرح مشاهداتش را به اختصار در نشری تعلیم و تربیت انتشار داد(«استاد دکتر منوچهر ستوده …»،۴). این نوشته حاصل نخستین بررسی و مشاهد مستقیم آثاری تاریخی و با توجه به منابعی بود که او در آن زمان با آنها آشنایی یا به آنها دسترسی داشت. ستوده بعدها در جست و جوی قلعه های اسماعیلیان بارها با پای پیاده از مسیرهای دشوارگذر کوهستانی به این منطقه سفر کرد(همان جا). او در جوانی یک بار هم پیاده از تهران به اردبیل و از آنجا از راه گردن حیران به گیلان رفت (به نقل شفاهی از ایرج افشار).

ستوده پس از پایان یافتن دوره خدمت نظام وظیفه در۱۳۱۸ش به کارهای مختلفی دست زد، از جمله کار در شرکت راهسازی و کارهای کنتراتی(ستوده، « زندگی نام خودنوشت»،۳۲). چند گاهی هم مغازه ای در تهران باز کرد و به فروشندگی نوشت افزار مشغول شد، اما جنگ جهانی دوم و پیامدهای اقتصادی آن، کار و کسب اش را تعطیل کرد. به ناگزیر به آموزگاری روی آورد و مدتی در دبیرستانهای لاهیجان و بندر انزلی به تدریس زبان فارسی و انگلیسی و حتی درسهای دیگر پرداخت(ستوده،« گفت و گو با …»،۵). در کنار تدریس، به مطالعه در بار برخی مباحث جغرافیایی و فرهنگ گیلان دست زد که بعدها، از ۱۳۲۲ش به بعد، نتیج آنها را به صورت مقاله هایی در نشریه های مختلف انتشار داد( نک: صورت مقاله های او). آغاز کار یادداشت برداری فرهنگ گیلکی از همان دوره بود، اثری که پیش درآمد سلسله فرهنگهای او در بار گویشها و لهجه های محلی ایران شد(نک: ادام مقاله). فرهنگ گیلکی اگرچه ساختاری ساده دارد و ملاحظات فنی زبان شناختی در آن به کار نرفته است، اما در زمان خود اثری پیشگام و گشایند فصلی تازه در تدوین فرهنگها و واژه نامه های گویشها و لهجه های ایرانی به شمار می رفت. گردآوری، تدوین و انتشار واژه های برخی نقاط ایران را به موازات حوز اصلی مطالعاتش همچنان ادامه داد( نک: ادام مقاله).

در ۱۳۲۳ش برای تحصیل در دور دکتری ادبیات فارسی، از گیلان به تهران رفت و ضمن تدریس زبان فارسی و انگلیسی در چند دبیرستان این شهر به تحصیل در دانشگاه تهران ادامه داد و درسهایش را در ۱۳۲۴ش به پایان برد. او به پیشنهاد و به راهنمایی استادش بدیع الزمان فروزانفر، «قلاع اسماعیلیه در رشته کوههای البرز» را موضوع پایان نام دکتریش قرار داد و به گفت ستوده([پاسخ به…]) چون این موضوع به بررسیهای گسترده و مطالعات میدانی نیاز داشت، بیش از ۴ سال طول کشید تا توانست از پایان نامه اش در ۱۳۲۹ش دفاع کند. نکت در خور توجه در سیر مطالعات ستوده اینکه موضوع پایان نام او آمیزه ای است از مباحث تاریخی، جغرافیایی، معماری، سیاسی، فلسفی ـ کلامی ـ عقیدتی و چند مبحث دیگر. در واقع برداشت استاد فروزانفر و همتایان او در آن دوره از «ادبیات»، به اندازه ای گسترده بود که این گونه مسائل، از جمله مباحث تاریخی و جغرافیایی، را در قلمرو خود جای می داد. افزون بر این، رشته ها هم در آن ایام آن قدر تخصصی نشده بود که مرزهای میان آنها به وضوح امروز باشد. ستوده که ادبیات فارسی خوانده بود و با تاریخ و جغرافیای ایران هم آشنایی داشت، با این پژوهش به قلمروی کشیده شد که عمده ترین تلاشهای دور زندگی اش را در محدود آن صرف کرد، قلمرو جغرافیای تاریخی ایرانزمین. پل میان ادبیات و جغرافیای تاریخی با همان پایان نامه ایجاد شد. افزون بر آن، مطالعات ستوده در این زمینه و در بیشتر آثارش فقط به منابع و اسناد کتابخانه ای محدود نماند، بلکه با مشاهدات مستقیم، بررسی در محل، مطابقت دادن اقوال و روایات تاریخی با آثار بر جای مانده، و نیز گفت و گو با افراد آشنا به نقاط و آگاهان محلی همراه شد. در واقع پژوهشهای تاریخی و جغرافیایی ستوده همواره با بررسیهای گسترد میدانی، و تا جایی که امکانات به وی اجازه می داده، همراه بوده است و امتیاز خاص آثار او را در زمین جغرافیای تاریخی در همین ترکیب مطالعات اسنادی و مشاهدات مستقیم محلی باید دید.

