پاورپوینت کامل رویکردهای جامعه شناختی به دین ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل رویکردهای جامعه شناختی به دین ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل رویکردهای جامعه شناختی به دین ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل رویکردهای جامعه شناختی به دین ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint :

امتیاز رویکردهای جامعه شناختی در مطالعه دین، تاکید آنها بر تعامل بین دین و جامعه است. پیش فرض اصلی چشم انداز جامعه شناختی، ساخت و ساختار اجتماعی فرهنگ و تجربه انسانی از جمله دین است.۱ از نگاه جامعه شناسان، اشیاء، دانش، اعمال و نهادها در دنیای اجتماعی محصول تعامل انسان و ساختار اجتماعی است . دین گونه ای از ساخت اجتماعی است.

ترجمه و تلخیص علیرضا رضایت

امتیاز رویکردهای جامعه شناختی در مطالعه دین، تاکید آنها بر تعامل بین دین و جامعه است. پیش فرض اصلی چشم انداز جامعه شناختی، ساخت و ساختار اجتماعی فرهنگ و تجربه انسانی از جمله دین است.۱ از نگاه جامعه شناسان، اشیاء، دانش، اعمال و نهادها در دنیای اجتماعی محصول تعامل انسان و ساختار اجتماعی است . دین گونه ای از ساخت اجتماعی است. جامعه شناسان ، کنش های دینی را از حیث ارتباط آنها با نهادها، ساختارها، ایدئولوژی ها و تفاوت های طبقاتی و گروهی که جوامع از آنها تشکیل شده اند، مورد بررسی قرار می دهند . منتقدان چشم انداز جامعه شناختی به دین معتقدند که تاکید بر تعامل و ساختار اجتماعی شناخت درست ماهیت و قوای طبیعی باورها و مناسک دینی و به طور خاص ، مقولات تعالی و تقدس را خدشه دار می کند. عمده جامعه شناسان می پذیرند که علم الاجتماع در درون خود واجد نوعی گرایش ضد دینی است. جامعه شناسان به جای این پرسش که خدا وجود دارد؟، رفتار دینی را با سوالاتی نظیر آنچه در پی می آید ، مورد بررسی قرار می دهند : در شرایط خاص زندگی، کدامیک از مناسک و یا باورهای دینی ثابت می مانند و چرا؟ چه ارتباطی بین شرایط شخصی خاص و باورهای و بافت های اجتماعی در مورد خدا یا خدایان وجود دارد؟ تبیین هایی که دین از رنج ارائه می دهد چه تاثیری بر تلاش های اجتماعی جهت تسکین و بهبودی رنج دارد؟ مقاله حاضر، علاوه بر روشن ساختن رویکرد جامعه شناختی به دین، در صدد تبیین این مسأله است که جامعه شناسی دین نه تنها به وابستگی باورها و اجتماعات دینی به فرایندها و نیروهای اجتماعی توجه دارد بلکه توان تولیدی سازمان و آموزه دینی در عالم اجتماعی را نیز مد نظر دارد و از طرفی، شکل و ویژگی های ممتاز و مشخص عوالم حیات که اجتماعات دینی در جوامع ابتدایی و مدرن توامان ارائه کرده اند، را از یاد نمی برد۲. افزون بر این، خود دین ورزها روز به روز به تبیین ها و گزارشات جامعه شناختی مربوط به پیدایش و انحلال شیوه های دینی گوناگون در دنیای مدرن بیشتر اعتماد می کنند.

تحول تاریخی رویکردهای جامعه شناختی

نخستین دغدغه جامعه شناسی مطالعه دین بوده است در عین حال، علاقه جامعه شناختی به دین فراز و فرود داشته است. آثار بنیانگذاران جامعه شناسی از جمله کونت، دورکیم، مارکس، و وبر مکررا به گفتمان خداشناختی یا مطالعات مربوط به رفتار دینی و نظام های اعتقادی اشاره دارند . اما در اواسط قرن بیستم، جامعه شناسان هم در اروپا و هم در آمریکای شمالی به دین به عنوان امری حاشیه ای در عالم اجتماعی نگریستند و جامعه شناسی دین به حاشیه مطالعات جامعه شناختی رانده شد . با ظهور آنچه به اصطلاح برخی پسامدرنیته نامیده می شود و احیای مجدد دین در بسیاری بافت های مختلف در سطح جهان، هم در جوامع در حال توسعه و هم در اروپا و آمریکای شمالی دین مجددا اهمیت جامعه شناختی پیدا کرده است۳.

اگوست کونت و هنری سنت سیمون را عموما بنیانگذار جامعه شناسی می دانند. از نگاه کونت جامعه شناسی الگویی مشابه الگوی علوم طبیعی دارد. مشاهده تجربی جامعه انسانی سبب ارائه گزارش های عقلی و پوزیتیویستی از حیات انسانی می شود که مبانی تشکیل دهنده و سازمان دهنده دانش مربوط به جامعه را فراهم می کند. در جوامع پیشا مدرن، مفاهیم الهیاتی مربوط به موجود الهی مبنایی رابرای فهم سلسله مراتب اجتماعی و نظام اخلاقی فراهم کرده اند . در جامعه مدرن، جامعه شناسی الهیات را منبع مبانی و ارزش های هدایتگر حیات اجتماعی انسان قرار داده است. ۴ شکل پوزیتیویستی تلقی کونت از جامعه شناسی مدعی محو کامل دین و الهیات به مثابه شیوه رفتار و اعتقاد در جوامع مدرن بود.

دورکیم با بررسی گزارش های جوامع بومی استرالیا، اصلی را تحت عنوان “اصل توتمی” در تعامل بین باورها و کنش های دینی و ماهیت قبیله شناسایی می کند. هنگامی که اعضای قبیله توتم هایی مانند گونه های خاصی از مارها یا خورشید را جدا می کنند و آنها را تقدیس می کنند، آنها در واقع در حال تعظیم در برابر نماد مقدسی هستند که نماینده و نشانگر خاستگاه و هویت جامعه خودشان است. عبادات و نمازهایی که درآن توتم بکار گرفته می شود ابزاری را برای پاسداشت و بزرگداشت وجود قبیله و پیوند افراد به یک پروژه اجتماعی مشترک فراهم می آورد. دورکیم معتقد است که تمایزات اعتقادی و شعائری بین مقدس و نامقدس، کارکرد اجتماعی مهمی در متعادل کردن تنش بین ساختار و ضد ساختار، نظم و آشفتگی، اخلاق و نابهنجاری، قبیله مجتمع و شکار پراکنده، یا جامعه و فرد در هر جامعه دارد. کانون توجه دورکیم در جامعه شناسی دین، کارکردهایی است که دین در میانجی گری بین تنش ها و ایجاد ثبات اجتماعی در مواجهه با تهدیدهایی انجام می دهد که متوجه بقای آن هستند، خواه از جانب دیگر قبایل و خواه از حیث انحرافات یا طغیان های درونی و یا بلایای طبیعی. دین اعضای جامعه را حول یک نماد مشترک از جایگاه آنها در هستی، تاریخ آنها و هدف و مقصد آنها در سلسله مراتب اشیاء و پدیده ها جمع می کند. دین همچنین روابط و مناسبات قدرت و حاکمیت در درون قبیله را نیز تقدس می بخشد. بنابراین، دین، منبع نظم و نظام اجتماعی، عامل پیوند اعضای جامعه به یک پروژه مشترک، و مجموعه ای از ارزش ها و اهداف اجتماعی مشترک است.