ستوده در آبان ۱۳۲۴ با دختر خاله اش خانم شکوه اقدس شمشیرگران(ز ۱۳۰۴ش) ازدواج کرد(عقد نامه، تهران، دفترخان ۱۲۸). دیداری با دوست قدیمی اش محمد تقی دانش پژوه در ۱۳۲۷ش در کتابخان دانشکد حقوق و گفت و گویی میان آنها، انگیزه ای تازه برای مطالعه در بار مازندران در وی برانگیخت ( ستوده، «زندگینام …»، ۳۳). دانش پژوه، مازندرانی و به تاریخ کهن و زبان قدیم مازندران دلبستگیهای عمیق داشت. دوستی ستوده با ایرج افشار هم در همین سال آغاز شد و پیوندهای مودت عمیق و همراهی و همسفری آن دو تا مرگ ایرج افشار در ۱۳۸۹ش ادامه داشت.

ستوده در ۱۳۳۰ش برای نخستین بار به خارج از کشور رفت و به مدت ۶ ماه در لندن به مطالعه و بازدید و استفاده از کتابخانه ها و دانشگاهها و پژوهشگاهها مشغول بود. پس از بازگشت به ایران،مدتی بعد به دعوت دولت آمریکا و همراه با ۲۰۰ دبیر دبیرستان به آن کشور سفر کرد و دور ۳ ماه شیو آموزش و پرورش در دبیرستانها را گذراند( ستوده،« زندگی نام …»، ۳۵). در ۱۳۳۵ش، با حمایت سید محمد مشکوه که ستودهمدتی نزد او به طور خصوصی فلسف اسلامی خوانده بود، از وزارت فرهنگ به دانشگاه تهران منتقل، و به کار تمام وقت فهرستنویسی کتاب در کتابخان دانشگاه ( نام بعدی این کتابخانه:کتابخان مرکزی دانشگاه تهران) مشغول شد. او در این سالها چند مقاله در مطبوعات مختلف انتشار داد(ستوده،«خاطراتی از تاسیس…»، ۴۰۷ـ ۴۱۲ و ۴۰۸)، از جمل مقاله های او، که نخستین آنها در بار الموت بود، از اینها می توان نام برد: «دولاب»( مجموع ایرانشناسی، شم ۱، تهران، ۱۳۲۵ش)؛ « قصران ری»، یادگار، سال۵، شم ۱۰، تهران، ۱۳۲۸ش؛ «البرز» (مهر، سال۸، شم ۶،تهران،۱۳۳۱ش)؛ «ترانه های گیلان»(فرهنگ ایران زمین، سال۱، شم ۱، تهران، ۱۳۳۱ش)؛ «امثال گیلکی»(همان، سال۱، شم ۴، تهران، ۱۳۳۴ش)؛ «امثال سمنانی» (همان، سال۲، شم ۱، تهران،۱۳۳۲ش)؛«قلع نور»( یغما، سال۹،شم ۳ ، تهران،۱۳۳۴ش) و چند مقاله و نوشت دیگر(نک: همین منابع).

فعالیت مطبوعاتی ستوده از ۱۳۳۲ش آغاز شد. او همراه با ایرج افشار، محمد تقی دانش پژوه، عباس زریاب خویی و مصطفی مقربی نشری فرهنگ ایران زمین را بنیاد نهادند(افشار،«کارنام بیست سال»،۸). این نشری کم سابقه که به قصد انتشار مقاله های پژوهشی در بار ایران دایر شد، در غیاب ایرج افشار با نظارت ستوده و مصطفی مقربی منتشر می شد(همان جا). در نیم دوم ده ۱۳۳۰ش که همایون صنعتی زاده در پی سرویراستاری برای سرپرستی دایره المعارف فارسی بود، این مسئولیت را در دیداری با حضور سید حسن تقی زاده به ستوده پیشنهاد کرد. ستوده از بیم «بدقولی، تنبلی و سست رایی» همکارانِ احتمالی این مسئولیت را نپذیرفت(ستوده، «خراسان آن بود …»،۱۴)، مسئولیتی که غلامحسین مصاحب به عهده گرفت و بخشی از آن را به انجام رساند.

استاد فروزانفر در ۱۳۳۷ش، موجبات انتقال ستوده را از کتابخان دانشگاه تهران به دانشکد الهیات در همین دانشگاه، فراهم آورد و به پیشنهاد او تدریس مبحث جغرافیای تاریخی به عهد وی سپرده شد (ستوده، «خاطراتی از تاسیس…»،۴۱۲). این مبحث پیش از ستوده در دانشگاههای ایران تدریس نشده بود و سابقه و سنتی نداشت؛ همچنین تاریخ و جغرافیای تاریخی صفحات شمال ایران که ستوده سالها تدریس کرد. او پیشگام و لاجرم ناگزیر شد مباحث، رئوس مطالب و شیو تدریس این درسها را خود تعیین کند. از مهرماه همان سال تدریس در دانشگاه را آغاز کرد که تا زمان بازنشستگی اش از دانشگاه در آذرماه ۱۳۵۷، در کشاکش انقلاب، ادامه داشت. ستوده از ۱۳۴۲ ش تدریس در مرکز تحقیق و مطالع تمدن و فرهنگ ایران، وابسته به دانشگاه تهران، را آغاز کرد که تا ۱۳۵۴ش ادامه یافت. در۱۳۴۸ش، پس از در گذشت استاد فروزانفر، از دانشکد الهیات به دانشکد ادبیات دانشگاه تهران منتقل، و عضو گروه تاریخ این دانشکده شد. در ۱۳۵۱ش مدیریت مرکز تحقیق و مطالع تمدن و فرهنگ ایران را به وی سپردند. او در ۱۳۴۱، ۱۳۴۸ و ۱۳۵۴ش به ترتیب به مراتب استادیاری، دانشیاری و استادی دست یافت. در دور پس از بازنشستگی نه تنها در فعالیتهای پژوهشی او فتوری رخ نداد، بلکه فراغت او از وظایف آموزشی بر دامن تکاپوهای پژوهشی اش افزود.

منوچهر ستوده از جمل استادانی بود که به دانشجویان خارجی زبان فارسی و نیز کارکنان سفارتهای خارجی در ایران زبان فارسی آموختند. دانشگاه تهران برای این منظور دوره های شبانه برگزار می کرد. او پس از مدتی تدریس، در صدد تالیف زبان آموزی برای دانشجویان خارجی برآمد. فارسی برای انگلیسی زبانان( تهران، ۱۳۴۰ ـ ۱۳۴۴ش، ۲ج) تالیف او، حاصل تجرب عملی وی در زبان آموزی به خارجیان است(نک: خود منابع).

ستوده پس از انقلاب که بازنشسته و فارغ از هرگونه مسئولیت بود، در قطعه زمینی نزدیک سلمانشهر به پرورش مرکبات و درختان میوه و زنبور داری روی آورد. این زمین را که بعدها وقف فعالیتهای فرهنگی کرد(نک: ادام مقاله) از محل حق التالیف آثارش خریده و آباد کرده بود. او در فصل گرما به خانه ای ییلاقی در کوشکک لورا، از توابع گچسر، می رفت. زمین این خانه را در ۱۳۳۰ش خرید و دوستانش ایرج افشار و احمد اقتداری در ۱۳۳۵ش به او پیوستند و در آنجا با هم همسایه شدند. ستوده در اینجا هم به پرورش گیاهان و درختان پرداخت و در کنار باغداری، مطالعات، یادداشت برداری و نگارش کتاب و مقاله هایش ادامه داشت (به نقل شفاهی از عنایت الله مجیدی).

او در این سالها به رغم سالخوردگی، تا ۱۰ ساعت در روز، گاهی هم بیشتر، به مطالعه و یادداشت برداری مشغول بود. دیدارها و گفت و گوهای علمی ـ فرهنگی اش با دوستان دیرین و شماری از دیدار کنندگانش برقرار بود. اگرچه پاهای او دیگر یارای سفر به مناطق کوهستانی و درنوردیدن قله ها و دره ها را نداشت، اما ذهن و حافظه اش همچنان فعال و اشتیاقش به یافتن و دانستن فروکش نکرده بود (اطلاع شخصی).