گرچه دورکیم از میان رفتن خدایان قدیمی در جوامع مدرن را اجتناب ناپذیر می داند اما تردید دارد که روش های ابزارمند دوره مدرن، خدایان و یا مناسکی ایجاد میکند که به اندازه خدایان کهن در ایجاد ثبات اجتماعی و تعهد به پروژه اخلاقی که مصلحت عمومی را در بر دارد ، کارایی داشته باشد. در نتیجه ، افراد و جوامع مدرن در میانه تحول سریع اجتماعی، در قیاس با جوامع قبیله ای، از انحراف و نابهنجاری بیشتر رنج می برند. گرامیداشت ها و مقدس سازی های دینی در عالم اجتماعی، منبعی موثق از قانون (

nomos

) و نظم اجتماعی را برای قبیله فراهم می کند که در جمهوری نیز مورد نیاز است. دورکیم پیش بینی کرد که جوامع مدرن در قیاس با اجتماعات قبیله ای از سطوح و میزان بالاتر و خشن تر جرم و خودکشی رنج خواهند برد که نتیجه این گرایشات آنومیک و ازمیان رفتن قوام اجتماعی دین است. کار دورکیم تاثیر قابل توجهی بر جامعه شناسی دین برجای نهاد که نمونه آن را می توان در برخی روایت های مربوط به نظریه سکولاریزاسیون مشاهده کرد: از جمله رویکرد رابرت بلا به دین مدنی و ارزش های اخلاقی در آمریکای شمالی در دوره جدید، و اثر برایان ویلسون در مورد کارکردهای دین.

رابرت بلا در کتاب عادات قلب (

Habits of the Heart

) در مورد نقش عمومی و خصوصی (پنهان) دین با تفصیل بیشتری سخن می گوید . بلا و همکارانش با الهام از یک مطالعه تجربی در خصوص ارزش ها و اخلاقیات در آمریکای دروه میانه خلائی اخلاقی را در بطن حیات اجتماعی و مدنی آمریکا شناسایی می کند که تنها راه پر کردن آن، احیای مجدد نقش مدنی و عمومی دین در حیات اجتماعی آمریکاست.۸ جالب آنکه سبک دین ورزی انجیلی های بنیادگرا دقیقا در پی همین نقش عمومی و فزاینده در سیاست آمریکا بوده است.

دین کلی (

Dean Kelley

) می گوید دلیل این امر آن است که مسیحیت لیبرال به سوالات مربوط به معنای غایی پاسخ روشنی نمی دهد و نمی خواهد یا نمی تواند مرزهای ارزشی و اعتقادی مشخص و تعیین کننده ای بین فرهنگ سکولار و حیات اجتماعی ایجاد کند. به اعتقاد کلی کلیساها و اجتماعات محافظه کار می توانند مرزهای معنا و تعهد را تعریف و حفظ کنند، و ضمنا سبک های باور و ارزش های اخلاقی خود را از فرهنگ غالب جدا نمایند؛ و این امر رشد پرقدرت گروه های دینی محافظه کار و افول دین لیبرالی درآمریکای شمالی طی سه دهه گذشته را توجیه می کند.۹

کارل مارکس نیز مانند دورکیم دین را محصولی اجتماعی و عامل نظم اجتماعی در جوامع پیشامدرن می دانست. به گفته مارکس دین مانند هاله ای از غبار عمل می کند که ماهیت حقیقی اشیاء را از توده مردم پنهان می کند و واقعیت و ریشه های ظلم و حقوق حاکمان بر مردم را عناصر و مولفه های یک نظام اجتماعی منتصب شده از سوی خداوند می داند. افزون براین، دین مانند افیون عمل می کند و توده ها را نسبت به ظلمی که به آنها می شود تخدیر می کند، به آنها وعده پاداش اخروی می دهد و آن خلسه شعائری را به عنوان جبران وضعیت پست و ظلمی که در این دنیا به آنها می شود به خوردشان می دهد۱۱.