2. شیو کار و آثار

امتیاز پژوهشهای گسترد ستوده مرهون چند عامل است: تسلط او بر ماخذشناسی حوز تحقیق اش و زبان و متون کهن فارسی، آشنایی او با زبانهای عربی و انگلیسی، آشنایی با قرائت خطوط قدیمی، مشاهده و بررسی مستقیم نقاط در دست مطالعه و دستیابی به اطلاعات دست اول، تصویر برداری، یادداشت نویسی دقیق و تفصیلی از دیده ها و شنیده ها، توان جسمانی او برای تحمل دشواریهای سفرهای فراوان و طولانی با پای پیاده و گذر از راههای صعب العبور، بازدید از نقاط دور افتاد کوهستانی، و نیز حشر و نشر دراز مدت او با دوستانی کتابشناس، ادیب، لغوی و آشنایان و بلدهای محلی. کتاب از آستارا تا استراباد(۱۰ جلد، نک: ادام مقاله)، از بهترین شاهدهای روش کار اوست: بررسی جامع منابع، اقوال، روایتها، همراه با بررسی و مشاهدات مستقیم.

منوچهر ستوده افزون بر جغرافیای تاریخی، دارای تالیفات بسیاری در زمینه های آثار تاریخی ایران فرهنگی، آداب و رسوم محلی، ادبیات، تاریخ، جغرافی و جغرافیای تاریخی، داروشناسی، زبان فارسی و زبانها و گویشهای محلی، سفرنامه، فرهنگنامه، کشاورزی، منابع درسی و چند زمین دیگر است که البته ارزش علمی و پژوهشی آنها همتراز نیست. ستوده این آثارش را در زمانها و با تجربه های مختلف نوشته است. او مطالبی هم از انگلیسی و عربی به فارسی ترجمه کرده و گاهی هم شعرهایی از سر تفنن سروده است( سروده های او همراه با مجموع شعرهای پدرش خلیل ستوده و پروین دولت آبادی گردآوری و تدوین شده است و احتمال دارد در یک مجلد انتشار بیابند، به نقل از نزدیکان ستوده).

نخستین کوشش پژوهشی ستوده، در زمین گردآوری واژه ها و اصطلاحهای محلی بود. او در ۱۳۲۱ـ۱۳۲۲ش که در لاهیجان دبیر بود، واژه های گیلکی را گردآوری و در کتابی با عنوان فرهنگ گیلکی تدوین کرد. این فرهنگ حدود ۸۰۰۰ واژ گیلکی را در بر دارد و با آوانگاری واژه ها و اصطلاحهای گیلکی همراه است. ستوده واژه ها را از زبان مردم گیلک زبان اطرافش در دور اقامت در گیلان یادداشت می کرد. در برابر شماری از مدخلهای این فرهنگ گاه توضیحهای نسبتاً مفصلی آمده که ارزش واژه نامه ای ندارد، اما ارزش مردم شناختی دارد و یادگار دوره ای است که ستوده تحت تاثیر بررسیها و دیدگاههای زمان خود، و به احتمال متاثر از نوشته های صادق هدایت در زمین فرهنگ عامه بوده است. هیچ ناشری حاضر نشد این اثر را چاپ کند و سالها به صورت دستوشت باقی ماند(«مصاحب مجل …»،۱۶۶) تا اینکه سرانجام با مساعدت و مقدم ابراهیم پور داود انتشار یافت( تهران، انجمن ایرانشناسی،۱۳۳۲ش).

ستوده پس از چند سال فتور در کار فرهنگنویسی، چند فرهنگ دیگر تدوین کرد: فرهنگ بهدینان(تهران، ۱۳۳۵ش)، شامل واژه های زرتشتیان کرمان و یزد که در چاپخان دانشگاه تهران چاپ شده و از جهت آوانگاری، فنّی تر از فرهنگ پیش تنظیم شده است(نک: خود اثر)؛فرهنگ کرمانی (تهران، ۱۳۳۵ش) بیشتر همانند فرهنگ نخست است؛ فرهنگ سمنانی، سرخه ای، لاسگردی، سنگسری، شهمیرزادی(تهران،۱۳۴۲ش) شامل واژه هایی است که طی چند ماه از زبان مردم محلی در محل یادداشت برداری و تنظیم شده است. ستوده در این فرهنگ، واژه های سمنانی را پایه قرار داده و تفاوت آنها را با همان واژه ها در گویشهای آن منطقه ضبط کرده است. کار دیگر او در زمین فرهنگ نگاری، تدوین فرهنگ نائینی( تهران، ۱۳۶۵ش) است. واژه های نائینی در این فرهنگ با آوانگاری به خط لاتینی و تعریفهای کوتاه همراه است(نک: خود منابع). ستوده در کنار مطالعات جغرافیای تاریخی و تاریخی، به گردآوری واژه های محلی و فرهنگ نگاری ادامه داد و آخرین اثر او در این زمینه « گویش مردم تهران» است که سالها در انتظار مجوز نشر بود .

بیشترین کوشش و جست و جوی ستوده، و در عین حال بزرگ ترین دستاورد پژوهشی او، در زمین جغرافیای تاریخی و تاریخ صفحات شمال ایران است، به ویژه گیلان و مازندرانو برخی نواحی مجاور آنها که به لحاظ پیوستگیهای تاریخی و فرهنگی از آن دو ناحیه به سادگی تفکیک پذیر نیست. ستوده در یکی از گفت و گوهایش به نکته ای در بار مطالعات جغرافیای تاریخی اشاره کرده که شیو غالب کار اوست: «می خواستم تاریخ میر ظهیرالدین مرعشی را چاپ کنم[ تاریخ گیلان و دیلمستان، با تصحیح و تحشی منوچهر ستوده، تهران، ۱۳۴۷ش] … متوجه شدم… او از راهی کوهستانی از اشکور به طبرستان آمده و از در هراز سر درآورده است. من وقتی دیدم چگونه یک مرد اهل قلم، راهی کوهستانی را با تمام سختیهای آن طی می کند، متوجه شدم که روش کار، پشت میز نشستن نیست و از این طریق هیچ مسئله ای را نمی توان حل کرد. با این دیدگاه برخاستم و به اشکور رفتم و از جایی که او شروع به حرکت کرده بود، آغاز کردم؛ همان مسیر او را پیمودم و چندین نقط جغرافیایی را که او نام برده بود، یا اصلاً در کتابها خوانده نمی شد، یا[اسمها] نقطه نداشت و قابل قرائت نبود، دقیقاً مشخص کردم»(«استاد دکتر منوچهر ستوده…»،۴). این شیو کار او در عمد آثار جغرافیای تاریخی اش، به ویژه در شاهکار مطالعاتش در همین زمینه، از آستارا تا استارآباد(تهران، ۱۳۴۹ـ۱۳۸۰ش، ۱۰ج) و نیز در هم تاریخهای محلی گیلان و مازندران که به چاپ رسانده است، به چشم می خورد.

از آستارا تا استار آباد، اثر سترگ منوچهر ستوده، با پیشنهادی از سوی انجمن آثار ملی برای تدوین منبعی راهنما در زمین آثار تاریخی ایران شکل گرفت. همکاران آن انجمن که با کارهای ستوده آشنا بودند، پیشنهاد کردند مشخصات بناهای تاریخی شمال ایران را گردآوری کند. ستوده در پی این پیشنهاد، به منطق نور در شمال ایران سفر کرد و با انبوهی یادداشت، عکس، طرح، نقشه، و فقط در بار آن منطقه، به تهران بازگشت و گزارش بررسی خود را به انجمن داد. در واقع انجمن از حجم مطالب در بار شمال ایران تخمینی نداشت، اما دست ستوده را برای مطالعه در این باره باز گذاشت. ستوده با استفاده از امکانی که انجمن فراهم آورده بود، طرح بلند پروازانه ای ریخت که در آغاز از دیدگاه عده ای ناممکن یا غیر عملی می نمود، اما این طرح سرانجام عملی شد؛ البته نه با امکانات خاصی که انجمن در اختیارش قرار داده باشد، بلکه با عشق، همت، پشتکار، پیگیری و توان جسمانی خود او. ستوده بررسیهای اش را از مرز غربی گیلان، از آستارا آغاز کرد و صفحات گیلان و مازندران و بخشهایی را که اکنون در استان گلستان قرار گرفته است، تا اِستار آباد، مرز گرگان در استان گلستان، به مرور و طی سالها بررسی کرد. مرز شمالی منطق در دست بررسی او دریای خزر است و مرز جنوبی، خط الراس سلسله کوههای البرز که گاه بخشهایی از پشت این سلسله کوهها را هم در بر می گیرد. او از این منطق پهناور جزء به جزء بازدید کرد. رودهای مهم آن را از مصب تا سرچشمه های آنها با پای پیاده یا با مال دنبال کرد. هیچ جنب مهمی از جغرافی و جغرافیای تاریخی شمال ایران را از نظر دور نداشت و در عین حال رویدادهای مهم تاریخی این پهنه و تاثیرهای آنها را در نظر گرفت. آنچه به عنوان