نمونه چشم انداز مارکسیستی به دین، را می توان در دوران اخیر در جنبش خداباوری لیبرال آمریکای لاتین ملاحظه کرد. الهیدانان مارکسیست فاصله شدید بین اغنیا و فقرا در کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین، و پرو را با موقعیت غالب تعداد معدودی از خانواده هایی که مورد احترام قدرت های استعماری هستند و خانواده هایی که مورد احترام سلسله مراتب کلیسای کاتولیک هستند، پیوند می دهند.۱۲ کلیسا در سراسر آمریکای لاتین به دلیل مشروعیت بخشیدن به مناسبات اجتماعی مربوط به اجحاف و استثمار مورد انتقاد بوده است. این انتقاد از نقش دین در استمرار ظلم و اجحاف، نیرویی تولید کننده در دمکراتیزه کردن تعدادی از کشورهای آمریکای لاتین در دهه ۱۹۸۰، و در اصلاح درونی کلیسای کاتولیک بشمار می رفت.۱۳ بعلاوه گفته شده این مساله سبب شد بسیاری از قبایل تحت ستم و شهر نشینان مذهب کاتولیک را رها کرده و به ادیان و مذاهب بومی خود رجوع کنند و یا به شاخه های مختلف دیگر مسیحیت مانند انجیلی های پروتستان یا پنجاهه ها بگروند یا اشکال مختلف پنجاهه گرایی یا انجیلی پروتستان را اقتباس کنند.۱۴ وبر چهره اصلی ظهور جامعه شناسی دین به مثابه یکی از انشعابات جامعه شناسی است ؛ دلیل آن هم کتاب او با همین نام است که نخستین پژوهش تک جلدی جامع و مبسوط در خصوص تعامل دین و سازمان اجتماعی بشمار می رود.۱۷ این کتاب شامل بررسی مبسوط گرایش های رو به رشدی است که می توان آنها را در تکامل انواع مختلف سازمانهای دینی از فرقه های پیشگویانه تا کلیسای رسمی ملاحظه کرد. کتاب مذکور همچنین تعامل بین ساختار و سلسله مراتب کلیسایی و کشیشی و نظام های کاست و طبقات اجتماعی را بررسی می کند. وبر توجه موشکافانه ای به معانی آموزه های و مفاهیم دینی از جمله اعتقاد به خدا، دادباوری، یا تبیین های مربوط به شر، داستان های مربوط به نجات، و مجاری قدرت و لطف الهی دارد. و سرانجام به نحوی مفصل به تعامل بین معنای دینی، نظام های اخلاقی ، نظم اجتماعی انسان ، و خاصه نظم و مبادلات اقتصادی می پردازد .

مطالعه تاریخی وبر در خصوص تعامل بین دین و سرمایه داری ، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، نشانگر درک( شناخت) او از پتانسیل مولد معانی و کنش های دینی در سازمان گسترده تر جامعه است.۱۸ او می گوید که بسط تلقی دینی از وظیفه و رسالت تا وظایف سکولار در فرهنگ و الهیات پیوریتن نوعی مشروعیت ایدئولوژیکی جدید برای نقش های تاجران و بازرگانان در اروپای دوران پس از اصلاحات و آمریکای شمالی پیوریتن فراهم کرد . انگیزه سکولار کردن مفهوم وظیفه را باید در زهد گرایی پیوریتن ها یافت که هم در اخلاق پیوریتن و هم در قناعت ایشان متجلی است و روی هم رفته به تمایل برای جمع سرمایه هایی می انجامد که می توان در شرکت های اقتصادی مجددا سرمایه گذاری کرد. منبع این زهد، اضطرابی است که آموزه کالون در مورد تقدیر دوگانه در میان مومنان بوجود آورده است . بر طبق این آموزه ، بخشی از انسانیت ملعون و محکوم است وبخش دیگر نجات می یابد. اما از آنجا که نجات تنها از راه لطف امکان پذیراست و نه از راه جهد و کوشش و لطف یا تقدس کلیسای مشهود (عینی )، هیچ راه مشخص و معینی برای دانستن اینکه آیا شخص محکوم است یا نجات می یابد وجود ندارد . در نتیجه ، بار عظیمی بر دوش هر شخص وجود دارد که به گونه ای بزید که گویی نجات می یابد . وبر در این چرخش الهیاتی خاستگاه های انرژی ناآرام و اصرار آزمندانه را می یابد که مشخصه سرمایه داران پروتستان و پیوریتن های سخت کوش و قانع است .

ویژگی های اصلی رویکردهای جامعه شناختی

نظریه پردازی جامعه شناختی در باره ماهیت دین و موقعیت و اهمیت آن در عالم اجتماعی طیف پایداری از مقولات جامعه شناختی را فراهم می کند: ۱- قشربندی اجتماعی مانند طبقه و قوم. ۲- مقولات زیستی- اجتماعی مانند جنس، جنسیت، ازدواج، خانواده، کودکی، پیری. ۳- الگوهای سازمان اجتماعی از جمله سیاست، تولید اقتصادی و سیستم های مبادلاتی، و بروکراسی. ۴- فرایندهای اجتماعی مانند مرزبندی، مناسبات درون گروهی، تعامل شخصی، نابهنجاری، و جهانی شدن.۲۱

نقش این مقولات در مطالعه جامعه شناختی دین را تاثیر پارادایم های اصلی سنت جامعه شناسی و تامل در مورد حقایق تجربی سازمان و رفتار دینی تعیین می کند . پارادایم کارکرد گرایانه که با دورکیم آغاز شد و جامعه شناس آمریکای شمالی، تالکوت پارسونز، آن را بسط داد بسیار بر جامعه شناسی دین تاثیر گذار بود. پارسونز جامعه را سیستمی اجتماعی همانند یک اکوسیستم می دانست. اجزاء تشکیل دهنده سیستم اجتماعی کارکردهای حیاتی و کمابیش ارگانیکی دارند که به سلامتی و سرزندگی سیستم اجتماعی کمک کرده و بقای آن را تضمین می کنند. برایان ویلسون ، نماینده (شارح) اصلی رویکرد کارکردگرایانه در جامعه شناسی دین ، تمایز کارآمدی بین کارکردهای آشکار ونهان دین می نهد . کارکرد آشکار دین ، نجات مردان و زنان ، و به طور مشخص نجات هویت یا روح فرد درآنسوی مرگ زیستی است. مناسک و رفتار دینی اساسا بر تامین وسایل نجات ، از جمله اشکال عبادت ، نماز یا مراقبه تاکید دارند . این وسایل به مومن امکان اتحاد با خدا یا خدایان را می دهد ، کنش های اخلاقی ، حیات مومن یا جامعه با ایمان را با تقدیر آنها که نجات است هماهنگ می کند.

افزون براین ، نجات از تاکید دورنی تری برخوردار است و این مساله را به طور خاص تر می توان در کنش های جادویی و سحری که در بسیاری از ادیان ابتدایی و برخی ادیان جهان بویژه در مسیحیت پنجاهه گرای معاصر وجود دارد، یافت. گزارش های کتاب مقدس در مورد معجزات شفابخشی مسیح و رسولان سبب پیدایش علاقه مسیحی پایدار به شفای بیماری، و مناسک رسمی (نهادینه شده) مانند انتصاب و تدهین شده است. تاسیس بیمارستان ها و مراکز درمانی از جمله کارهای دیرپای فرقه های دینی و مبلغین مسیحی در دو سنت مسیحی کاتولیک و پروتستان است.

اما تاثیر اصلاحات پروتستان به همراه گرایش ضد شعائری افراطی آن ، و تاثیر عقل گرایی قرن هجدهم ، اهمیت مراسم های شفابخشی در کلیسای غرب را از میان برد . رشد سریع پنجاهه گرایی در قرن بیستم سبب احیای مناسک شفابخشی و علاقه ( گرایش) به شفابخشی مسیحی شد.۲۲

پنجاهه گرایی نیاز به نجات نهایی را به تجربه زندگی روزانه ، هم در زمینه احساسات و هم در زمینه امور جسمی پیوند می دهد . این مکتب ، مومن و جامعه مومنان و بندگان را با شیوه های شفابخشی مربوط به رنج هایی که متوجه حالات روحانی و درونی و خطرات و آسیب هایی که متوجه جسم و وضعیت فیزیکی است، آشنا می کند. این شیوه ها نماد گونه ای از قدرتمندی معنوی و شخصی اند.

این تلقی از قدرتمندی نمونه خوبی از همان چیزی است که ویلسون آن را کارکرد نهان، در برابرکار کرد آشکار، دین می نامد. پنجاهه گراها موفقیت شخصی در درمان بیماری یا درجهت پیشترفت یا امنیت مادی را با عمل روح الهی که در درون م